Morgunblaðið - 17.05.1958, Qupperneq 3

Laugardagur 17. maí 1958
MORCrWfíT 4Ð1Ð
3
Forsetar þingsins, frá vinstri: Einar Boyesen, J. Sáurbrey, U. J. Castrén, Bo Hammarskjöld og
Einar Bjarnason.
Þing norræna stjórngæzlumosima
haldið hér á landi
í GÆRMORGUN klukkan 11 var
sett í Þjóðleikhúsinu 12. þing
norrænna stjórngæzlumanna. For
seti íslands var viðstadd-
ur og setningarathöfnin öll
hin hátíðlegasta. Svið Þjóðleik-
hússins var blómskreytt, og að
baki forsætisfulltrúum blöktu
fánar Norðurlandanna. Svo til
Söltun Suðurlandssíldar
Vanhugsaðri samþykkt bæjarráðs
iarðar svarað
Siglufj;
1 MORGUNBLAÐINU 15. þ. m.
er frétt frá Siglufirði um sam-
þykkt bæjarráðs Siglufjarðar
varðandi uppbætur á saltsíld og
síldarafurðir.
1 samþykkt þessari kemur fram
slík vanþekking á þeim málum,
sem hér um ræðir, að furðu sætir.
Þar er m. a. talið, að söltun Suð-
urlandssíldar sé framkvæmd á
kostnað Norðurlandssíldar og þyk
ir oss rétt í því sambandi að
benda á, að hér er málinu alveg
snúið við.
Svo sem kunnugt er, hefur
Síldarútvegsnefnd nú um árabil
gert samninga um sölu á bæði
Norðurlandssíld og Suðurlands-
síld og hafa Norðlendingar yfir-
leitt fengið að salta upþ í þá samn
inga, eins og hægt hefur verið
nyrðra, en síðar hefur það komið
í hlut saltenda á Suður- og Vest-
urlandi að fylla upp í það, sem
á hefur vantað, en eins og kunn-
ugt er, hefur aldrei frá stríðslok-
um verið hægt að standa við
gerða samninga með Norðurlands
síld vegna þess, hve magnið hef-
ur verið lítið. Er óhætt að full-
yrða, að ef ekki hefði verið söituð
síld á Suður- og Vesturlandi á
undanförnum árum, myndi eng
inn kaupandi hafa fengizt tH að
gera samning við íslendinga um
kaup á saltsíld, og hefði þá hlutur
Siglfirðinga ekki verið heysinn.
Um gæðamun á Norður- og
Suðurlandssíldinni er það að
segja, að sild sú, sem. veidd var
við Norðurland áður en síldar-
leysistímabilið hófst, var eftirsótt
vara í mörgum löndum, enda
síldin þá aldrei söltuð nema fárra
tíma gömul. Líkaði hún yfirleitt
mjög vel í þeim löndum, sem
vildu mjög stóra síld, svo sem
Svíþjóð, Danmörk og fleiri. Suð-
urlandssíldin er að jafnaði ekki
jafnbráðfeit og Norðurlandssíld-
in, en þó feitari en gerist í öðrum
löndum. Fitan er fastari í Suður-
landssíldinni en Norðurlandssíld-
inni og þolir hún því mun lengri
geymslu af þeim ástæðum. —
Stærstu kaupendúr saltsíldar frá
íslandi, Ráðstjórnarríkin, hafa
lýst því yfir, að þau hafi meiri
áhuga á Suðurlandssíld en Norð-
urlandssíld, enda hafa þau aldrei
komið með kvartanir út af Suð-
urlandssíldinni.
Þá er rétt að benda bæjarráði
Siglufjarðar á aðra staðreynd,
sem einnig ætti að sýna þeim
fram á, hve gagnrýni þeirra á
söltun Suðurlandssíldar er hæpin,
en hún er sú, að Sovétríkin hafa
óskað eindrcgið eftir að kaupa
alla saltsíldina frá islandi heil
saltaða. Af ýmsum ástæðum er
taiið óframkvæmanlegt að verka
þessa vörutegund norðanlands, og
krefjast þess af saltendum á Suð-
Vesturlandi að þeir tækju á sig
þá áhættu að verka þessa vöru
til þess að ekki slitnaði upp úr
samningum. Um mismuninn á
uppbótum á sjávarafurðum, er
það að segja, að vér erum þeirrar
skoðunar að allar útfluttar vörur
landsmanna eigi að njóta sömu
útflutningsverðbóta og hefði það
verið ólíkt skynsamlegra af bæjar
ráði hins norðlenzka kaupstaðar
að beita sér fyrir slíku réttlætis-
máli, heldur en að láta frá sér
fara róg um þýðingarmikla út-
flutningsvöru, sem líkað hefur
sérstaklega vel á erlendum mark-
aði. Er vonandi að þessi misvitra
samþykkt verði ekki íslenzkum
hagsmunum til tjóns.
Er síldarsöltun hófst fyrir
alvöru á Suð-Vesturlandi, varð
gjörbreyting á veiðitima megin-
þorra bátaflotans. Áður var mik-
ill hluti flotans aðgerðarlaus frá
því að síldarvertíð lauk fyrir
Norðurlandi og þar til vetrarver-
tíð hófst í janúarbyrjun. Ætti öll-
um landsmönnum að vera ljóst,
hversu mikla þýðingu þetta hef-
ur fyrir útvegsmenn, sjómenn og
raunar alla þjóðina.
Fratnh á bls 19
hvert sæti í aðalsal Þjóðleik-
hússins var skipað. Einar Bjarna-
son, ríkisendurskoðandi, fulltrúi
íslands í forsæti þingsins flutti
setningarræðuna. Bauð hann er-
lendu gestina velkomna og skýrði
frá því, að þetta væri í fyrsta
skipti, sem þing norrænna stjórn-
gæzlumanna vseri háð hér
á landi. Þá fluttu aðrir fuli-
trúar forsætisins kveðjur hver
frá sínu landi, en þeir e.u: J.
Saurbrey, amtmaður frá Dan-
mörku U. J. Castrén (President
í Högsta förvaltningsdomstolen),
frá Finnlandi, Einar Boyesen,
ráðuneytisstjóri, frá Noregi og
Bo Hammarskjöld, landshöfðingi,
frá Svíþjóð. (Sá síðasttaldi er
albróðir Dags Hammarskjölds,
framkvæmdarstjóra Sameinuðu
þjóðanna.) Fulltrúar í forsæti
þingsins eru jafnframt formenn
deilda hinna einstöku landa.
Að loknum kveðjum hinna er-
lendu deildarformanna var gert
hlé á störfum þingsins það sem
eftir var dagsins í gær. Kl. 9 f. h.
í dag heldur þingið áfram í há-
tíðasal Háskóians. Þá flytur
Hjálmar Vilhjálmsson. ráðuneyt-
isstjóri erindi um atvinnuleysis-
tryggingar á Islandi. Klukkan 2
síðdegis í dag flytur prófessor
jur. dr. Olavi Rytkölá erindi um
sjálfstjórn og sjálfstæði sveitar-
félaga. Á eftir erindunum verða
umræður.
Á sunnudaginn fara þátttakend
ur þingsins til Þingvalla, 'Sogs
og víðgr, en á mánudag verður
þinginu haldið áfram i hátíðasal
Háskólans. Klukkan 10 þann dag
flytur Leif H. Skare, forstjóri frá
Noregi, erindi um endurskipu-
lagningu starfa í stjórnsýslunni,
og kl. 2 sama dag flytur Erland
Conradi, dómari frá Svíþjóð, er-
indi um bótaskyldur ríkis og
sveitafélaga. Á mánudagskvöldið
býður svo íslenzka deild birigsins
til kveðjuhófs í Sjálfstæðishús-
inu.
Erlendir þátttakendur bessa 12.
þings norrænna srjórngæzlu-
manna eru 134 taisins. 44
frá Danmörku, 15 frá Finnlandi,
43 frá Noregi og 32 frá Svíþjóð.
Þeir komu flestir hingað tn iands
með skipinu Meteor og búa um
borð meðan þingið stendur yfir.
Islenzkir þátttakendur eru 56.
STAKSIÍINMt
Ásgeir Sigurðsson
Mófmælt ósannindum ráð*
herrans um samfök sjómanna
Ræða Ásgeirs Sigurðssonar á þingi í gær
ÁSGEIR
Sigurðsson, skipstjóri,
flutti stutta ræðu á Alþingi í gær.
Var það að gefnu tilefni vegna
ummæla, sem Lúðvík Jósefsson
hafði látið falla á miðvikudag-
inn, að stærsti stjórnmálaflokk-
urinn hefði verið að æsa farmenn
til kaupkrafna og verkfalla.
Dugheimiiið í Hainarfirði 25 óro
Á ÞESSU vori eru 25 ár liðin síð-
an verkakvennafélagið Framtíð-
in í Hafnarfirði kom á fót dag-
heimili fyrir börn.
Þegar félagskonur hófu þetta
starf, var djarft spor stigið, þvi
að þá voru erfiðir tímar í Hafn-
arfirði, eins og raunar víðar á
landi hér, og verkakvennafélagið
hafði ekki af digrum sjóði að
taka. En brýn þörf fyrir dag-
heimili, er gæti létt undir með
barnaheimilum í bænum, varð fé-
lagskonum hvöt til starfa. — í
fyrstu varð dagheimilið að búa
við mjög ófullkomin húsakynni,
en brátt auðnaðist félagskonum
að koma upp húsi fyrir þessa
starfrækslu sína á hinum ákjós-
anlegasta stað, á Hörðuvöllum, og
hefur síðan starfrækt þar leik-
skóla á vetrum og dagheimili á
sumrum.
Fyrir ári síðan var hús þetta
stækkað mjög og endurbætt, svo
að nú eru starfsskilyrði þar hin
glæsilegustu. Starfar dagheimilið
nú í þremur deildum og getur
tekið á móti 100 börnum á aldr-
inum 2—5 ára.
Verkakvennafélagið hefur átt
því láni að fagna, að hafa jafnan
hinu hæfasta starfsliði á að
ákvað því Síldarútvegsnefnd að skipa við leikskólann og dag-
heimilið, enda hefur þetta starf
félagsins notið sívaxandi vin-
sælda meðal bæjarbúa, og mörg
eru þau orðin barnaheimilin í
Hafnarfirði, sem standa í óbættri
þakkarskuld við félagið og for-
stöðukonur þess, fyrir mikil-
væga aðstoð og fórnfúst starf.
Mun margur minnast þess nú á ■.______ „ * , .. .
, ,, ,. . .. , sjomanna með þetta frumvarp
þessum timamotum í sogu dag-
Gat spurt eigin flokksmenn
Lýsti Ásgeir þessi ummæli ráð-
herrans alger 'ósannindi. Enginn
pólitískur flokkur hefði haft nein
áhrif á kjarabaráttu sjómanna.
Benti hann á það í þessu sam-
bandi að í sjómannasamtökunum1
væru menn er tilheyrðu flokki
Lúðvíks og hefði hann getað feng
ið gleggri upplýsingar hjá þeim
um þetta mál.
Ræðumaður minnti á það, að
Lúðvík sjálfur hefði með fram-
komu sinni við þessa kjarabar-
áttu viðurkennt að sjómenn þörfn
uðust hækkunar. Hann kom þá á
marga fundi með þeim og talaði
vinsamlega um kjarabætur.
16,6% launalækkun
Þá lýsti Ásgeir Sigurðsson því
yfir, að megn óánægja ríkti meðal
Viðbrögð almennings
Aðeins nokkrir dagar eru liðn-
ir síðan „bjargráð“ vinstri st.jórn
ararinnar litu dagsins ljós. Engu
að síður er hægt að greina við-
brögð almennings gagnvart þeim.
Fólkið horfir gersamlega undr-
andi á það sem er að gerast. Þrír
stjórnmálaflokkar hafa í tvö ár
farið með stjórn landsins. Þessir
flokkar höfðu sagt þjóðinni að
þeir ættu ráð við öllum vanda.
Þeir myndu flytja tillögur um
„varanleg úrræði“ til lausnar
hvers konar vandræðum. Með úr-
ræðum þeirra skyldu ekki skertir
hagsmunir eða lífskjör eins ein-
asta manns nema örfárra auðkýf-
inga. „Vinnustéttirnar" skyldu
ekki verða fyrir neinum óþæg-
indum af hinum „nýju leiðum“.
„Hvítasunnuhretið“
Hvað hefur svo gerzt?
Ekkert annað en það að vinstri
stjórnin hefur gersamlega gefist
upp við að finna nokkra lausn á
vandamálunum. Hún hefur að-
eins getað flutt tillögur og frum-
vörp um hrikalega nýja skatta
og tolla á allan almenning. Fyrst
kom „jólagjöfin“ um hátíðarnar
1956. Nú koma „bjargráðin", er
hafa í för með sér nær 800 millj.
kr. nýjar álögur á þjóðina, álög-
ur, sem bitna laugsamlega mest á
alþýðu manna. Það er sannarlega
engin furða þótt farið sé að kalla
þetta frumvarp stjórnarinnar
„HVÍTASUNNUHRETIÐ".
íslenzka þjóðin hefur á liðnum
öldum fátæktar og ófrelsins stað
ið af sér mörg hret. Kalt veður-
far, eldgos, frost og hretviðri
hafa krafizt af henni þungra
fórna. En þjóðin var farin að
vona að tækni og uppbygging
hinnar 20. aldar hefði skapað
henni nokkurt öryggi um af-
komu sína. Nú lítur hins vegar
út fyrir það að nokkurra missera
völd vinstri stjórnar ætli að leiða
yfir hana efnahagslegt öngþveiti,
sem á sér engan líka í sögu henn-
ar sem sjálfstæðrar þjóðar.
Þetta „Hvítasunnuhret“ vinstri
stjórnarinnar á eftir að verða
mörgu fólki þungt í skauti. Það
á eftir að bitna lengi á íslenzkum
bjargræðisvegum. Vandamál
þeirra eru sífellt að verða torleyst
ari, þess lengur sem vinstrl
stjórnin fer með völd í landinu.
heimilisins á Hörðuvöllum.
Forstöðunefnd dagheimilisins
hefur jafnan haft dvalargjöld
barna svo lág, að ekki hafa þær
tekjur hrokkið fyrir kostnaði. Til
að vinna það upp, sem á hefur
skort, hefur nefndin haft einn
fjársöfnunardag á ári,
Sá dagur verður að þessu sinni
næstkomandi sunnudagur, 18. þ.
m. Verður þá skemmtun í Bæjar-
bíói á vegum nefndarinnar, með
fjölbreyttri dagskrá, og margt
fleira hafa þær konur til hátiða-
brigða þann dag. Auk þess verða
merki seld í bænum til styrktar
þessu góða málefni.
Berum það merki á sunnudag-
inn kemur, allir Hafnfirðingar, og
vottum með því góðu og göfugu
málefni virðingu okkar og þakk-
ir. —.
Garðar Þorsteinsson.
Það felur í sér hvorki meira né
minna en 16,6% launalækkun sjó-
manna. Það hefur verið talað um
það á liðnu ári, að útborgun 35%
launa sjómanna í erlendum gjald-
eyri væru hlunnindi, sem þeir
ættu að njóta af því að þeir væru
Útilokaðir frá venjulegu heimilis-
lífi og þetta Væri gert til að hæna
menn til sjómennsku. Nú er ráð-
ist á þessa stétt með 55% gjald-
eyrisskattinum og rikir geysileg
óánægja innan hennar, því að
þannig eru laun hennar skert
Ásgeir sagði að lokum að sjó-
menn myndu „þakka“ fyrir kjara
Herbragð Einars
Olgei-rssonar
Svo hræddir eru kommúnistar
nú orðnir við uppgjöf stjórnar-
innar í efnahagsmálunum að þeir
hafa látið Einar Olgeirsson lýsa
yfir andstöðu sinni við „bjarg-
ráðin“. Hann stóð upp sl. mið-
vikudagskvöld á Alþingi og lýsti
því yfir að „Hvítasunnuhretið“
myndi leiða til hins versta ófarn-
aðar, ekki sízt fyrir verkalýðinn
í landinu, fólkið, sem vinstrl
stjórnin sagðist ætla að vernda.
Margir þykjast sjá, að þetta sé
eintómur fláttskapur lijá Einari.
Hann ætli sér ekki að greiða at-
kvæði gegn frv. Gagnrýni hans
á því sé aðeins til þess ætluð að
friða þann hluta kommúnista-
flokksins, sem er leiðastur á sam-
starfinu við Framsókn og hrædd
astur við fylgishrun kommúnista
innan verkalýðshreyfingarinnar.
Mun bráðlega fást úr því skorið,
hvað Einar hyggst fyrir með and-
stöðuyfirlýsingu sinni.
Auðsætt er, að einhver urgur
cr í stjórnarliðinu gagnvart
skerðinguna, en hitt vildu þeir, „
.... . * * , . »Hvitasunnuhretinu“. Það finn-
ekki þola að raðherra heiðraði þa „„ _ .. , „
r ur, að í raun og veru hefir það
með því að segja ósatt um sam j gefizt upp fyrir efnahagsvanda-
tök þeirra, eins og með ásökun- j málunum. Andúð og traustleysi
um um pólitíska undirrót kjara- almennings þjarmar að vinstri
baráttu þeirra. * stjórninni.