Morgunblaðið - 04.01.1959, Side 13

Sunnudagur 4. jan. 1959
MORClllKM 4Ð1Ð
13
Halldóra Kristiánsdóttir
Fædd 2. janúar 1895.
Dáin 18. desember 1958
„En verði, Guð þinn vilji,
þó veg þinn ei ég skilji
ég fús hann fara vil.
Þó böl og stríð mig beygi,
hann brugðizt getur eigi,
hann leiðir sælulandsins til“.
Til eru þeir, sem jafnvel á' hin-
um mestu reynslustundum í lífi
sínu tileinka sér í sannleika þessi
orð skáldsins, breyta þjáningar-
andvörpunum í huggandi bros,
horfast milt og hlýtt í augu við
hin þyngstu rök, ógnir sjúkdóma,
skilnað frá ástvinum sínum;
ganga auðmjúkir og ótrauðir
gegnum dauðans dyr.
Þeir sem vitni eru að slíkum
sálarþroska og eigi hafa sjálfir
öðlazt hann, undrast gjarnan, en
skilja um leið, hversu hann er eft
irsóknarverður, hversu hann ger-
ir lífið léttara og óendanlega
miklu fegurra og bjartara.
Þeir sem fylgdust með hinu
óvenju miskunnarlausa sjúkdóms
stríði Halldóru Kristjánsdóttur
munu eiga auðvelt með að skilja
það sem hér hefir verið sagt. Hug
prýði hennar, æðruleysi og vilji
til að hughreysta aðra, mun lengi
geymast þeim í minni. Hún kunni
ekki að mögla, baðst aldrei vægð-
ar. Þó leið hún hinar þyngstu
þrautir og vissi fullkomlega
hvert stefndi. Þannig birtist hin
heita trú hennar og andlegur
þroski, öðrum til aðdáunar og fyr
irmyndar. Hún andaðist að heim-
ili sínu hinn 18. desember s.l. og
fer útför hennar fram frá Foss-
vogskapellu n.k. mánudag, 5. jan-
úar.
Halldóra var fædd að Kross-
eyri í Suðurfjarðahreppi við Arn
arfjörð. Foreldrar hennar voru
merkishjónin Kristján Arngríms-
son bóndi og sjósóknari og Þórey
Eiríksdóttir Ijósmóðir. Þau flutt-
ust skömmu eftir fæðingu Hall-
dóru að Sellátrum í Tálknafirði
og þar ólst Halldóra upp í hópi
glaðra systkyna undir hand-
leiðslu hinna ástríku foreldra.
Mun heimilisbragurinn á Sellátr-
um, guðstrú foreldranna, dreng-
lund þeirra, kærleikur og fórn-
fýsi mjög hafa mótað skapgerð
Halldóru og lífsviðhorf, enda
fylgdu þessir eiginleikar henni i
ríkum mæli lífsleiðina á enda.
Á árunum 1915—1917 stundaði
Halldóra nám við kvennaskólann
á Blönduósi. Varð skólavistin
mjög til að glæða Og efla með-
fædda hæfileika hennar, sem
heimili hennar og aðrir er með
henni dvöldust fengu síðar að
njóta á svo margan hátt.
Árið 1921 gekk Halldóra að
eiga eftirlifandi mann sinn, afla-
formanninn og drengskaparmann
inn Jón Guðmundsson, Guð-
mundssonar bónda að Kvígindis-
felli i Tálknafirði. Hófu þau bú-
skap að Suðureyri í sömu sveit
árið 1923, en þaðan sótti Jón sjó-
inn um tólf ára skeið, eða þar til
er þau fluttust til Patreksfjarðar
árið 193^.
Á heimili þeirra Halldóru og
Jóns á Suðureyri voru mikil dags
verk innt af höndum. Lífsbarátt-
an þar var hörð eins og á flestum
alþýðuheimilum þeirra tíma. Það
hrökk jafnvel stundum skammt
þótt mikil aflaföng væru borin
á land. Verðið var ótryggt og oft-
ast næsta lágt. Heimilishaldið
var erfitt og erilsamt þar sem
margir karlmenn höfðu aðsetur á
heimilinu í sambandi við útveg
Jóns, en vinnutíminn að jafnaði
langur og óreglulegur.
En ungu hjónin á Suðureyri
drógu sannarlega ekki af sér.
Sýndu þau, hvort á sínum vett-
vangi, mikinn dugnað og mann-
dóm og lögðu á þessum árum
grundvöllinn að framtíðarvelferð
og mannkostum dætranna sinna
fjögurra, sem allar fæddust á
Suðureyri. Ekki gekk Halldóra
þó ætíð heil til skógar á þessu
tímabili ævi sinnar fremur en
þeim sem á eftir fóru. En allt er
hún mátti lagði hún af mörkum
eins og jafnan endranær. Mun oft
síðar hafa hugsað til áranna tólf
á Suðureyri með tregablandinni
hlýju og fögnuði.
Á Patreksfirði bjuggu þau Hall
dóra og Jón í tíu ár, unz þau
fluttust til Reykjavíkur árið
1945. Frá Patreksfirði sótti Jón
sjóinn sem fyrr, en eftir að til
Reykjavíkur kom, hefir hann rek
ið fiskverzlun.
Þau Halldóra og Jón eignuðust
fjórar hinar myndarlegustu dæt-
ur, eins og áður var sagt. Eru
þær allar uppkomnar og búsettar
í Reykjavík: Magnea Guðrún,
gift Baldri Guðmundssyni útgerð
armanni; Sigurrós, ógift; Erna,
gift Theodór Jónssyni stýrimanni
og Gerða, gift Sveini Hálfdánar-
syni vélstjóra. Barnabörn þeirra,
Halldóru og Jóns, eru nú tólf, öll
hin efnilegustu börn.
„Hver fögur dyggð í fari manns
er fyrst af rótum kærleikans .. “
Halldóra átti um langt árabil
við vanheilsu að stríða og var oft
sárþjáð. Slíku mætti hún jafnan
á þann veg sem áður er að vikið.
En hún lifði einnig mikla ham-
ingju. Samfylgdin með ástkær-
um eiginmanni ,elskulegum dætr
um, tengdasonum og barnabörn-
um, systkynum og öðrum sam-
ierð&mönnum var henni óþrjót-
andi hamingjulind. Henni veitt-
-*sl óteljandi tækifæri til þess au
miðla öðrum af auðlegð síns kær-
leiksríka hjartalags, létta marg-
háttaðar byrðar hinna fullorðnu,
þerra tár hinna ungu og smáu.
Slíkt var Halldóru mikil gæfa,
henni, sem þráði svo mjög að
gefa, sem jafnan gerði minni
kröfur til annarra en til sjálfrar
sín, sem á sinn elskulega, hljóð-
láta og hógværa hátt leitaði ham
ingju sinnar fyrst og fremst í vel
ferð annarra og gleði. En þeir
sem þannig lifa og starfa upp-
skera einnig í kærleika sín laun.
Og þannig varð hamingjan Hall-
dóru fullkomnuð.
Á skilnaðarstundinni er henn-
ar að vonum sárt saknað. En
minningarnar um hina kærleiks-
ríku, göfugu sál, svo fagrar og
bjartar að hvergi ber skugga á,
gera ástvinunum í harmi þeirra
kleift að brosa gegnum tárin.
Um leið og ég færi eiginmanni,
dætrum, tengdasonum og ömmu-
börnunum smáu innilegar sam-
úðarkveðjur, bið ég þann Guð,
sem gaf Halldóru styrk og náð til
að vera slík sem hún var, að hann
blessi hana einnig í hinum nýju
heimkynnum, svo og alla þá sem
henni voru kærir og eftir lifa.
__________Kristján Gíslason.
Gís/f Einarsson
héraðsdómslögma Jur.
Málflulnhigsskrifstofa.
f-augavegi 20B. — Sími 19631
Sigurgeir Sigurjónsson
hæstaréttarlögmaður.
Aðalstræti 8. — Sím? 11043.
STEFÁN PÉTURSSOn", hdl.,
Málflutningsskrifstofa.
Laugavegi 7. — Sími 14416.
Heima 13533.

sjálfsagt nauðsynleg, en ætli það
sé alveg bráðnauðsynlegt að
byrja á því að rekja úr sjúklingn
um garnirnar, einkum á fæðing-
ardeildum, sem ekki taka við
sjúklingunum fyrr en konurnar
eru orðnar veikar og stutt er orð-
ið milli hríða?
Klæðilegur „kokteilkjóll“ með
háu, bundnu belti í empire-
stíl. Kjóllinn er úr rósóttu efnl
í biáum, lillarauðum og hvít-
um lit, og kemur frá París.
Hér er röndóttur kjóll með
sama sniði og kjólarnir frá
þriðja tug aldarinnar. Hann
hefur belti niðri á mjöðmum
og er næstum óhugnanlega
stuttur — en samkvæmt nýj-
ustu tízku samt sem áður.
Kekkjalaus hveitijafningur
Margar konur kvarta undan
því að hveitijafningurinn vilji
verða kekkjóttur. Ástæðan er
oft sú, að ekki er farið rétt að
því að hrista hann. Fyrst á að
láta vatnið í hristarann og síðan
hveitið út í það. Þá eiga ekki að
myndast kekkir.
Nú fer skíðafærið að koma, ef eitthvert skíðafæri verður á
annað borð, og þær sem sækja upp í fjöllin þurfa að huga að
skíðagallanum. Hér eru tvær stúlkur, útbúnar í fjallaferðir
í hinu fína, fræga sportfatatízkuhúsi Genys Spielmans í Sviss.
Þær eru í sterklegum skíðaskóm, fóðruðum með svampgúmmíi,
í hlýjum krepnælonbuxum, sem fara vel og eru teygjanlegar,
og í síðum vindheldum úlpum með prjónuðum liningum um
úlnliðina, hálsinn og mjaðmirnar, utan yfir hlýjum ullarpeys-
um. önnur úlpart er dökkblá með hvítum snjókristöllum og hin \
smáköflótt, grænblá og svört.
Mega spurningarnar
ekki bíða
í HAFNARFIRÐI er nú verið að
sýna kvikmynd, sem fjallar fyrst
og fremst um konur og þeirra
vandamál. Hún heitir „Undur
lífsins" og sýnir þrjár konur á
fæðingardeild Karólinska sjúkra-
hússins í Stokkhólmi, á þeirri
stundu sem þær eru e.t.v. ná-
tengdari lífinu en á nokkrum
tíma öðrum á ævinni. Meðan at-
burðirnir gerast á hvíta tjaldinu,
hafa kvikmyndahússgestir góðan
tíma til að horfa tiltölulega hlut-
laust á það sem er að gerast —
og vakna þá margar spurningar.
f myndinni sjáum við t.d. þeg-
ar komið er með Cecilíu, sem leik
in er af Ingrid Thulin, á sjúkra-
húsið. Hún er komin þrjá mán-
uði á leið og um það bil að missa
fóstrið. Hún er í uppnámi og
yfir sig viðkvæm, og leggur því
dýpri merkingu í það að hún á
nú ef til vill að missa barnið,
kennir um eigin kjarkleysi og því
að 'hún hafi ekki átt nægilega
mikinn kærleik til að fagna barn
inu ein, þó að maður hennar
kærði sig ekki um að eignast nein
börn.
Hún kemur á sjúkrahúsið, og
er lögð á sjúkrabekk. Þar verður
hún að bíða. Hún bíður lengi, og
biðin verður óendanlega löng
fyrir hana, eins og alla þá sem
fluttir hafa verið í flýti á sjúkra-
hús. Loks er henni ekið inn í
stofu, þar sem hjúkrunarkona
segir henni að bíða. Skömmu
seinna kemur enn ein hjúkrunar-
kona, sem dengir á hana spurn-
ingum um nafn, heimilisfang,
fyrri sjúkdóma, ætt hennar og
fjölmargt fleira. Henni líður
hræðilega, og örvænting hennar
fer sívaxandi, af því að ekkert
er gert.
Og enn er hún látin bíða. „Ver-
ið bara róleg, frú, læknirinn
kemur rétt undir eins .... Ligg-
ið bara alveg kyrr og róleg, þá
líður tíminn fljótt...,Skömmu
seinna hefur hún misst fóstrið
og læknirinn kemur. Sjálfsagt
hefði hann ekki getað gert neitt,
þó að hann hefði komið fyrr.
En meðan horft er á þennan
atburð á kvikmyndatjaldinu,
rennur það upp fyrir manni,
hversu ómannúðlegt það er að
krefjast þess af konum, að þær
bíði rólegar og svari löngum
spurningalista, þegar annað svo
óendanlega miklu mikilvægara
er að gerast.
Skýrslugerð á sjúkrahúsum er