Morgunblaðið - 26.03.1958, Page 6

Morgunblaðið - 26.03.1958, Page 6
MORCVISBLAÐIÐ FUNDUR ÆÐSTU MANNA KOSNINGABEITA EISENHOWERS ? FYLGISMENN Republikana- flokksins í Bandarikjunum eru um þessar mundir niður- dregnir og svartsýnir. Stjórn foringja þeirra, Eisenhowers forseta, á í mestu erfiðleikum bæði á innlendum og erlend- um vettvangi. Republikana- flokkurinn er kominn í algera vörn og takist honum ekki að snúa vörn upp í sókn fyrir þing kosningarnar næsta haust er einskis annars að vænta en stórsigurs Demokrataflokks- ins. James Reston ritar nýlega grein í New York Times um hin miklu og margháttuðu vanda- mál Repubiikanaflokksins. Er þar ýmislegt íhugunarvert og skal það rakið nokkuð hér á eft- ir: — Stjórnmálaráðunautar Eisen howers forseta eru gripnir verstu martröð. Kreppan og atvinnu- leysið hefur svipt Republikana- flokkinn trausti þjóðarinnar. Nú verða þeir hvað sem það kostar að snúa blaðinu við fyrir ágúst- mánuð, ella geta þeir búizt við 100 atkvæða meirihluta Demo- krata á þingi. Ef Demokratar næðu svo öflug um meirihluta má búast við að Eisenhower veitist stjórn lands- ins erfið. Hann getur stjórnað landinu þótt Demokratar hafi svolítinn meirihluta, eins og nú er, því að þá ganga frjálslyndir menn úr báðum flokkum til sam- starfs um öll helztu nauðsynja- mál. Aðstaðan yrði allt önnur eftir mikinn kosningasigur Demo- krata. ★ „Við erum í slæmri klípu“, sagði einn helzti stjórnmálaráðu- nautur Eisenhowers nýlega. „Við erum stöðugt í vörn. Demokrat- ar geta komið með tillögur um skattalækkanir eða mikla fram- kvæmdaáætlun, eða hvað sem þeim sýnist. Slíkar tillögur láta auðvitað vel í eyrum fólks sem er atvinnulaust. Við verðum hins vegar að bera fulla ábyrgð á gerðum okkar. Við verðum að hugsa fyrir hættunni af verð- bólgu um leið og við erum að berjast við núverandi efnahags- hjöðnun. I augum almennings virðist ætíð sem við förum skemmra en Demokratarnir og þetta skaðar fylgi okkar“. Republikanarnir eru í svo slæmri aðstöðu, að það er í raun- inni sama hvernig málin þróast eða úr efnahagsörðugleikunum rætist. Ef efnahagskerfið kemst í lag fyrir ágústmánuð munu Demokratar segja, að þetta hafi tekizt vegna þess að þeir þving- uðu stjórnina til að grípa til nauð synlegra læknisaðgerða. Mistak- ist það hins vegar, geta Demo- kratar skellt skuldinni á stjórn- ina fyrir öll mistökin. Stjórnin er einnig í sjálf- heldu hvað viðvíkur samning- um við Rússa um fund æðstu manna stórveldanna. Ef Eisen- hower fellst á að halda slikan fund munu Rússar segja að þeir hafi neytt Banda- ríkjamenn til þess. Ef Eisen- hower neitar að sitja slíkan fund, þá munu Rússar ákæra Bandaríkin fyrir að hindra lausn deilunnar milli Austurs og Vesturs. James Reston er þeirrar skoð- unar, að efnahagsmálin muni verða stjórninni þyngri í skauti en utanríkis- og landvarnamálin. Stjórnmálaráðunautar Eisenhow- ers eru hikandi og óvissir í, hvaða aðgerðir í efnahagsmálum séu til þess fallnar að auka álit hans meðal almennings. Hins vegar þykjast þeir eygja ýmis ráð í utanríkis- og landvarna- málunum. Rússnesku spútnikarnir bök- uðu stjórnendum Bandaríkjanna álitshnekki á sínum tíma. Þeim gafst þó tækifæri til að vinna sig aftur í áliti á því sviði, því að fyrir haustkosningarnar verða mörg bandarisk gervitungl á lofti. Og svo virðist sem fundur æðstu manna stórveldanna yrði einmitt vel til þess fallinn að styrkja álit almennings á utan- ríkisstefnu Eisenhowers. James Reston telur, að það gæti haft mikla þýðingu fyrir Republikana í kosningabarátt- unni, ef þeir gætu bent á það, að Eisenhower forseti liefði stigið fyrstu sporin í áttina til afvopnunar á ðundi æðstu manna stórveldanna. Slíkt geti orðið röksemdir í kosninga- baráttunni til að veita forset- anum öflugt þingfylgi í frið- araðgerðum hans. Kemst greinarhöfundur að þeirri niðurstöðu, að Republik- anflokkurinn sé farinn að líta á. fund æðstu manna stórveldanna, sem þýðingarmikla kosninga- beitu. ★ Reston minnir á það, að und- irbúningur að fyrri Genfar-ráð- stefnunni árið 1955 hefði komið sér mjög vel fyrir brezka íhalds- menn í kosningunum sama ár. Hún gaf íhaldsflokknum friðinn og friðarhorfurnar að kosninga- stefnumiði. Bæði brezka og franska stjórnin eiga nú í erfið- leikum og myndu fagna því að hækka sig í áliti með ráðstefnu æðstu manna. Bandaríkjastjórn telur sig líka þurfa breytingu. Það er eins og allt hafi verið henni mótsnúið að undanförnu. Þegar þannig stend- ur á og kosningar eru yfirvof- andi er það ekki nema eðlilegt að stjórnarflokkurinn reyni að hrista erfiðleikana af sér með einhverjum skyndilegum og áhrifamiklum ákvörðunum. Þess vegna segir James Reston að Eisenhower forseti og ráðu- nautar hans ræði einslega sín á milli en með vongleði um fund æðstu manna stórveldanna. Stafar heimilunum hœtta af völdum rafmagnsins ER FÓLKI nú á dögum hætta búin á heimilum sínum af völd- um rafmagns? Þetta er spurning, sem vel er þess verð að henni sé gaumur gefinn. Því miður verð- um við í mörgum tilfellum að svara þessu. játandi, en margt má gera til þess að draga úr hætt- unni. Við skulum fyrst athuga eldhúsin. Þegar rafmagn var ein- göngu notað til Ijósa, var hættan sem stafaði af rafmagni helzt bpunahætta, enda flest hús þá byggð úr timbri að verulegu leyti. Síðar var farið að nota raf- magn til suður og var þá þegar, til þess að fyrirbyggja snerti- hættu, gerð krafa um jarðteng- ingu eldavéla. Jarðtenging er í því fólgin, að sérstakur jarð- leiðsluvír er tengdur við vatns- pípukerfi hússins, utan við yztu samsetningu og lagður að raf- spjaldi. Siðan er tengd við þann vír sérstök leiðsla í grind þess tækis, sem jarðbinda á. Komi það fyrir að einangrun bili í rafleiðsl- um tækisins og tækið taki að leiða út, eins og það er kallað í daglegu tali, er bein og örugg leiðni úr málmgrindinni til jarð- ar. Sé þetta ekki gert og einhver snerti bilað tæki, sem straumur er á, með annarri hendi og t. d. vatnsleiðslu eða annað jarðbund- ið tæki með hinni, myndi sá hinn sami fá alvarlegt rafmagnshögg. Allt það rafmagn er út leiddi myndi reyna að komast í gegn um viðkomandi til jarðar. Þegar aftur á móti örugg jarðtenging er á tækinu, fer straumurinn ávallt þá leiðina sem greiðfærari er, en mannslíkaminn er lélegur rafleiðari, Því má einnig við bæta, að sé um mikla útleiðslu að ræða, springa ávallt rétt ör- yggi tækisins, sé það jarðtengt. Af þessu má sjá hve mikils virði örugg jarðbinding tækja er. Á seinni árum hefur flutzt til landsins fjöldinn allur af heimilis tækjum, sitt úr hverri áttinni, en nú bregður svo undarlega við að engin krafa er gerð um jarðbind- ingu flestra þessara tækja í eld- húsum. ísskápar, hrærivélar, strauvél- ar, straujárn, hraðsuðukatlar, brauðristar o. fl., allt er þetta shrifar úp daglega lífinu Ofagur lestur í barnatimum „Hlustandi“ skrifar: Skýzt þótt skýr sé“ varð mér að orði, er eg heyrði Helga Hjörvar lesa Völsungasögu í „barnatíma". Þessa óþverrasögu aftan úr grárri forneskju. Var ekki nóg af bardögum og grimmd í Ólafs sögu digra, þó að ekki væri bastt við Völsungu? Réttlætir þann lestur ekki, þótt vel sé lesið og skýrt. Mikill er munur á lestri Guð- mundar Þorlákssonar, „Börnin fara í heimsókn til merkra manna". Það er göfgandi efni fyrir börn að hlusta á. Má segja, að Guðmundur flytji kristna lífs— speki, en Helgi heiðna lífsskoð- un eins og Steinvör kerling forð- um daga. Von mín er sú, að mörg börn hlusti á Guðmund, en sára fá, helzt engin, á Helga. Er ekki nóg af óþverra, sem berst að eyrum og augum ungl- inga, þótt ekki sé hann grafinn upp úr forneskju? Er ekki líka nóg til af drengskapardæmum í íslendingasögum til að lesa fyr- ir börnin? T. d. drenglyndi Ingjalds í Hergilsey, Jóns bisk- ups Ögmundssonar og þeirra fé- laga við Gísla, Halls af Síðu o. fl.? Ekki trúi ég því, að séra Magnús Helgason, sem mun hafa verið lærimeistari H. Hjörvars, hefði talið það barnalesmál, sem Helgi hefur lesið í barnatímum nú upp á síðkastið. Og er ekki verið að vara unglinga við lestri glæpa- og klámrita — og ekki að ástæðulausu? En er hroðinn nokkuð mætari, þótt gamall sé? Hvað segir barnaverndarráð um þetta? Er það samþykkt þessum lestri?“ Enn um mjólk MAÐUR nokkur tók Velvak- anda tali í fyrradag og ræddi við hann um mjólkina, sem nú er seld í Reykavík. Allmikið er um það kvartað, að óbragð sé að henni á þessum tíma árs, er kýrnar hafa verið lengi á gjöf. Fyrir nokkrum dögum birtust kvartanir vegna þessa hér í dálk unum, og jafnframt var getið upplýsinga, sem Velvakandi fékk hjá . borgarlæknisskrifstofunni um málið. Þar var sagt, að óbragð ið stafaði af efnabreytingum í fitu mjólkurinnar, sem ekki væri enn unnt að koma með öllu í veg fyrir, en þó væri vitað um ýmis atriði, sem máli skipta í þessu sambandi. Var það sérstaklega til nefnt, að mjólkin mætti ekki koma við kopar — og að forðast bæri að láta hana verða fyrir birtu, einkum sólarljósi. Maðurinn, sem við Velvakanda talaði í fyrradag, benti á, að stundum ætti sólarljósið greiðan aðgang að mjólkinni. Bifreiðir Miðvik'udagur. 26. marz 1958 í daglegri notkun sett í samband við ójarðbundna tengla, enda eru yfirleitt ekki jarðbundir tenglar í eldhúsum. Þegar þessi tæki komu fyrst til landsins, má segja að notkun þeirra ójarðbundinna hafi verið tiltölulega hættulítil. Nú er breyting orðin á, tækj- unum hefur fjölgað mjög ört og eru þau með hverju órinu sem líður að verða stærri þáttur í störfum húsmæðra. Einnig er og það, að í flestum nýjum eldhús- um er farið að nota stálvaska og stálborð mismunandi stór og má segja að í sumum eldhúsum sé mikill hluti vinnuborðanna úr stáli. Stálborð þessi eru í beinu sam- bandi við vatnsleiðslu húsanna, því venjulega eru vatnskranarnir festir á stálvaskana. Komi nú húsmóðirin með hrað- suðuketil eða hrærivél og fari að nota þau á stálborðinu, getur hún gengið að því visu, að leiði tækið út og hún snerti borðið um leið og hún vinnur með tækinu, fær hún rafmagnshögg, sé það ekki jarðtengt. Það er einnig algeng sjón að sjá fólk og ekki sízt börn, styðja hendi á stálborð eða eldavél um leið og það opnar ísskáp. Sé hann ekki jarðtengdur er hættan sú sama. Ástæða er til að gera sér grein fyrir því, að engu máli skiptir um snértihættu hvort tækið tek- ur lítinn eða mikinn straum, eða hvort öryggin fyrir tækið eru lítil eða stór. Mannslíkaminn hleypir aldrei það miklum straum í gegnum sig að hann sprengi 10 amper öryggi, en það eru minnstu öryggi sem notuð eru í íbúðar- húsum. Af þessu má sjá að nauðsyn þess að jarðbinda raftæki stór og smá, er mikil á þeim stöðum, sem auðvelt er að snerta jarðtengda hluti. Við höfum öll tekið eftir því, að með flestum tækjum sem frá Evrópu koma er þríþætt snúra og t. d. á enskum tækjum er sá vírinn ávallt grænn, sem ætlaður er til jarðtengingar. Eins og flest- ir vita klippum við hann burtu og tengjum hann ekki mörgum til mikillar furðu. Af útbúnaði þessara tækja má greinilega sjá að aðrar þjóðir gera sér vel grein fyrir þeirri hættu sem af þessum tækjum getur stafað. A amerískum heimilistækjum er yfirleitt ekki jarðtengivír, enda er algengasta spennan hjá þeim til heimilisnota helmingi lægri en hjá okkur og reglur þeirra miðaðar við það. Nú munu sumir ef til vill spyrja: Hvers vegna í ósköpun- um setjið þið ekki jarðtengda tengla í eldhús fyrst hættan er svona mikil og þið gerið ykkur grein fyrir henni? Því er til að svara, að enn sem komið er er þess ekki krafizt að settir séu jarðbundnir tenglar í eldhús og þar af leiðandi ekki auðvelt að gera fólki grein fyrir nauðsyn þess.- Eins og allir vita, þá lítur margt fólk svo á, að ör- yggi umfram það sem tíðkast almennt sé sérvizka. Annað er og það að innflutningur á raf- búnaði til húsa hefur alla tíð verið takmarkaður og þó aldrei eins og nú, en jarðbundnir tengl- er eru mun dýrari í innkaupi en hinir. Það er í sjálfu sér skiljan- legt, að innflytjendur reyni að fullnægja eftirspurninni eftir Mjólkursamsölunnar eru opnar að aftan, og sumar mjólkurbúðir eru þannig settar, að sól getur náð að skína þar á mjólkurflösk urnar. Maðurinn sagði að lokum, að hann vissi ekki gjörla, hvernig með mjólkina væri farið, áður en henni ér ekið í búðirnar, en spurði, hvort það hefði verið brýnt fyrir bændum og mjólkur- mönnum að varna því, að sólar- ljós kæmist að? Ekki veit Velvakandi það, en hitt virðist honum rétt, að mjólk- in sé ekki fullkomlega varin gegn óæskilegri birtu í mjólkurbúð- um og á mjólkurbílum. En annars virðist honum, að þetta hljóti að lagast, þegar farið verður að Þeirri vöru> seiu mest er notuð selja mjólkina í pappaumbúðum. nauðsynlegust er talin, en lati hitt er færri biðja um, sitja a hakanum. Væri aftur á móti skylt að nota jarðbundna tengla í eldhúsum myndi ekki vera hægt að fá rafkerfin tengd, nema rétt- ur búnaður væri fyrir hendi og myndi þetta þá breytast af sjálfu sér. í sambandi við innflutning á rafbúnaði gegnir það furðu að flutt skuli vera inn í landið ann- að en það bezta sem fáanlegt er á erlendum markaði. Hættan. sem stafar af lélegu efni er mikil, en verð þessarar vöru í hlutfalli við annan byggingarkostnað húsa er svo lágt að ástæðulaust er að horfa í að kaupa það bezta og öruggasta. 1 Framh. á bls. 18. Frímerkin og drengurinn HINN 21. janúar birtist hér í dálkunum bréf frá „aðstand- anda“, þar sem því var lýst, að frímerki hefðu verið rifin af sendingu, sem ungur safnari fékk frá Ítalíu. Nú er svo langt um liðið, síðan bréf þetta birtist, að Velvákandi hefur fargað frum- ritinu og getur ekki komið því fyrir sig, hver skrifaði bréfið. En hann þyrfti að komast í samband við þá, sem hér eiga hlut að máli. Vilja þeir nú ekki hringja í síma 2-24-80 og spyrja eftir Velvak anda?

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.