Morgunblaðið - 27.11.1958, Side 2

2
M O R C V /V R 1. 4 Ð 1 fí
FimmfucTagur 27. nóv. 1958
Yfirlæknirinn ætlar að vísa
úrskurðinum til Hæstarétfar
Þóf i fyrrinótt i slysavarðstofunni er
ökumaður neitaði að láta taka sér
blóð og læknirinn að framkvæma Verkið
S N E M M A í gærmorgun var
manni tekið blóð með valdi í
slysavarðstofunni, eftir að rann-
sóknardómari við embætti saka-
dómara hafði kveðið upp úrskurð
um það. I þessum úrskurði var
það lagt fyrir lækni slysa-
varðstofunnar að taka mannin-
um blóð, en það hafði læknirinn
eigi viljað gera, gegn ákveðinni
neitun mannsins. Yfirlæknir
slysavarðstofunnar hefur skotið
úrskurði rannsóknardómarans
til Hæstaréttar. Undanfari þessa
úrskurðar var að klukkan tæp-
lega hálffimm í gærmorgun,
olli drukkinn bílstjóri allhörðum
árekstri.
Um klukkan 4,25 í fyrrinótt
varð allharkalegur árekstur á
Suðurlandsbrautinni á móts við
Bílasmiðjuna. Þar sátu tveir
menn í leigubíl, og hafði sá Ijós
uppi. Mennirnir vissu eigi fyrri
til en mikið högg kom aft-
an á bílinn. Var höggið svo snöggt
að sætisfestingar framsætisins
slitnuðu og köstuðust mennirnir
yfir í aftursæti bílsins. Þeir
sluppu ómeiddir.
Við áreksturinn skemmdust
báðir bílarnir allmikið. Þegar
lögreglan kom á vettvang, taldi
hún sig sjá ölvunareinkenni á
manni þeim er valdið hafði þess-
um harða árekstri. Ekki hafði
hann sakað. Hann hafði verið
einn í bílnum, sem er einkabíll,
en ekki eign mannsins.
Maðurinn var nú færður á
slysavarðstofuna, og þar hófst nú
allangt málþóf. Ökumaðurinn
neitaði eindregið að láta taka sér
blóð.
Af þeim ástæðum kvaðst lækn-
irinn ekki mundu taka mannin-
um blóð.
Þegar hér var komið leitaði
lögreglan til sakadómaraembætt-
isins, til Guðmundar Ingva Sig-
urðssonar rannsóknardómara.
Nokkru eftir að hann hafði feng-
ið málið til meðferðar, kvað hann
upp úrskurð þess efnis, að yfir-
læknir slysavarðstofunnar væri
skyldur til þess að taka mann-
inum blóð, í þágu rannsóknar
málsins. Úrskurður Guðmundar
Ingva bv£i?ðist á á.ívæðum laga
urrí moðforð opinbe.’ra mála, um
skyldur manna til að veita að-
sioð í þágu rannsóknar saka-
máis. Ákvæði umferðarlaganna
nýju um ölvunarakstur og viður-
lög við honum, byggjast á því
að fyrir liggi niðurstöður rann-
sóknar á blóði ökumanns.
Læknir slysavarðstofunnar ákv.
að framkvæma blóðtökuna að úr
skurði fengnum, en ökumaður-
inn neitaði jafneindregið og
fyrr. Var þá blóðsýnishorn tekið
með valdi og héldu lögreglu-
menn manninum á meðan. Voru
þá liðnar um 3 klukkustundir
frá því lögreglan hafði fært
manninn í slysaverðstofuna til
blóðtöku.
Síðan var maður þessi færður
rannsóknardómara til yfir-
heyrslu. Hann viðurkenndi sam-
stundis að hafa verið undir á-
hrifum áfengis við akstur. Hann
gaf dómaranum þá skýringu á
neitun sinni á blóðtökunni, að
hann hefði heyrt þess getið, að
ef ökumenn, sem grunaðir væru
um ölvunarakstur, neituðu að
láta taka sér blóð, þá slyppu þeir
undan allri ábyrgð varðandi
ölvun við akstur.
Læknar telja mál sem þetta
„principmál“. Haukur Kristjáns-
son, yfirlæknir slysavarðstofunn
ar, hefur kært úrskurð þennan
til Hæstaréttar. Þetta atriði hef-
ur margsinnis verið rætt milli
sakadómara, lögreglustjóra,
borgarlæknis og yfirlæknis slysa-
varðstofunnar.
í fullri vinsemd milli þessara
aðila, mun hafa orðið samkomu-
lag um það, að kveðinn skyldi
upp úrskurður um skyldur
lækna slysavarðstofunnar, til
þess að taka manni blóð, sem
neitað hefði blóðtöku, næst þeg-
ar tilefni gæfist og beina þeim
úrskurði eingöngu að læknum
slysavarðstofunnar, þar eð þar
er læknavakt allan sólarhring-
inn.
Búast má við að Hæstiréttur
kyeði upp dóm sinn varðandi úr-
skurð benna áður en langt um
líður.
Þannig leit bíllinn
áreksturinn.
Kjarval afhentur
heiðurspeningur
EINS og áður hefur verið skýrt
frá, hefur Svíakonungur sæmt
Jóhannes Kjarval, listmálara,
„Prins Eugen-heiðurspeningn-
um“ fyrir frábæra listsköpun.
Honum var afhentur heiðurspen-
ingurinn í sænska sendiráðinu
sl. mánudag úr hendi ambassa-
dors Svía, Sten von Euler-Chel-
pin. — (Tilkynning frá sænska
sendiráðinu).
Opinberir starfsmenn fái
6 fi/ 9 % launauppbœtur
Frá AJbingi
Enn bœtisf við effirprent-
anir íslenzkra málverka
Dagskrá Alþingis
í DAG er boðað til fundar í sam-
einuðu alþingi og auk þess fund-
ar í báðum deildum. ^
Á dagskrá sameinaðs þings er
eitt mál. Launabætur til starfs-
manna ríkisins, þáltill. Síðari
umr. Ef leyft verður.
Á dagskrá efri deildar eru tvö
mál.
1. Dýrtíðarráðstafanir vegna at
vinnuveganna, f»v. 2. umr.
2. Tekjuskattur og eignarskatt-
ur, frv. 1. umr.
Á dagskrá neðri deildar eru tvö
mál.
1. Aðstoð við vengefið fólk, frv.
1. umr.
2. Bifreiðaskattur o.fl., frv. 3.
umr.
ÞEGAR Helgafell fór inn á þá
braut, að láta gera eftirprentanir
af málverkum íslenzkra mynd-
listarmanna, var ákveðið að þau
skyldu vera alls 30. Málverk
skyldu í senn gefa hugmynd um
listamanninn sjálfan, svo og þró-
un myndlistar hér á landi Nú
fyrir jólin koma alls 6 nýjar lista
verkaeftirprentanir.
í gærdag sýndi Ragnar Jóns-
son forstjóri Helgafells, blaða-
mönnum tvær af þeim sex eftir-
prentunum sem eru komnar. Önn
ur þessara mynda er eftir Ásgrím
Jónsson. Þetta er gömul vatnslita
mynd austan úr Hornafirði. Sjáif
ur valdi listamaðurinn þessa
mynd til eftirprentunar. Hún er
frá því árið 1912. Eru þá komnar
þrjár eftirprentanir eftir Ásgrím
Jónsson, í þessu safni. Ragnar
sagði frá því, að maður einn er
séð hefði myndina, hefði komizt
þannig að orði, að svona hafi
heimurinn verið fyrir heimsstyrj-
öld. — Þetta þótti mér vel að
orði komizt, sagði Ragnar, yfir
myndinni er svo mikil ró og
kyrrð, sem alls ekki þekkist nú
á vorum tímum.
Hin endurprentunin er eftir
Kristán Davíðsson. Kristján mál-
ar sem kunnugt er eingöngu ab-
strakt, nú orðið, en þessi mynd
sem hér hefur verið gerð efíir-
prentun eftir, er fullkomlega 'ig_
úratív. Hún heitir „Áning“ og sýn
ir hest og dreng.
Með því að gera fleiri en eina
mynd eftir hvern listmálara,
sagði Ragnar, er verið að leitast
við að sýna myndlistarferil lista-
mannsms.
Næstu myndir sem Helgafell
fær úr eftirprentuninni eru tvær
myndir eftir Kjarval, og tvær eft
ir Gunnlaug Scheving og ein eftir
Jón Stefánsson.
Ragnar Jónsson kvað það hafa
komið fljótlega í ljós, að almenn-
ingur vill eignast þessar eftir-
prentanir og mjög er nú gengið
á hið takmarkaða upplag hverrar
myndar.
Þegar lokið er við verk hinna
eldri listmálara, verða verkin eft
ir þá yngri send til eftirprentun-
ar, en margir þeirra hafa ekki
enn lokið við myndir sínar.
Þegar allt safnið liggur fyrir
fullprentað er hugmyndin að það
verði sent út um heim sem
sýning á íslenzkri myndlist,
sagði Ragnar Jónsson að lokum.
I GÆR var útbýtt á Alþingi til-
lögu til þingsályktunar um heim-
ild fyrir ríkisstjórnina til að
greiða uppbætur á laun starfs-
manna ríkisins. Er um að ræða
6% uppbót á laun starfsmanna
í I—XI flokki launalaga og 9%
til starfsmanna í XII—XV flokki.
Á eftirlaun og lífeyri skal greiða
samsvarandi uppbætur. Er gert
ráð fyrir að uppbætur þessar
verða greiddar á laun starfs-
manna ríkisins frá 1. september.
Leitað var afbrigða til að taka
þáltill. þessa á dagskrá í samein-
uðu þingi í gær og voru afbrigðin
veitt. Gerði fjármálaráðherra, Ey
steinn Jónsson, grein fyrir tillög-
unni. Gat hann þess, að síðan 5%
hækkun grunnlauna var lögfest
hefði orðið almenn hækkun á
kaupi, og því þætti rétt að leggja
til að opinberir starfsmenn fái
yfirleitt 6% uppbót á laun en
9% þeir sem eru í lægstu launa-
flokkunum. Þá gat hann þess, að
þessar uppbætur mundu auka út
gjöld ríkissjóðs um því sem næst
tíu milljónir króna á þessu ári.
Flestir tóku ekki til máls og var
tillögunni vísað til 2. umr. og fjár
veitinganefndar með samhljóða
atkv. Verður hún tekin fyrir til
síðari umræðu í sameinuðu þingi
á morgun og uppbæturnar vænt-
anlega afgreiddar sem lög fyrir
helgi.
Sementsverksmiðian lík-
lega stöðvuð á morgun
AKRANESI, 26. nóv. — Nú er
bilað stykki í hrámyllunni í Sem-
entsverksmiðjunni. Þessi vara-
hluti er ekki til í landinu, en
stykkið kemur með Selfossi, sem
kemur til landsins á næstunni.
Þar sem stykkið vantar er búizt
við, að verksmiðjan stöðvist n.k.
föstudag, um leið og hráefnið
er búið úr leðjugeyminum. Aðr-
Sænskum bókum
skipt milli safna
ÞEGAR sænsku bókasýningunni
lauk í vor var ákveðið að bæk-
urnar yrðu flestar afhentar
menntamálaráðuneytinu til ráð-
stöfunar. Hefur bókunum nú ver-
ið skipt þannig, að Landsbóka-
safn og Háskólabókasafn hafa
fengið það af bókunum, er þau
æsktu, og er það meginþorri
þeirra, fræðslumálaskrifstofan
hefur fengið allmargar kennslu-
bækur og bækur ýmislegs efnis
fyrir börn og unglinga, en bóka-
söfnin að Reykjalundi, Kristnesi
og Vífilstöðum hafa hvert um sig
fengið nokkuð af bókum.
(Frá menntamálaráðuneytinu).
Till. komin irom um uð geiu
kuþólsku söinuðinum Skúlkolt
Háskólakennari hreyfir hugmyndinni
í Nýju Helgafelli
I BRÉFADÁLKI í Nýju Helga-
felli, hreyfir Halldór Halldórsson
prófessor Skálholtsmálinu, •—
framtíð Skálholts, og kemur hann
þar fram með nýja hugmynd,
með öllu áður óþekkta hér. Til-
laga prófessorsins varðandi fram
tíð Skálholts, er að kaþólska söín
uðinum verði gefið Skálholt.
í bréfi sínu ræðir próf. Halldór
ýmsar framkomnar tillögur
varðandi framtíð Skálholts.
Hann kemst að þeirri niðurstöðu,
að þær tillögur, séu að meira eða
minna leyti óframkvæmanlegar
og jafnvel varhugaverðar. Hann
kveðst ekki bera fram tillöguna,
um að gefa kaþólskum Skálhoit,
af trúarlegum hvötum. Síðan seg
ir prófessorinn m.a. á þessa leið.
„Á þennan hátt myndi íslenzka
ríkið losna við mikinn kostnað,
sem frekari endurreisn staðar
hlyti að hafa í för með sér, enda
efa ég ekki að kaþólska kirkjan
hefur fjárhagslegt bolmagn og
menningarvilja til þess að húsa
staðinn vel og hefja hann til nýrr
ar virðingar. — Á það mætti
benda í þessu sambandi, að Skál-
holt var um margar aldir ka-
þólskt menntasetur og vel meg-
um vér íslendingar leið hugann
að því, að kaþólskir klerkar
kenndu oss fyrst þær listir sem
við höfðum náð einna beztum
tökum: að lesa og skrifa. Þótt vér
ættum kaþólskri kirkju ekkert
annað gott upp að inna, ber oss
að minnast þess af hlýjum hug
og sína þökk vora í verki“.
ir segja, að einmitt þennan dag
— 28. þ.m. — hafi átt að stöðva
verksmiðjuna, en eins og kunn-
ugt er, fær hún ekki rafmagn
frá Sogsvirkjuninni í des. og jan.
Án raforkunnar þaðan er Sem-
entsverksmiðjan ekki starfhæf.
Lauslega áætlað mun Sements-
verksmiðjan framleiða 100 þús.
lestir á 12 mánuðum, og verð-
mæti ársframleiðslunnar mun —
einnig lauslega áætlað — vera
um 70 millj. kr. virði. Verðmæti
framlexðslunnar í tvo mánuði
nemur því rúmlega 11,5 millj. kr.
— Oddur.
Afmæliserindi
í TILEFNI af 50 ára afmæli aga-
kennsiu á íslandi mun dr. jur.
Þórður Eyjólfsson hæstavét.dr-
dómari fiytja fyrirlestur um höf-
undarétt fimmtudaginn 27. nóv.
kl. 5,30 e h. Fyrirlesturinn verð-
ur fluttur í I. kennslustofu háskól
ans og er öllum hehnill aðg-mgur.
England — Wo/es 2:2
LANDSLEIK í knattspyrnu
sem fram fór á velli Aston Villa,
Villa Park í Birmingham í gær
gerðu England og Wales jafntefli
tvö mörk gegn tveimur. Wales
sem af flestum var spáð ósigri
léku betur á köflum og skoruðu
á 16. mín. Englendingar jöfnuðu
eftir 33 mín. og var Peter Broad-
bent, (Wolves) sem var bezti
enski leikmaðurinn, þar áð verki.
Fleiri mörk voru ekki skoruð í
hálfleiknum. en ensku bakverðirn
ir Don Howe ( (West Brom.) og
Graham Shaw björguðu oft vel.
Ivor Allchurch (Newcastle) skor
aði glæsilegt mark á 68. mín. fyrir
Wales, en á 72. mín. jafnaði
Broadbent fyrir England.
Beztu menn welska liðsins
voru miðframvörðurinn Mel
Charles (Swansea) sem hélt Loft
house alveg í skefjum og Mel Hop
kins (Tottenham) h. bakv. Beztu
menn Englendinganna voru
v.innh. Broadbent, Howe, og
Shaw. Þriggja leikmanna Eng-
lands sem sigruðu Rússa svo eftir
minnanlega á dögum var saknað
af forráðamönnum enska liðsins.
En þeir eru Bryan Douglas
(Blackburn), Johnny Haynes
(Fulham) og Tom Finney (Prest-
on) allir úr framlínunni.
Skotland leiðir í keppninni um
titilinn bezta knattspyrnulið á
Bretlandseyjum með þrjú stig,
Norður-írland og England hafa
tvö hvort og Wales eitt stig. í
apríl heldur keppnin áfram og
leika þá Skotar og Englendingar
á Wembley, en Wales og N-írar
í Belfast.