Morgunblaðið - 19.04.1959, Page 15

Sunnudagur 19. apríl 1959
MORGUNBLAÐIÐ
15
Ólafur Eyiólfsson
Saurbæ -
SÍÐLA kvölds 2. marz sl andaðist
merkisbóndinn Ólafur Eyjólfsson,
Saurbæ á Kjalarnesi, eftir stutta
legu. Hann var fæddur 22. okt.
1879 í Saurbæ og var því á 80.
aldursárinu.
Foreldrar hans voru merkis-
hjónin Eyjólfur Runólfsson hrepp
stjóra Þórðarsonar bónda í Saur-
bæ, Ólafssonar bónda Vallá,
Eyjólfssonar bónda Tindsstöðum,
Halldórssonar bónda Möðruvöll-
um í Kjós, Þórðarsonar Orms-
sonar sýslumanns Eyjum í Kjós,
Vigfússonar — og konu hans
Vilhelmínu Eyjólfsdóttur bónda
á Bakka í Kjalarneshreppi, Þor-
varðssonar Vötnum í ölfusi.
Eyjólfur faðir Ólafs sál. var
höfðinglegur maður, prúðmenni
mikið og karlmenni að burðum.
Hann var mjög nærfærinn og
hjálpaði sængurkonum, og var
í annálum haft hve móður og
barni heilsaðist vel hjá honum.
Móðir Ólafs var mæt kona, góð
húsmóðir og prýðilega látin af
öllum, sem hana þekktu.
Áttu þau hjón 2 sonu, Ólaf
og Eyjólf, en hinn síðarnefndi
andaðist 7. júlí 1922, mesti efn-
ismaður.
Ólafur Eyjólfsson var kominn
af merku bændafólki, sem var
landskunnugt fyrir dugnað og
fjölhæfni og hefur látið mikið
til sín taka í athafna- og þjóð-
málalífi þjóðar vorrar. Eru hér
í_ hreppi ýmsar sagnir um afa
Ólafs sál., Runólf hreppstjóra (f.
22.6. 1806), og Halldóru ömmu
hans Ólafsdóttur frá Blikastöð-
um, er bjuggu góðu og afurða-
ríku búi í Saurbæ. Var margt
búnytjapenings í seli á Bleikdal
- Minning
á sumrin. Mig minnir að mér
hafi verið tjáð, að á heimilinu
haf verið 6 vinnumenn og 6 vinnu
konur, auk unglinga og gamal-
menna sem voru á sveitinni. Bað-
stofan var stór og full af fólki
á vökunni, sem spann og tætti.
Vefstóllinn og prjónarnir gengu
jafnt hjá unglingum og eldra
fólki, og sérhver skilaði sínu,
dagsverki glaður og ánægður í
hendur húsfreyjunnar. Vinnu-
gleðin var mikil og öllum leið vel.
Börn þeirra Runólfs og Hall-
dóru voru meðal annars: Eyjólf-
ur í Saurbæ, sem áður en nefnd-
ur, Þórður hreppstjóri í Móum,
faðir Björns Þórðarsonar dr.
juris, Guðrún kona Matthíasar
Jochumssonar þjóðskálds, Sig-
ríður móðir Ágústs Flygenrings
og Matthíasar þjóðminjavarðar,
Karítas móðir Guðmundar Ólafs
í Nýjabæ á Seltjarnarnesi.
Mér er tjáð og Um það hef ég
og lesið, að þeir feðgar, Eyjólfur
móðurafi Ólafs sál. og Þorvarður
faðir hans hafi verið mestu dugn
aðar- og ráðdeildarmenn. Var
Eyjólfur kunnur kirkjusmiður.
Ólafur ólst upp í föðurhúsum
og dvaldist þar alla ævi. Naut
hann í heimahúsum ágætrar
fræðslu og uppeldis á þessu mynd
arheimili, enda var allt til fyrir-
myndar utan húss og innan. Hann
var greindur maður, vel lesinn,
fróður og minnugur með afbrigð
um. Var ánægjulegt, 'er næði
var fyrir hendi, að hlusta á frá-
sagnir Ólafs um merka viðburði
og um hætti og venjur frá eldri
tímum.
Ólafur kvæntist árið 1921 eftir-
lifandi konu sinni Guðlaugu
Jónsdóttur frá Bakkakoti. Móðir
hennar var Hólmfríður Oddsdótt-
ir, er bjó sem ekkja um mörg ár
í Króki á Kjalarnesi, og var hún
mesta dugnaðarkona, greiðasöm
og mikilvirk. — Þau hjónin Ól-
afur og Guðlaug byrjuðu þá bú-
skap á hálfri jörðinni. Síðan
1930 hafa þau hjón búið í Saur-
bæ, en þá var landi jarðarinnar
skipt og nýbýli stofnað á hinum
helmingnum.
Sem húsbóndi var Ólafur um-
hyggjusamur og var ástsæll af
hjúum sínum. Þau hjónin voru
mjög samhent og kostuðu kapps
um að veita góðan beina og alla
umönnum sem hægt var að láta
af hendi.
Saurbær er kirkjustaður, ann-
exía frá Reynivöllum. Var Ól-
afur í tugi ára meðhjálpari, safn-
aðarfulltrúi og í sóknarnefnd, og
lét mjög til sin taka málefni
kirkju sinnar. Hafa þau hjón
verið mjög samhent í þvi starfi
sem öðrum og leyst þau vel af
hendi. Hann var trúmaður og
prúður í allri framkomu.
Þau hjónin fóstruðu upp 5
börn og hjá þeim dvöldust oft
önnur börn um skemmri tíma.
Tóku þau öll miklu ástfóstri við
fósturforeldra sína og heimilið.
Meðal fósturbarnanna eru Anna
Sigurðardóttir, húsfrú í Saurbæ,
Guðbjörg Guðmundsdóttir og
Sigríður Jónsdóttir báðar í
Reykjavík, og eru þær allar
giftar.
Hér áður fyrr, er ferðamanna-
hópurinn var gangandi fólk eða
á hesti — þarfasta þjóninum í
þá daga — á ferð um sveitir eða
milli landshluta, voru ákveðin
heimili gististaðir eins og nú eru
hótel og greiðastaðir, en þessi
heimilr höfðu enga styrki eða
auglýsingar eins og nú eru í blöð-
um og útvarpi. Þess þurfti ekki
með, því hinar góðu viðtökur
auglýstu húsráðendur og stað.
Eitt af þessUm landsþekktu heim
ilum var Saurbær í Kjalarnes-
hreppi. Þar gisti fjöldi ferða-
manna og landspósturinn með allt
sitt hafurtask. Var fróðlegt að
eiga tal við Ólaf Eyjólfsson og
heyra hann segja frá ferðum
ýmissa þekktra manna, svo sem
alþingismanna, bænda, sjómanna
og einnig þeirra, sem lifðu á því
að ferðast um landið. Og athygl-
isvert var er hann sagði frá fá-
tækraflutningnum, er einstæð-
ar mæður voru fluttar með korn-
ung börn á milli hreppa, frá
hreppstjóra til næsta hreppstjóra,
lítið klædd, á merarbaki í hrip-
um eða á hörðu hnakknefi. Mik-
ið dásamaði hann þær breyting-
ar, sem hafa orðið í mannúðár- og
réttlætismálum með þjóðinni.
Vér vinir hins framliðna send-
um hinni syrgjandi ekkju, fóst-
urbörnum og ættingjum' kærar
samúðarkveðjur.
Nú er elzti bóndinn í Kjalar-
neshreppi fallinn í valinn eftir
39 ára búskap í Saurbæ, þar sem
sama ættin í karllegg hefur búið
í rúmlega 200 ár, því Þórður
Heitur matur
seldur út fyrir:
Veizlur
VinnustaSi
Umferðina.
Reynið viðslkiptin.
Eldhúsið, Njálsgötu 62
Sími 22914
Ólafsson bónda á Vallá var fædd«
ur í Saurbæ 1759.
Hann skal kvaddur hér. Þökk
sé honum fyrir góðan vinskap
og prúðmannlega framkomu
Blessuð sé minning hans.
Ólafur Bjarnason.
Fyrir sumar-
daginn fyrsta
barnakjólar, dömuikjólar og
kápur í fallegu úrvali.
LaufiS, Aáalstrzeti.
TIL SÖLU
ágæt Singer hraðsaumavél (zig-
zag) með 2-fasa m'ótor. Einnig
notuð Husquarna heimilisvél,
fótknúin. Til sýnis og sölu mánu
dag og þriðjudag n.k. kl. 5—7
í Skipholti 22.
Vanur
innheimtu
Roskinn maður óskar eftir inn-
heimtustarfi strax eða um
næstu mánaðarmót. Fleiri létt
störf koma til greina. Tilboð
merkt: „Léttur á fæti — 5969“,
sendist blaðinu fyrir nk. laugar
I dag.
PILTAR, =
ÉF ÞlÐ EfGIÐ UNNUSTUNA
ÞÁ Á ÉG HRING-ANA /
/tJerfofrö vr/ S \
%
LESBÓK BARNANNA
Þljálsbrenna og hefnd Kára
39. „Vil éff nú, að þú segir,
tftvað þú ætlar draura minn
rera“.
„Það er hugboð mitt“, segir
Ketill, „að þeir muni aUir
feigir, er kallaðir voru. Sýn-
ist mér það ráð, að þennan
iraum segjum við engum
manni að svo búnu“.
Flosi kvað svo vera skyldu.
40. Flosi mælti til sinna
manna: „Nú munum vér ríða
í Tungu til Ásgríms og troða
illsakir við hann“.
Ásgrímur stóð úti og nokkr-
ir menn með honum. Þeir
sáu þegar flokkinn, er sjá
mátti.
Heimamenn Ásgríms mæltu:
„Þar (mun vera Þorgeir
>korrageir“.
Ásgrímur mælti: „Eigi ætla
ég það, því að þessir menn
fara með hlátri og gambri, en
frændur Njáls, slíkir sem
Þorgeir er, munu eigi hlæja,
fyrr en nokkuð er hefnt
jrennunnar. Það er ætlun min,
að vera muni Flosi og brennu
menn“.
41. Asgrímur lét sópa hús
og tjalda, setja borð og bera
mat á. Hann lét setja for-
sæti með endilöngum bekkj-
um um alla stofuna. FIosi
reið í tún og bað menn stíga
af hestum og ganga inn. Þeir
gerðu svo. Þeir Flosi komu
í stofuna. Ásgrímur sat á
palli. Flosi leit á bekkina og
sá, að allt var reiðubúáð,
það er menn þurftu að hafa.
Ásgrímur kvaddi þá ekki en
mælti til Flosa: „Því eru
borð sett, að heimill er matur
þeim, er hafa þurfa“.
42. FIosi sté undir borð og
allir hans menn, en lögðu
vopn sín upp að þili. FJórlr
menn stóðu með vopnum
fyrir framan, þar sem FIosi
sat, meðan þeir mötuðust. Ás-
grímur þagði um matmálið
og var svo rauður á að sjá
sem blóð. Flosi fór að engu
óðar, en hann væri heima.
Bolöxi lá í pallshorninu. Ás-
grímur þreif hana tveim
höndum og hljóp upp á pall-
stokkinn og hjó til höfuðs
Flosa. Glúmur Hildisson sá
tilræðið og gat tekið öxina
fyrir framan hendur Ásgríms.
Fró. yngstu höfundunum:
— Ritgerðasamkeppni —
20. Linda álfamær
ÞAÐ var fagurt kvöld í
júní og ég fekk að fara
með mömmu minni, þeg-
ar hún fór að mjólka
kýrnar. Við þurftum að
fara yfir litla á, sem rann
skammt frá bænum. Yfir
hana hafði verið lögð
spýta, sem við gengum
yfir, en kýrnar voru á
eyri hinum megin við
ána.
Mamma fór nú að
mjólka, en ég settist á
stein skammt frá henni
og fór að virða fyrir mér
alla þá fegurð, sem fyrir
mig bar. Aftanskinið
flóði yfir dalinn og ilm-
urinn af blómunum kitl-
aði mig í nefið.
Þarna komu kýrnar af
næsta bæ og fóru að
drekka úr ánni dálítið
ofar, rétt fyrir neðan
fossinn í gilinu. Það var
víst búið að mjólka þær.
En hvað var þetta? Ég
gat ekki betur séð, en að
þarna væru tveir litlir
dvergar með sítt skegg
að mjólka dvergspenana
á kúnum í ofur litlar föt-
ur. Og hátt uppi á gil-
barminum birtist mér
yndisleg, lítil álfastelpa í
grænum kjól, með gullið
hár og hvítt mittisband.
Borðarnir á því flögruðu
í kring um hana, þegar
hún hljóp.
Hún var með litla fötu
í hendinni úr ljómandi
fallegu gleri. Fatan var á
stærð við fingurbjörgina
hennar mömmu.
Álfastelpan hljóp nú
fram á gilbarminn, þar
var einstigi niður, sem
hét tröllastigi. Hún fór nú
að reyna að klifra niður
/li