Morgunblaðið - 04.05.1958, Qupperneq 6

Morgunblaðið - 04.05.1958, Qupperneq 6
6 MORGVHBLAÐIÐ Sunnudagur 4. maí 1958 Císli Sveinsson fyrrv. sendiherra: Kirkjuþing X. NÚ LÍÐUR senn að því, að kjósa skal fulltrúa til Kirkjuþings ís- lenzku þjóðkirkjunnar, sem stofnað var til með lögum nr. 43, 3. júní 1957. Hefir Mbl. af þessu tilefni óskað þess, að ég reifaði stuttlega þetta mál í blaðinu, enda ekki að óþörfu. Eftir ákvæðum laganna skal Kirkjuþing halda í Reykjavík annað hvert ár, að jafnaði í októ- bermánuði. Hefur fyrirfram skip- uð kjörstjórn nú ákvarðað, að þingið komi saman í fyrsta skipti í næstkomandi október eftir nánari tilskikkan, en lögin mæia svo fyrir, að eigi skuli þingið eiga setu lengur en tvær vikur hverju sinni. í kjörstjórn eiga sæti: Ásmundur Guðmundsson biskup, sem er sjálfkjörinn for- maður, Gísli Sveinsson fyrrv sendiherra kjörinn af Kirkjuráði og Gustav A. Jónasson ráðuneyt- isstjóri tilnefndur af kirkjumála- ráðherra. í þessari veru er landinu skipt í 7 kjördæmi, sem eru þessi: 1. Reykjavíkurprófastsdæmi; 2. Kjalarness-, Mýra-, Borgarfjarð- ar- og Snæfellsnessprófastdæmi, 3. Dala-, Barðastrandar-, Vestur- ísafjarðar- og Norður-ísafjarðar- prófastsdæmi; 4. Stranda-, Húna- vatns- og Skagafjarðarprófasts- dæmi; 5. Eyjafjarðar-, Suður- Þingeyjar- og Norður-Þingeyjar- prófastsdæmi; 6. Norður-Múla Suður-Múla- og Austur-Skafta- fellsprófastsdæmi; 7. Vestur- Skaftafells-, Rangárvalla- og Árnessprófastsdæmi. — í kjör- dæmi hverju skal kjósa 2 kirkju- þingsmenn, prest og leikmann, segja lögin. Eru þannig kjörnir 14 kjördæmaþingmenn, en að auki 1 af guðfræðideild Háskóla íslands. En sjálfgert sæti eiga a Kirkjuþingi biskup og kirkju- málaráðherra. Er því samkoman alls 17 manns. II. Kosningarétt (og um leið kjör- gengi) innan hvers kjördæmis hafa þessir: I fyrsta lagi prestar þjónandi í prestakalli (og prófast- ar), og kjósa þeir „úr sínum hópi“ einn kirkjuþingsmann fyr- ir kjördæmið og tvo varamenn. En kennarar guðfræðideildar kjósa á sömu lund einn fulltrúa og einn til vara. 1 öðru lagi sókn- arnefndarmenn og safnaðarfull- trúar hvers kjördæmis kjósa (hver um sig) „úr sínum hópi“ einn kirkjuþingsmann og tvc varamenn, og eru það leikmenn. Sami maður hefur vitaskuld að- eins eitt atkvæði, þótí gegni tveim af nefndum störfum. I aprílmánuði það ár, er kjósa skal, sendir kjörstjórn öllurr, þessum hlutaðeigandi kjósendum tilskiiin kjörgögn, sem eru í líku formi og utankjörstaða-kjörgögn til annara opinberra kosninga, og skal kjósandi rita á atkvæða- seðil nafn þess (þeirra), er hann vill kjósa o. s. frv. Að því loknu sendir hann gögnin eins og fyrir er lagt til kjörstjórnar í ábyrgð- arpósti og innan ákveðins tíma, enda skal talning atkvæða fram fara í fyrstu viku ágústmánaðar. Leiðbeiningar um hvaðeina petta varðandi fylgja með til kjósenda, svo og fullgerð kjörskrá (tii leikmanna). Kjörstjórn úrskurðar, hverir eigi kosningarrétt. Og í tæka tið telur hún atkvæðin og úrskurðar kjörið. En við kosningar þessar verða einfaldléga þeir rétt kjörn- ir, sem flest fá gildra atkvæða (úr kjördæmi). Hlutkesti er við- haft, ef með þarf. Ef sami mað- ur fær flest atkvæði bæði sem aðalmaður og varamaður, telst hann kjörinn aðalmaður. — Að lokum gefur kjörstjórn hinum kjörnu kjörbréf (varamönnum skírteini). En kjörtímabilið er 6 ár. Varamenn koma til þingsetu eftir röð, ef forföll hindra aðal- menn. — Kærur út af kosningu sendast kjörstjórn, en hún af- hendir þær Kirkjuþinginu, þegar er það kemur saman, og fellir það síðan hið bráðasta úrskurc sinn um málið með atkvæða- greiðslu. — Biskup er lögskip- aður aðalforseti Kirkjuþings, en það kýs sér í upphafi varafor- seta. III. Um sjálft Kirkjuþingið, vald þess og störf, er annars þetta að segja, en samkomudag þess verður að ákveða og tilkynna með hæfilegum fyrirvara: Kirkjuþingið hefir aðeins ráð- gjafaratkvæði og tillögurétt um þau málefni, er undir það heyra, en um ekkert óskorað samþykkt- aratkvæði, og er því vald þess engu meira en Kirkjuráðsins. sem starfað hefur undanfarinn aldarfjórðung, en var afnumið með kirkjuþingslögunum. Það rís þó upp að nýju samkvæmt kjöri þingsins, en væntanlega eitthvað umsvifaminna. Munu þá skipa það eins og áður 5 menn, og er biskup einn þeirra (sjálfkjörinn og forseti þess) Um þetta flest er nánara til- greint í lögunum og verður eigi rakið frekar hér, — og eru ákvæði þeirra þó eigi nógu gagn- ger í öllum greinum. Raunar mun mega segja, að allir kirkjulegir mannfundir í landinu hafi tillögurétt í kirkju- málum m. m. (lögmæltir eru prestastefna, héraðsfundir og safnaðarfundir, auk frjálsra funda áhugamanna) og sé því naumast hér á ferð neitt nýmæli, en vænta verður meiri áhriía frá slíkri allsherjarsamkundu sem þessari, sem áður gilti einn- ig að sínu leyti um Kirkjuráðið. Aðgætandi er einnig, að Kirkju- þingið, eins og það er formað er í eðli sínu nokkurs konar fulltrúafundur, þótt þing kallist, enda án lögskipaðra „þingskapa". IV. Frómt frá sagt hefi ég persánu- lega aldrei verið ánægður með frágang þessarar lagasetningar og því að mestu leyti látið hana afskiptalausa, svo sem ég og lýsti á sínum tíma í Kirkjuráði. Sumt í ákvæðunum of laust í reipum og ónákvæmt, eins og vikið hefxi verið að, og meðferðinni utan Alþingis og innan þannig ábóta- vant. Enda að mínum dómi og fleiri ekki næsta mikið leggj- andi upp úr aðeins ráðgefanói samkomu í þessum mikilvægu málefnum, ef fullgilt þing ætti að kallast. Loks er ákvæðum einnig svo fyrir komið, að klerk- dómurinn, sem eðlilega er fremur fámennur með þjóðinni, myndar meirihluta þessarar ráðstefnu, sem vissulega má deila um, hvort rétt sé o. s. frv. — En nú er að hlíta því sem er og vinna úr því, og að sjálfsögðu ber að leitast við með góðum vilja að gera það gott úr þess- ari frumsmíð, er kleift þykir, því að flest getur staðið til bóta. Verða þar vinnubrögð þingsins sjálfs, þegar til kemur, reynsla sú, er það aflar sér, og álit það, er það getur sér, að skera úr um framtíð þess og ef til viil víkkað valdsvið. Starfstími þess er ærið skammur (2 vikur) og liðskostur ekki mikill, og mun hinum víðáttumiklu og mann- mörgu kjördæmum trúlegast. þykja fulltrúar af skornum skammti, t. d. úr Reykjavík (sein heldur brátt helming allra lands- búa) 1 fulltrúi af leikmanna- stétt og sömuleiðis aðeins 1 úr hverju kjördæmi ella, sem hvert um sig er fleiri prófastsdæmi (sýslur) saman. En hvað sem öllu þessu líður, óska vissulega allir, sem áhuga hafa á málefnum íslenzku kirkj- unnar, þessari viðleitni blessun- ar og þroska. Hlýtur norskan námsstyrk MENNTAMÁLARÁÐUNEYTIÐ hefur lagt til, að Árni Vilhjálms son, hagfræðingur, Flókagötu 53, Reykjavík, hljóti styrk þann, er norsk stjórnarvöld veita íslend- ingi til náms í Noregi næsta vet- ur. Árni mun kynna sér hagrann sóknir í Noregi. Kennaratalsnefndin að starfi. Talið frá vinstri: Ingimar Jó- hannesson, formaður, Ólafur Þ. Kristjánsson, ritstjóri, Guð- mundur I. Guðjónsson og Vilbergur Júlíusson. 3. hefti Kennaratals ÚT ER komið þriðja hefti ritsins Kennaratal á íslandi. í því eru 675 æviágrip, 500 karla og 175 kvenna. Þetta hefti hefst á ísleifi Árnasyni og endar á Maríu Jóns- dóttur. í heftinu eru 660 myndir, og vantar þá aðeins myndir af 15 kennurum, 13 körlum og 2 kon- um. Eins og að líkum lætur eru Jónarnir fyrirferðarmestir í heft- inu. Þeir eru samtals 163. Þá eru í þessu hefti 44 Jóhannar og 21 Jóhanna. Þetta hefti er 10 arkir (160 bls.), og fylgir því sérstakt titil- blað, ef menn skyldu vilja binda 3 fyrstu heftin saman í eina bók. Ritstjóri verksins, Ólafur Þ. Krist jánsson, ritar nokkur formálsorð og gerir örstutta grein fyrir út- gáfunni. Þrjú hefti — 2089 æviágrip Á útmánuðum 1952 voru fjórir menn skipaðir í nefnd til þess að vinna að útgáfu kennaratals á íslandi. Undanfarin sex ár hef- ur stöðugt verið unnið að þessu mikla verki. Eru nú útkomin sbrifar úr daglcga líflnu Sinubrennur og varp. Dýraverndunarfélagið hefur nýlega birt áskorun um, að sina verði ekki brennd hér eftir á þessu vori. Mun áskorunin vafalaust fram borin til að min.-.a menn á, að hér eftir geta mó- fuglar farið að koma sér fyriv í felustöðum í sölnuðu grasi og verpa, þó að aðalvarptíminn sé að vísu frá miðjum maí og fram í miðjan júní. Hitt er svo annað mál, að fugl ar verpa ekki á landi, þar sem sina hefur verið brennd sama ár ið. Bæði endur og vaðfuglar koma. hreiðrum sínum fyrir inn- an um hátt gras, þar sem lítið ber á þeim, og til þess er sviðin jörð ekki heppileg. Endurnar á tjörninni í Reykjavík leita t. d. í mýrar og garðlönd í ná- grenni tjarnarinnar: Vatnsmýr- ina, Fossvoginn, Aldamótagarð- ana og aðra slíka staði. Börn t búðum. HÚSMÓÐIR í Reykjavík hringdi til Morgunblaðsins í fyrradag, Hún hafði sent barn í fiskbúð í nágrenninu og látið það hafa með sér miða, sem á stóð: Nýjan fisk — helzt ýsu. Barnið kom tómhent heiin aftur. Konan hringdi til fisksalans og fékk upplýsingar um, að nóg væri til af þorski, en barnið hefði ver- ið sent heim, þar sem ýsa var engin til. Þetta fannst konunni afleitt sem vonlegt er. Taldi hún að fisksalinn hefði getað verið liðlegri í afgreiðslunni. Margar húsmæður eiga þess iítinn kost að fara sjálfar til inn- kaupa á hverjum morgni. Kem- ur sér þá vel að geta sent krakka í búðirnar. En nauðsynlegt er, að bæði húsmæðurnar og verzl- unarfólkið sýni smáfólkinu nægi lega hugulsemi. Það er til líit.ls að þylja yfir litlum börnum langa lista og sízt má biðja þau að kaupa annaðhvort þetta eða hitt eftir því, hvað til sé. Bezt er að skrifa innkaupaseðil eins og konan, sem frá var sagt hér að ofan, gerði, en auðvitað verða þar að vera fullnægjandi upp- lýsingar. Ef þessum reglum er ekki fyigt, geta orðið miklar taf- ir og vandræði við afgreiðsluna. Afleitt er einnig, ef þess er ekki gætt að láta börnin hafa næga peninga. Vörurnar fást ekki, ef peningana vantar, og eins gott er að gera sér grein fyrir því, áður en barnið fer af stað. En svo verður afgreiðslufólkið að sinna börnunum af alúð.Slæmt er, ef öðrum viðskiptavinum er látið haldast uppi að troða sér fram fyrir krakkana, svo að þeir þurfi að bíða langar stundir. Og auðvitað verður að hjálpa til við vöruvalið, ef þannig stendur á, og greinlegar leiðbeiningar eru t. d. á innkaupaseðlunum, sem börnin koma með, eins cg vor í tilvikinu, sem frá er sagt að ofan. Flugmódel. Igærmorgun var skýrt frá því í Mbl., að ungur Reykvík- ingur hefði týnt flugmódeli með hjálparvél, sem hann var að reyna yfir golfvellinum. Nú er gripurinn kominn i leitirnar, og hver veit nema eigandinn hafi skroppið aftur upp á golfvöll síðdegis í gær. Velvakandi hringdi í Tóm- stundabúðina við Austurstræti, sem selur allt það, sem flugmódel um heyrir til, og fékk nokkr- ar upplýsingar um þau. Honum var sagt, að mikill fjöldi manna, bæði stráka og fullorðinna feng- ist við flugmódelsmíði. Gera þeir ýmist svifflugur eða „módel flugur“ með vél. Stærstu módei- flugurnar, sem verzlunin veit um hér á landi, eru 1,37 m að væng hafi, en svifflugurnar eru til enn stærri. Módelflugunum er yfir- leitt stýrt með vír og hliðarstýr- ið fest, svo að þær fljúga í hringi. En einnig má fá radíótæki ti'. að stýra þeim. Heppilegast er að setja módel- in á loft, þar sem landrými er nóg, á túnum eða móum. Leita menn því nokkuð á golfvöllinn og slíka staði, en einnig er farið upp að Rauðavatni, og hafa sum- ir látið sér detta í hug að gera svæði þar að sérstokum flug- módelvelli. þrjú tíu arka bindi, í stóru broti, samtals 2089 æviágrip. Gert er ráð fyrir, að heftin verði 5—6 með rúmlega 4000 æviágripum. Talið er sennilegt, að eigi færri en 40 þúsund íslendingar verði nafngreindir í öllu ritverkinu. Kennaratal á íslandi er safn æviágripa allra kennara landsins, við æðri sem lægri skóla. í því eru upplýsingar um ætt kennar'- ans, menntun hans og störf. Auk þess verður Kennaratalið mikil- væg heimild um fjölmörg atriði í fræðslu- og skólamálum þjóðæ:- innar. Aldrei fyrr hefur svo stór mannamyndabók verið gefin út á íslandi. 4. heftið í undirbúningi Verið er að búa fjórða hefti Kennaratalsins undir prentun. I því verða æviágrip kennara, sem hafa m, n, o, ó, p, r og s að upp- hafstöfúm. Kennaratalsnefndin biður alla þá, sem eiga að vera í 4. heftinu, að skrifa nefndinni hið bráðasta, ef þeir þurfa að koma á framfæri æviágripi, við- bótum eða leiðréttingum. Myndir þurfa að fylgja öllum æviágrip- unum. Bréf og fyrirspurnir varðandi efni og innihald Kennaratalsins má senda til: Kennaratal á ís- landi, pósthólf 2, Hafnarfirði. Firmakeppni í bridge í Keflavík NÝLEGA er lokið í Keflavík firmakeppni í bridge. Alls tóku 23 fyrirtæki þátt í keppninni og voru spilaðar þrjár umferðir. Fylgzt var með keppninni af miklum áhuga og voru oft marg- ir áhorfendur. Eftirtaldir þátttakendur voru í keppninni og er stigatala hvers fyrir sig aftan við nafnið: Hraðfrystihúsið Jökull hf, 229; keppandi: Alfreð Sigurðsson; Sér leyfisbifreiðir Keflavíkur, 223; Verzlunin Nonni & Bubbi, 221; Enfalaug Suðurnesja, 219; Hrað- frystihús Keflavíkur, 215; Verzl- unin Edda, 215; Úra- og skart- gripaverzlunin, 213; Vörubílastöð- in, 212; Verzlunin Stapafell, 205; Verzlunin FONS, 204; Verzl. D. Danivalssonar, 202; Aðalstöðin, 200; Rörasteypan, 199; Hraðfrysti- stöðin, 199; Gunnarsbakarí, 194; Bílaverkstæði G.S., 193; Fiskiðj- an, 184; Kaupfélag Suðurnesja, 179; Breiðablik, 178; Olíusamlag- ið; 171; Vélaverkstæði Björns Magnússonar, 169; Nýja fiskbúð- in, 159 og Matstofan VÍK, 156. Þetta er fyrsta firmakeppni i bridge, sem fram fer í Keflavík. Spilaáhugi er mikill í Keflavík og starfar Bridgefélagið af mikl- um krafti. Á FUNDI neðri deildar Alþingis í fyrradag var frumv. um breyt- ingu á lögunum frá 1957 um leigu bifreiðir afgreitt sem lög. Efni frumv. er það, að mælt er fyrir um viðurlög við brotum gegn ákvæðunum um þessi efni.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.