Morgunblaðið - 28.01.1959, Síða 6

6
MORGUNRI.AÐIÐ
Miðvikudagur jan. 1959
Batnandi hagur Austfirðinga byggist
á vaxandi samvinnu, með hag heildar-
innar fyrir augum
Ný kjördæmaskinun er í því efni
spor í rétta átt.
ÞESSA dagana dvelur hér í bæn-
um Pjíll Halldórsson erindreki
Sjálfstæðisflokksins á Austur-
Iandi og ritstjóri vikublaðsins ^ór
á Norðfirði. sem er málgagn Sjálf
stæðismanna þar eystra. Blaðið
átti stutt samtal við Pál og bar
ýmis vandamál Austfirðinga á
góma, svo sem atvinnuástand,
samgöngii.- og félags- og íþrótta-
líf unga fólksins auk framtíðar-
vandamála Austfirðingafjórð-
ungs. Páli fórust orð eitthvað á
þessa leið:
Vænta bættra atvinnuhátta
Yfirleitt má segja að Austfirð-
ingar og Héraðsbúar séu bjart-
sýnir á framtíð fjórðungsins og
vænti aukinna og baéttra atvinnu
hátta, er stuðla megi að eflingu
hinna einstöku héraða og rétta
hlut Austurlands sem heildar,
borið saman við aðra landshluta.
Unga fólkið hefir að -vísu nokkuð
flutt á brott af Austurlandi, en
flótti þess fer stöðugt minnkandi
og vonir standa til þess, ef eðlileg
framþróun helzt, að unga fólkið
staðfestist heima.
Uppbyggingin hófst á nýsköpun-
arárunum
Nú á annan áratug hefir staðið
yfir uppbygging atvinnuveganna
þar eystra, en hún hófst í tíð
nýsköpunarstjórnar Ólafs Thors.
í því sambandi má nefna að þá
hófst útgerð togara frá Norðfirði,
Seyðisfirði skömmu seinna. Er
þar nú alls gerðir út fjórir togar-
ar og eru þrír þeirra frá nýsköp-
unarárunum. Þess má í þessu
sambandi geta að á sínum tíma
voru nýsköpunartogararnir 5,
*em gerðir voru út frá Austfjörð-
um, en báðir Norðfjarðartogar-
arnir fórust og var í staðinn feng-
inn einn stór togári. Togaraút-
gerðin byggist því algerlega á
hinni miklu viðreisn sem hófst
með í lok stríðsins. Á þeim árum
var einnig hafizt handa um bygg-
ingu frystihúsa svo sem á Norð-
firði og Eskifirði og hafa þau ver-
iS þungamiðja atvinnulífsins á
þessum stöðum. Einnig var báta-
flotinn mjög aukinn með tilkomu
nýrra skipa bæði frá Svíþjóð og
víðar að. Síldarverkun hefir far-
iS mjög vaxandi á Austurlandi
hin síðari árin og eru nú starf-
ræktar síldarverksmiðjur á
Vopnafirði, Seyðisfirðj og Norð-
firði. Einnig er víða mikil sildar-
■öltun.
Landbúnaðurinn hefir mjög
eflst á seinni árum enda eru víða
á Austfjörðum mjög búsældarleg
landbúnaðarhéruð, og stæist
þeirra Fljótsdalshérað.
Ef rétt er á haldið og Aaust-
firðingar bera gæfu til þess að
eignast fleiri og samhentari for-
ustumenn á sviði atvinnumála,
má vissulega vænta batnandi
hags er tryggi áframhaldandi
fólksfjölgun á Austurlandi.
Samgönguörðugleikarnir mesta
vandamálið
Það sem nú stendur Austur-
landi eflaust mest fyrir þrifum er
skortur á góðu samgöngukerfi,
lélegir þjóðvegir og ófullnægj-
andi hafnir. Þess hefir ekki verið
nægilega gætt að veita fjármagni
til aðalsamgönguæðanna í fjórð-
ungnum. Má í því sambandi
nefna að hinn nýi vegur um
Fagradal er enn mjög stutt kom-
inn áleiðis, en hann er sem kunn-
ugt er aðalsamgönguæðin milli
Fjarða og líéraðs. Vegurinn milli
Eskifjarðar og Reyðarfjarðar er
enn mjög líkur því sem hann vai
fyrir nær þremur áratugum, er
hann var lagður. Sá vegur gæti
hins vegar verið fær allt árið, ef
hann væri lagður út fyrir Hólma-
nesið. Þannig mætti lengi telja,
svo sem vegina til Suðurfjarð-
anna og ýmsar samgönguleiðir
milli Fljótsdalshéraðs og annarra
sveita.
Allvíða eru góðar hafnir á
Austurlandi, frá nátíúrunnar
Páll Halldórsson
hendi, en því nuður hefir allt of
lítið verið unnið að því að bæta
þær og eins tryggja hinar sem
lakari eru. Háir þetta að sjálf-
sögðu einnig atvinnulífinu.
Léleg samstaða forystumanna
Ekki er nokkur vafi á því að
hér veldur mestu um hreppa-
pólitík og léleg samstaða fulltrúa
unnið sé heilhuga að sameiginleg
um hagsmunamálum fjórðungs-
ins.
Hin nýja kjördæmaskipun, sem
nú er efst á baugi, er mjóg líkleg
til þess að skapa þá einingu, sem
verður að vera um hin stærri mál,
er varða hagsmuni heildarinnar.
Ég er þess fullviss að það verður
einmitt dreifbýiið, sem mestan
hag hlýtur af breytingu kjör-
dæmaskipunarinnar.
Framsóknarmenn munu hins
vegar halda öðru iram í þessu
efnj og reyna þannig að verja
forréttindi sín til áhrifa á stjórn
landsins. Léleg forusta þeirra í
inálefnum Austurlands sýnir að
það er sízt hagur Austfirðinga
að áhrifa þeirra gæti i ríkara
mæli en eðliiegt er í stjórnmálum
landsins.
Félags- og íþróttastarfsemj
Tilkoma hinna nýju féiags-
heimila hefir mjög eflt starfsemi
ýmissa félagssamtaka. Má t. d.
nefna mjög aukna leikstarfsemi.
Þá hefir uppbygging héraðs-
skemmtistaða, t. d. á Egilsstöð-
um, eflt mjög skemmtanlífið, en
Sjálfstæðismenn á Austurlandi
hafa sameiginlega staðið að bygg-
ingu hans.
Því miður hefir íþróttalíf ekki
staðið með nægilega miklum
blóma í seinni tíð. Þó er grund-
völlur til eflingar þess góður, þar
sem bæði eru til góðir sundmenn
og knattspyrnumenn. Hins vegar
þarf lagfæringu á þeim íþrótta-
mannvirkjum, sem fyrir eru á
Austurlandi og ifppbyggingu
nýrra. Þá þyrfti að koma upp
sameiginlegum leikvangi, fyrir
stór svæði. Mætti t. d. hugsa sér
að velja einum slíkum stað á
Reyðarfirði, eða ef hentara þætti
annars staðar miðsvæðis í fjórð-
ungnum, þar sem hægt væn um
samgöngur.
Mál framtíffarinnar
Eins og ég benti á áðan eru
samgöngumálin brýnasta hags-
á að snúa sér að þeim með aukn-
um krafti og meiri hagsýni en
verið hefir. Samhliða og í fram-
haldi af þeim verður að vinna að
því að iðnvæðing, byggð á orku
vatnsfallanna, nái til Austur-
lands. Sé haldið með kostgæfni
og hagsýni á málefnum Austur-
lands, og eining ríki meðai for-
ystumanna þeirra, er vissulega
engin ástæða til þ'ess að övænta
um hag þessa fagra og mjög svo
byggilega landshluta. Sjálfir eru
Austfirðingar dugnaðarmenn. —
Stjórnmálaforystumennirnir hafa
hins vegar verið stungnir svef-
þorni. Þar verður að koma breyt-
ing á. Þá mun vel fara, sagði
Páll Halldórsson að lokum.
vig.
Það er sjaldgœft, aö konungshirö stefni einstaklingi fyrir
rétt, en þetta átti sér samt staö í Englandi á dögunum. —
Charles EUis, fyrrverandi þjónn í liúsi Elísabetar drottning-
ar, haföi selt einu Lundúnablaöinu fjölmargar greinar um
starf sitt viö hiröina og einkalíf drottningar. Strax og
fyrsta greinin birtist var Ellis stefnt, þvi aö hann haföi
lagt eiö að því aö láta aldrei neitt uppi um hagi drottning-
ar, þegar hann gekk úr þjónustu hennar. Fyrsta greinin
var hins vegar mjög vafasöm aö dómi margra lesenda —
og viröist einsýnt hvernig máliö fer. Ellis er nú veitinga-
hússeigandi — og sést hann hér vera aö hressa sig á bjór,
ekki veitir af. —
Austurlands á Alþingi. Hér þarf munamál Austurlands nú í dag.
því að skapast það viðhorf að Þarf því að leggja mesta áherzlu
Er furða þó illa gangi?
GENF, 26. jan.
Bandarikjamanna
og
Fulltrúar
Breta á
skrifar ur
daqieqq lifínu
Bílaflaut aff næturlagi
VELVAKANDA hefur borizt
bréf um ónæði það er bíla-
flaut að næturlagi veldur svefn-
styggum borgurum. Það er að
vísu ekki nýtt efni hér í dálkun-
um, en bréfritari kemur fram
með uppástungu um það hvernig
draga megi úr þessum hávaða.
Hann segir m. a.:
„í hverfinu þar sem ég bý, etu
t. d. nokkur fjölbýlishús í röð og
segir það sig sjálft að atltaf eru
einh'verjir „næturhrafnar“ á ferli
í slíkum húsum. Þeir hringja á
bíl um miðja nótt — bíllínn kem-
ur að vörmu spori og rennir upp
að húsinu og bílstjórinn byrjar
oft þegar í stað að þeyta bílflaut-
una, ef sá sem pantaði bílinn
stendur ekki tilbúinn fyrir utan
húsið. Þetta bílaflaut vekur svo
fleiri eða færri íbúa hússins og
nær það auðvitað ekki nokkurri
átt. Vil ég því benda héx á ráð,
sem að gagni mætti koma til að
útrýma þessu „mjög svo ósæmi-
lega fargani".
í flestum fjölbýlishúsum eru
dyrasímar fyrir hverja íbúð, sem
viðkomandi aðilar gætu hér not-
að. Sá sem t. d. pantar bíl að
næturlagi gæti um leið tilkynnt
bílastöðinni á hvaða dyrasíma-
hnapp bílstjórinn skuli hringja
til að láta vita um komu sína.
Með samvinnu þess, sem bílinn
pantar og bifreiðastöðvarinnar
mætti þannig losa fólk við mikið
ónæði af völdum bílaflauts um
hánótt.
Ég vil taka það fram til þess að
fyrirbyggja misskilning, að ekki
eiga allir bílstjórar hér óskilið
mál varðandi bílaflautið, því
margir þeirra munu viðhafa þá
sjálfsögðu háttvísi að hinkra við
fyrir framan húsin og snerta ekki
flautuna, enda verður að gera þá
kröfu til bílstjóra sem annarra
manna, að þeir raski ekki svefn-
ró manna um miðjar nætur að
nauðsynjalausu. Ennfremur er
það kunnara en frá þurfi að segja,
að samkvæmt reglugerð er ekki
ætlazt til að bílflauta sé notuð
nema umferðin gefi tilefni til
slíks“.
Kröftugleg mótmæli
ÞAKKLÁTUR hlustandi“ skrif
ar bréf, til að mótmæla
kröftuglega, eins og hann kemst
að orði, bréfi þvi sem birtist 21.
janúar um útvarpsþáttinn Vogun
vinnur — vogun tapar. „Ég te.la
daglega við fjölda manns, sem
allir Ijúka upp einum munni um
ágæti þáttarins", segir hann og
ennfremur: „Við viljum fyrir
hvern mun hafa hann sem lengst
í vetur. Mér fannst hver setning
í bréfmu rótarlega orðuð og er
efnislega algjörlega ósamþykkur
þeim öllum. Vil ég svo tjá stjórn-
anda þáttarins og öllum þatt-
takendum í honum þakklæti mitt
og óska þeim góðs gengis“. Segir
hann, að þessi þáttur sé það
bezta, sem útvarpið hefur haft
að bjóða hlustendum í vetur og
að margra dómi alla vetur. Og
þar falla skoðanir hans, fyrri
bréfritara og Velvakanda að
miklu leyti saman. Öllum kemur
þeim saman um að þátturinn sé
gott útvarpsefni. Það voru aðeins
smávægileg framkvæmdaratriði,
sem deilt var á.
K*
:
Skvaldur aff tjaldabaki
UNNINGI minn einn fór í
Þjóðleikhúsið síðastliðið föstu
dagskvöld, til að heyra og sjá
Rakarann frá Sevilla. Hann var
ákaflega ánægður með ferðina, og
ánægjan hefði verið alveg óbland
in, ef skvaldrið að tjaldabaki
hefði ekki farið í taugarnar á
honum. Hann sat á öðrum bekk,
og í hvert skipti sem hljómsveitin
þagnaði og annað hvort dró niður
í söngnum eða einungis var talað,
barst honum til eyrna þetta hvim
leiða mas. Vafalaust er þetta at-
hugunarleysi af hálfu sviðsfólks,
sem gerir sér ekki grein fyrir því
hve vel heyrist fram í salinn, og
því er nú vakin athygli á þessu.
Genfarfundinum um stöffvun til-
rauna meff kjarnorku- og velnis-
vopn fluttu í dag nýja tillögu
um þaff hvernig eftirliti hinna
sjálfvirku eftirlitsstöffva yrffi
hagaff.
í tillögunni var gert ráð fvrir
því, að 4—5 Rússar mundu hafa
umsjón með eftirlitsstöðvunum í
Bretlandi — og jafnmargir menn
með þeim, er önnur ríki, sem
undirrituðu hugsanlegan sátt-
mála um stoðvun tilrauna, mundu
leggja til. Þannig væri gengið út
frá því, að engir Bretar kæmu
nálægt eftirliti stöðva, sem reist-
ar yrðu á brezkri grund.
—★—
Tillagan fól í sér sams konar
skipulag hvað eftirlitsstöðvum í
Bandaríkjunum viðkæmi. Þar
yrðu Rússar, Bretar og fleiri
þjóða menn við eftirlit, en ekki
Bandaríkjamenn. En Vestur-
veldin setja það og að skilyrði,
að Rússar komi ekki nálægt eft
irlitinu á eftirlitsstöðvum reist-
um í Rússlandi. Þar verði Bret-
ar, Bandaríkjamenn og aðrir,
sem til greina koma.
Þetta vilja Rússar ekki fallast
á. Þeir segja, að Vesturveldin
mundu nota þetta tækifæri til
njósnastarfsemi. Hins vegar geta
Rússar vel hugsað sér að líta
eftir stöðvum í Bretlandi og
Bandaríkjunum.
—★—
Þaff þarf því enginn aff undr-
ast, þó illa gangi á þessum Genf-
arfundi — og samkomulagiff virff-
ist langt undan. En Rússar segja,
aff Bretar og Bandarikajmenn
vilji ekkert samkomulag — og
þeir reyni aff draga málið á lang-
inn meff málþófi.
Málflutningsskrifslofa
SVEINBJÖRN DAGFINNSSON
EINAR VIÐAR
Hafnarstræti 11. — Sími 19406.