Morgunblaðið - 28.03.1958, Blaðsíða 2

2
MORGVNBL AÐIÐ
Föstudagur 28. marz 1958
Mánaðarleg lán úr veðlánakerf-
inu miklu minni í tíð núverandi
ríkisstjórnar en áður var
Hannibal segist ekki hafa upplýsingai\
sein liggja fyrir framan hann
ENN urðu miklar umræður um
húsiiæðismál á funúi í neðri deild
Alþingis i gær. Þar kom fram,
að upphæð þeirra lána, sem veitt
hafa verið úr hinu almenna veð
lánakerfi á mánuði hver jum, hef-
ur verið mun lægri að meðaltali
í tíð' núverandi stjórnar, en var,
er Sjálfstæðismenn áttu sæíi í
ríkisstjórn.
Þá vakti það sérstaka athygli,
að Hannibal Valdimarsson neit-
aði því, að hann hefði tölur
um lánveitingar úr bygginga-
sjóði ríkisins fyrir árin 1957 og
1958 hvort um sig, en síðar sann-
aðist, að þær voru í skýrslu, sem
hann var að lesa ýmsar aðrar töl-
ui úr.
Á fundinum í gær fór fram 3.
umr. un» stjórnarfruxnvarpið um
nokkrar smábreytingar á húsnæð
ismálalögg j öf inni.
Jóhann Hafstein tók fyrstur til
máls og sagði m.a.: Ég hef nú í
höndum nokkru fyllri upplýsing-
ar en við 2. umr. þessa máls
um lánveitingar til íbúðabygg-
inga á undanförnum árum, og er
ástæða til að þær komi fram,
þar sem hér urðu deilur um at-
riði, sem ættu að liggja ljós fyr-
ir. ,
Að vísu ræddu menn nokkuð
hver um sitt atriði í umræðun-
um um daginn, — ýmist heildar-
upphæð allra ibúðalána til langs
tima eða upphæð þeirra lána
einna, sem veitt hafa verið úr
hinu almenna veðlánakerfi, sem
nú er nefnt byggingarsjóður
ríkisins. Hannibal Valdimarsson
félagsmálaráðherra sagði, að
í skýrslum Landsbankans um
fyrra atriði væru áætlunarupp-
hæðir að nokkru leyti. Það skipt-
ir ekki miklu máli. Um hitt ætti
ekki að þurfa að deila, hve mik-
ið hefur verið lánað úr veðlána-
kerfinu, en því hefur verið hald-
ið fram, að Sjálfstæðismenn hafi
brugðizt fyrirheitum sínum um
fjáröflun til þess.
Ég hef fengið skýrslu frá veð-
deild Landsbankans um afgreiðsl
ur lána úr veðlánakerfinu og
byggingarsjóði („A- og B-lána“)
frá því að slíkar lánveitingar hóf
ust á árinu 1955. Ég skal geta
þess, að lánaafgreiðslan fer ekki
fram sama dag og úthlutun lán-
anna, en þar skeikar ekki svo
miklu, að heildarmyndin raskist.
Niðurstöðutölur úr skýrslunni
eru þessar:
1955: Frá því afgreiðsla lána
hófst 2. nóv. og til áramóta voru
afgreidd lán 27.434.000 kr.
1956: Fyrstu 6 mánuði ársins
(en þá sat fyrrverandi stjórn að
völdum): kr. 42.065.000 kr. Síð-
ustu sex mánuðina: 21.590.000 —
eða alls á árinu 63.655.000 kr.
1957: 45.670.000. kr.
Alls hafa því verið veitt úr
Veðlánakerfinu á árunum 1955—
57 lán að upphæð kr. 136.759.000
kr.
Þegar þessar tölur eru athug-
aðar, sést, að því fer fjarri, að
aukr.ing hafi orðið á lánveiting-
um í tíð núverandi ríkisstjórnar.
Skýrslan sýnir, að á síðustu 8
mánuðunum, er fyrrverandi rík-
isstjórn, sem Sjálfstæðisflokkur-
inn átti fulltrúa í, sat að völdum,
voru veittar úr veðlánasjóði
69.499.000. kr. eða 8,7 millj. kr.
að meðaltali á mánuöi
Siðan núverandi ríkisstjórn
tók við og til síðustu áramóta
var heildarupphæð lánanna
67.260.000. kr. eða 3,7 miilj. kr.
að meðaltali á mánuði
Þess er og að geta, að núver-
andi ríkisstjórn byggir aðgerðir
sínar í húsnæðismálunum að
langmestu leyti á þeim grund-
velli, er fyrrverandi stjórn lagði.
Til viðbótar get ég upplýst, að
frá s.l. áramótum liefur verið af-
greitt í lánum úr byggingarsjóði
34.069.000 kr., og sýnir það, að
mikil lánaafgreiðsla hefur farið
fram í sambandi við bæjarstjórn
arkosningarnar. Var þá gripið til
þess að fá lán út á tekjur, sem
til áttu að falla síðar á árinu og
er því óséð, hvað verður til ráð-
stöfunar hér eftir, og fram til
næstu áramóta. ,
Hannibal Valdimarsson: Jó-
hann Hafstein fer hér enn með
rangt mál. Ég skal rifja upp,
hvað núverandi stjórn hefur
gert til að útvega aukið fjármagn
til íbúðabygginga:
— Fjárveitingar til verka-
mannabústaða hafa verið tvöfald
aðar með lagaboði, bæði framlög
ríkis og bæja.
— Ríkisframlagið til útrýming
ar heilsuspillandi húsnæðis hefur
verið aukið úr 3 í 4 millj. kr. á
ári.
— Veðlánakerfið hefur fengið
nýja tekjustofna: skyldusparn-
aðarfé, væntanlegt fé, sem fæst
með frjálsum sparnaði, 1% af
tolltekjum ríkisins og % af stór-
eignaskattinum.
Jóhann Hafstein las hér skýrslu
um afgreidd lán, en það er út-
hlutunin, ákvarðanir um lán-
veitingar, sem máli skipta. Út-
hlutunin hefur verið þessi skv.
skýrslu húsnæðismálastofnunar-
innar:
1955: 34.559.000 kr.
1956: 40.789.000 kr.
1957 og þar til lokið var í þess-
um mánuði lánaúthlutuninni,
sem hófst í nóvember: 65.436.000
kr.
(Jóhann Hafstein grípur fram
í: Er ekki til sundurgreint,
hve mikið var lánað 1957?)
Hér er engin sundurgreining,
allt féð var útvegað 1957.
Og svo er verið að tala um
kosningaúthlutun. Ég get ekki
gert að því, hvenær kosið er,
kosningar eru ákveðnar í lögum.
Mér þykir leitt, að ég hef ekki
skýrslu Framkvæmdabankans
um fjárfestingu í íbúðum, en þar
kemur fram, að um verulega
aukningu var að ræða á árinu
1957, alls 30 millj. að mig minn-
ir.
Jóhann Hafstein: Ég hef aðeins
farið hér með það, sem rétt er.
Það verður hins vegar ekki sagt
um félagsmálaráðherrann. Hann
les skýrslu um lánveitingar síðan
1955. Þegar kemur að 1957 hikar
hann, gefur síðan upp heildartölu
lánanna bæði 1957 og fram í þenn
an mánuð og segir svo, að gefnu
tilefni frá mér, að ekki liggi
fyrir tala um lánveitingar 1957
sérstaklega.
Ég hef hér afrit af skýrslw
þeirri, sem ráðherrann hafði fyr-
ir framan sig í ræðustólnum. Þar
stendur, að lánveitingarnar 1957
hafi numið 43.174.000 kr. og lán-
veitingar frá áramótum til 14.
marz s. 1. 22.262.000 kr.
Mismunur sá á árum í skýrslu
minni um lánaafgreiðslur og
skýrslu ráðherrans um lánaút-
hlutanir stafar af því, að lánin
eru afgreidd nokkru eftir að
ákvörðun er tekin um þau. En
hann skiptir alls engu í þessu
sambandi og breytir engu um þá
staðreynd, að í tíð núverandi
stjórnar hefur minna verið lán-
að úr byggingasjóði en áður var.
Ráðherrann var hér að tala um
aukin framlög til verkamannabú-
staða. Um þau var alls ekki ver-
ið að ræða, heldur um lán úr
byggingasjóði, sem hann sjálfur
vildi halda sig við við 2. umr.
um málið. Það er einnig líklegt
að fjárfesting til íbúða hafi auk-
izt 1957, enda var skriðan kom-
in af stað og hlaut að aukast.
Þá vék ráðherrann að því, að
ríkisframlag til heilsuspillandi
húsnæðis hefði verið aukið úr 3 í
4 millj. á ári. Árið 1955 var
sett sú meginregla, að ríki og
bæjarfélög legðu jafnmikið fram,
en ekki var þá vitað um framlög
bæjanna og ríkisframlagið sett
3 millj. Er í Ijós kom, að meira
þurfti var veitt til viðbótar af
tekjuafgangi 1955. f tíð núver-
andi stjórnar hefur rikið dregizt
langt aftur úr bæjarfélögunum
með framlög sín.
Svo segir ráðherrann að nýir
tekjustofnar hafi fengizt með
lögum. Hann sleppir því, að um
aðaltekjustofn byggingarsjóðs er
ekkert í lögum, en það eru fram-
lög banka og sparisjóða. Um þau
er samið á grundvelli sparifjár-
myndunarinnar, og urðu þau
minni á s. 1. ári en áður. Aðal-
atriði málsins er, að fólkið fékk
minna lánsfé á árinu 1957 en
áður var.
Miklar umræður urðu enn um
málið. Hannibal Valdimarsson
sagði, að í skýrslu húsnæðismála-
stofnunarinnar væri tekið fram,
að sama úthlutunin hefði staðið
yfir frá þvi í nóv. þar til í þess-
um mánuði. Jóhann Hafstein
sagði, að tölurnar stæðu í skýrsl-
unni greinilega sundurgreindar
fyrir 1957 og 1958.
Hannibal Valdimarsson sagði,
að í skýrslu sína vantaði ýmsa
liði, er máli skiptu, m. a. lán til
sveitanna, svo og 4 millj. frá
tryggingafélögum og 2,5 millj.
frá Sparisjóði Reykjavíkur, er út-
hlutað væri eftir sömu reglum |
og húsnæðismálastjórnin notar.
Bjarni Benediktsson ræddi
nokkuð um lánveitingar Spari-
sjóðs Reykjavíkur. Hann sagði,1
að sjóðurinn hefði samþykkt að
láta með ákveðnum skilyrðum
tiltekna fjárhæð til lánveitinga
eftir regium húsnæðismálastofn-
unarinnar. Um það hefði ekki
verið endanlega samið, en til
lánveitinganna kæmi ekki fyrr
en á þessu ári, svo að blekkjandi
væri að telja, að upphæðina
vantaði í skýrslu um þær lán-
veitingar, sem farið hefðu fram
— Genfarráðsfefna
Frh. af bls. 1
inn, til að tryggja sem mest magn
fæðu og annarra afurða sjávar-
ins. Ráðstafanir til verndunar
fiskstofninum skulu gerðar til
þess að tryggja fyrst og fremst
öflun matvæla til manneldis".
Síðari málsgreininni var bætt
við frumdrögin ao uppkastinu eft
ir breytingartillögu frá sænska
fulltrúanum, og var sú breyting-
artillaga samþykkt með 32 atkv.
gegn 7, en 26 ríki sátu hjá.
Reglugerðin hlýtur ekki gildi
fyrr en liún hefur verið sam-
þykkt af ráðstefnunni í heild.
Nefndin ræddi síðan uppkast
að annarri reglugerð þar sem
segir: „Þegar þegnar ákveðins
ríkis stunda fiskveiðar á ein-
hverju svæði hafsins þar sem
þegnar annarra þjóða fiska ekki,
þá á þetta ríki að gera ráðstaf-
anir til að setja reglur um og
hafa eftirlit með íiskveiðum á
nefndu svæði, ef það telst nauð-
synlegt til að vernda lifandi auð-
lindir hafsins“. .
1957. Þess væri og að geta, að
aðrar lánveitingar þessa spari-
sjóðs til íbúðabygginga yrðu að
sama skapi minni, svo að hér
væri ekki um aukningu heildar-
lána að ræða.
Bjarni sagði, að það skipti
meginmáli, þegar um það er
deilt, hvort lán tilheyra árinu
1957 eða 1958, af hvaða tekjum
byggingarsjóðs lánsféð væri
fengið. Það væri sannað, að 25
millj. kr. af tekjum ársins 1958
hefðu verið veðsettar til að fá fé
í úthlutun, sem nýlokið er, —
og lán, sem veitt voru af því
fé, ættu að sjálfsögðu að teljast
með árinu 1958.
Þá sagði Bjarni, að það væri
út í bláinn, er Hannibal Valdi-
marsson segði, að fleiri tekju-
stofnar byggingasjóðs þýddu
auknar tekjur hans. Reynslan
væri því miður sú, að svo væri
ekki, þar sem sparif járaukningin
í landinu hefði ekki orðið eins
mikil 1957 og áður.
Frekari umræður urðu um
sparifjármyndunina. — Taldi
Hannibal Valdimarsson, að í því
sambandi bæri að reikna bapði
með veltiinnlánum og spariinn-
k LONDON, 27. marz. — Mac-
millan forsætisráðherra Breta
sagði í dag, að Rússar hefðu gert
meira en 50 tilraunir með kjarna-
og vetnissprengjur á nokkrum
undanförnum árum. Þegar hann
var spurður, hvort Rússar virt-
ust hafa dregið saman seglin á
þessum vettvangi, bæði að því
er varðaði umfang og fjölda
slíkra tilrauna, svaraði hann:
„Þvert á móti“.
★ SINGAPORE, 27. marz. —
Hersveitir Dj akartastj órnarinnar
sóttu í dag suður á bóginn frá
Medan höfuðborg Norður-
Súmötru, og var þeim veitt sára-
lítið viðnám, segir í fréttum út-
varpsins í Djakarta. En útvarp
uppreisnarmanna ber á móti
þessu og kveður hersveitir upp-
reisnarmanna hafa meginhlutann
af Mið- og Norður Súmötru á
valdi sínu. — Vitnar það 1
Barlian höfuðsmann, yfirmann
hersveitanna á Suður-Súmötru,
en hann hefur verið hlut-
laus fram að þessu. Hann er
sagður hafa látið svo ummælt í
lútvarp, að uppreisnarmönnum
ykist stöðugt fylgi. Óstaðfestar
fréttir herma, að stjórnarherinn
mæti öflugri mótspyrnu, en sæki
samt fram.
■k BONN, 27, marz. — Erich
Ollenhauer foringi vestur-þýzkra
jafnaðarmanna, sagði í dag, að
þeir mundu beita öllum löglegum
ráðum, sem tiltæk væru, þ. á m.
verkföllum, til að koma í veg
fyrir, að stjórnin búi vestur-
þýzka herinn kjarnavopnum. —
Landvarnanefnd þingsins hefur
þegar samþykkt að kaupa 24
eldflaugar af Matador-gerð frá
Bandaríkjunum. Eldflaugarnar
verða ekki hlaðnar kjarnavopn-
um. Þær fara um 1000 km., en
ekki er hægt að stjórna flugi
þeirra nema fyrstu 400 kílómetr-
ana. —■
k BELGRAD, 27. marz. —
Júgóslavneskir stjórnmálamenn
eru nú að kanna afstöðu ná-
grannaríkjanna til nýrrar áætlun
ar þess efnis, að sjö ríki á Balk-
anskaga komi sér saman um að
taka ekki við kjarnavopnum.
Ríkin eru Júgóslavía, Ítalía,
Grikkland, Búlgaría, Albanía,
Ungverjaland og Rúmenía. Það
er tekið fram, áð þessari áætlun
sé ekki stefnt gegn tillögum Pól-
verja um belti án kjarnavopna
í Mið-Evrópu.
k HÖFN, 27. marz. — Kjarn-
orkustöðin í Risö, um 30 km.
fyrir vestan Kaupmannahöfn
hefur komizt að þeirri jiiður-
stöðu, að kjarnageislun í Dan-
mörku hafi aukizt verulega. Er
talið að geislunin sé fimm til tíu
sinnum meiri en eðlilegt sé.
Þessarar aukningar varð fyrst
vart 21. jmarz og er hún sett í
lánum í bönkum og sparisjóðum.
Þeir Jóhann Ilafstein og Ölafur
Björnsson töldu þetta alrangt og
benti Jóhann á, að aðeins hefur
verið reiknað með spariinnlán-
um, þegar ákvarðanir hafa verið
teknar um framlög bankanna til
íbúðalána á grundvelli aukningar
sparifjárins hjá þeim. Ólafur
benti á, að í skýrslum hagstof-
unnar og Landsbankans væri
aukning veltiinnlána ekki talin
sparif j áraukning.
Að umræðunni lokinni var
frumvarpið sent efri deild með
atkvæðum stjórnarliða.
Tíðindalausf,
segir Townsend
LONDON, 27. marz. — í dag gaf
Peter Townsend, hinn heims-
kunni vonbiðill Margrétar Breta-
prinsessu, út eftirfarandi yfirlýs-
ingu: „Það er alls engin ástæða
til að ætla, að fundur minn við
Margréti prinsessu breyti á nokk-
urn hátt því ástandi sem prinsess-
an gaf sérstaka yfirlýsingu um
haustið 1955“.
samband við tilraunir Rússa með
kjarnavopn undanfarið.
k GENF, 27. marz. — Kjarn-
orkusérfræðingar frá Vestur-
Evrópu og Bandaríkjunum komu
saman í Lausanne í dag til
þriggja daga ráðstefnu um áhrif
kjarnageislunar í heiminum.
Ráðstefnuna sækja 165 vísinda-
menn.
— Krúsjeff
Frh. af bls. 1
uði. Þá bauð hann sig fram I
f jarlægu héraði í Suður-Rúss-
landi, Maikop-héraðinu, og þótti
mörgum sem það væri fyrirboði
falls hans.
GerSi betur cn Stalin
Krúsjeff hefur nú rutt öllum
keppinautum sínum úr vegi. —
Beria var drepinn í desember
1953. 1 júní 1957 rak hann Mal-
enkov, Molotov og Kaganovitsj í
„útlegð", en þeir voru allir gaml-
ir valdamenn í flokknum. I októ-
ber sl. losaði hann sig loks við
Sjúkov landvarnaráðherra, sem
hafði stutt hann í baráttunni við
þremenningana.
Scgja má, að Krúsjeff liafl
staðið sig belur en Stalin í valda-
baráttunni. Stalin stjómaði llúss-
landi i 15 ár sem framkvæmda-
stjóri kommúnislaflokksins, áður
en hann varð líka forsætisráð-
lierra árið 1941. Krúsjeff varð
framkvæmdastjóri flokksins viku
eftir dauða Stalins og nú, 5 árum
síðar, tekur liann líka við cmbætti
forsætisráðherra.
Vestrænar skoðanlr
Blöð á Vesturlöndum líta yfir-
leitt svo á, að hin „samvirka for-
usta“ í Kreml sé nú úr sögunni.
Nú hefur Krúsjeff fengið löglega
heimild til að tala máli Rússa á
ráðstefnu æðstu manna. Nú mun
hann einnig undirskrifa bréfin til
leiðtoga Vesturveldanna. Flestir
eru sammála um, að rússneskt
stjórnarfar sé að komast i sama
horf og á dögum Stalins, en
menn efast um, að harkan verði
jafnmikil. Ekki er búizt við
breytingum á utanríkisstefnu
Rússa, þar sem hún hefur raun-
verulega verið ákveðin af Krús-
jeff síðustu 2—3 árin.
k
Þegar æðstaráðið hafði kosið
Krúsjeff forsætisráðherra sam-
kvæmt tillögu Vorosjilovs for-
seta Sovétríkjanna og hann hafði
þakkað fyrir sig, hóf hann
þriggja stunda ræðu um land-
búnaðarmál, sem að mestu fjall-
aði um traktora.
Eftir ræðu hans var þingfundi
slitið, en á morgun munu deildir
þingsins koma saman hvor fyrir
sig. Búizt er við, að þingið verði
kallað á sameiginlegan fund á
laugardag, og að þá muni Krús-
jeff skýra frá stjórnarmyndun.
Fréttir í stuttu máli