Morgunblaðið - 04.05.1958, Síða 10

10
MORGUISBLAÐIÐ
Sunnudagur 4. maí 1958
TYRK
LI6AN0N,
ÍSRAEL ^
LI8YA
ÍROAMlA
KUWAIT
SAUDI -ARABIA
Burfimi
FRANSkA \
50MALIWNW
TIOPIA
•“erezkt verndarsvæbi
H A 0 R A M A UT

SOVETRf^,N
SUDAN
/ ~ i
B .........
BREZKA V“^>
SeMAULAKíB^V
KONUNGSRIKI
»ARABA8ANDALAGIÐ
BA&DAD-8AN0ALAGI0
I
l
Bretar óttast slœmar afleiBingar af
heimsókn Nassers til Moskvu
r
IHEIMSBLÖÐUNUM er
nú margt skrifað um
heimsókn Nassers til
Moskvu og meðal enskra stjorn-
málamanna er talið að gæti mik-
ils uggs í sambandi við þróun
málanna í löndunum fyrir botm
Miðjarðarhafs. Ekki er búizt við
að neinir stóratburðir gerist út
af heimsókn Nassers til Moskvu,
en þó eru uppi um það margar
raddir, að með þessari heimsókn
muni hefjast ný atburðakeðja,
sem kunni að verða ekki síðui
örlagarík fyrir England, en Suez-
deilan fyrir 15 mánuðum.
★
Það sem liefur gefið tilefni tii
svartsýni í þessu sambandi, eru
meðal annars þær viðsjár, sen.
orðið hafa á landamaerunum
milli brezku nýlendunnar og
varnarsvæðisins Aden annars
vegar og Jemen hins vegar, sem
nú er orðið aðili að hinu nýja
arabíska sambandslýðveldi. í
Lundúnaborg eru menn ekki í
neinum efa um, að þessar við-
sjár eigi rót sína að rekja til
undirróðurs af hálfu Egypta og
Rússa í Jemen. Búizt er við, að
næsta skrefið verði að Rússar og
Egyptar í sameiningu reyni ekki
aðeins að grafa undan aðstöðu
Breta í Aden og á verndarsvæð-
inu, heldur einnig \ soldáns- og
sjeikdæmum þeim, þar sem Eng-
lendingar hafa þýðingarmiki:
sambönd og þaðan sem þeir f-í
mikla olíu, en lönd þessi liggja
á Arabíuskaga við Persaflóa.
Talið er, að fyrirsjáanlegt haíi
verið fyrir löngu að mál-
in tækju þessa stefnu, en pratl
fyrir það hafi Englendingar ekki
getað mannað sig upp ! að gera
neinar varúðarráðstafanir gegn
því aðrar en þær að senda nu
fyrir skömmu aukið herlið 'il
Aden. Astæðan til þess er talm
vera sú, að Bretum hafi ekki á
neinn hátt tekizt að rétta viö
alstöðu sína í löndunum fyru
botni Miðjarðarhafs, eftir hina
afdrifaríku arás á Egyptaland.
1 þessu sambandi er bent a
hina miklu hættu, sem stafi af
því, að Nasser takist, með Rúss-
land að baki sér, að ná yfirrað
um yfir mestum hluta af oliu-
leiðslunum, sem liggja frá Persa-
flóa til Miðjarðarhafs.
Þegar rætt er um ferð Nassers
til Moskvu er það yfirleitt álit
manna að Nasser kæri sig sízi
af öllu um að verða á nokkurn
■hátt háður Rússlandi, heldur vilji
hann verða sem óháðastur bæðv
austri og vestri. Með þeirri
aðstöðu er talið að Nasser telji
sig geta komizt emna lengst. En
í Lundúnum er þó á það bent,
að ekki sé unnt að loka aug
unum fyrir því, að Rússar naíi
veitt 60 milljóna dollara lán tij
þess að byggja hafnir í Hodeida
í Jemen, en þessi mannvirki verð'
í framtíðinni bækistöðvar fyrir
rússneska kafbáta, sem þá
geti leikið lausum hala í öllu
Indlandshafi. Ennfremur segja
Bretar, að miklu af rússneskum
vopnum af öllum tegundum sé nú
I safnað saman í Jemen og beinisc
I þessi vopnabúnaður gegn Aden
! og verndarsvæðinu þar í krmg
Allur þessi vígbúnaður sé undir
yfirstjórn egypzkra herforingja
og'rússneskra tæknimanna. Þær
upplýsingar, sem Bretar telja sig
hafa nú um rússneskan vígbúnað
á þessu svæði, eru miklu greini-
legri en þær fregnir, sem þen
höfðu um rússneska hernaðar-
aðstoð við Egyptaland, áður en
þeir gerðu árásina 1956. Bretar
finna nú einnig til þess, að
Bagdadsamningurinn, sem nær
til Englands, Egyptalands, Irak
og Pakistan sé ekki nægilega
sterkur bakhjarl til þess ,að ráð-
ið verði við þær hættur, sem
felast í aðgjörðum Rússa og
Egypta þar eystra
Það sem Bretar fyrst og fremst
óttast er að Rússar og Egyptar
muni halda áfram að grafa und-
an aðstöðu Breta og æsa stærri
og minni lönd og þjóðir þar
eystra á móti þeim. Afleiðingin
af þessu kunni fyrr eða síðar að
verða sú, að Bretar missi alger-
lega tök þau, er þeir hafa, á til-
teknum olíusvæðum þar eystra
en þar með er olíuflutningur
til Bretlands og raunar mikils
hluta Vestur-Evrópu í braðri
hættu en iðnaðurinn í þessum
löndum byggist að verulegu leyti
á olíunni þar eystra.
f GÆR var frumv. um breytingar
á lögunum um hlutatrygginga-
sjóð afgreitt til efri deildar Al-
þingis. Neðri deid samþykkti
breytingatillögu sjávarútvegs-
nefndar, sem frá var sagt í blað-
inu á miðvikudag.
Tónleikar
Hljómsveit Rikisútvarpsins
heldur tónleika í Þjóðleikhúsinu í dag kl. ltí.00
Stjórnandi: Hans-Joachim Wunderlich
EINSÖNGVARAR: Kerstin Anderson, Jiilius Katona
í þessu samband: er á það bent,
að Rretar hafi ekki verið þess
megnugir að taka upp samninga
um nýtt samkomulag við Egypta-
land. — Brezka utanríkisstjórn-
in mun þó haía gert nokkrar til-
rau.rir í þessu augnamiði, en þær
hafa ekki borið árangur.
kainmersöngvarar, Guðrún Á. Síinouar og Guðmundur
Jónsson.
Viðfangsefni: Tónlist nr óperum og óperettum.
Aðgöngumiðasala í Þjóðieikhúsinu.
Tónleikarnir verða endurteknir á inánudagskvöld ki. 21,00.
Jakob Jakobsson fiskifrœðingur:
Kokkrar afhugasemdir vegna
síldarleitarinnar í sumar
ENGUM vafa er undirorpið, að
gerbylting varð í síldarleit á sjó,
eftir að farið var að nota asdic-
tæki við leitina. Það voru frænd-
ur vorir Norðmenn, sem fyrstir
manna notuðu þess koaar tæki
við síldarleit um 1950 á sínu nýja
hafrannsóknarskipi G. O. Sars.
Hinn góði árangur þeirra vavð
til þess, að asdic-tæki voru keypt
til landsins árið 1953 og sett þá
um haustið í varðskipið Ægi.
Jafnframt þessu fóru fram ýmsar
breytingar á skipinu,. svo að þar
pr nú orðin ailgóð aðstaða við
síldarleit, og gildir þetta einnig
að nokkru leyti hvað sjó- og svif-
rannsóknum viðvíkur. Enginn
taki þessi orð svo, að ég telji Ægi
vel útbúið hafrannsóknarskip
eins og gerist með öðrum þjóð-
um, enda þó allgóð aðstaða sé þar
við vissa þætti rannsóknanna.
Það sem mestu máli skiptir
hvað síldarleitinni sjálfri viðkem
ur, er sú staðreynd, að asdic-
tæki skipsins hafa reynzt mjög
vel og öllum, sem ti! þessara
mála þekkja ber saman um, að
sívaxandi gagn hafi orðið að skip
inu við síldarleit síðan hún hófst
1954.
Öll þessi ár hefur leitinni verið
stjórnað af starfsmönnum Fiski-
deildar Atvinnudeildar Há-
skólans, og hafa þeir unnið
að margþættum rannsóknarstörf-
um um borð meðan á síldarleit-
inni stóð.
Á ég þar fyrst og fremst við
áturannsóknir sem hafnar voru
1955 og hefur sú reynsla, sem
fengizt hefur á þessum 3 árum
gefið mjög miklar vísbendingar
um áhrif svifsins á torfumyndun
og síldargöngur, svo ekki sé
meira ságt.
Þess væri þvi að vænta, að
hugur íslendinga stæði til þess
að auka þá þjónustu, sem síld-
veiðiskipunum er veitt á sumrin
en ekkj minnka har.a, — svo
mikilvægt er það þjóðinni að
síldveiðarnar takizt giftusamlega.
Síðustu tvö ár hefur því verið
leigður bátur Ægi til aðsíoðar
í leitinni. Reynslan af þessu saríi-
starfi hefur óneytanlega verið
jákvæð, enda þótt greinilega hafi
komið í Ijós sá eðlismunur, sem
er á leitartækjum Ægis og þeirra
tækja, sem eru í íslenzkum fiski-
skipum.
Munurinn er sá, að bátatækin
hafa einungis reynzt vel sem
veiðitæki þ. e. þau hafa komið
að miklu gagni við staðsetningu
einstakra síldartorfa innan eins
síldarsvæðis. Hins vegar hafa
tæki þessi reynzt alveg óhæf til
eiginlegrar síldarleitar. Sú leit
hefur öll hvílt á Ægi eftir sem
áður.
Þetta er öllum, sem fengizt
hafa við síldarleit fulljóst.. Einr,-
ig er ég sannfærður um, að flestir
síldveiðisjómenn gera sér futla
grein fyrir þessum reginmun,
sem komið hefur fram sl. tvö
sumur.
Því er vonandi, að þeir skilji,
að í sumar verða ekki með neinni
sanngirni gerðar sömu kröfur til
síldarleitarinnar og undanfarin
ár, þar eð stjórnendum síldarleit-
arinnar hefur verið tilkynnt, að
Ægir verði ekki notaður við síld-
arleit eftir 24. júní í sumar, nema
e. t. v. í hjáverkum.
Er þá ekkert annað ísl. skip,
sem hefur álíka síldarleitartæki
og Ægir? Jú, eitt skip munum við
væntanlega eiga búið slikurn
tækjum í sumar, því að væntan-
lega verður varð- og björgunar-
skipið Albert búið góðum síldar-
leitartækjum þá, enda þótt
engin reynsla sé enn komin á
notaglidi þeirra.
Svo óheppilega hefur sem sagt
til tekizt, að þau tvö síldarleitar-
tæki, sem að mestu gagni koma
við síldarleit eru sett í skip, sem
bundin verða við önnur störf.
Á sama tíma og allar nágranna
þjóðir okkar láta smíða hvert
hafrannsóknaskipið af öðru, er
málum svo komið hjá þeirri þjóð,
sem háðari er fiskveiðum en nokk
ur önnur, að hún hefur aldrei
átt sómasamlegt rannsóknaskip.
í sumar á svo að kóróna þetta
reginhneyksli með því að nota
ekki einu sinni það skársta sem
við eigum til þessara starfa.
Enginn skyldi þó taka orð mín
svo, að ég skilji ekki þaríir og
vandamál Landhelgisgæzlunnar,
enda þótt mér finnist að hugsan-
legt hefði verið að leysa hennar
skipaþörf með leiguskipi, Rökm
fyrir þessari skoðun minni eru
þau, að ég tel geriegt að útbua
skip, sem komist nær því að
leysa Ægi af hólmi sem gæzlu-
skip en rannsókna- og síldar-
leitarskip.
Tilgangurinn með þessum orð-
um er að gera lesendum þeirra
það ljóst að aðstöðu þeirra
manna, sem eiga að fást við
rannsóknir og þjónustu í undir-
stöðuatvinnuvegi okkar, er verið
að gera vonlausa miðað við þær
kröfur, sem sjómenn og útgerðar-
menn réttilega gera til þeirra.
Þegar forstjóra norsku haf-
rannsóknanna, dr. Rollefsen, var
afhent nýtt og glæsilegt skip í
vor, þakkaði hann ríkisstjórn
sinni, en gat þess um leið, að
það ljóst, að aðstöðu þeirra
þriggja rannsóknarskipa, sem
Norðmenn þyrftu til viðboiar
þeim sjö hafrannsóknaskipum,
sem þeir nú þegar reka. Fróð.egt
væri að vita, hvenær íslendingar
hyggjast hefja slíkan rekstur.
Reykávík, 2. maí 1958.
Ísíensk skáld og hagyrðingar
Takið eftir
Brátt eru liðin 2 ár, síðan S. K. T. efndi til síðustu dægur-
lagakeppni sinnar. En nú hefur stjórnin ákveðið að efna
til dægurlagakeppni í Góðtemplarahúsinu í Reykjavík á
hausti komandi.
Til undirbúnings þeirri keppni, óskar S. K. T. eftir
íslenzkum ljóðum, sem íslenzkum tónskáldum gæfist svo
kostur á að semja lög við.
Ljóóin verða að hafa borizt í pósthólf 88, Rcykjavík,
fyrir 1. júní n.k.
Óskað er sérstaklega eftir holium, skemmtilegum ljóð-
um við unglinga hæfi.
Þrenn verðlaun verða veitt fyrir beztu ljóðin.
Stjórn S. K. T.