Morgunblaðið - 01.05.1958, Blaðsíða 12

!2
MORGTJ'NBL A&1&
Fimmtudagur 1. maí 1958
7. maí — hátíðisdagur verkalýðsins
Fiiðleifur I. FriðiiksFon formaður Voru-
bílstjórafélagsins Þróttar:
Þessi hörmungarríkisstjórn
verður uð vikju
ÉG GET ekki sagt, frá mínum
bæjardyrum séð, að bjart sé yfir
að líta í atvinnu- og efnahags-
málunum á þessum hátíðisdegi
verkalýðssamtakanna. Ekki verð-
ur því þó um kennt, „að nú sé
ir endann á í dag. En eitt er víst,
að eins og nú horfir, er ekki ann-
að sjáanlegt, en stjórnárflokkarn
ir sigli hraðbyri með þjóðina út
i það sama ástand, sem ríkti í
þeirra fyrri stjórnartíð 1934—39,
atvinnuleysi, fátækt og sult.
Ég sé ekki nema eina leið til
þess að afstýra þeim voða, sem
fram undan er: Að þjóðin sam-
einist um að hrinda þeirri ríkis-
stjóm, sem nú situr, og hennar
stjórnarstefnu af höndum sér.
bar eiga launþegasamtökin að
vera í fararbroddi, því að þau
eiga mest á hættu. En til þess að
þau geti innt það hlutverk af
hendi, þurfa þau að losa sig und
an oki kommúnista í verkalýðs-
hreyfingunni og gera hana
frjálsa og óháða öllum pólitísk-
um flokkum.
bað má aldrei koma fyrir aft-
ur, að kommúnistar nái yfir-
stjórn alþýðusamtakanna í sínar
hendur með aðeins tveggja atkv.
meirihluta. ,
Sú reynsla, sem launþegarnir
hafa fengið af setu kommúnista
í ríkisstjórn, ætti að sanna okkur
að þeirra ráðherrastólar voru of
dýru verði keyptir.
Sú kjaraskerðing, sem orðin er
frá því núverandi stjórn tók við
völdum, er það mikil, að
launþegar eru nú farnir mjög að
ókyrrast. Þetta sjá kommúnistar
og óttast nú alvarlega völd sín i
verkalýðshreyfingunni.
Það er þess vegna sem þeir
rjúka nú upp til handa og fóta og
láta sum stór félög, sem þeir
stjórna, segja upp samningum.
En er það nokkuð annað en ný
blekking til að villa um fyrir
launþegunum? Ætla þeir ekki
bara að afhenda launþegum með
annarri hendinni lítið brot af því,
sem þeir taka aftur af þeim með
hinni?
Friðleifur í. Friðriksson.
vinnurekstrar og atvinnuleysi.
Ég tel að eitt mikilvægasta
verkefni í verkalýðsbaráttu nú-
tímans sé að reyna, án þess að
slaka til frá réttindum, að koma
á sáttum milli launþega og at-
vinnurekenda, svo að þeir geti
sameinazt um vernd frjálsra at-
vinnugreina og hindrað of mikil
afskipti ríkisvaldsins, sem oflast
leiða til óhagkvæmari fram-
leiðsluaðferða og þess vegna
skerðingar lífskjara þjóðarinnar i
heild. Launþegar og atvinnurek-
endur þurfa að sameinast um að
krefjast öruggs rekstrargrundvali
ar atvinnuveganna og hindra ó-
heillaþróunina til aukins ríjtis-
rekstrar, sem leiðir oft og einatt
til þess að atvinnurekstur, sem
áður bar sig, verður styrkjaþurfi
og álögurnar aukast sem því nem
ur á almenningi.
Mér skilst að vísu, að í 1. maí-
hátíðahöldunum í dag verði and-
inn ekki eins harður og áður,
kröfurnar ekki eins háværar. Því
miður stafar það þó aðeins af
annarlegum sjónarmiðum
þessu sinni.
Um leið og ég óska verkalýðs-
hreyfingunni allra heilla í nutíð
og framtíð, vildi ég, að hún bæri
gæfu til að skilja hvar hin eigin-
lega hætta er, sem ógnar lífskjór-
um og frelsi þjóðarinnar.
það íhaldið“, sem fari með stjórn
í landinu. Nei - o - nei. Nú er það
stjórn hinna „vinnandi stétta“,
(eða svo kallar hún aig). Við höf-
um áður haft ríkisstjórn með
sama heiti á árunum 1934—1939.
Allir fulltíða menn muna það
hörmungarástand, sem þá ríkti
og hugsa til þess tíma með hryll-
ingi.
Það eru sömu vinstri flokk-
arnir og sömu alþýðuvinirnir, er
þá lofuðu vinnustéttunum gulli
og grænum skógum, ef þær lyftu
þeim í valdastólana, — sem þær
og gerðu, en fengu að launum
atvinnuleysi, fátækt og sult. Ár-
ið 1956 lofuðu þeir atvinnustétt-
unum, um leið og þær létu blekkj
ast til að afhenda þeim aftur
völdin: að nú skyldu þeir lækka
tollana, skattana og verðlagið,
auka kaupmátt launanna, tryggja
og efla atvinnugrundvöllinn og
koma þjóðarbúskapnum á trygg-
an og öruggan grundvöll.
Nú eins og þá hafa efndirnar
orðið í öfugu hlutfalli við lof-
orðin. í stað þess að lækka skatta
og tolla, byrjaði þessi óhappa-
ríkisstjórn feril sinn með því að
leggja á landslýðinn á 4 hundrað
millj. kr. í nýjum sköttum og
tollum.
1 stað þess að auka kaupmátt
launanna, batt stjórnin verðvísi-
töluna og rændi í leiðinni 6 vísi-
tölustigum af öllum launþegum
og þar með árangrinum af 6
vikna verkfalli Dagsbrúnar-
manna, sem kommúnistar ginntu
þá út í til að tryggja sér sæti í
ríkisstjóm. ,
Og þrátt fyrir það, þó segja
megi að vísitalan hafi aldrei ver-
ið rétt spegilmynd af verðlag-
iau, þá er óhætt að fullyrða, að
aldrei hafi hún verið falskari
mynd af því, en nú síðan þessi
ríkisstjórn tók við völdum.
En hefur þá þessi ríkisstjórn
skapað atvinnuvegunum traust-
ari rekstrargrundvöll en áður
var? Ég held að enginn treysti
sér til að svara því játandi. Hitt
er sönnu nær að aldrei hafi at-
vinnuvegirnir staðið hallan fæti
en nú.
Með síaukinni dýrtíð og skatt-
píningu, er nú svo komið að marg
ar atvinnugreinar riða til falls.
Og nú á þessum hátíðisdegi verka
lýðsins horfa margar launþega-
stéttir með ugg og kvíða til fram-
tíðarinnar. Ég sé ekki fram a ann-
að en að við blasi minnkandi
vinna og samdráttur í atvinnu-
lífinu á nær öllum sviðum.
Ofan á alla þá erfiðleika, sem
ég bér hef lítillega minnzt á, bæt-
ist svo það, að yfir vofa nýjar
hundruð millj. kr. álögur með
afleiðingum, sem enginn sér fyr-
Magnús Guðmundsson form. Matsveina-
félags SMF.:
1. mni ó oð vera hótíðisdogur
verkolýðsins fyrst og lremst
MÉR finnst að nú orðið ætti
1. maí fremur að vera hátíðis-
dagur verkalýðsins en beiniínis
kröfudagur og vil ég í því sam-
bandi benda á sjómannadaginn
til samanburðar. Hins vegar er
ástandið í þjóðmálum okkar svo
í dag, að full þörf er á því fyrir
verkalýðinn að nota hvert tæki-
færi sem honum gefst til þess
að berjast fyrir hagsmunamálum
sínum. Slíkt mætti þó kanr.ske
virðast óþarfi þar sem hin svo
kallaða „stjórn hinna vinnandi
að lífeyrissjóður komi fyrir alla
sjómenn. Sá áfangi hefur nú
náðst í þessari baráttu að frum-
varp til laga um lífeyrissjóð fyr-
ir togarasjómenn hefur verið
samið. Ég vil láta þess getið hér
að mín skoðun er sú, að sá sem
bezt hefur að því máli unnið, sé
Jón Sigurðsson, formaður Sjo-
mannasambands íslands. Núver-
andi valdhafar hafa heitið því
bréflega að lög þessi nái íram
að ganga á þessu þingí. A£ þeim
ástæðum er það skoðun mín. h9
þetta sé svo mikið hagsmunamál
fyrir togarasjómenn að samning-
um þeirra eigi ekki að segja upp
nu.
Ástæða er til þess að geta þess
að nú liggur fyrir þingi frum-
varp til laga um réttindi mat-
reiðslumanna og bryta á skipum,
Ég tel þetta hagsmunamál allr-
ar stéttarinnar og ástæðu til þess
að gleðjast yfir þeim álanga,
sem með þessu máli er náð. Er
það von okkar í Matsveinafelagi
SMF að þetta frumvarp verði
að lögum.
Það er einlæg ósk mín til hinna
stétta" situr að völdum. Þ' átt | vinnandi stétta þjóðfélagsins nú
Jóhann Sigurðsson, verkamaðux:
Verkamenn! Stondið n verði gegn
mólsvörnm öfngþrónnarinnor
fyrir þetta er nú samt svo komið
stærstu stéttarfélög landsins
hafa sagt upp samningum um
launakjör, enda eru það einu
kallaða „stjórn hinna vinnandi
fólk getur gert gegn ágangi á
hagsmuni sína, vegna aukinnar
verðbólgu og minnkandi kaup-
máttar launa.
Eitt af stærstu baráttumálum
sjómannastéttarinnar í dag, er
á þessum hátíðisdegi að vinnu-
friður megi ríkja í landinu og
að sú stjórn, sem situr á hverjum
tíma, hafi þor og þrek til þess
að taka með festu á þeim vanda-
málum sem að þjóðinni steðja,
en neyði ekki verkafótk til þess
að efna til kaupdeilna eins og
hlýtur að verða með áframhald-
andi stefnu núverandi ríkistjórn-
ar.
HÁTÍÐIS- og baráttudagur
verkalýðsins 1. maí markar tíma
móf. Hann er dagur nýrra átaka
og áforma. Hann er einnig dagur
uppgjörs og reikningsskila.
í byrju var 1. maí í öllum lýð-
frjálsum löndum hugsaður sem
sameiningartákn, aðalsmerki
frjálsra vinnandi stétta. Og skyldi
hann vera hátt hafinn yfir dægur
þras og pólitíska togstreitu. Þenn
an upprunalega svip og tilgang
hefur dagurinn nú að mestu
misst. Hann hefur dregizt æ meira
inn í pólitíska flokkabaráttu. Það
hefur sett sinn svip á framkvæmd
hátíðahaldanna á undangengn-
um áratugum.
Það er höfuðnauðsyn, að á mál-
um sé þannig haldið í verkalýðs-
baráttunni, að hver áfangi skili
jákvæðum árangri, en að siglt
verði fram hjá öllu því sein tefur
för eða rýrir áður unna sigra.
Þegar staldrað er við í dag, —
horft um öxl til hins liðna og
fram á við eins langt og séð verð-
ur, kemur í ljós, að undirstaða
kjara og mannsæmandi lífsaf-
komu hins vinnandi manns hefur
látið mjög á sjá í valdatíð núver-
andi ríkisstjórnar.
Hér er um það að ræða að alger
Sveinn Símonarson, formaður Sambands
matxeiðslu og framreiðslumanna:
1. mní dagur hótíðar en ekki
haturs
ÉG TEL það miður farið, hvernig
hátíðisdagurinn 1. maí hefur ver
ið haldinn undanfarin ár. Hann
hefur veríð gerður að baráttu-
degi, þar sem allt hefur miðað
að því að blása í glæður fjand-
skapar og sundrungar milli laun-
þega og atvinnurekenda. Það er
þessi andi haturs sem mér hefur
geðjazt illa að í framkvæmd dags
verkalýðsins.
1. maí ætti að mínu áliti að
vera fyrst og fremst dagur hálíð-
ar, þegar verkalýðurinn fagnar
unnum sigrum. Hinn harði andi
í garð atvinnurekenda er ser-
staklega orðinn óviðeigandi síðar,
heilar atvinnugreinar eru farnar
að eiga í vök að verjast vegna
öfgafullrar skattlagningar og aí-
skipta ríkisvaldsins, sem ógnar
launþegunum með stöðvun at-
öfugþróun hefur orðið í efnahags
málum þjóðarinnar. Á tæpum
tveimur árum hafa þau lent
slíkum ógöngum upplausnar og
ráðleysis, að slíkt á sér enga hlið
stæðu í sögu þjóðarinnar.
Þegar núverandi ríkisstjórn tók
við völdum. voru loforðin mörg,
stór og fögur. Áherzta var lögð á,
að hér væri komir. stjórn hinna
vinnandi stétta, nú skyldi hlutur
launþeganna tryggður. Ekkert
átti jafnvel að aðhafast í efna-
hagsmálum landsms, nema
nánu samráði við verkalýðssam-
tökin,
Hverjar hafa svo efndirnar orð
ið á þessum loforðum, svo og
mörgum öðrum sem hafa verið
gefin?
Eitt af fyrstu verkum ríkis-
stjórnarinnar var að ráðast á
kjör launþeganna með afnámi
sex vísitölustiga í september 1956.
Þar með hirti ríkisstjórnin þær
launabætur af verkamönnum,
sem unnust í verkfallinu langa
1955.
Nokkrum vikum seinna virti
ríkisstjórnin algerlega að vettugi
ályktanir og skýrar samþykktir
síðasta Alþýðusambandsþings og
svaraði með því að leggja nýjar
álögur á almenning, svo hundr-
uðum milljóna skipti, jólagjöfina
svonefndu um jólin 1956.
Þegar á þetta er litið, sem og
margt annað, verður því ekki
neitað, að kjör verkalýðsins hafa
stórlega rýrnað á síðustu tveimur
árum. Orsakast það fyrst og
fremst af sífellt nýjum álögum,
sem birtast í ýmsum myndum
og oft eru dulbúnar laumulega af
ríkisstjórninni, en allar miða þær
að einu og sama marki, — að
skerða lífskjör verkalýðsins.
Það hlýtur því að vekja furðu
og ugg, að þegar þannig kreppir
að kjörum verkalýðsins, skuli
koma fram innan verkalýðsfélag-
anna hópar manna, sem gerzt
hafa málsvarar þessarar öfug-
þróunar. Sumir þessara manna
hafa hlotið trúnaðar- og valda-
stöður innan verkalýðsfélaganna
og notað þá aðstöðu sína til að
vinna beint gegn hagsmunum
verkalýðsins,
Þessir menn hafa alger enda-
skipti á staðreyndum. Nú kalía
þeir það kjarabætur, sem áður
hét í þeirra munni arðrán og
árásir á verxalýðinn. í þessu hafa
kommúnistar staðið fremst og
sýnt með 'því, það sem raunar
var áður vitað, að þeir setja
þjónkun við valdafíkn sína og
flokkinn ofar heill verkalýðsins.
Ég segi því: — Verkamenn,
hvar i flokki, sem þið standið,
verið vel á verði gegn niðurrifs-
öflum kommúnista, hvar sem þau
birtast — myndum órofa heild
um hagsmuni okkar með lýðræði
og sjálfsákvörðunarrétt okkar
sem leiðarljós.