Morgunblaðið - 17.02.1959, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 17. febr. 1959
MORGVNBLAÐIÐ
9
Hafnarfjarðarbíó sýnir um þessar mundir nýja spænska myntl.
Aðalhlutverkin leika Pablito Calvo, sem lék aðalhlutverkið í
myndinni „Marcelino" og hinn snjalli enski leikari og leik-
ritahöftmdur Peter Ustinov (höf. Romanoff og Júlíu, sem
Pjóðleikhúsið sýndi hér 1957).
* KVI KMY N Dl R *
Austurbæjarbíó
ÞREMENNINGARNIR VIB
BENZÍNGEYMINN
ÞESSI ÞÝZKA dans- og söngva-
mynd, sem tekin er í litum, er
gamall kunningi að því leyti, að
mynd um sama efni og með sama
nafni var sýnd hér fyrir um 25—
30 árum, með hinum skemmtilegu
leikurum, Willy Fritch, Lilijan
Harvey og Hans Riihmann í aðal-
hlutverkunum. Var mynd þessi
afburðaskemmtileg, enda hlgut
hún hvarvetna mikla aðsókn og
vinsældir. — Útgáfa sú af þess-
ari mynd, sem nú er sýnd í Aust-
urbæjarbíói er að því er mér
finnst, hvergi nærri eins skemmti
leg og gamla myndin, og eru þó
ýmis atriði myndarinnar dágóð
og einstaka ágæt, svo sem er
þeir vinirnir heyja hnefaleik út
af hinni fögru og heillandi Gaby,
sem þeir eru allir ástfangnir af.
Og gaman er að sjá þarna aftur
eftir áratugi, Willy Fritsch. —
Hann leikur reyndar ekki elsk-
huga að þessu sinni, heldur föð-
ur, sem kominn er til ára sinna,
en honum Kefur tekist að halda
sínum gamla „sjarma".
Germaine Damar, sem leikur
Gaby Kossman, eitt af aðalhlut-
verkunum, er glæsileg leikkona
og dansar prýðisvel. Og þremenn
ingarnir, Adrian Hoven, Walter
Múller og Walter Giller, fara dá-
vel með hlutverk sín, en eru þó
ekki eins skemmtilegir og þre-
menningarnir í gömlu myndinni.
Gamla bíó: Hinn hugrakki.
ÞESSI bandaríska kvikmynd í lit
um og „Cinemascope" gerist í
Mexikó og þar er hún tekin. Er
myndin gerð eftir skáldsögu Ro-
berts Rich (Dalton Trumbo) og
hlaut höfundurinn Oscars-verð-
launin 1957 fyrir söguna, sem
„beztu kvikmyndasögu ársins“.
Fjallar myndin um lítinn dreng,
son fátæks mexikansks leiguliða
og vin hans, kálfinn „Gitano", er
drengurinn hafði bjargað ný-
fæddum eina óveðursnótt. Og
kálfurinn vex upp og verður að
lokum að þróttmiklum bola, og
er hann sóttur einn góðan veður
dag til þess að heyja baráttu sína
við nautabana á „Plaza de Mexi-
ko“. Þetta fellur Leonardo liíla
illa og hann reynir allt sem hægt
er til að bjarga „Gitano" vini
sínum frá þessum voða. Hann fær
forseta landsins til þess að gefa
út skipun um að „Gitano" skuli
hlíft, en það er um seinan. Nauta
atið er byrjað. En leikslokin
koma öllum á óvart.
Það er ýmislegt gott um þessa
mynd og Michel Ray, sem leikur
Leonardo litla fer furðuvel með
hlutverk sitt. En myndin er nokk-
uð langdregin, einkum nauta-
atið, en þó sjálfsagt skemmti-
leg fyrir þá, sem hafa gaman
af þessum ljóta leik. Ég hef alltaf
haft skömm á honum og því
hafði ég litla ánægju af mynd-
inni.
Trípólíbíó: Stúkan á svörtu
sokkunum.
ÞETTA er ný amerísk sakamála-
mynd og er, eins og flestar mynd-
ir af því tagi, hreinn glæpur gegn
siðmenningu og heilbrigðri skyn-
semi. Auk þess er myndin svo
ruglingslega samin, að spennan
nær ekki að stíga, enda sækja
að áhorfandanum geispar í stór-
um stíl. Leikurinn er freniur
slakur, og Ron Randell, í hlut-
verki hóteleigandans E1 Parry,
er svo leiður á svipinn, að ann-
að hvort hefur hann framið öll
morðin, sem eiga sér stað í mynd-
inni, eða hann er í „fýlu“ yfir því
að hafa ekki framið þau. Annars
læt ég öðrum bíógestum eftir að
komast til botns í þessari þvælu.
Geta má þess, sem dæmi um
smekkvísina, að g-moll synfónía
Mozarts rr leikin undir hugleið-
ingum hóteleigandans!
—Ego.
Rússar úgna keis-
aranum með morði
MOSKVU, 14. febrúar. — Enn
hefur Ráðstjórnin ráðizt harka-
lega á íraksstjórn og keisarann
fyrir að láta hvergi undan síga
fyrir þvingunartilraunum Rússa,
sem miða að því að íran segi sig
úr Bagdadbandalaginu. Varaði
Pravda Iranskeisara alvarlega
við því að láta ekki fara fyrir
sér eins og fór fyir írakskeis-
ara, en hann var myrtur í upp-.
reisinni í Irak í sumar, eins og
kunnugt er.
Hallgrímur Bjarnason
fyrrum bóndi að Suður-Hvammi í Mýrdal
Minningarorð
HINN 8. janúar sl. var borinn til
hinztu hvíldar að Víkur-
kirkju heiðursbóndinn Hallgrím-
ur Bjarnason í Suður-Hvanjmi
í Mýrdal. Fæddur var hann að
Eftir I'jtlugosið 1918 fór að
losna um Hallgrím og fjölskyldu
hans í Hjörleifshöfða. Árið 1920
losnaði Suður-Hvammur í sama
hreppi úr ábúð, er hinn mikli
völundur Sveinn Ólafsson, faðir
þeirra Einars Ólafs prófessors og
Rofum í Mýrdal 12. sept. 1867, en i Gústafs hæstaréttarlögmanns, brá
lézt 29. desember 1958.
Mér er ljúft að minnast hins
aldna heiðursmanns, því að ég
hafði lengi þekkt hann og notið
með honum margra ánægju-
stunda.
Ég kynntist Hallgrími fyrst á
unglingsárum mínum. Veitti hann
þá forstöðu Nautgriparæktunar-
félagi Mýrdælinga og gegndi auk
þess fleiri störfum fyrir sveit
sína. Ég held mér sé óhætt að
segja, að ekki hafi betri og ákjós-
anlegri maður verið á ferð en
hann, þar sem hann var. Hann
var síleiðbeinandi og miðlaði fús-
lega af reynslu sínni og þekkingu.
Var leitun á jafnreglusömum
manni og áreiðanlegum í öllum
skiptum og Hallgrímur var, enda
gerði hann miklar kröfur til sín
og annarra um verkleg efni og
fjármál öll. Ef hann þurfti á smá-
láni að halda, var með öllu óþarft
að fá skriflega viðurkenningu frá
honum. Allt stóð eins og stafur
á bók, sem um var samið. Mátt-
um við yngri mennirnir mikið af
þessu læra.
Ég man einna fyrst eftir Hall-
grími Bjarnasyni, þegar Markús
bóndi Loftsson í Hjörleifshöfða
var jarðsunginn árið 1906. Sá
Hallgrímur um þá útför ásamt
sonum Markúsar ungum, Skær-
ingi og Kjartan Leifi, og ekkju
hans, Áslaugu Skæringsdóttur.
búi og fluttist til Reykjavíkur
með konu sinni, Vilborgu Einars-
dóttur. Höfðu þau búið um mörg
ár á þessari skemmtilegu jörð og
unnið þar að miklum jarðarbót-
um og húsað hana vel. Var þess
vegna eigi lítill vandi að taka við
búskap í Suður-Hvammi.
Margir höfðu augastað á jörð
þessari, enda er hún vel i sveit
sett. Enginn vissi hins vegar fyrr
en eigandi jarðarinnar hafði kyrrláta og góða heimili í Suður-
Hallgrímur bjó í Suður-
Hvammi, þar til hann missti Ás-
laugu konu sína 8. október 1939.
Þá tók Kjartan Leifur stjúpsonur
hans við jörðinni, og hjá honum
og konu hans, Ástu Þórarinsdótt-
ur, dvaldist hann til dauðadags.
Vann hann heimilinu allt, er hann
mátti, meðan heilsa entist, og átti
að síðustu friðsælt ævikvöld í
skjóli þeirra hjóna og barna
þeirra.
Á yngri árum var Hallgrímur
myndarlegur á velli, ötull til
verka og skýr og rökfastur í hugs-
un. Að sjálfsögðu beygði Elli
kerling hann með árunum, enda
mörg að baki, áður en yfir lauk.
Hins vegar var hugsunin alltaf
jafnskýr, og grandvarleikinn til
orðs og æðis hélzt til hinztu
stundar.
Þegar ég var á ferð þar eystra
síðastliðið sumar, gisti ég á þessu
byggt hana Hallgrími í Hjörleifs
höfða. Má af því marxa það álit,
sem menn höfðu á Hallgrími, er
hann var tekinn fram yfir marga
aðra.
Við, sem bjuggum á næstu jörð,
þar sem lönd lágu saman, höfð-
um ágæta reynslu af fyrri ábú-
endum. Má því segja, að brugðizt
getur á ýmsa vegu, þegar nýir
ábúendur koma í nágrennið. En
hér tókst val eftirmanns Sveins
í Hvammi mjög vel, og varð sam-
búð milli heimilanna hin ágæt-
asta öll þau ár, sem ég bjó á
Giljum með móður minni og
Hjörleifi bróður mínum. Er mér
ljúft að votta það að leiðarlokum.
Hvammi. Hafði ég þá tækifæri
til að rifja upp öll gömlu, góðu
kynnin við þetta heimili og þá
ekki sízt við hinn aldurhnigna
húsbónda. Þótti mér vænt um að
hafa enn fengið tækifæri til að
endurnýja forna vináttu við þessa
nágranna mína frá búskaparár-
um mínum.
Að leiðarlokum þakka ég göml-
um samferðamanni fyrir mína
hönd og systkina minna.alla vin-
áttu á liðnum árum og sendi að-
standendum öllum samúðar-
kveðjur.
Markús Jónsson
frá Giljum.
Var hún hin mesta myndarkona,
enda rómuð um allan Mýrdal og
víðar fyrir skörungsskap. Fyrir
Hallgrími átti það svo að liggja
Prestssetrið verði flutt
trá Æsustöðum að
Auðkúlu
góðan gjaldanda hjá sér. Hins
vegar kvaðst Jón Pálmason líta
svo á, að eðlilegast væri, að prest
urinn sæti í Auðkúlu.
Jón Pálmason tók breytingar-
FRUMVARPIÐ um áætlunarráð tlllógu„ sína aftur þar tU við 3-
Frá Alþingi
ríkisins var samþykkt til 2. umr.
í neðri deild Alþingis í gær og
einnig frv. um sameign fjölbýlis-
húsa. Þriðja málið á dagskránni
var frumvarp um skipun presta-
kalla, sem var til 2. umr. Fylgdi
Páll Þorsteinsson því úr hlaði
fyrir hönd menntamálanefndar.
Kvað hann nefndina mæla með
því, að frv. yrði samþykkt, en
þrír nefndarmanna hefðu þó
skrifað undir með fyrirvara. I
frv. væri stefnt að því að lög-
festa skipan, sem þegar væri orð-
in í framkvæmd og komið til
móts við óskir manna í hlutað-
eigandi sóknum.
Jón Pálmason tók næstur til
máls og talaði fyrir breytingartil
lögu, sem hann bar fram við þetta
frv. Er hún á þá leið, að næst
þegar prestaskipti verði að Æsu-
stöðum í Húnaþingi, verði prests-
setrið flutt að Auðkúlu. Skýrði
Jón Pálmason svo frá, að Auð-
kúla væri elzta prestssetur á
þessum slóðum. Síðast þegar laga
breyting hefði verið gerð, hefði
þáverandi prestur á Æsustöðum,
séra Gunnar Árnason, verið því
að kvænast þessari heiðurskonu nótfallinn að flytja aðAuðkúluog
tveim árum síðar — eða 1908.
Er Hallgrímur hafði setzt í hús-
bóndasætið í Hjörleifshöfða, varð
þar mikil breyting á skömmum
tíma. Markús Loftsson hafði búið
í Höfðanum um marga áratugi og
setið jörðina á forna vísu. En
Hallgrímur hófst þegar handa um
auknar jarðarbætur og húsabygg
ingar, svo að allt útlit jarðarinn-
ar gjörbreyttist. Fór hér saman
atorka og víðsýni, enda varð
Höfðinn að höfuðbóli í höndum
Hallgríms og hins unga sonar
Markúsar, Kjartans Leifs. Urðu
þeir líka svo samhentir á öllum
sviðum að til fyrirmyndar var.
Þegar hér kom til dugnaðar og
snyrtimennska húsfreyjunnar var
sízt að furða, þótt upp risi í Höfð-
anum mikið myndarheimili, sem
unun var að sækja heim. Man sá,
er þetta ritar, margar ánægju-
stundir á þessu heimili í Hjörleifs
höfða.
sama máli gegndi um þann prest
er nú sæti á Æsustöðum. Prest-
urinn á Æsustöðum væri hins
vegar ungur maður og gæti sótt
burtu hvenær sem væri og væri
því rétt að bíða ekki með að gera
þessa lagabreytingu. Lagði Jón
Pálmason til að lokum, að um-
ræðu um málið yrði frestað svo
menntamálanefnd gæti kynnt sér
máiavöxtu.
Páll Þorsteinsson beindi því til
flm. breytingartillögunnar hvort
hann vildi ekki taka hana aftur
og flytja við 3. umræðu.
Skúli Guðmundsson spurði
hver væri vilji íbúa prestakalls-
ins í þessu máli.
Jón Pálmason sagði, að ekki
lægju fyrir óskir sóknarnefnda í
viðkomandi sóknum, en fyrir
tveimur árum, er málið var til
umræðu, hefði komið i ljós að
skoðanir manna hefðu verið
nokkuð skiptar. Allir vildu hafa
umræðu, en frv. var vísað til 3.
umr. samhljóða. Önnur dagskrár
mál voru tekin út af dagskrá og
fundi slitið.
Einu nýju þingskjali var út-
býtt á Alþingi í gær. Var það
stjórnarfrv. þess efnis að sérstak
ur frádráttur bátasjómanna frá
skattskyldum tekjum verði hækk
aður úr kr. 850 í kr. 1500. — Er
þetta í samræmi við það sem
samið var um eftir áramótin.
Matreiðslimám-
skeið Húsmæðra-
félags Reykja-
víkur
SL. miðvikudag lauk fjórða mat-
reiðslunámskeiðinu í vetur hjá
Húsmæðrafélagi Reykjavíkur, og
um leið siðasta námskeiðinu í
bili. Hafa þá hátt á annað hundr-
að stúlkur sótt styttri og lengri
námskeið og sýnikennslu i mat-
reiðslu^ hjá félaginu á þessum
vetri. í fyrrakvöld buðu stúlk-
urnar mæðrum sínum og fleiri
gestum til kvöldverðar og var
þar á boðstólum fallegt „kalt
botð“.
Síðasta námskeiðið var 6 vikna
kvöldnámskeið og tóku þátt í því
12 stúlkur, sem flestar vinna úti
eða eru við háskólanám. Kennari
var Vilborg Björnsdóttir hús-
mæðrakennari. I hófinu þetta síð-
asta kvöld þakkaði Edda Schev-
ing veitta kennslu fyrir hönd
stúlknanna og árnaði félaginu
heilla.
Húsmæðrafélagið mun nú aftur
taka upp saumakennslu, en starf-
semin í haust byrjaði einnig með
saumanámskeiðum. Munu verða
haldin lengri og skemmri sauma-
námskeið fram í júní.