Morgunblaðið - 11.07.1958, Síða 1

H. C. Hansen um landhelgina:
Vinsamlegar viðræður og ró
leg íhugun er bezta leiðin
EINS og kunnugt er af fréttum, dvelst H. C. Hansen, for-
sætis- og utanríkisráðherra Danmerkur um þessar mundir
á Islandi. Blaðamenn fengu tækifæri til að hitta ráðherrann
að máli í danska sendiráðinu síðdegis í gærdag. Með ráð-
herranum var Knuth greifi, sendiherra Danmerkur á ís-
landi. H. C Hansen er ákaflega elskulegur maður og auð-
heyrt, að hann hefir gaman af að koma til íslands. Hingað
hefir hann komið oft áður og á hér marga vini.
H. C Hansen, forsætis- og utanríkisráðherra Danmerkur, á
blaðamannafundinum í gær. Með honum á myndinni er sendi-
herra Dana hér, Knuth greifi.
Svíar mótmœla víkkun
fiskveiðilögsögunnar
Persónuleg kynni.
I upphafi blaðamannafundarins
íagði ráðherrann nokkur orð um
för sína og markmið hennar. —
Hann sagði m. a., að fyrir sér
hefði aðallega vakað að heim-
sækja Grænland. Það liggur í
augum uppi, sagði ráðherrann, að
forsætisráðherra Danmerkur
verður að heimsækja þetta stóra
og mikla land, en ég hef ekki
getað komið því við hingað til.
Nú ætla ég að gera á þessu braga-
bót. Þá sagði hann, að full ástæða
hefði verið til að heimsækja einn
ig Færeyjar í þessari för. Er
var þar fyrir tveimur árum, sagði
ráðherrann, og eignaðist þá
marga af forystumönnum Fær-
eyinga að persónulegum vinum.
Eg lagði áþerzlu á að endurnýja
þau kynni, því að slík vinátta er
eitt að höfuðatriðunum í sam-
skiptum ríkja á milli. Þá kvaðst
ráðherrann hafa rætt landhelgis-
málin við færeyska stjórnmála-
menn, og gat þess, að meðan hann
dvaldist í Færeyjum, hefði borizt
svarorðsending Breta við orð-
sendingu Danmerkur út af fisk-
veiðilandhelgi Færeyja. Mér
gafst tækifæri, sagði ráðherrann,
til að skýra sjónarmið dönsku
stjórnarinnar í landhelgismálinu
fyrir færeyskum útvarpshlustend
um og gaf brezka orðsendingin
gott tilefni til þess.
Ást á íslandi.
Þá sagðist H. C. Hansen einnig
hafa viljað heimsækja ísland.
Hann kvaðst hafa haft góð sam-
bönd við ísland frá gamalli tíð,
hér hefði hann verið á ferð fyrir
mörgum árum — og án þess að
ég vilji nota stór orð, get ég
Hvernig líður
músinni!
Cape Canaveral, 10. júlí.
NTB og Reuter.
TALSMENN bandaríska flug-
hersins voru ekki sérstaklega
trúaðir á það í kvöld, að takast
mætti að finna á lífi músina, er
var í fremsta hluta tveggja þrepa j
langdrægrar eldflaugar, er send
var upp frá tilraunasvæðinu í
Florida snemma í morgun. Skýrt
var frá því, að fylgzt hefði verið
með eldflauginni í 15 mínútur,
eftir að henni hafði verið skotið
á loft, en síðan hefði ekkert til
hennar spurzt. Leitað var af
kappi að fremsta hluta hennar á
svæðinu við Ascensioneyju um
1600 km frá strönd Bandaríkj-
anna. Eldflaugin var sambland
af gerðinni Thor og Vanguard.
Litlar líkur eru taldar á, að
fremsti hlutinn finnist. Tilraun-
in mun að öðru leyti hafa heppn-
azt vel. Tilgangurinn var ekki
aðeins að komast að raun um,
hvort músin lifði, heldur einnig
að ganga úr skugga um, hvort
fremsti hlutinn kæmi óskaddað-
ur úr geimförinni, en hann átti
að svífa til jarðar í fallhlíf.
ekki annað sagt, en ást mín á
Islandi sé djúp og einlæg. Þetta
er merkilegt land, fagurt og gott,
og fólkið einstaklega duglegt. —
Þá ræddi ráðherrann um fréttir
þess efnis, að hann hefði komið
hingað til Islands með það fyrir
augum að ræða landhelgismálið
við íslenzku ríkisstjórnina. En
það er ekki rétt, sagði hann. Það
var ekki neitt takmark í sjálfu
sér. Aftur á móti væri barnalegt
að neita því á blaðamannafundi,
að ég hafi rætt landhelgismálið
við forystumenn íslendinga. Ég
dreg enga fjöður yfir það, að í
einkasamtölum mínum hér, hef
ég rætt þetta mál, enda tel ég það
hið mikilvægasta. En ekki er
WIESBADEN, 10. júlí. — Reuter.
Bandarísku flugmennirnir. sem
nauðlentu flugvél sinni í Armen-
íu 27. júní sl., áttu tal við blaða-
menn í Wiesbaden í dag. Sögðust
þeir hafa sætt allgóðri meðfero
af hálfu rússneskra yfirvalda.
Fimm flugmannanna vörpuðu
sér út í fallhlífum, er kviknað
hafði í flugvélinni eftir skctárás
rússneskra orrustuþota. Lentu
þeir meðal armenskra bænda,
sem börðu þá og misþyrmdu
þeim, þar til þeim tókst að gera
Kaupmannahöfn, 10. júlí.
Einkaskeyti til Mbl. —
Á ÁRSÞINGI danska fiskimanna-
félagsins komst formaður fé-
lagsins, Niels Bjerregaard, svo að
orði, að víkkun sú, er íslendingar
hyggist gera á fiskveiðilögsögu
sinni, sé miklu meiri en nauðsyn-
legt geti talizt. Sama máli gegni
um kröfur Færeyinga um út-
færslu fiskveiðilögsögunnar. Við
þetta bætist, að ábyrg samtök
brezkra útgerðarmanna segja, að
verði víkkun fiskveiðilögsögunn
ar framkvæmd, hafi það mjög
skaðleg áhrif á veiðimöguleika
brezkra togara.
Þess vegna er það gefið, að
Englendingar ætla sér að virða
að vettugi 12 mílna fiskveiðilög-
sögu íslands og Færeyja, sagði
formaðurinn.
Víkkun fiskveiðflögsögunnar
yrði því mjög skaðleg fyrir sjáv-
arútveg Dana, þar sem Bretar
eru aðalkaupendur danskra fisk-
afurða, sagði hann. Á sl. ári nam
neinn fótur fyrir hinu, að ég
komi hingað til íslands sem eins
konar sáttasemjari. Það er ekki
rétt, sagði H. C. Hansen með
áherzlu, og af þeim sökum er
ekki ástæða til að blanda heim-
só.kn minni hingað inn í stór-
pólitísk skrif og umræður um
landhelgismálið. Ég hefi vita-
skuld mikinn áhuga á þessu
máli, en ég er ekki með neinar
tillögur upp á vasann til lausnar
deilunni. — í lok þessa formála
sins, ræddi H. C. Hansen lítillega
um för sína til Grænlands. Hann
kvaðst mundu fara til Meistara-
víkur, Thule og víðar, en bætti
því við, að hann hlakkaði mest
til þess að fara til litlu byggða-
laganna á vesturströnd landsins
og kynnast fólkinu þar og lífs-
kjörum þeSs. Þetta verður vafa-
laust allerfitt ferðalag, sagði
hann, en fróðlegt og skemmtilegt.
Handritamálið
Þegar hér var komið sögu, var
Framh. á bls. 2
þeim skiljanlegt, að þeir væru
Bandaríkjamenn. Er rússnesk
yfirvöld höfðu tekið flugmenn-
ina í sína vörzlu, var áhöfnin
send flugleiðis til Baku við
Kaspíahaf til yfirheyrslu. Tiu
dögum seinna voru þeir látnxr
lausir, eins og kunnugt er.
AMMAN, 10. júlí. — Reuter. —
í GÆR voru gerðar breytingar á
stjórn Jórdaníu. Fimm nýir ráð-
herrar voru skipaðir að aflokn-
um löngum ráðuneytisfundi í
gærkvöld.
fiskútflutningur Dana 315 millj.
d. kr.
S j ávarútvegsmálaráðherrann,
Oiuf Pedersen, sem situr þingið,
sagði, að erfitt væri að ræða víkk
un fiskveiðilögsögunnar að svo
komnu, þar sem málið sé enn á
stigi diplómatiskra samningaum-
leitana. Heppilegast væri, ef SÞ
gætu gert lýðum ljóst, hvaða
lausn væri í beztu samræmi við
þjóðarétt.
Bjerregaard svaraði því til, að
ef til vill næoist eftir diplomat-
iskum leiðurn samkomulag um
víkkun fiskvexðilögsögu Færeyja,
en brezkir útvegsmenn myndu
ekki virða slika ákvörðun.
í - *
I simskeyti írá Þórshöfn er
bent á, að Bretar kaupi nærri
alla ísfiskframleiðslu Færeyinga.
Ekki sé hægt að líta fram hjá
því í deilunni um fiskveiðilög-
söguna, að ísfiskútflutningur
Færeyinga til Bretlands á fyrra
helmingi þessa árs hafa numið
STOKKHÓLMI, 10. júlí. —
Einkaskeyti frá Reuter til Mbl.
Svíar hafa sent íslenzka utan-
ríkisráðuneytinu mótmæla-
orðsendingu vegna birtingar
á reglugerðinni um víkkun
fiskveiðilögsögunnar við ís-
land 30. júní sl. Sænska
stjórnin segir í orðsending-
unni: „Ekkert ríki hefir rétt
til að færa landhelgi sína út
fyrir núverandi takmörk, né
heldur megi það afmarka
svæði utan landhelgi sinnar,
BÚDAPEST, 10. júlí — NTB
-— Reuter — Talsmaður ung-
versku stjórnarinnar neitaði þvi
síðdegis í dag, að þær fregnir
væru sannar, að frú Júlía Rajk
hefði verið dregin fyrir leyni-
legan dómstól, dæmd til dauða
8,7 millj. d. kr., en á sama tíma-
bili í fyrra 3,7 millj. d. kr.
□-----------------------D
Kaupmannahöfn, 10. júlí. —
Einkask. til Mbl. frá Reuter
Danska fiskimannafélagið sam-
þykkti í dag ályktun, þar
wm pess er iarið á leit við
dönsku stjórnma að hún mót-
mæli þeirri ákvorðun íslendinga
að víkiia fiskveiðiiögsögu sina út
í 12 milur og fáist engin trygg-
ing fyrir því, að víkkun fiskveiði
lögsögunnar muni ekki hafa áhrif
á sölu danskra fiskafurða til
Bretlands, þá verði einnig hætt
að vinna að útfærslu fiskveiði-
logsögu Færeyja 1 félaginu eru
10 þús. meðlimir. í ályktuninni
segir, að víkkun fiskveiðilögsög-
unnar sé brot á hefðbundnu frelsi
á höfunum og krafa Færeyinga
um stækkun fiskveiðilögsögunn-
ar stofni útflutningi danskra fisk
afurða til Bretlands í mikla
hættu.
□-----------------------□
þar sem það áskilji sér sérstök
réttindi, t. d. í sambandi við
fiskveiðar“. í orðsendingunni
er mælt með meiri samvinnu
milli þeirra ríkja, er stundað
hafa veiðar á þessum um-
deildu miðum, og látin er í
ljós von um, að íslendingar
muni íhuga samningaumleit-
anir „milli ríkjanna, sem eiga
beinlínis hlut að mál“ og
markmið þeirra samningaum-
leitana verði fullnægjandi
lausn á dcilunni.
og tekin af lífi, Slíkar fregnir
eru „lygar“, sagði talsmaðurmn,
sem neitaði að segja nokkuð um,
hvort frú Rajk hefði verið leidd
fyrir rétt og dæmd fyrir leyni-
legum dómstól til annarrar refs-
ingar.
Ostaðfestar fregnir barust í
gær til Beigrad um, að frú Rajk
hefði verið tekin af lífi að afstöðn
um leyniiegum réttarhöldum.
Eins og kunnugt er, var frú Rajk
ekkja fyrrverandi utanríkisráð-
herra Laszlo Rajk, sem tekinn
var af lífi fyrir rítóisma 1949, en
liðnum var honum veitt uppreisn
æru 1956.
★
Öruggt er þó taiið. að frú Rajk
og fjónr aörir hafi verið leiddir
fyrir rétt vegna stuðnings síns
við Imre Nagy, fyrrverandi for-
sætisráðherra. Þessir fjórir menn
eru Sandor Haraszti, fyrrverandi
blaðamaður, Gabor Tanczos, er
skipulagði Petöfi klúbbinn
skömmu fyrir byltinguna, Gyo-
ergy Fazzextas, fyrrveraadi biaða
fulltrúi Budapestlogreglunnar.
sem dæmdur var til lífstíðarfang-
elsis um það leyti, sem Nagy var
tekinn af lífi og Szilard Ujheiyi,
fyrrverandi útvarpsstjóri ctg ná-
inn vinur Nagys. Asamt frú Rajk
leituðu þeir ailir hælis í jugóslav-
^ neska ^sendiráðinu i Búdapest í
j Nóvember 1956, en fóru þaöan,
er þeim naió'i verið heitið grið-
um. Þau gnð voru rofin, eins
og kunnug t er.
★
í Búdapest gengur orðrómur
um, að fru Rajk hafi verið dæmd
til langrar fangelsisvistar, sumir
telja, að um lífstíðarfangelsisvist
Framh. á bls. 15
Armenskir bœndur
börðu flugmennina
— þar til þeir komust að raun um, aó
um Bandaríkjamenn var að rœða!
Englendingar munu ekki virða 12 mílna
fiskveiðilögsögu íslands og Fœreyja
— segir form. danska fiskimannafélagsins
Ungverska stjórnin neif
ar því að frú Rajk hafi
verið líflátin