Morgunblaðið - 19.06.1959, Qupperneq 13

Föstudagur 19. júní 1959
MORCV1SBL.4ÐIÐ
13
*
Horft ofan úr Dráttarhlíð. Flóðið skellur á stálmótinu og til hægri við það sjást leifar af upp-
slætti inntaksins. (Ljósm. Sig. Jónsson).
Varnargarður við Efra-
Fallsvirkjunina brast
CífurSegt vatnsmagn ry.
um nýju jarðgöngin
Hefir þegar valdið feiknalegu tjóni
MESTA TJÓN, sem orðið het'-
ur við nokkra mannvirkjagerð
hér á landi, varð að morgni
17. júní við orkuverið, sem
verið er að reisa við Efra-Sog.
Eftir næturlangt stórviðri með
miklu brimi á Þingvallavatni
brast varnargarður framan við
jarðgöngin gegnum Dráttarhlíð.
Um leið og skarðið myndaðist
í garðinn beljaði gífurlegt vatns-
magn inn í jarðgöngin sem eru
360 m. löng. Þegar vatnið kom
út um göngin ofan við stöðvar-
húsið, sópaði það á undan sér
stálsteypumótunum, sem notuð
eru þegar steyptir eru veggir og
hvelfing jarðganganna og stanz-
aði mótið á öðru vatnsinntaki
sem- búið er að steypa. Vatnið
molaði niður og sópaði með sér
mótauppslætti. Tvær neðstu hæð
ir stöðvarbyggingarinnar fylltust,
og nokkurt vatn er á þriðju hæð,
en þar verður vélasalur orku-
versins. Flóðið sópaði með sér
út á Úlfljótsvatn miklu af timbri,
vinnuskúrum og ýmsu lauslegu
og einn stóran krana hreif flóðið
með sér.
Þegar „flóðaldan* ‘skall á
stöðvarhúsinu voru þar inni þrír
menn ,sem þangað höfðu verið
sendir til að bjarga dýrmætum
mælitækjum og teikningum.
Mennina sakaði ekki, en þeir
komust allir í hættu.
Einn bjargaði sér upp á þak
stöðvarhússinu, annar út um
glugga, en sá þriðji óð vatns-
flauminn til lands.
Flóðið inni í byggingunni
færði þar til ýmis stór og þung
stykki.
Það eru engin tök á að gera
sér í hugarlund, hve mikils virði
það er, sem forgörðum hefur far
ið, og sennilegt að það komi ekki
í ljós fyrr en tekizt hefur aftur
að fylla í skarðið, og hægt verður
að kanna tjónið. í flóðinu hafa
lent fjöldi mjög dýrra tækja, sem
enginn veit nú hvort nokkurn
tíma muni finnast. Margra vikna
vinna fjölda manna hefur eyði-
lagzt eða stórskemmzt. Má í þessu
sambandi nefna að í dag, föstu-
dag, átti að steypa seinna inntak
í stöðvarhúsið, en það var mikið
mannvirki eitt út af fyrir sig,
en er nú allt meir og minna eyði-
lagt. í jarðgöngunum var búið
að steypa þriðjung þeirra, alveg
og búið að leggja járn í gólf
ganganna. Inni í stöðvarhúsinu,
var lokið við að setja niður vatns
túrbínu fyrir annan tveggja raf-
alanna og þeir vélahlutar eiga að
þola vatn. Þar var og mikið af
allskonar sérstökum verkfærum,
y- hh>i.it • -ii.i,m»r
nu gegn-
dýrmætum mælitækjum og véla
hlutum, sem eiga að þola vatn.
Um 150 manns hafa verið við
störf við orkuveriðað undanförnu
og miðáði byggingarvinnunni vel
áfram. Aðeins fátt manna var
heima við, er stíflugarðurinn
brast, og var það lið allt boðað
út til starfa, en fékk að sjálf-
sögðu lítt að gert eins og á stóð.
Aðfaranótt 17. júní hafði verið
mesta veður, sem komið hefur í
Dráttarhlíð síðan vinna hófst þar
fyrir tveim úrum. Léku íbúðar-
skálarnir á reiðiskjálfi um nótt-
ina. Við varnargarðinn í Þing-
vallavatni var haugabrim. Ofaná
stálþilinu framan við varnargarð
inn var skjólveggur úr timbri, en
í brimrótinu um nóttina og að
morgni þjóðhátíðardagsins, braut
brimið skjólvegginn. Stöðugt sko)
aði yfir garðinn og tók að renna
Þetta er uppslátturinn fyrir inntakiú, sem steypa átti í dag.
(Ljósm. Kagnar).
úr honum. Veiktist garðurinn
þannig smám saman, en á honum
hvíldi óhemju þrýstingur vegna
straums og storms. Um klukkan
11,30 árdegis brast stálþilið fram
an við uppfyllinguna og brátt
myndaðist 15 metra skarð í varn
argarðinn.
í orkuverunum í Ljósafossstöð-
inni og írafossi, kom í ljós við
mælingar, að vatnsmagnið var
um 370 kúbifet á sekúndu, enda
var vatnið orðið mjög hátt í svelg
írafossstöðvarinnar. Við frekari
mælingar, sem gerðar hafa verið
í sambandi við hið mikla flóð,
kom í ljós að rennslið um Þrengsl
in er eðlilegt, um 10 kúbimetrar
á sekúndu. Enn frekari mælingar
leiddu í Ijós að svo ört lækkar
vatnsboð Þingvallavatns að eins
og nú stendur nemur lækkunm
25 sentim. á sólarhring. Hefur
Sogið aldrei verið svona vatns-
mikið, enda er það ægileg sjón að
sjá þegar vatnið beljar niður
flúðirnar fyrir neðan stíflugarð-
ana við orkuverin.
Erfitt er að segja um, hve
lengi það muni taka að fylla í
skarðið aftur. Þeirri spurningu
eru verkfræðingarnir við Efra
Sog ekki reiðubúir að svara. Að-
staðan er erfið mjög vegna hina
ógurlega straumþunga. — Lögð
er nú áherzla á að styrkja garð-
ana beggja vegna skarðsins. Vou
öll tiltæk flutningatæki notuð til
að aka að grjóti allan miðviku-
dag og fram eftir nóttu.
Um miðnætti í fyrrinótt lögðu
3 öflugir dráttarbílar frá Rafveit-
unni og Almenna byggingarfél. af
stað héðan úr bænum norður á
Sauðárkrók til að sækja stál-
þil, sem nota á til þess að loka
skarðinu. Annar undirbúningur
er og hafinn. Verkfræðingarnir
eystra vilja engu slá föstu um,
hve langan tíma muni taka að
loka alveg skarðinu, en það niun
óhjákvæmilega taka nokkrar vik
ur.
Ekki er enn vitað, hve miklar
tafir muni af þessu leiða fyrir
smíði orkuversins. En víst er, að
þetta stórtjón mun tefja verulega
fyrir. í áætluninni var gert ráð
fyrir að allri byggingarvinnu
yrði lokið um næstu áramót.
Sogsvirkjunarstjórnin hefur
ekki haldið fund út af þessu
máli, en menn úr stjórninni hafa
farið austur til þess að kynna sér
ástandið.
Á þessari m.vnd sést hvar vatnið beljar fram hjá stöðvarhúsinu niður í Úlfljótsvatn.
(Ljósm.: Ben. Sveinsson).
Iðnfræðingar v
stofna stéttarfclag
AÐALFUNDUR Iðnfræðingafé-
lags íslands var haldinn í fyrra
mánuði. í skýrslu formanns
Aage Steinssonar, kom það fram
að mörg hagsmuna- og fram-
faramál félagsins höfðu verið
tekin fyrir á árinu. Merkast þess-
ara mála er stofnun Stéttarfélags
iðnfræðinga. Á sl. starfsári bætt-
ust félaginu 15 meðlimir og er
tala félagsmanna nú 60. Á milli
20—30 menn eru nú við iðnfræði-
nám erlendis.
Stjórn Iðnfræðingafélags fs-
lands skipa: Jón Sveinsson form,
Baldur Helgason, Björgvin Ólafs
son, Daniel G. Einarsson, Garðar
Svavarsson.
Stjórn Stéttarfélags iðnfræð-
inga skipa: Aage Steirisson for-
maður, Baldur Helgason, Björg-
vin Ólafsson, Jón Sveinssoi^
Kolbeinn Jónsson.
★ London, 18. júní. 1600 lesta
brezkt flutningaskip, „’Sprir.g-
dale“ fórst í dag í stórsjó undan
strönd Svíþjóðar. Áhöfnin bjarg-
aðist öli.