Morgunblaðið - 27.11.1958, Qupperneq 13

Fimmtudagur 27. nóv. 195S
MORGVTSBLAÐ1Ð
13
Við treystum ekki Allsherjarþinginu
til að fjalla um landhelgismálið
Óviðkomandi og pólitísk atriði geta þar blandazt inn i það
Samtal við Curtnar S. Thorvaldson,
fulltrúa Kanada í laganefndinni
Effir Þór Vilhjálms-
son fréttaritara Mbl.
hjá Sþ.
MEÐAL fulltrúanna á Allsherj-
arþingi Sameinuðu þjóðanna,
sem nú stendur yfir í New York,
er Vestur-íslendingurinn Gunn-
ar S. Thorvaldson öldungadeild-
armaður frá Kanada. Gunnar er
maður á sextugsaldri og hefur
um áratugaskeið látið að sér
kveða á sviði málflutnings, við-
skipta og stjórnmála í Winnipeg,
þar sem hann er búsettur. Fyrir
þessi störf hefur hann aflað sér
slíks álits, að snemma á þessu
ári var hann skipaður til að taka
sæti ævilangt í öldungade’ild
Kanadaþings. Ætla má, að les-
endur Morgunblaðsins vilji
gjarna vita nokkur deili á þess-
um mikilsvirta Vestur-Islend-
ingi og jafnframt heyra um af-
stöðu Kanada til vandamálanna
varðandi landhelgi og fiskveiði-
lögsögu, sem er til umræðu í
laganefnd Allsherjarþingsins.
Gunnar S. Thorvaldson er full-
trúi Kanada í nefndinni. Af þess-
um sökum sneri fréttamaður
blaðsins sér til hans fyrir
nokkru og bað hann að segja les-
endum eitthvað um sjálfan sig og
störfin á allsherjarþinginu. Tók
hann erindinu vel. Gunnar S.
Thorvaldson hefur aldrei til Is-
lands komið, en þó talar hann
ágæta íslenzku, þagnar þó eitt-
staka sinnum til að leita að hinu
rétta orði.
Nám og störf.
Gunnar Sólmundur Thorvald-
son eins og hann heitir fullu
nafni fæddist í Riverton í Mani-
íoba um 90 mílur frá Winnipeg.
Foreldrar mínir voru bæði fædd
á íslandi, segir hann. Móðir mín,
Margrét Sólmundsdóttir, var
sunnlenzk og kom vestur með
foreldrum sínum skömmu eftir
1880, þá á fjórða ári. Faðir minn,
Sveinn Þorvaldsson, var frá
Víðidalstungu í Húnavatnssýslu.
Hann kom vestur árið 1887 þá
15 ára gamall. Þegar hann óx
upp gerðist hann kaupmaður og
átti verzlanir í Riverton og víð-
ar í félagi við Jóhannes Sig-
urðsson.
Ég ólst upp í Riverton, en fór
þaðan til föðurbróður mins, Þor-
bergs Þorvaldssonar í Saskatoon.
Hann var prófessor í efnafræði
við Saskatchewanháskóla og í
Saskatoon stundaði ég mennta-
skóla- og háskólanám. Að loknu
B. A.-prófi árið 1922 fór ég til
Winnipeg og lauk prófi í lögum
við háskólann þar árið 1925.
Sama ár hóf ég málflutning þar
í borginni og hef stundað hann
síðan.
Fréttamaðurinn spurði nánar
um lögmannsstörfin. Kom þá
fram, að Gunnar S. Thorvaldson
rekur málflutningsskrifstofu í
félagi við Arna Eggertsson og
er það ein stærsta lögfræðiskrif-
stofa í Winnipeg. Vinna þar 25
manns, þar af 10 lögfræðingar.
Fyrir störf sín á þessu sviði
hefur Gunnar verið sæmdur
nafnbótinni Q. C. (Queen’s
Council), en það er virðingar-
titill, sem veittur er þeim mönn-
um í brezka heimsveldinu, sem
þykja skára fram úr við mál-
flutning.
Þess er og að geta, að Gunn-
ar S. Thorvaldson var 1952 og
1953 formaður verzlunarráðs
Winnipeg og 1954 og 1955 var
hann forseti verzlunarráðs Kan-
ada. Er það mikil tignarstaða.
Stjórnmálastörf.
Fg var kosinn á fylkisþingið í
Manitoba árið 1941, sagði öld-
ungadeildarmaðurinn, þegar
hann var spurður um afskipti
sín af stjórnmálum. Var ég þá
eini frambjóðandi íhaldsflokks-
ins, sem náði kosningu í Winni-
álitið afar ósennilegt ,að deildin
reyni nokkru sinni að stöðva
frumvörp, sem ríkisstjórn, er
styðst við greinilegan meirihluta
í neðri deildinni og við vilja
þjóðarinnar, ber fram.
1 útgáfustjórn Heimskringlu.
Talið barst þessu næst að
Vestur-Islendingum í Kanada.
Þeir njóta trausts og komast
flestir vel af, sagði Gunnar S.
íslandi er margt að sjá og ég
vonast til að komast þangað áður
en langt um líður.
Störfin í laganefndinni.
Diefenbaker forsætisráðherra,
sem er gamall vinur minn^ bauð
mér í sumar að taka sæti í sendi-
nefnd Kanada á allsherjarþing-
inu, sagði Gunnar, þegar frétta-
maðurinn minntist á störfin í
laganefndinni. I fyrstu var ég á
báðum áttum, hvort ég ætti að
taka boðinu, en ákvað að gera
það, þegar ljóst varð, að atriði
varðandi landhelgina myndu
koma fyrir þingið. Þar falla sjón-
armið íslands og Kanada sam>
an, því að bæði löndin telja þaS
hina mestu nauðsyn, að fiskveiði
lögsagan verði færð út. Þess
vegna hef ég haft hina mestu
ánægju af að geta lagt fram
störf í laganefndinni. Kanadíska
sendinefndin hefur verið þeirr-
ar skoðunar, að rétt sé að ræða
málið á nýrri ráðstefnu, sem
haldin verði hið fyrsta. Við
höíum ekki getað fallizt á, að
allsherjarþingið taki það fyrir,
og ástæðan er sú, að við treyst-
um þinginu ekki til að fjalla um
það á þann hátt sem vera þarf.
Á allsherjarþinginu má búast
við, að óviðkomandi sjónarmið,
stjórnmálalegs eðlis, blandist inn
í málið, það verði með öðrum
orðum eitt af mörgum atriðum
í þrátafli heimsstjórnmálanna.
Þá verða úrslitin tvísýn. Á sér-
stakri ráðstefnu ætti að vera
minni hætta á slíku, sagði Gunn-
ar S. Thorvaldson að lokum.
Uppskeran var góð í
Skólagörðunum í sumar
í undirbúningi nýtt jarðnœði
Á þéssari mynd eru talið frá vinstri: Pétur Thorsteinsson
sendiherra, Gunnar S. Thorvaldson öldungadeildarþingmað-
ur og Thors Thors sendiherra.
peg. Á fylkisþinginu átti ég sæti
í nokkur ár, en hafði satt að
segja ekki mjög mikla ánægju af
starfinu. Þegar ég kom á þingið
var samsteypustjórn við völd í
fylkinu, enda stóð styrjöldin þá
yfir og allir lögðust á eitt. En
það varð ekki miklu fjörugra
eftir stríðið. Árið 1949 fór ég af
fylkisþinginu og hætti beinni
þátttöku í stjórnmálum. Sneri
mér þess í stað að málfærslunni
og viðskiptum, en ég er í stjórn
um 10 fyrirtækja og hafa sum
þeirra viðskipti um allt Kanada.
Þó vann ég á þessum árum að
flokksstarfi innan íhaldsflokks-
ins, einkum að fjáröflun í sjóði
hans.
En opinber þátttaka mín í
stjórnmálum hófst ekki aftur
fyrr en ég var skipaður til að
taka sæti í öldungadeildinni í
Ottawa hinn 31. janúar sl.
öldungadeildinni er ætlað að
svara til lávarðardeildar brezka
þingsins, en þó hefur hún meiri
völd en fyrirmyndin í Bretlandi.
Öldungadeildarmennirnir eru
102 og eru þeir allir skipaðir af
ríkisstjórninni og sitja ævilangt
í deildinni. Hún fjallar um öll
lagafrumvörp, sem fram koma
og unnt er að bera þar fram
frumvörp um öll mál önnur en
skattamál og viss önnur fjár-
mál.
Fréttamaðurinn spurði Gunnar
S. Thorvaldson hvort Frjálslyndi
flokkurinn hefði ekki meirihluta
í deildinni, en sá flokkur fór
sem kunnugt er með stjórn í
Kanada um langt skeið, unz
hann beið ósigur á sl. ári. Gunn-
ar kvað svo vera. 75 af núver-
andi öldungadeildarmönnum eru
taldir til Frjálslynda flokksins,
aðeins 15 til íhaldsflokksins, en
hin sætin eru auð sem stendur.
En þetta hefur ekki valdið stjórn
íhaldsflokksins erfiðleikum. —
Flokksböndin slakna, þegar í öld-
ungadeildina kemur og það er
Thorvaldson. Aðalstörf mín á
sviði félagsmála Vestur-Islend-
inga hafa verið í stjórn félags
þess sem gefur út blaðið Heims-
kringlu. Ég hef aldrei komið til
íslands, en tvær dætur mínar
stóðu þar við í hálftíma eða svo
fyrir nokkrum árum, þegar þær
voru á ferð yfir Atlantshafið
með flugvél. Þeim þótti umhverfi
Keflavíkurflugvallar ekki sér-
lega aðlaðandi, en ég veit, að á
SlÐASTLIÐIÐ sumar voru 151
barn í Skólagörðum Reykjavík-
urbæjar, en það var 11. starfsár
garðanna. Var uppskeran mjög
góð.
Hvert barn hafði 40 fermetra
reit ,og lét í hann 120 kartöflur,
24 hvítkálsplöntur, 11 blómkáls-
plöntur, 7 grænkálsplöntur, 5
rauðkálsplöntur, auk þess sem
það sáði fyrir gulrófum, næpum,
hreðkum og fleiru.
Sumarveðráttan var ákaflega
hagstæð. Flest byrjuðu börnin að
taka upp grænmetið í fyrstu viku
júlímánaðar, en 20. sept. höfðu
þau öll lokið við að hreinsa upp
úr reitum sínum. Tvær stúlkur,
Bryndís Isaksdóttir, Bústaðavegi
29 og Kristín Unnsteinsdóttir,
Mosgerði 2, hlutu Flóru íslands
sem viðurkenningu fyrir dugnað
við ræktun og góða umgengni.
Uppskera barnanna mun hafa
margborgað gjaldið, stofnkostn-
aðinn kr. 150.00.
Skólagarðarnir eiga sinn græði
reit í Heiðmörk og gróðursettu
börnin þar 1500 plöntur.
Garðarnir voru í sumar við
Klambratún, eins og jafnan áð-
ur, en nú er í undirbúningi land,
sem þeim hefur verið fyrirhug-
að til frambúðar 1 Aldamótagörð-
unum í Vatnsmýrinni og í Laug-
ardalslægðinni við Holtaveg.
Hafliði Jónsson, garðyrkju-
stjóri bæjarins, hefur á hendi
yfirstjórn garðanna, en Baldur
Maríusson hefur daglega umsjón
með höndum.
Skipsbátur finnst
á reki
AKRANESI, 25. nóv. — Dag einn
um miðja fyrri viku, er Magnús
nokkur Finnbogason var nýró-
inn á báti sínum, Svani, sá hann
eitthvert rekald út og vestur af
Þjótnum. Sneri hann þegar bátn-
um og stýrði þangað. Er hann
kom nær, sá hann, að þetta var
lítill skipsbátur (julla), marandi
í kafi, með brotinn byrðing, ára-
laus og ómerktur. — Málningin
var mestöll máð af bátnum, en
hann mun upphaflega hafa verið
hvítur eða ljósgrár.
Magnús dró julluna upp undir
Flös, lagði henni þar við dreka
og hélt síðan í róðurinn. — Er
hann kom að, tók hann hana með
sér í land. — Engin skil veit
Magnús á jullu þessari, né held-
ur aðrir hér, að því bezt er vit-
að. — Oddur.
MOSKVU, 25. nóv. — Rauða
stjarnan skýrði frá því í dag, að
Rússar væru að hefja smíði fær-
anlegrar kjarnorkuaflstöðvar.
íslendingar verzla mikið við A-
Evrópulöndin í samanburði við hinar
Norðurlandaþjóðirnar
Nýr bátur í flota
SVO virðist sem draga muni úr viðskiptum milli Vestur- og Austur-
Evrópulandanna á þessu ári. Samdráttur í þessum viðskiptum byrj-
aði fyrir tveimur árum. Efnahagsnefnd Sameinuðu þjóðanna, sem
nýlega sat fund í Genf, komst að þessari niðurstöðu.
I hagskýrslúm ECE er ennfremur fróðleg tafla um viðskipti
Norðurlanda við Sovétríkin og Austur-Evrópulöndin á tímabilinu
janúar—ágúst 1957 og 1958. Þar sést hve íslendingar hafa hlutfalls-
lega mikil viðskipti við Austur-Evrópulöndin í samanburði við hin-
ar stærri nágrannaþjóðir mbljónum dollara: okkar. — Tölurnar eru gefnar upp í
Innflutt frá: Sovétríkjunum A-Evrópul.
1957 1958 1957 1958
Danmörk, jan.—ág 7,0 9,7 23,0 25,6
Finnland, jan.—ág ... 104,0 77,1 87,8 33,0
ísland, jan.—ág 8,9 7,8 4,0 6,9
Noregur, jan.—ág 9,0 13,6 13,4
Svíþjóð, jan.—ág 13,8 23,2 19,8
Útflutt til: Sovétríkjanna A Evrópul.
1957 1958 1957 1958
Danmörk, jan.—ág 7,4 10,4 14,7 17,8
Finnland, jan.—ág '. 120; 9 44,2 51,2
íslrnd, jan.—ág 5,7 2,9 5,4
Ncregur, jan.—ág 10,6 14,0 13,1
Sviþjóð, jan.—ág 9,5 7,8 26,7 22,5
Akurnesinga
AKRANESI, 25. nóv. — Nýr bát-
ur, Sæfari AK 55, hefir bætzt i
bátaflota Akurnesinga. Kom
hann hingað í morgun.
Það er Fiskiver hf., sem hefir
keypt Sæfara, af Steinþóri Helga
syni, fisksala á Akureyri. Hét
hann áður Kópur, og upphaflega
mun hann hafa borið nafnið
Haukur I. — Fiskiver lét m.b.
Aðalbjörgu, 52 brúttólesta bát, i
skiptum fyrir Sæfara.
Bátur þessi er 100 brl. að stærð,
og í honum er ársgömul Lister-
díselvél, 360ha. Ganghraði hans
er um 11 mílur.
Skipstjóri á Sæfara verður
Jóhannes Guðjónsson.
— Oddur.
KAIRÓ, 25. nóv. — Talsmaður
furstans af Oman í Kairó skýrði
svo frá í dag, að í morgun hefði
brezk flugvél verið skotin niður
yfir Grænufjöllum í Oman. Allir,
sem með flugvélinni voru, fórust.