Morgunblaðið - 13.05.1958, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 13. maí 195
MORGUNBLAÐIÐ
11
Skattaálögur síðasta
Búnaðarþings
Danir hafa stofnað til samtaka til þess aS berjast gegrn gigtar-
sjúkdómum. Nú nýverið hleyptu samtök þessi af stokkunum
miklu happdrætti, þar sem meðal vinninga eru 50 þús. kr.
(danskar), 2 bifreiðír, auk yfir 1000 annarra vinninga. Miðar
eru seldir á 1 kr. (danska) og takmarkið er að selja 1 milljón
miða. öllum hagnaði er varið til baráttu við gigtarsjúkdóma,
sem í beinum útgjöldum og töpuðum vinnustundum eru sagð-
ir kosta dönsku þjóðina hálfa millj. kr. á dag (danskar). —
Á myndinni sjást tvö börn sem fræg eru í Danmörku, drengur-
inn sem 'kv’kmyndastjarna, og stúlkan sem þulur í barnatím-
um danska útvarpsins. Þau aðstoðuðu við opnun happdrættis-
ins, en sú athöfn fór fram á Ráðhústorginu.
18% aukning ú njólkurinun-
leiðslu í S.Þingeyjarsýslu
EITT af þeim málum, sem síð-
asta Búnaðarþing hafði til með-
ferðar, og afgreiðslu hlaut, var
hækkun á Búnaðarmálasjóðs-
gjaldi úr V2% í 1% og sömuleiðis
V2 % skattlagning á tilbúir.n
áburð.
Forsaga Búnaðarmálasjóðs-
hækkunarinnar er sú, að árið
1955 ritaði Búnaðarfél. Islands
búnaðarsamböndunum og spurð-
ist fyrir um álit þeirra á hækk-
un á Búnaðarmálasjóðsgjaldi,
sem yrði látin renna til hús-
byggingar Búnaðarfélagsins
kæmi hún til framkvæmda. Svör
búnaðarsambandanna munu hafa
verið neikvæð, enda ekki á málið
minnzt framar við búnaðarsam-
böndin. Það kom bændum því á
óvart, að síðasta Búnaðarþing
skyldi sjá sér fært, að taka fjár-
heimtumál þetta til meðferðar og
fullnaðarafgreiðslu eins og nú
hefur verið gert, eftir þær undir-
tektir, sem það hlaut hjá búnað-
arsamböndunum 1955.
Um það eru ekki skiptar skoð-
anir, að Búnaðarfél. Islands sé
nauðsynlegt að eignast vandað
og rúmgott húsnæði til hinnar
fjölþættu og þýðingarmiklu starf-
semi er það hefur með höndum
fyrir landbúnaðinn, þar sem hið
gamla og þrönga húsnæði við
Lækjargötu er fyrir löngu orðið
ófullnægjandi. Ef til vill eru svo
skiptar skoðanir um hitt hvernig
eigi að byggja yfir starfsemi B. í.
og Stéttarsambands bænda, þ. e.
a. s. hvort væntanleg bygging
eigi að rúma aðstöðu til gistihúss-
rekstrar og verzlunarrekstrar. Eg
hefi ástæðu til að halda, að bænd-
ur telji sér ekki hagfellt eða
nauðsynlegt að stofna til slíkrar
risabyggingar, sem gisti- og verzl-
unarrekstur hlyti að hafa í för
með sér fyrir húsbyggingarmál
Búnaðarfél. Islands.
Það er tvennt sem veldur
þessu. í fyrsta lagi hinn aukni
stofnkostnaður er af þessu mundi
leiða og í öðru lagi fyrirsjáanleg
áhætta við væntanlegan veitinga-
rekstur.
Það virðist vera lítil ástæða
til þess fyrir bændur, að binda
sína takmörkuðu fjármuni í ó-
tryggum atvinnurekstri í Reykja-
vík, sem nú mun vera fyrirhug-
að, í sambandi við þetta hús-
bj • \gamál, enda væri þeim
mmiu skyldara að verja því fé
til framkvæmda heima í héruð-
unum, sem nú á af þeim að taka
með hækkuðu Búnaðarmála-
sjóðsgjaldi.
Eg ætla ekki að fjölyrða stærð
þessarar byggingar (eða væntan-
legt kostnaðarverð) sem nú á að
rísa af grunni við Hagatorg í
Reykjavík og enginn þorir einu
sinni að gera kostnaðaráætlun um
— hvað þá meira. Hitt finnst
mér rétt, að benda á þá stað-
reynd, að mjög getur orkað tví-
mælis hvort sjálft Alþingi hafi
heimild til þess, að gera þá hækk
un á Búnaðarmálasjóðsgjaldinu
er síðasta Búnaðarþing lagði til,
að gerð yrði vegna þess, að málið
hefur enn ekki hlotið samþykki
sjálfra bændanna. Þetta er svo
persónuleg gjaldheimta, að eðli-
legast væri, að bein atkvæða-
greiðsla færi fram um hana í
búnaðarfélögunum áður en hún
verður endanlega lögfest.
Bændur greiða nú þegar ærið
stéttarfélagsgjald, eða um 580 kr.
á ári miðað við vísitölubú. Tvö-
földun þeirrar upphæðar er því
alltilfinnanlegur skattur á búið
eins og nú er ástatt með rekstrar-
afkomu landbúnaðarins, því flest
ir trúa því með hæfilegri varúð,
að þessu nýja gjaldi verði létt af
eftir 4 ár.
Búnaðarþing, sem situr á rök-
stólum 3—4 vikur ár hvert, hlýt-
ur að hafa tíma til þess að skjóta
stórmálum, sem þessum til um-
sagnar bændasamtakanna áður
en þau eru til lykta leidd á Bún-
aðarþingi. önnur málsmeðferð er
alltof vansæmandi fyrir jafn
virðulega stofnun og Búnaðar-
þing þarf að vera, ef það á ekki
að missa traust og virðingu
bænda, svo ekki sé talað um til-
trú sjálfs Alþingis.
Hin gjaldheimtan, sem Búnað-
arþing mælti með á hendur bænd
um var V2 % gjald af tilbúnum
áburði. í sambandi við þessa
skattheimtu skal það viður-
kennt, að mikil nauðsyn er á fé
til þeirrar starfsemi er hér um
ræðir. Bændur líta hins vegar
svo á, að tilraunastarfsemin í
þágu atvinnuveganna sé ekkert
sérmál þeirra og því beri ríkinu
skylda til, að standa straum af
þeirri starfsemi. Þetta er þeim
mun eðlilegra og nauðsynlegra,
£;m framleiðsluatvinnuvegirnir
eru þýðingarmeiri fyrir þjóðar-
búskapinn vegna hinnar hörðu og
hraðvaxandi samkeppni um
vinnuaflið, sem hin léttari og
Fermingarbörn í Siglufjarðar-
kirkju 15. maí.
Séra Ragnar Fjalar Lárusson
Drengir:
Þorlákur Ásgeir Pétursson, Suð-
urgötu 22.
Ásgrímur Ingólfsson, Hólav. 7.
Benóný Sigurður Þorkelsson,
Suðurgötu 24 B.
Eiríkur Dalmar Snorras. Túng. 25
Erlingur Björnsson, Hverfisg. 28.
Friðleifur Jóhannss., Eyrarg. 20.
Gísli Þór Gíslas., Laugarv. 23.
Gísli Kjartansson, Hlíðarv. 1 C.
Guðmundur Friðþór Björnsson,
Gránugötu 20.
Halldór Guðmundsson, Hvann-
eyrarbraut 52.
Hallgrímur Jón Ingvaldsson,
Hólavegi 14.
Hallvarður Sævar Óskarsson,
Hvanneyrarbraut 25.
Haukur Örn Björnss., Fossv. 27.
Jens Gíslason, Hvanneyrarbr. 64.
Jóhann Sævar Guðmundsson,
Norðurg. 17.
Jón Ómar Möller, Suðurg. 82.
Marteinn Jóhannesson, Suður-
götu 70.
Ólafur Kristinn Björnsson, Hlíð-
arvegi 3.
ábyrgðarminni störf þjóðfélags-
ins soga til sín.
En hvað, sem um þetta má
segja, verður tæplega annað sagt
en síðasta Búnaðarþing hafi tekið
flestum eða öllum þingum fram
um þá skoðun, að bændastéttin
hefði nú óvenjulega breitt bak
til þess að bera hinar nýju og
vaxandi skattaálögur, enda þctt
óþurrkalánin væru ekki eftirgef-
in að heldur. Sannarlega væn
gleðilegt til þess að vita, að þessi
ályktun hefði við full rök að
styðjast — að bændurnir í dag
byggju við fullt afurðaverð, vax-
andi hagsæld og sanngjarnan
verðlagsgrundvöll. Ég dreg þó í
efa að bændurnir geti stært sig
af þessu á meðan vísitölu-
búinu er aðeins reiknað til
gjalda kr. 8.752.00 fyrir áburð,
kr. 9.614.00 fyrir kjarnfóður, kr.
5.854.00 til vélaviðhalds og rekstr
ark. þeirra, kr. 8.188.00 í vexti, og
húsmóðirin og börnin þurfa að
vinna kauplaust — eins og þræl
ar til forna — að búrekstrinum
árið um kring, helga daga jafnt
sem virka, til þess að forða bónd-
anum frá fjárhagslegu gjald-
þroti.
Ólafur Ólafsson,' Suðurgötu 22.
Ólafur Ragnarsson, Hlíðarv. 27.
Páll Ágúst Jónsson, Hvanneyr-
arbraut 30.
Rögnvaldur Þórðarson, Lækjar-
götu 12.
Sigurður Daníelsson, Suðurg. 55.
Símon Ingi Gestsson, Steinaflöt-
um.
Stefán Páll Stefánsson, Hvann-
eyrarbraut 60.
Steingrímur Jóhann Garðarsson,
Hvanneyrarbraut 36.
Valur Pálsson, Eyrargötu 26.
Þorvaldur Halldórsson, Kirkju-
stíg 5.
Þórhallur Anton Sveinsson,
Hvanneyrarbraut 28.
Þröstur Elfar Stefánsson, Eyrar-
götu 20.
Stúlkur:
Anna Laufey Þórhallsdóttir,
Norðurgötu 13.
Álfhildur Hjördís Jónsdóttir,
Laugarveg 44.
Eggertína Ásgerður Gústafsdótt-
ir, Fossvegi 20.
Brynja Jónsdóttir, Hverfisg. 27.
Eiríksína Kristbjörg Ásgríms-
dóttir, Hverfisgötu 32.
ÁRNESI, 3. maí. — Aðalfundur
Mjólkursamlags Kaupfélags Þing
eyinga var haldinn á Húsavík
18. f. m.
Fulltrúar allra mjólkurdeiida
af samlagssvæðinu sóttu fundmn
ásamt stjórn kaupfélagsstjórnar
og mjólkurbússtjórnar.
Baldur Baldvinsson varaform.
stjórnarinnar setti fundmn og
stjórnaði honum, en fundarritari
var Kristján Jónatansson.
Haraldur Gíslason mjólkur-
bússtjóri flutti skýrslu og skýrð-
frá rekstri samlagsins á liðnu
ári. Hafði reksturinn gengið vei.
Eygló Geirdal Gísladóttir, Hóla-
vegi 9.
Elíngunnur Birgisdóttir, Hlíðar-
vegi 44.
Erla Nanna Jóhannesdóttir, Suð-
urgötu 8.
Guðmunda Dýrfjörð, Grundar-
götu 21 B.
Guðlaug Steingrímsdóttir, Hlíð-
arvegi 3.
Guðný Björgvinsdóttir, Túng. 18.
Guðný Pála Rögnvaldsdóttir,
Túngötu 10 B.
Halldóra Guðiaug Ragnarsdóttir,
Háveg 7.
Helen Sandra Róbertsdóttir,
Norðurgötu 12 B.
Hjördís Böðvarsdóttir, Túng. 18.
Ingibjörg María Möll*r, Hverfis-
götu 11.
Ingibjörg Símonardóttir, Hlíðar-
vegi 23.
Jóhanna Hjörleifsd., Hólav. 25.
Jósefína Sigurbjörnsdóttir, Laug-
arveg 23.
Margrét Jónsdóttir, Hvanneyrar-
braut 3 B.
Ólöf María Jóhannsd., Hólav. 38.
Ólöf Ólafsdóttir, Grundarg. 16.
Rósmary Vilhjálmsd., Hverfisg. 6
Þóra Jónsd., Hvanneyrarbr. 55.
á árinu.
Innvegin mjólk varð 2.752.403
kg og hafði aukizt um 18% frá
fyrra ári. Meðalfita mjólkur
reyndist 3,787%, 2,7% fór í 3. og
4. flokk. Rekstrarkostnaður varð
47,1 eyrir á kg og hafði hækk-
að um 3,1 eyri frá því 1956.
Blrgðir framleiðslunnar höfðu
ekki aukizt á árinu og voru
fremur litlar um áramót. Endan-
legt mjólkurverð til bænda var
ákveðið á fundinum kr. 3,11 pr.
kg við stöðvarvegg og hafði verð-
ið til framleiðenda hækkað um
12% frá fyrra ári.
I fundalok var minnzt 10 ára
starfsafmælis mjólkursamlagsh.s
með sameiginlegu borðhaldi.
Voru þar margar ræður flutt-
ar og samlagsstjóra, Haraldi
Gíslasyni, þakkað giftudrjúgt
starf fyrir samlagið sl. áratug, en
hann hefur veitt því. forstöðu
síðan það tók til starfa.
— Fréttaritari.
Snjóél og mikil næl-
urfrost í S.-Þing.
ÁRNESI 8. maí. — Mikil kulda
veðrátta ríkir hér þessa dagana
með snjóéljum og mikluin nætur
frostum.
Svo kalt er um daga, að ekki
klökknar móti sól. Gamall snjór
liggur enn að nokkru ieyti á
túnum og er því langt í land að
vorverk geti hafizt, þótt tíðarfar
skánaði fljótlega.
Gróðurlaust er með öllu og á
stöku stað er sauðfé á fullri gjóf
enn. Gjafatími fjárins er því orð-
inn ærið langur og sums staðar
yfir 20 vikna samfelld innigjöf.
Sauðburður er að hefjast, en
það er erfiðasti árstími bóndans,
ekki sízt þegar semt vorar e’ns
og nú. — Fréttaritari.
Hermóður Guðmundsson.
Hér sést Erik Jensen biskup í Álaborg leggja hornstein nýrrar
danskrar sjómannakirkju. Starfssvið kirkjunnar á að vera
margþætt og ná til margra landa.
Ferming á Siglufirði