Morgunblaðið - 12.07.1959, Síða 12

12
MORCTJNT1L 4Ð1Ð
Sunnu'dagur 12. júlí 195«
Utg.: H.í. Arvakur Reykjavllt.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Óla, simi 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargald kr 35,00 á mánuði innamands.
1 lausasölu kr. 2.00 eintakið.
EINOKUN EÐA SAMKEPPNI
JSLENDIHGAR hafa svo
lengi búið við margvíslega
takmörkun á athafnafrelsi,
að mikill hluti þjóðarinnar hefur
aldrei fengið að kynnast slíku
frelsi á mörgum sviðum af eigin
raun.
Verðbólga og gjaldeyrisskortur,
sem af henni leiðir, hafði í mörg
ár þær afleiðingar, að fólk varð
að knékrjúpa valdamiklum, op-
inberum nefndum, ef það vildi fá
leyfi til að koma sér upp þaki yfir
höfuðið. Enn er það svo, að ein-
asti möguleiki margra lítilla iðn-
og þjónustufyrirtækja til að koma
upp eigin húsnæði, er að byggja
„bílskúra“ á baklóðum.
Aðeins roskið fólk man eftir
því, þegar allur almenningur gat
fengið keyptan gjaldeyri og pant-
að varning frá erlendum vöruhús
um. Ef einhver færi fram á slíkt
í dag, væri hann álitinn meira
en lítið skrítinn. En er það ekki
einmitt ástandið og skipulagið,
sem við búum við, sem er 'eitt-
hvað skrítið?
Flestir atvinnurekendur hafa
lengi krafizt meira athafnafrelsis
og frjálsari viðskipta. Þetta ætti
ekki síður að vera krafa all's al-
mennings, og raunar enn frekar
þar sem því er ekki að leyna að
ýmis fyrirtæki hafa oft hagnast
mikið á höftunum, en almennir
neytendur aldrei.
Astæðan fyrir því, að frelsis-
kröfurnar koma samt fyrst og
fremst frá atvinnurekendum er
sú, að þeir kynnast því miklu
betur en nokkrir aðrir, hve nú-
verandi skipulag er óheilbrigt.
Jafnframt eru þeir ómyrkir í
máli, sem hafa sjálftraust og
trúa á framtíðina, og vilja fyrir
alla muni reyna sig í heilbrigðri
samkeppni. Hinir, sem hagnast
vilja á ófrelsinu, segja það ekki
opinberlega. Þeir bera gjarnan
eitthvað annað fyrir sig og eru
sumir því athafnameiri á bak
við tjöldin.
Því miður eru alltaf til menn,
er vilja misnota góð málefni og
hefur viðskiptafrelsið ekki far-
ið varhluta af því. Þessi leiða
staðreynd hefur verið notuð til
árása, og sagt, að frjáls verzl-
un og annað athafnafrelsi væri
aðferð braskara til að féflétta
almenning. Þetta er svo fráleit
rökvilla, að hún hlýtur að vera
afleiðing af miklu þekkingar-
leysi eða fullkominni forherð-
ingu, — eða er heiðarleiki og
prúðmannleg framkoma talið til
lasta, af því að hafa þarf traust-
ar fjárhirzlur og lögregluþjóna,
til að koma í veg fyrir, að hinir
fáu slæmu borgarar geti eýði-
lagt skilyrðin fyrir allan fjöld-
ann til að lifa í siðuðu þjóð-
félagi?
Vissulega þurfa þeir aðhald,
sem frelsisins njóta, því auðvitað
á þjóðfélagið að koma í veg fyrir
misnotkun, frekar en hegna eft-
ir á. En í hverju á þá aðhald og
eftirlit að vera fólgið?
Um leið og frjálsir viðskipta-
hættir væru teknir upp, myndi
hlutverki verðlagseftirlits í nú-
gildandi formi vera lokið, sam-
keppnin myndi koma í staðinn.
Aftur á móti þyrfti hið opin-
bera að sjá til þess, að um raun'-
verulega frjálsa samkeppni væri
að ræða á hinum ýmsu sviðum
atvinnulífsins og grípa inn í, ef
grunur léki á um misnotkun
frelsisins. En allir þeir, sem
hefðu einokunaraðstöðu, þyrftu
að vera undir opinberu eftirliti
— meira eða minna eftir aðstæð-
um. Löggjöf gegn einokun myndi
treysta þessa skipan mála og
má í þeim efnum læra af for-
dæmi annarra frjálsra þjóða.
HVAÐ VERÐUR
EIM sem hitt hafa komm-
únista á vinnustöðum eða
mannamótum eftir kosn-
ingar, ber saman um, að þeir
vilji ekki mikið um stjórnmál
tala. En þeir, sem eitthvað segja
■m orsakir ósigurins fullyrða
hiklaust, að hann sé Hannibal að
kenna.
Hinir fáu Hannibalistar breiða
aftur á móti út með aðstoð
Framsóknarmanna, að „Moskvu-
kommúnistar“ hafi ekki kosið.
Úr herbúðum Hannibalista heyr-
ist m. a. s. að reka beri Brynjólf
Bjarnason úr flokknum af því að
hann hafi setið heima.
Þjóðviljinn reynir að breiða
yfir ágreininginn, en Alþýðu-
blaðið skýrir frá því, að Einar
Olgeirsson sé farinn í austurveg
til að sækja nýja línu. Ef svo
er, þá verður vafalaust dokað
við um sinn, þangað til Þjóð-
viljinn heyrir hver frambúðar-
stefna sé ákveðin.
Hingað til hefur Þjóðviljinn
lagt áherzlu á, að Framsóknar-
jnenn hafi gegn betri vitund
hampað möguleikum sínum á
að stöðva kjördæmamálið. Þar
hefur verið gengið þegjandi fram
hjá þeirri staðreynd, að Her-
mann Jónasson taldi sig eiga
öruggt varalið til stöðvunar
málinu, ef Framsókn gæti sjálf
fengið 23 þingmenn. Með þögn
UM HANNIBAL ?
sinni vill, Þjóðviljinn reyna að
láta það gleymast, að í hinni
3 manna varaliðssveit voru þeir
Hannibal og Finnbogi Rútur
Valdimarsyni ásámt Alfreð
Gíslasyni.
Kjósendur munu þó ekki
gleyma þessu umsvifalaust, enda
er Hannibal síður en svo á því
að láta þögnina geyma sig. Hann
þykist báðum fótum í jötu
standa.
Ef kommúnistar vilja ekki
meira hafa með hann að gera,
telur Hannibal sér búin veru-
legan fagnað hjá Framsóknar-
mönnum. Þar telur hann sig hafa
unnið til mikilla virðinga sem
þaulreyndur flugumaður Her-
manns Jónassonar. Enda þurfi
Framsókn nú mjög á verkalýðs-
foringja að halda og enginn sé
betur að þeirri vegtyllu kom-
inn en maðurinn sem ferðast
hefur um landið mánuðum sam-
an til að reyna að telja lands-
fólkinu tni um, að Framsókn
ætti að vera forystuflokkur í
þjóðmálum íslendinga.
Enn er ekki auðvelt að sjá,
hvernig þessari viðureign lykt-
ar. Því að foringjum kommúnista
er þrátt fyrir allt illa við að
kasta grímunni og segja, að titill
forseta Alþýðusambands fslands
sé þó alltaf nokkurra atkvæða
virðL
UTAN UR HEIMI
Maðurinn í kvenklæðunum
œvilangur sorgarleikur
Sjúklegt ástand, sem byrjar á
barnsaldri
eftir
ERIK MUNSTER
lœkni
FJOLDI karlmanna úti um
heim gengur í klæðum kvenna
og ekki er fátítt að þeir séu hand
teknir fyrir þá sök. Um daginn
voru t.d. tveir slíkir menn, ann-
ar 22ja ára en hinn 44 ára gam-
all, sektaðir um 150 d. kr. í Dan-
mörku. Með því að klæðast kjól
og nylonsokkum höfðu þeir gerzt
brotlegir við lögreglusamþykkt-
ina, sem leggur bann við því, að
fólk dulbúist á almannafæri eða
klæðist fatnaði, sem brýtur í bága
við almennt velsæmi.
Afbrotamenn skipta stundum á
buxum og pilsi, vegna þess að
slíkt getur auðveldað þeim
myrkraverkin. En flestir karl-
menn, sem ganga í kvenklæðum,
þjást hins vegar af sjúklegri þrá
til þess að ganga í fatnaði hins
kynsins.
Móðirin getur ýtt undir
tilhneiginguna
Þetta ástand á venjulega upp-
tök sín strax á barnsaldri. Dreng
ur fær t.d. dálæti á leikjum
stúlkna, öfundar þær af litrík-
um kjólum þeirra og fallega
liðuðu hári. Því miður er oft ýtt
undir þessar tilhpeigingar af
móðurinni, sem ef, til vill kann
að hafa óskað þess mjög heitt og
innilega, að barnið yrði stúlka.
Eftir kynþroskaskeiðið verður
hvötin til að ganga í kvenfatn-
aði ríkari, og karlmannafötin
verða sem óbærilegir fjötrar.
Hinn sjúki kýs kvenleg störf, s.s.
saumaskap, matargerð og ræst-
ingarstörf umfram þau, sem karl
menn venjulega stunda.
Á kynþroskaárunum, þegar hin
karlmannlegu einkenni koma
skýrar í Ijós, geisar ægileg innri
styrjöld í sál hins sjúka. Hann
áræðir ekki að tala um vanda-
mál sitt við neinn. Hann reynir
að vinna bug á tilhneigingum
sínum með því að leggja til hlið-
ar þann kvenfatnað, sem hann
kann að hafa orðið sér úti um.
Hugsanlegt er að hann kvænist
í þeirri von, að eðlilegt samlíf
muni gera hann heilan. En hann
verður fyrir vonbrigðum, og slík
hjónabönd geta endað á mjög
hryggilegan hátt.
Þó eru til hjónabönd, þar sem
konan lagar sig eftir tilhneig-
ingu mannsins; þau slá sér sam-
an um fatnað og fara út að kvöldi
til eins og tvær vinkonur — án
þess að vekja athygli.
Ýmsar lækningaaðferðir
reyndar án árangurs
í vægari tilvikum má vera, að
ekki verði meira úr sjúkdómn-
um, og lífið verði honum bæri-
legt, svo framarlega sem hann
getur endrum og sinnum látið
eftir sér að ferðast utan dyra í
kvenfatnaði. Það er, eins og fyrr
er að vikið, óheimilt í Danmörku;
en yfirvöldin geta veitt leyfi til
þess á grundvelli sálfræðilegrar
rannsóknar.
Á alvarlegu stigi víkur þessi til
hneiging til klæðaskipta, hins
vegar smám saman fyrir beinni
kynskiptaþrá. Sjúklingurinn ósk
ar vönunar eða máske enn um-
fangsmeiri skurðaðgerðar í þeim
tilgangi að fjarlægja karlmann-
legar kynhvatir. Sé sjúklingn-
um vísað frá, leiðir það ósjaldan
til þess, að þeir reyna upp á
eigin spýtur að vinna bug á kyn-
hvötum sínum fyrir fullt og allt
eða fremja sjálfsmorð.
Sálfræðingar hafa með skipu-
lögðum samtökum reynt að
styðja sjúklingana í að yfirvinna
tilhneigingar sínar, en það hefur
ekki tekizt. Þeir sem eru mjög
sjúkir, fást ekki einu sinni til að
óska þess að þeir væru lausir við
þessar tilhneigingar. Þeir eru
svo kvenlegir í sér, að snúi þeir
sér til læknis, er það ætíð í þeim
tilgangi að losa sig við hinar karl
mannlegu hvatir. Læknisaðgerð-
urn, er miða í gagnstæða átt, mót-
mæla þeir kröftuglega.
Djúpstætt vandamáli
fyrir sjúklingana
Einnig hefur árangurslaust
verið reynt að gefa sjúklingun-
um inn kynörvandi lyf. Það er
líka í samræmi við kenninguna
um, að það sé samband af sál-
fræðilegum og kynferðislegum or
sökum, sem liggur til grundvall-
ar þessu ástandi.
Sumir læknar eru þeirrar skoð-
unar, að sjúkdómurinn sé tíðast-
ur meðal gáfaðs og listhneigðs
fólks. En almennur er sjúkdóm-
urinn ekki, nema síður sé.
Hann skiptir því ekki miklu
máli fyrir þjóðfélagið í heild. En
að því er sjúklingana sjálfa
snertir er hann djúpstætt vanda-
mál. Og þar sem verst lætur, er
líf sjúklingsins ævilangur sorgar
leikur.
Fékk 500 tunnur
af síld við Eyjar
VESTMANNAEYJAR, 10. júlí. —
Mótorbáturinn Bergur, sem sagt
var frá 1 blaðinu í dag, fór aftur
út í gærkvöldi og með snurpu-
nót. Kom hann inn í morgun með
tæpar 500 tunnur af síld. Síld
þessa fékk Bergur svo að segja
alla í einu kasti, rétt austan við
Eyjar eða í svonefndri Stakka-
bót. Báturinn fór aftur út í kvöld.
— Bj. Guðm.
FRANSKA kvikmyndaleik- '
konan Birgitte Bardot, sem er •
23 ára var um daginn að gifta s
sig í þriðja sinn. Sá sem heitt- i
elskaður er nú um stundar- ^
sakir heitir Jacques (frb. s
sjakk) Charrier. Hann er i
gamanleikari að atvinnu en £
hefur að undanförnu gengt j
herþjónustu. Mynd þessi var '
tekin af brúðhjónunum í
hveitibrauðsferðinni. s