Morgunblaðið - 04.09.1958, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 4. sept. 1958
MORGUNBLAÐIÐ
3
Brezku sjóliðarnir viku varð-
skipsmönnum frá með valdi
Viðurkenning skipstj. á Northern Foam
TVEIR yfirmenn og tveir sjólið-
ar af varðbátunum Þór og Maríu
Júlíu stóðu hjá Crackwell skip-
stjóra meðan hann lét taka vörp-
una inn og síðan tóku þeir stjórn
skipsins í sínar hendur.
Þannig skýrir „The Scotsman'‘
í Edinborg frá átökunum á Is-
landsmiðum í fyrradag. Frásögn-
in er byggð á símtali Crockwell
skipstjóra á Northern Foam og
eiganda togarans. Og frásögnin
heldur áfram:
Þeir skipuðu mér að láta sig
hafa leyniskjöl 'og far um borð
í Þór, sagði skipstjórinn, en ég
neitaði hvoru tveggja.
Siðan héldu þeir mér föstum
meðan þeir hringdu niður í vélar
rúm og skipuðu að sett yrði á
fulla ferð. Ég hrópaði til skip-
verja að segja yfirvélstjóranum
að stöðva vélina þar til ég gæfi
frekari fyrirmæli.
Þegar hér var komið var gæzlu
skipið Eastbourne komið á stað-
inn og sjóliðar voru settir um
borð í Northern Foam.
Foringjar og sjóliðar af East-
bourne komu mér til aðstoðar og
viku íslendingum að lokum frá
með valdi, sagði Crockwell skip-
stjóri.
Bendir „The Scotsman“ á það,
að hér stangast á frásögn skip-
stjórans og yfirlýsing flotamála-
ráðuneytisins brezka, sem sagði
að engin átök hefðu átt sér stað.
Fréttaritari blaðsins, sem er
með togaranum Reighton Wyke,
símaði eftirfarandi um atburð-
inn:
Ég var að hlusta á lofskeyta-
stöðina, þegar ég heyrði brezka
togarann Northern Foam skýra
Anderson skipherra á Eastbourne
frá því, að tveir íslenzkir varö-
bátar iægju við hlið togarans og
sjóliðar kemnir um borð í tog-
arann.
Anderson -varaði: Veiti'5 öll-
um þfcim, sem reyna að ráðast til
uppgöngu, mótspyrnu. Þú verð-
ur að gæta þín sjálfur. Síðan
hélt Fastbourne á vett.vang.
Stuttu síðar kallaði togarinn
Lifeguard og sagði, að sjóliðar af
Maríu Júlíu væru að koma um
borð í togarann. Eastbourne svar
aði stuttaralega: Hrekið þá í
burtu.
Og hér eru samtölin, sem komu
á eftir:
Foam: — Fimm menn eru
komnir um borð.
Eastbourne: — Erum á leiðinni
til þín með 18 hnúta hraða.
Foam: — Tveir bátar liggja hjá
mér núna, María Júlía og Þór.
Þór liggur þvert fyrir framan
mig. Nú á stjórnborða. Þeir
senda fimm sjóliða, einn yfir-
Eiiginn fór út
í Glasgow .
f GÆRKVÖLDI kom Gullfaxi frá
Kaupmannahöfn með viðkomu í
Glasgow. Meðal farþega var
Pétur Ottesen, alþingismaður.
Skömmu eftir komu flugvélar-
innar leit alþingismaðurinn inn
í ritstjórnarskrifstofu Morgun-
blaðsins. Skýrði hann frá þvi að
allmargir farþegar hefðu verið
með flugvélinni frá Kaupmanna-
höfn. Er til Glasgow kom hreyfði
enginn hinna íslenzku farþega
sig úr sætum og er umboðsmaður
Flugfélags íslands kom um borð
og óskaði eftir að farþegar stigju
út úr flugvélinni og biðu í flug-
stöðinni meðan vélin stæði við,
neituðum við því allir sem einn
maður og enginn okkar steig
fæti á enska grund að því sinni,
sagði Pétur.
mann. Tíu menn í brúnni hjá
mér núna.
Eastbourne: Erum á leiðinn
Eastbourne: — Nálgumst þig
með 20 núta hraða.
Foam: — Hallo, hallo, hallo
Eastbourne. Þeir eru að taka
stjórn skipsins í sínar hendur.
Eastbourne: — Erum að koma
á 25 hnúta hraða. Segið þið skip-
stjóranum að reyna að stöðva
dónana.
Foam: — Við förum mjög hægt,
ég get ekkf sagt skipstjóranum
það.
Eastbourne: — Hvers vegna
ekki?
Foam: — Ég er búinn að loka
mig inni, ég ætla að veita við-
nám.
Eastbourne, — Vel gert, loft-
skeytamaður. Láttu ekki undan,
ég hefði gaman af því að tala
við einn af íslendingunum.
Foam: — Þeir hafa fyrirskip-
anir um að tala ekki við neinn.
Fyrir alla muni flýtið ykkur um
borð. Vélstjórinn segist hafa gefið
skipanir um að stöðva vélina.
Eastbourne: — Anderson skip-
herra tilkynnir öllum togurum.
María Júlía er farin frá Foam.
Veitið öllum þeim, sem reyna að
ráðast til uppgöngu, mótspyrnu.
Nú verðið þið að sjá um ykkur
sjálfir.
Lifeguard: — Lifeguard kallar.
Ég hef sagt skipherranum á varð
skipinu, að ég muni alls ekki
hleypa honum um borð. Hann
sagðist mundu kæra mig — og
fór svo frá.
Eastbourne: — Vel gert. Til
kynning til allra togara: East-
bourne hefur nú tekið stjórnina
á Foam og ég gef íslendingunum
skipun um að fara burt.
Ágúst Matthíasson
Lamaði íþrótfamaðurinn
farinn að ganga við
hœkjur
ÁGÚST Matthíasson, lamaði
íþróttamaðurinn, er nú kominn
heim eftir 20 mánaða dvöl á
heilsuhæli í Bandaríkjunum. —
Ágúst er í föðurhúsum, í Laufási
í Garði — og heimsótti fréttarit-
ari Morgunblaðsins í Keflavík,
Helgi S. Jónsson, hann í gær-
kvöldi. Símaði Helgi til blaðsins,
að Ágúst hefði hlotið meiri bata
en nokkur hefði þorað að vona
áður en hann fór utan. Nú gæti
Ágúst gengið hægt á sléttu með
hækjur, farið yfir lága þröskulda
— og upp stiga með handriði.
Það er gleðilegt til þess að vita,
að svo vel hefur rætzt úr fyrir
þessu glaðværa ungmenni, sagði
Helgi. Ágúst hefur engu tapað af
fyrra glaðlyndi sínu nema siður
væri, hann er hress og vongóður,
segist ætla að verða miklu styrk-
ari — læknar hafi gefið honum
von um að hann styrkist smám
saman með æfingunni. Nú hefur
Ágúst mestan áhuga á því að fá
eitthvert starf við sitt hæfi, því
að nú sé allt að batna og öllu
óhætt.
Ágúst dvaldist á St. Mary í
Minnesota, en það er ein deild
Mayo-sjúkrahússins heimsfræga.
Hann lætur einkar vel af dvöl-
inni þar, hún hafi verið skeromti-
leg og uppörvandi.
Nærri má geta, að mikil gleði
var á heimili unga mannsins í
Garðinum, vonir, sem næstum
voru kulnaðar, eru nú að byrja
að rætast.
Bretar bera fram mófmœli vegna
töku Lifeguards
Munu faka þátt í utanríkisráðherrafundi,
ef íslendingar eru túsir til þátttöku,
segir brezki sendiherran
KEFLAVÍK, 3. sept. — 8 bátar
komu með samtals 605 tunnur
síldar að landi í dag. Aflahæst-
ur var Heimir með 164 tunnur.
f GÆR kallaði brezki sendiherr-
ann Andrew Gilchrist blaða-
menn á fund sinn. Flutti hann
stutt ávarp og skýrði frá mót-
mælaorðsendingu Breta til utan-
ríkisráðuneytisins. Afhenti sendi-
herrann ráðuneytisstjóra utan-
ríkisráðuneytisins mótmælaorð-
sendinguna í gærmorgun.
í orðsendingu brezka utanríkis-
ráðuneytisins eru borin fram mót
mæli gegn því að íslenzk yfirvöld
hafi farið um borð í brezkan
togara á úthafinu, eins og í orð-
sendingunni segir. íslendingarnir
hafi ráðizt til uppgöngu á tog-
arann í heimildarleysi og því hafi
taka togarans verið ólöglegt at-
hæfi á úthafinu.
Atferli fslendinga ólöglegt
Þá skýrði sendiherrann einnig
frá því, að hann hefði afhent
utanríkisráðuneytinu aðra orð-
sendingu frá brezku stjórninni
þess efnis að hún neiti að taka til
greina mótmæli íslenzku ríkis-
stjórnarinnar frá 1. september.
(Er brezkt herskip hindraði ís-
lenzkt varðskip í því að taka
landhelgisbrjót). Þar segir svo,
að í Islenzku mótmælaorðsend-
ingunni sé beinlínis viðurkennt
að íslenzk skip hafi gert tilraun
til þess að hefta för brezkra
skipa á úthafinu. Slíkar tilraunir
íslenzkra varðskipsmanna til þess
að fara um borð í brezk skip eða
taka þau, séu ólöglegar og áskilji
Marokko í
Arakabandalagið ?
RABAT, 3. sept. — Reutersfrétta-
stofan hefur það eftir áreiðanleg-
um heimildum í Rabat, að Mar-
okkostjórn hafi ákveðið að ganga
í Arababandalagið. Engin opin-
ber yfirlýsing hefur verið gefin
í borginni um málið.
brezka stjórnin sér allan rétt
varðandi það mál.
Muni brezka stjórnin eftir sem
áður álíta það skyldu sína að
koma í veg fyrir að brezkum
skipum sem stödd séu á úthafinu
sé sýnd nokkur áreitni.
Þá'er og sú málaleitan endur-
tekin í brezku orðsendingunni að
íslenzka ríkisstjórnin hefji samn-
ingaviðræður um lausn deilunnar
sem allir aðilar er hlút eiga að
máli geti sætt sig við.
Sendiherrann svarar spurningum
Að ræðu brezka sendiherrans
lokinni beindu blaðamenn ýms-
um spurningum til hans. Var
spurzt fyrir um hvað brezk yf-
irvöld hygðust fyrir með skips-
mennina af Þór og Maríu Júlíu
sem nú eru í haldi um borð í
Eastbourne, og sagt er frá á öðr-
um stað hér í blaðinu í dag.
Þá var og spurt að því hve
léngi brezk skip hér við land
myndu beita ofbeldi til þess að
vernda landhelgisbrot brezku tog
aranna. Þeirri spurningu kvaðst
sendiherrann ekki geta svarað.
Spurt var þá að því hvort
brezka ríkisstjórnin hefði nýjar
tillögur í bígerð til lausnar mál-
inú. Hann kvað svo ekki vera.
Spurning: Munu Bretar taka
þátt í utanríkisráðherrafundi Atl
antshafsbandalagsins ef af verð-
ur?
Svar: Já, Bretar hafa jafnan
verið fúsir til þess að ræða þetta
vandamál allt frá því er Genfar-
ráðstefnunni lauk. Persónulega
get ég svarað þessari spurningu
svo að ef íslendingar eru fúsir
til þess að taka þátt í slíkum
fundi þá munu Bretar einnig taka
táka þátt í honum.
Spurning frá brezkum blaða-
manni: Hefir islenzka utanríkis-
ráðuneytið beðið stjórn hennar
hátignar afsökunar á því, að ráð-
ast til uppgöngu í fullkomnu
heimildarleysi á brezkan togara
á úthafinu?
Svar: Nei.
Þakkir til lögreglunnar
Spurning: Hvernig líkuðu yð-
ur tiltektirnar við bústað brezka
sendiherrans á Laufásveginum í
gærkvöldi?
Svar: Ræði ekki málið. En
viljið þið koma þökkum mínum
á framfæri við íslenzku lögreglu
þjónana. Þeir stóðu sig prýðilega.
Spurning: Álítið þér að land-
helgisdeilan muni skapa djúp
óvináttu milli Breta og íslend-
inga?
Svar: Ég tel að báðar þjóðirnar
tapi á þessari deilu. En þá fyrst
tel ég að málið sé komið á alvar-
legt stig þegar fslendingar taka
þá ákvörðun að hætta að flytja
inn og drekka skozkt viský. Þér
vitið að það er ein okkar helzta
útflutningsvara og með þeim út-
flutningi höldum við jafnvægi á
okkar þjóðarbúskap. Þá fyrst
þætti mér farið að dökkna í álinn,
bætti sendiherrann við í gaman-
sömum tón og brosti við.
Uggur vegna atburða
á íslandsmiðum
FRÁ Washington herma fregnir,
að talsmaður stjórnarinnar hafi
látið í ljós ugg vegna atburðanna
á íslandsmiðum. Minnti hann á
orðsendingu Bandaríkjamanna
til Breta og íslendinga um að
fara gætilega í sakirnar og rasa
ekki um ráð fram. Talsmaðunnn
tók og fram, að Bandaríkjastjórn
væri ekkert við málið riðin, hún
hefði ekki tekið þátt í umræðun-
um um landhelgismálið í París og
henni hefði ekki verið boðið að
senda fulltrúa til þess fundar At-
lantshafsbandalagsins um málið,
sem ráðagerðir hafa verið uppi
um.
STAKSTEIHAR
Ríkisstjórnin og vinnu-
málin
Tíminn er enn í gær að spila
þá gömlu plötu, að Sjálfstæðis-
menn hafi ýtt undir verkföll og
uppsagnir samninga. Eins og
margsinnis nefur verið bent á,
var yfirgnæfandi meirihluti
þeirra félaga, sem sagt hafa upp
samningum á þessu ári undir
stjórn manna, sem tilheyra stjóm
arflokkunum.
En í sambandi við vinnumálin
er rétt að minna ennþá á það, að
skömmu eftir að ríkisstjórnin kom
til valda, reið Samband íslenzkra
samvinnufélaga á vaðið með 8%
kauphækkun til starfsfólksins, en
eins og kunnugt er, er sjálfur fjár
málaráðherrann varaformaður
SÍS og mikill valdamaður þar.
Þess má ennfremur geta, að á
þeim tíma beinlínis gekkst ríkis-
stjórnin fyrir kaupkækkunum
atvinnuhópa, sem sízt af öllu
verða taldir meðal hinna lágt
launuðu, svo sem flugmenn.
Fyrir utan þær beinu aðgerðir,
sem ríkisstjórnin hefur haft í
kauphækkunarátt á liðnum tíma.
á þennan hátt, er auðvitað aug-
ljóst, að aðgerðir hennar í efna-
hagsmálunum hafa verið til þess
fallnar að vekja óróa á vinnu-
markaðinum. Hinar endurteknu
bráðabirgðaráðstafanir ríkis-
sjórnarinnar í efnahagsmálum
hafa lagt þungar byrðar á allan
almenning og verðlag farið sí-
hækkandi. Ríkistjórnin sjálf við
urkenndi þörf launþega á kaup-
hækkunum með því beinlínis að
lögbjóða 5% hækkun í bjargráða
lögunum á þinginu í vor.
Allt þetta og miklu fleira sýnir
að ríkisstjórnin sjálf og aðgerðir
hennar, er það, sem hefur verið
undirrót að „óróajium á vinnu-
markaðinum".
Þá voru þeir áhrifa-
lausir!
Þegar Alþýðuflokkurlnn og
Framsókn gengu saman í
Hræðslubandalagið, var það ein
aðalröksemdin, að ekki væri unnt
að stjóma landinu gegn vilja
verkalýðssamtakanna, en þar
hefði Sjálfstæðisflokkiurinn eng-
in ráð. Þá var þvi haldið fram,
að innan samtaka launþega og
verkalýðs væru Sjálfstæðismenn
gersamlega áhrifalausir. Nú er
þessu snúið við í blöðum stjórn-
arflokkanna. Nú eiga það að
vera Sjálfstæðismenn, sem hafa
mestu áhrifin innan þessara sam-
taka og vera valdir að þeim upp-
sögnum og verkföllum, sem orð-
ið hafa. Slíkar mótsetningar tala
sínu málL
„Hvað tapa verkamenn
miklu?“
Alþýðublaðið er alltaf við og
við að minna á það, að Dagsbrún-
armenn, undir stjórn kommúii-
ista, hafi orðið útundan, hvað
varðar kauphækkanir, eins og
blaðið orðar það, og seinast á
dögunum er Alþýðublaðið að
reikna út hve tap verkmanna af
þessum sökum er mikið. Segir
svo í blaðinu:
„En hvað skyldu verkamenn í
Reykjavík tapa miklu á þessu
sleifarlagi Dagsbrúnarforustunn-
ar? Tímakaup Dagsbrúnarmanna
er nú kr. 19,74 í dagvinnu, en
Hlífarkaup er 20.92 kr. eða 1.18
kr. hærra en í Reykjavík. Miðað
við 48 stunda vinnuviku gerir
þessi mismunur 226.56 kr.---
Reikna má því með, að tekjur
verkamanna í Reykjavík hafi
verið allt að 300 kr. minni sl. 4
vikur heldur en verkamanna í
Hafnarfirði“.