Morgunblaðið - 18.11.1958, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 18.11.1958, Blaðsíða 10
10 M OR CFIVBf. 4 ÐIÐ Þriðjudagur 18. nov. 1958 ITOðlltttfritaMfr Utg.: H.f. Arvakur, ReykjavíV. Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson. Aðalritstjórar: Valtýr Stefúnsson (ábm.) Bjarni Benediktsson. Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur. Einar Ásmundsson. Lesbók: Arni Óla, sími 33045 Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson Ritstjórn: Aðalstræti 6. Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6- Sími 22480 Askriftargjald kr 35.00 á mánuði innanlands I 1 lausasölu kr. 2.00 eintakið. NORRÆNA RÁÐIÐ NORRA5NA ráðið hefur nú lokið fundum sínum, sem haldnir voru dagana 9.— 15. nóvember í Osló. Á fundum þessum áttu sæti 69 þingmenn, þ.e. 16 frá hverju hinna stærri landa og 5 frá íslandi. Auk þess voru þarna um 30 ráðherrar úr öllum ríkisstjórnum Norður- landa annarra en hinnar ís- lenzku. Þingmenn og ráðherrar höfðu sér til aðstoðar úm 80 sér- fræðinga og hér um bil hálft hundrað annarra starfsmanna. Til umræðu á þinginu voru nær 120 mál. Mjög voru þau misjafnrar þýðingar. Flest raun ar lítilvæg en sum mikils verð. Þýðingarmesta málið var hug- myndin um tollabandalag Norð- urlanda eða frjálsan markað. ★ Ráðagerðirnar um hinn frjálsa fnarkað eða tollabandalag eru þess eðlis, að íslendingar hafa ekki tekið þátt í þeim. Þar hef- ur þurft að gera margháttaðar rannsóknir og undirbúnings- vinnu, sem enga þýðingu hefur fyrir okkur. Árangurinn er nú fyrir hendi í ítarlegum skýrsl- um, sem öllum kemur saman um að vel séu unnar og geti orðið grundvöllur ákvarðana, þegar þar að kemur. En allir eru sam- mála um, að enn sé ekki tíma- bært að taka fullnaðarákvörðun. Norræna ráðið samþykkti því nú að mæla með því, að ríkis- stjórnir Danmerkur, Finnlands, Noregs og Svíþjóðar taki á grundvelli þeirra skýrslna, sem fyrir liggja og í samráði við sjálft norræna ráðið, sín á milli upp samninga um formið fyrir norrænni efnahagssamvinnu og verði að þessu unnið með það fyrir augum, að þegar forsendur fyrir ákvörðun verða fyrir hendi, sé hægt að leggja málið fyrir þing landanna. Óneitanlega var þetta magur árangur mikilla fundarhalda. Málið var einungis tekið úr hönd um sérfræðinganna, er lokið höfðu sínu starfi og fengið sjálf- um ríkisstjórnunum. Jafnframt kepptust allir við að lýsa yfir því, að þeir væru engan veginn reiðubúnir til þess að segja til um það hvort þeir vildu aðhyll- ast hugmyndina í meginatrið- um eða ekki. Greinilegt er þó, að hún á yfirgnæfandi fylgi að fagna í Svíþjóð og hefur hingað til haft verulegan stuðning í Danmörku. Norðmenn eru hins- vegar alveg skiptir. Finnar hafa lýst fylgi sínu við hinn frjálsa markað og hafa virzt óskiptir í því, en nú í vik- unni bannfærði Pravda þessa hugmynd og má þá búast við, að hinir finnsku kommúnistar skipti skjótt um skoðun, hvað sem verða kann um sjálfa finnsku stjórnina, sem nú á mjög í vök að verjast vegna þess kulda, sem hún kennir frá valdhöfun- um í Kreml. ★ Þegar sagt er í ályktun Nor- ræna ráðsins að málið skuli lagt fyrir þingið, þegar forsendur séu fyrir hendi, er átt við að þangað til sýnt verður, hvað verður um hugmyndina um frí- verzlun Evrópu, þá sé ekki hægt að taka afstöðu til hins frjálsa markaðs á Norðurlöndum. Af auðsæum ástæðum telja Finnar sér ekki fært að sinna ráðagerðum um fríverzlun Evrópu. í þeirra stað sameinuð- ust íslendingar Dönum, Norð- mönnum og Svíum á þingi Nor- ræna ráðsins um að láta uppi mjög eindregnar óskir um, að allt væri gert, sem unnt væri, til að hrinda þessum hugmyndum í framkvæmd. Eins og kunnugt er, blæs ekki byrlega í þeim efnum þessa dag- ana. Fundurinn, sem haldinn var í París nú seinni hluta vikunn- ar, varð árangurslaus og er þó ekki enn sýnt, hvernig fara muni að lokum. En norrænir stjórn- málamenn, þeir, sem alveg eru frjálsir skoðana sinna, eru all- ir mjög uggandi um hvað verða muni, ef ekkert verður úr þeim ráðagerðum. — Sexveldasam- starfið, sem þegar hefur verið tekið upp í efnahagsmálum, knýr á um víðtækara samstarf, ef vandræði eiga ekki að hljótast af. Ef slíkt víðtækt samstarf tekst, eru stjórnmálamenn í Dan- mörku, Noregi og Svíþjóð að meginstefnu til sammála um, að Norðurlöndin verði að taka þátt í því, hvað sem hugmyndinni um fríverzlunarsvæði Norður- landa sjálfra líður. Er þó líkleg- ast, að það verði þá einskonar liður í hinu víðtækara samstarfi. ★ Af þessu yfirliti má sjá, að mjög er á huldu um hið þýðing- armesta verkefni, sem Norræna ráðið hefur gefið sig að. Það er og þess eðlis, að íslendingar hafa ekki tekið beinan þátt í meðferð þess. Af þessu tilefni hlýtur sú spurning að vakna, hvort íslendingar eigi yfirleitt erindi á þing Norræna ráðsins, og því fremur, sem mikill hluti hinna minniháttar mála varðar fslendinga engu. Þeir hljóta því um margt að vera frekar áhorf- endur en beinir þátttakendur. Þrátt fyrir það munu engir, sem til þekkja, vilja gerast tals- menn þess, að íslendingar sker- ist þarna úr leik. íslendingar vilja sýna með þátttöku sinni, að þeir eru og ætla að halda áfram að vera norræn þjóð. Er þarna og ágætur vettvang- ur til þess að kynna viðhorf ís- lendinga í málum, sem okkur þykir miklu varða. Sigurður Bjarnason hélt t.d. að þessu sinni ágæta ræðu, þar sem hann gerði grein fyrir landhelgismálinu og vakti athygli manna á mikilvægi þess. ★ Mörg málanna varða okkur og beinlínis. Við verðum að taka þátt í meðferð þeirra, gera okk- ur grein fyrir þýðingu þeirra og leggja fram gögn og eftir atvik- um tillögur af okkar hendi. En þá er þess að gæta, að fulltrú- um íslendinga er ekki fengin samskonar hjálp til meðferðar mála með undirbúningsstarfi ríkisstjórna á milli þinga og að- stoð sérfræðinga, eins og full- trúar annarra þjóða hafa. Úr þessu þarf að bæta. íslendingar eiga ekki að sækj- ast eftir að vera alls staðar með. En þar sem við á annað borð er- um þátttakendur, verðum við að gera það með þeim hætti, að fullt gagn verði af. IfyfcUTAN ÚR HEIMI | „Ódýri frændi" var ekki ódýr v/ð alla MAX GUFLER hefur játað fjög- ur morð. Hann er grunaður um mörg fleiri, jafnvel 20. Mál hans hefur vakið geysi athygli og í blöðum víðsvegar í V-Evrópu hafa undanfarna daga birzt lang- ar og ýtarlegar frásagnir af rétú arhöldunum yfir honum og ferli hans. • Max Gufler var einstakur reglumaður, drakk hvorki né reykti — og aldrei kom hann með kvenfólk heim til sín. Gamla konan, sem leigði honum í út- jaðri St. Pölten í Austurríki, seg- ir a.m.k. svo: „Hann tók alltaf af sér skóna og læddist upp til sín, þegar hann kom seint heim. Hann var svo hugsunarsamur. Að hugsa sér, að ég skuli hafa búið undir sama þaki og þessi glæpamaður svona lengi. Ég hefði aldrei trúað ákærunum nema af því að hann játaði. Þetta var einstakt prúðmenni í framkomu og allri umgengni“ sagði gamla konan. Þær voru líka fleiri, sem hrif- ust af Max Gufler — og ein ást- meyja hans lifði af. Hún heitir Herta Junn, á lítinn blaðsölu- turn nálægt miðhluta bæjarins — og seldi aldrei meiri blöð en einmitt eftir að Gufler var hand- tekinn og hann játaði. Þá var nóg að gera í blaðsöluturninum, fólkið stóð í biðröðum og Hertu áskotnuðust meiri peningar eft- ir dagssöluna en mokkru sinni áður. En svo var hún líka hand- tekin. Hún hafði búið að nokkru leyti með honum í sjö ár — og var enn á lífi. Þetta fannst lög- reglunni ærið grunsemdarefni. Max Gufler hefur játað að hafa myrt konurnar fjórar til fjár. Hann langaði til þess að eignast bíl, sem hann að lokum gat keypt sér. En nú kemur bíllinn að harla litlum notum. Max er sölu- maður, seldi þvottavélar, og ferðaðist víða um Austurríki. Hann auglýsti líka víða hjúskap- artilboð, valdi síðan úr þær kon- ur, sem bjuggu einar, kynntist þeim lítillega, hét þeim eigin- orði og fór með þær í ökuferð á bílnum, sem fyrirtæki hans léði honum til umráða. f öku- ferðinni kyrkti hann fórnarlömb sín, varpaði þeim í fljót og hélt síðan heimleiðis og rændi öllu fé- mætu. • En á undanförnum árum hefur mikill fjöldi kvenna horfið með dularfullum hætti víða í land- inu — og lögregluna grunar nú, DR. VICTOR URBANCIC er öll- um íslendingum kunnur af list- störfum sínum. Hann helgaði tón- menntalífi íslendinga nærri helming ævi sinnar, enda var hann löngu orðinn íslendingur, þótt hann væri fæddur í Vínar- að Max Gufler sé valdur að hvarfi fleiri en þeirra fjögurra Þykir jafnframt grunur leika á því, að Herta Junn hafi vitað um framferði elskhuga síns. • Max er lágvaxinn, 48 ára að aldri. Hann er mjög sakleysis- legur og prúður, en ekki laust við að hann sýni óttamerki í réttarsalnum. Undanfarna daga hefur hann verið yfirheyrður svo að segja dag og nótt, en ekki hefur hann fengizt til að játa meira en fjögur morð. Max var vinsæll í St. Pölten, sem er 38.000 manna bær um 60 km. utan við Vínarborg. Hann var fyrst og fremst vinsæll vegna þess, að hann var alltaf að selja eitthvað og var jafnan liðlegur í viðskiptum, sló gjarnan lítið eitt af verðinu — og gekk undir nafninu „ódýri frændi'*. Margt af því, sem hann seldi auk þvotta vélanna, voru munir, sem hann hafði rænt frá fórnarlömbum sínum í fjarlægum landshlutum. Aldrei hafði hann samt áður komizt undir manna hendur ut- an einu sinni — í fyrra, er hann varð uppvís að því að hafa stol- ið nokkrum eldspýtubúntum. borg af júgóslavneskum ættum. Fimmtíu og fjögurra ára varð hann, fæddur 9. ágúst 1903, dáinn 4. apríl 1958. Hann var mikil stoð voru fá- tæklega tónlistarlífi. Hann flutti hér í fyrsta sinni hin miklu kór- verk meistaranna, oratorium og gu.ðspjallaverk. Hann var einn þeirra, sem lögðu grunnmn að hinni vaxandi hljómsveit hér- lendis. Hann var mikill organ- leikari og þjónaði hinni kaþólsku kirkju hér til dauðadags. Hann leiðbeindi og kenndi og æfði með söngvurum og allskon- ar tónlistarfólki. Sem vanur óperustjórnandi varð hann braut- ryðjandi fyrir óperuflutning á ís- landi og vann oft margra manna verk við undirbúning að söng- leikasýningum Þjóðleikhússins. Urbancic var orðinn kunnur maður erlendis áður en hann fluttist til íslands. Hugur hans hneigðist mjög að tónsmíðavinnu, en önnur störf hans urðu til þess að skyggja á þá hlið listar hans. Eftir hann liggja mörg verk mismunandi tegunda, og eru sýn- ishorn þeirra flutt á tónieikum þessum. Hann öðlaðist mikinn skiln'.ng á íslenzkum þjóðlögum, safnaði þeim og raddsetti fyrir blandaðan söngflokk. Tónskáldafélag íslands minnist þessa félaga síns nú með sér- stökum tónleikum, og er það í annað skipti, sem félagið minnist látins tónskálds. Fyrir nokkrum árum stjórnaði einmitt Dr. Ur- bancic hljómleikum félagsins til minningar um Emil Thoroddsen. Tónskáldafélagið þakkar stjórn anda, hljómsveit, söngflokk, ein- söngvurum og einleikurum aðstoð og mikla vinnu að undirbúnmgi þessara tónleika, sem eru þakk- lætisvottur til hins látna, fórn- fúsa og vinsæla listamanns. Eins og getið hefur verið í fréttum, hafa verk eftir Dr. Victor Urbancic verið flutt í Wash ington í Bandaríkjunum nýlega við mjög góðar undirtektir. Eitt þessara verka verður leikið á minningartónleikunum í Þjóðitik húsinu í kvöld. —jl. Hin sjaldséða sækýr Dyngo, sem hefst við í Indlandshafi, á upprunalegá að hafa verið tilefni sagnanna um hafmeyjar, þótt ekki verði ráðið af útliti hennar. Þegar verið var að gera kvik- myndina „Feimna hafmeyjan" í Kenya, var þetta sjaldgæfa dýr veitt og flutt inn í land, þar sem kvikmyndatakan fór fram. Eftir að tökunni var lokið, var sækýrin aftur flutt til sjávar og sleppt, því það er stranglega bannað að bana þessum skepnum. Minningartónleikar um Urbancic í kvöld

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.