Morgunblaðið - 27.11.1958, Qupperneq 16

16
MORGZJiynLAÐtD
Flmmtudagur 27. nóv. 1958
Þórunn Magnúsdóftir
frá Keisbakka 80 ára
ÞÓRUNN Magnúsdóttir, fyrrum
húsfreyja og ljósmóðir á Keis-
bakka á Skógarströnd, átti átt-
ræðisafmæli í næstliðinni viku,
19. þ. m. Hún er það merk kona
og vinmörg, að vel hlýðir að geta
hennar að nokkru opinberlega í
tilefni afmælisins og mun mörg-
um þökk í því, þótt minna kveði
að en efni standa til af hennar
hálfu.
Þórunn er Mýramaðúr að upp-
runa og ætterni, fædd að Galtar-
höfða í Norðurárdal 19. nóvem-
ber 1878, dóttir hjónanna Guð-
rúnar Benjamínsdóttur og Magn-
úsar Runólfssonar, er þar bjuggu
þá, af borgfirzkum bændaættum
komin. En hún var barn að aldri,
þegar foreldrar hennar fluttust í
Breiðafjarðardali en þangað lágu
leiðir fornra Mýramanna sumra,
eins og kunnugt er, og urðu af
miklar sögur. Eftir nokkra við-
dvöl í Miðdölum fór fjölskyld-
an búferlum að Keisbakka á Skóg
arströnd á Snæfellsnesi. Þá var
Þórunn frumvaxta, kvenna fríð-
ust sýnum, smáleit og bjartleit,
snareyg, hvatleg í fasi. Á Keis-
bakka kynntist hún ungum efnis-
manni, er var þar fæddur og upp
alinn, Jóni Loftssyni. Þau
ákváðu að verða samferða lífs-
leiðina.
Þórunn var miklum hæfileik-
um búin, b æði til munns og
handa. Það þótti vel ráðið, er hún
var fengin til þess að læra ljós-
móðurfræðj og takast á hendur
ljósmóðurstörf fyrir hreppinn.
Hún lærði hjá Jónassen landlækni
og var þá tæplega tvítug. Síðan
var hún yfirsetukona í Skógar-
strandarhreppi um fjörutíu ára
skeið. Meðan hún var að námi
dvaldist hún á heimili skörungs-
ins Þorbjargar Sveinsdóttur hér í
Reykjavík, en það var merkilegur
skóli fyrir gáfaða og námgefna
stúlku.
Þau Jón Loftsson giftust og
reistu bú á Keisbakka vorið 1906
og bjuggu þar síðan allan sinn
búskap. Varð heimili þeirra von
bráðar eitt hið fremsta þar um
sveitir um myndarskap, ráðdeild
og umsvif. Keisbakki er nytja-
jörð góð, eins og fleiri jarðir á
Skógarströnd, en þó því aðeins
vel gagnsöm, að sleitulaust sé á
haldið, bæði um útsjón «g elju.
En húsbændunum var einskis
þess vant, sem þurfti til þess að
sitja erfiða jörð, og hallaðist ekki
á um það. Bæði voru hjónin frá-
bærir áhuga- og atorkumenn og
latti hvorugt annað, enda bún-
aðist þeim vel. Jörð sína húsuðu
þau myndarlega og juku nytjar
hennar. Þau eignuðust fimm
börn, sem fljótt urðu liðtæk og
þroskavænleg. Fjögur þeirra eru
á lífi. Daníel, eldri sonurinn,
andaðist 24 ára gamall og var
mjög harmdauði, ekki aðeins for-
eldrum sínum og systkinum,
heldur öllum, sem til hans
þekktu, því að hann var óvenju-
legur efnismaður. Gunnar, yngri
sonurinn, hefur átt við vanheilsu
að etja, er búsettur hér í bæn-
um og stundar ýmis störf. Elzta
dóttirin, Sigurlaug, er húsfreyja
að Ósi á Skógarströnd, gift Guð-
mundi Daðasyni. Guðrún vinnur
á skrifstöfu hér í Reykjavík, Þór-
unn, yngsta barnið, er gift Krist-
jáni Jónssyni, bæjarfógetafuli-
trúa á Akureyri.
Frá Keisbakka er útsýn víð og
fögur. Bærinn stendur í halla,
sem veit að nokkru út til Hvamms
fjarðar og rís hátt yfir strand-
lengju hans sunnanverða, blæ-
brigðaríka með nesjum og vogum,
hnjúkum og hjöllum, en eyja-
klasinn í mynni fjarðarins blas-
ir við og hamrahlíðar fyrir hand-
an. Þarna blasir reisulegt hús við
gangandi gesti, sem átti leið um
ströndina fagurnefndu fyrir tutt-
ugu árum. Það stóð í miklu túni,
sem hjúsbóndinn hafði rutt og
sléttað. Þetta var á gráum haust-
degi. grös voru sölnuðs á flóum
og laufmóum og túnin bleik. Það
var líka tekið að hausta á Keis-
bakka í öðrum skilningi, tíma-
mót í aðsigi. En yfir bænum
hvíldi sá blær haustsins, sem ber
vitni um ávaxtasama og dáðríka
önn liðins tíma. Og inni var bjart
og hlýtt, sá ylur og birta, sem
býr í híbýlum góðs fólks. Hús-
freyjunni var tekin að förlast
heilsa og þessum báðum mætu
hjónum. En hún skipaði öndvegi
hússins með ófölskvuðum drottn-
ingarsvip og andlegt fjör henn-
ar var meira í ætt við vor en
haust. Hún var flestum mönn-
um fróðari og minnugri og hafði
hrífandi frásagnargáfu. Hún
hafði þá lagt niður ljósmóður-
störf, en orð fór af því, hve far-
sæl hún hafði verið í því starfi
og ósérhlífin. Hún hefur vafa-
laust verið gædd miklum læknis-
hæfileikum. En skapgerð hennar
hefur líka valdið miklu um giptu
hennar í starfinu, ákveðin og
sköruleg framkoma, hröð og skýr
hugsun, þegar skjótra úrræða var
þörf.
Tæpu ári síðar missti Þórunn
mann sinn. Hann andaðist sum-
aarið 1939. Hún brá búi vorið eítir
og hefur síðan dvalizt lehgstum
hér í Reykjavík og haft heimili
með börnum sínum, Guðrúnu og
Gunnari. Enn er hún ern, þrátt
fyrir langvarandi heilsubrest,
andlega vakandi og árvökur, og
hefur enn sem fyrr miklu að
miðla af minniviti sínu og trúar-
sýn. Hún á þá sál, sem verður
ávallt ung, þótt haustið silfri
hærurnar.
Sigurbjörn Einarsson
VIKAW 8LADID YKKAR
Finnbjörn Þorbergsson
frá Efri-Miðvík - Kveðja
„Vantar einn í vinahóp
völt er lífsins glima" — Matth.
f DAG er til moldar borinn Finn-
björn Þorbergsson frá Efri-Mið-
vík í Sléttuhreppi. Hann fæddist
29. ágúst 1893 í Efri-Miðvík, og
inga og stundaði það af miklum
dugnaði. — Um 1930 fer hann að
stunda heimilið allt árið, bú-
skap og sjósókn, ásamt húsasmíð-
um hingað og þangað um hrepp-
inn.
Framh. á bls. 23.
Ræða verzlunar-
mál
BERN, 25. nóv. — í byrjun næsta
mánaðar mun hefjast hér ráð-
stefna fulltrúa sex ríkja, sem
verða munu aðilar að hinu vænt
anlega fríverzlunarsvæði, en ut-
an markaðsbandalagsins. Sviss-
neska stjórnin hefur boðið stjórn
um Bretlands, Svíþjóðar, Nor-
egs, Danmerkur og Austurríkis,
að senda fulltrúa til fundarins.
Mun aðallega verða rætt um
þau áhrif, sem stofnun markaðs-
bandalagsins 1. jan. mun hafa á
utanríkisverzlun landanna.
Ingveldur Einarsdóttir
frá Reykjum — Minning
í DAG verður til moldar borin
að Lágafelli Ingveldur Einars-
dóttir frá Reykjum.
Hún var fædd að Hellisholt-
um í Hrunamannahreppi 17. júlí
árið 1878, og voru foreldrar henn-
ar Einar Jóhannsson, bóndi þar,
og kona hans Vigdís Einarsdóttir.
Ingveldur var yngst af stórum
systkinahóp, og þegar hún var
barn að aldri missti hún föður
sinn. Brá móðir hennar þá búi
og fór í vinnumennsku, og tvístr-
aðist þá barnahópurinn, en Ing-
veldur fylgdi móður sinni.
Vandist hún því vinnu snemma
eins og títt var á þeim árum.
Vann Ingveldur síðan fyrir sér
á ýmsum bæjum þar eystra, en
síðar lá leið hennar um Þing-
vallasveitiná og þaðan í Mos-
fellssyeit, og var hún lengi á
Minna-Mosfelli hjá systur sinni
og mági. Einnig var hún um skeið
í Laxnesi hjá foreldrum Nobels-
skáldsins, og minntist hún oft
með gleði ýmissa atvika frá
Guðrún Sigurðardóttir
Kveðjuorð
í DAG verður borin til hinztu
hvílu frú Guðrún Sigurðardóttir,
Njálsgötu 100.
Guðrún andaðist í Landsspítal-
anum að kvöldi 19. þ.m. eftir
mjög erfiða sjúkdómslegu. Guð-
rún fæddist á Akranesi 26. febrú-
ar árið 1915, og ólst hún þar upp.
Hún var því aðeins 43 ára, er hún
lézt.
ólst þar upp til fullorðins ára.
Foreldrar hans voru Þorbergur
Jónsson og Oddný Finnbogadótt-
ir — bæði komin af góðum bænda
ættum þarna vestra. —
Snemma tók hann þátt í dag-
legum störfum heimilisins, og
kom þá fljótt í Ijós atorka hans
og dugnaður, bæði á sjó og landi.
Árið 1917 fór hann úr foreldra
húsum og tók að sér útibú Sam-
einuðu verzlananna að Látrum íj
Aðalvík — og reyndist mjög vel
við þau störf, sem og öll önnur
störf, er hann tók að sér. Þetta
sama ár, um haustið, kvæntist
hann Helgu Kristjánsdóttur, ætt
aðri frá fsafirði. — Sambúð
þeirra var stútt, aðeins tæp 8 ár,
— því konan dó í júlí 1925. Þau
eignuðust 4 börn, þrjár stúlkur
og einn pilt, sem öll eru á lífi.
Eftir að konan dó tók hann
ráðskonu í eitt ár, en þá tók hann
til sín foreldra sína, móðir hans
sá um heimilið og börnin, en
faðir hans var þá orðinn mjög
heilsulítill.
Árið 1927 hættir útibúið starf-
rækslu, og er lagt niður — en
þá flytur Finnbjörn aftur með
börn sín og íoreldra að Efri-Mið-
vík og býr þar móti bróður sín-
um. Byggja þeir bræðurnir þar
sameiginleg* gott og myndarlegt
íbúðarhús.
Á þessum árum var lífsbarátt-
an hörð og erfitt um framfærslu,
en þá ræðst Finnbjörn í það að
stunda sjó á vertíðum Vestan- og
Sunnanlands til að afla sér pen-
Guðrún fluttist til Reykjavíkur
árið 1946 og giftist hún eftirlif-
andi eiginmanni sínum, Herði
Jónssyni, bifreiðaeftirlitsmanni,
29. júlí árið 1948. Reyndist hann
henni ávallt mjög góður og um-
hyggjusamur, ekki sízt, þegar
mest á reyndi. Þau fluttu skömmu
síðar heimili sitt að Njálsgötu
100. Þar sem sú vinátta hófst
milli fjölskyldna okkar, sem
aldrei bar neinn skugga á.
Við kveðjustundina koma fram
í hugann bjartar minningar frá
þessum árum. Guðrún var ákaf-
lega vel skapi farin, og ekki
minnist ég stóryrða af hennar
vörum og var sambýlið eins og
bezt var á kosið. Hún var sér-
staklega dugleg, hjálpfús og ó-
sérhlífin að hverju sem hún vann.
Hún var og sannur heimilisvin-
ur, sem aldrei mátti vamm sitt
vita.
Aldrei mun gleymast hin mikla
ást og umhyggja, sem'hún sýndi
litlu drengjunum okkar, og senda
þeir henni hjartans þakklæti fyr-
ir allt, sem hún var þeim. Við,
sem vorum svo lánsöm að njóta
vináttu hennar, eigum raunveru-
lega bágt með að skilja, að hún
er horfin frá okkur á miðjum
aldri.
Snemma á þessu ári veiktist
hún og dvaldist á sjúkrahúsi að
mestu síðan. Ekki æðraðist hún,
þó að hún vissi að hverju stefndi,
heldur treysti hún Guði og fól
sig honum á hendur.
Sár harmur er kveðinn að eft-
irlifandi eiginmanni hennar og
ástvinum öllum, en fögur minn-
ing um góða konu og göfuga er
huggun harmi gegn, og sendum
við þeim öllum innilegar sam-
úðarkveðjur.
G. B. Jónsson.
Leikfél. Eskifjarð-
ar sýnir „Skírn,
sem segir sex“
ESKIFIRÐI, 24 nóv. — Leikfé-
lag Eskifjarðar frumsýndi sjón-
leikinn Skírn, sem segir sex eftir
Oskar Braaten hér á Eskifirði
á föstudaginn. Á laugardaginn
sýndi leikfélagið leikinn á Seyðis |
firði og á Eiðum á sunnudaginn,1
hvarvetna fyrir fullu húsi og við
góðar undirtektir.
Leikstjóri er Ingibjörg Steins-
dóttir, en leikendur: Brynjólfur
Pálsson, Alrún Clausen, Hall-
dóra Guðnadóttir o. fl. Ljósa-
meistari var Elías Guðnason, en
Guðmundur Auðbjörnsson gerði
leiktjöldin. Halldóra Guðnadótt-
ir átti 35 ára leikafmæli og bár-
ust henni blómvendir að því til-
efni. Leikstjóra bárust einnig
blómvendir. — Fréttaritari.
bernskudögum skáldsins, sem
alltaf var í miklu uppáhaldi hjá
henni. Enda hafði hún yndi af
skáldskap, og var vel hagmælt,
svo að sumar vísur hennar urðu
landsfrægar, eins og t.d. þessi,
sem hún sendi vini sínum, Hall-
dóri, er kvæðabók hans kom út:
Þitt hef ég lesið, Kiljan, kver,
um kvæðin lítt ég hirði.
En eyðurnar ég þakka þér,
þær eru nokkurs virði.
Ingveldur var alltaf full af
gamansemi, og þannig ber að
taka visu þessa.
Ingveldur var kaupakona á
Reykjum i Mosfellssveit um sum-
arið, er foreldrar mínir fluttust
þangað árið 1921. Dvaldist hún
þar síðan til æviloka, að undan-
teknu síðasta árinu, sem hún lifði,
er hún var á Elliheimilinu Grund.
Á Reykjum skapaðist fljótt
gagnkvæm vinátta og virðing
milli hennar og húsbændanna,
sem varð að órjúfandi tryggð, er
hélzt til dauðadags. Ingveldur
var greind kona, glaðvær og skap
góð, og aldrei minnist ég þess, að
hún hallmælti nokkrum manni.
Sem fyrr segir, var hún hagmælt
vel og lét fjúka í kviðlingum við
ótal tækifæri, og kváðust þau
stundum á, faðir minn og hún,
og höfðu þau bæði gaman af. Og
jafnan bar hún stökur sínar und-
ir hann, er henni þótti vel hafa
tekizt kveðskapurinn. Ingveldur
var lifandi kona, sem fylgdist
vel með því, sem var að gerast
í kringum hana, bæði á hinu
stóra heimili og í landsmálúm,
las ailtaf blöðin og ræddi efni
þeirra, þótt hún hefði ekki not-
ið mikillar skólamenntunar. Hún
var félagslynd og lífgaði upp
heimilislífið og tók þátt í störf-
um kvenfélags sveitarinnar.
Þó er ógetið þeirra eiginleika
Ingveldar, sem mér eru minnis-
stæðastir, og ég og systkini mín
urðum mest aðnjótandi, en það
var barngæzka hennar. Við börn-
in áttum alltaf öruggt skjól hjá
henni, ef eitthvað amaði að okk-
ur. Hún kunni ógrynni af sögum
og ævintýrum, kvæðum, sálmum
og þulum, sem hún jós óspart af
fyrir börnin. Mörg voru þau líka
kvöldin, sem hún sat við rúm-
stokk okkar og svæfði okkur með
sögum eða að hún söng fyrir
okkur kvæði og rímur, því að
hún var söngelsk mjög.
Seinna urðu börn mín einnig
aðnjótandi þessara góðu eigin-
leika Ingveldar, er hún dvaldist
um 5 ára skeið á heimili mínu,
þegar foreldrar mínir dvöldust í
Noregi.
Ingveldur lifði löngu og fullu
lífi. Hún átti erfitt uppdráttar í
æsku, og alla ævi Vann hún
sín störf af dyggð og trúmennsku.
Hún naut lífsins, sem hún lifði,
og eignaðist trygga vini og á-
vann sér traust allra, sem kynnt-
ust henni. Nú þegar hún hverfur
héðan eftir langt og vel unnið
starf, kveð ég hana með þökk-
um, fyrir mína hönd og minnar
fjölskyldu. Henni fylgja hlýjar
hugsanir allra, sem kynntust
henni.
Jóhannes Bjarnason.