Morgunblaðið - 13.08.1959, Page 6

Morgunblaðið - 13.08.1959, Page 6
f M O R C V 7V B L 4 Ð1Ð Fimmtudagur 13. agust 1959 Hver átti mesta sök á „Hans Hedtoft — slysinu? KAUPMANNAHÖFN, 11. ágúst: Hinn 30. janúar sl. í'órst danska skipið „Hans Hedtoft" við Hvarf í fyrstu siglingu sinni til Græn- lands. Með skipinu fórust 95 manns. Tveim árum áður, í janú- ar og febrúar 1957, ienti annað skip Grænlandsverzlunarinnar, „Umanak", í erfiðleikum sem hefðu getað orðið því eins hættu- legir og þeir urðu „Hans Hedtoft“. Við þetta tækifæri kom græn- lenzki þingmaðurinn Augo Lyn- go fram með þá spurningu í þing- inu, hvort ekki væri glapræði að halda uppi vetrarsiglingum til Grænlands. Grænlandsmálaráðherrann Jo- hannes Kjærböl svaraði þessari spurningu með því að vísa til yfirlýsingar skipstjóranna hjá Grænlandsverzluninni þess efn- is, að vetrarsiglingar til Græn- lands væru réttlætanlegar. Hann hélt fast við þessa yfirlýsingu eftir aðra viðvörun frá Augo Lynge og vísaði þá til persónu- legrar reynslu sín sjálfs. Hinn 30. janúar sl. var Augo Lynge meðal þeirra 55 farþega sem fór- ust með „Hans Hedtoft". Spurningin sem um er að ræSa Spurningin sem nú liggur fyrir er þessi: Var samband milli yfir- lýsingar Kjærböls og þeirrar stað reyndar, að danska stjórnin var um þetta leyti að láta byggja skip, sem átti að annast vetrar- siglingar til Grænlands? Gaf ráð- herrann yfirlýsingu sína til að tryggja það að lokið yrði við byggingu skipsins og það tekið í notkun? Áður en ráðherrann svaraði spurningu Lynges, hafði verið leitað ráða hjá skipstjórum Græn landsverzlunarinnar, og þeir höfðu í sameiningu gefið yfirlýs- ingu um, að ráðlegt væri að draga sem mest úr vetrarsiglingum til Grænlands og þá fyrst og fremst farþegaflutningi. Þessari yfirlýs- ingu var á næsta stjórnarfundi Grænlandsverzlunarinnar breytt til hins gagnstæða, þ. e. a. s. skip- stjórarnir lýstu því yfir, að með sérstaklega byggðum skipum væri rétt að halda áfram vetrar- siglingum til Grænlands, eins og þær hefðu tíðkast um tíu ára skeið (frá 1948) Vissi Kjærböl um báðar þessar yfirlýsingar, þegar hann svaraði Lynge, eða var honum aðeins kunnugt um þá seinni? Víðtæk rannsókn Allir þessir málavextir leiddu til þess, að danska stjórnin ákvað 17. febrúar sl. að setja upp sér- staka nefnd dómara til að rann- saka málið. f henni áttu sæti tveir hæstaréttardómara og einn landsréttardómari. Árangurinn af rannsóknum nefndarinnar liggur nú fyrir og fyllir 233 blaðsíður. Meðal þeirra, sem yfirheyrðir voru, voru skipstjórar Grænlands verzlunarinnar, Kjærböl fyrrver- andi Grænlandsmálaráðherra, fyrrverandi og núverandi for- stjóri Grænlandsverzlunarinnar, Nielsen og Christiansen, Jensen varaforstjóri, ásamt blaðamönn- um og ýmsum embættismönnum í þjónustu Grænlandsverzlunar- innar og ríkisins. Pullyrðing gegn fullyrðingu Rannsóknin hefur ekki borið þann árangur sem til var ætlazt. Hans C. Christiansen forstjóri Grænlandsverzlunarinnar heldur því fram að Kjærböl hafi verið KíQi*fcvflí kunnugt um báðar yfirlýsingarn- "J**' lo j 1* l ar, en Kjærböl kveðst aðeins hafa vitað um þá seinni. Ýmsir em- bættismenn hafa látið í ljós furðu sína yfir því, að Kjærbö skuli ekki hafa vitað um fyrri yfir- lýsingu skipstjóranna. Rannsókn arnefndin lítur svo á, að bæði framburður Christiansens og Kjærböls geti verið réttur, en leggur engan dóm á, hvorum beri heldur að trúa. Ekki hefur heldur fengizt úr því skorið, hvers vegna skipstjórar Græn- landsverzlunarinnar skiptu skyndilega um skoðun, en talið er víst, að þar hafi ráðið þegnskap- ur við félagið og ós>k um, að hið nýja Grænlandsfar yrði fullgert. —GG. Norrænu blaðamennirnir, sem komnir eru i boði utanríkisráðuneytisins og dveljast hér á landi í eina viku. Mennirnir eru taldir frá vinstri Sven Fugl, ritstj. erl. frétta. Ritzau frétta- stofunni Kaupmannahöfn, Robert Kjældgaard, blaðamaður frá Aktuelt, Pentti Venáianen, Hels- ingin Sanomat, Carl Gustav Lindeman, ritstjóri Hufuvstatsbladet í Helsingfors, Nels Rolf, Handelstidningen í Gautaborg, Ove Caspersson, Stockholms Tidningen, Ragnar Ulstein, Bergens Tidende, Harald Jarp, stórþingsmaður og ritstjóri Adresseavisen í Þrándheimi, Aage Rosted, aðalritstjóri Venstre Pressebureau í Kaupmannahöfn, Björn Gabrielsen, Arbeiderbladet, Osló og Bjarni Guðmundsson, blaðafulltrúi ríkisstjórnarinnar, sem sér um dvöl hinna erlendu blaða- vujósm. Sv. Sæm.) manna. — Tíu norrænir blaðamenn koinnii hin«að í boði utanríkisráðuneytisins Á MÁNUDAGSKV ÖLD komu til landsins í boði utanríkisráðu- neytisins tíu blaðamenn frá hin- um Norðurlöndunum fjórum. Þeir munu ræða við stjórnmálamenn McElr roy varar við og sérfræðinga um ástandið 1 landhelgismálinu Blaðamennirnir eru: Danirnir Aage Rosted, aðal- ritstjóri Venstres Pressebureau, Sven Fugl, ritstjóri erlendra frétta hjá Ritzau fréttastofunni og Robert Kjældgaard, ritstjóri Aktuelt. Svíarnir Ove Casparson frá Stockh. Tidningen og Niels Rolf frá Göteborgs Handels- og Sjöfartstidningen. Norðmennim- ir Harald Torp fyrrv. stórþings- maður og fulltrúi Norðmanna hjá Sameinuðu þjóðunum og OEEC frá Adresseavisen í Þránd- heimi, Björn Gabrielsen frá Ar- beiderbladet í Osló og Ragnar Ulstein frá Bergens Tidende. Frá Finnlandi koma þeir Pentti Vene- leinen frá Helsinki Sanomat og Carl-Gustaf Lindman frá Hufvud stadsbladet. í dag munu blaða- mennirnir fara í ökuferð um borg ina. Þeir halda heimleiðis á sunnu daginn. OTTAWA, 11. ágúst. NTB-AFP. Bandaríski landvarnaráðherrann Neil McElroy kom í vikuheim- sókn til Kanada í dag og lét svo ummælt við komuna, að ekki væri ástæða til að vænta skyndi- legra eða djúptækra breytinga í alþjóðamálum vegna gagn- kvæmra heimsókna þeirra Krúsj- effs og Eisenhowers. Þessar heim- sóknir munu verða betra tilefni en gefizt hefur í mörg ár til að draga úr misklíðinni, en full ástæða er til að vara við of mik- illi bjartsýni, sagði ráðherrann. Hann bætti því við, að fjárútlát Bandaríkjamanna til landvarna væru undir því komin, hvern hug Rússar sýndu öðrum þjóðum. skrifar úr \ dagleqa lífinu J Kjarnorkutilraun okkar sú hœttuminnsta — segja Frakkar PARÍS, 10. ágúst. — Talsmaður frönsku stjórnarinnar staðhæfði í tlag, að væntanleg fyrsta tilraun Frakka með kjarnorkusprengju yrði sú hættuminnsta, sem gerð hefði verið fram til þessa. Allar hugsanlegar varúðarráðstafanir hefðu' verið gerðar til þess að koma í veg fyrir að geislavirkt ryk ylli hættu á byggðu bóli. gerð, en samkvæmt upplýsingum stjórnarinnar verður það „bráð- lega« _ og verður allri flugum- ferð yfir Sahara bægt frá þessu svæði meðan hættan stendur. M' Hann ætti skilið duglega ráðningu IARGIR eru þeir hér í bæ, er hafa unun af því að hafa fagurt í kringum sig. Bera garð- amir kringum húsin þeirra þess glöggt vitni, að þar búa mann- eskjur, sem n.ikið vilja á «ig leggja til að hafa fagurt í kring um sig. Einn slíkur garður er í Túngötu 5, og hefur hann á hverju sumri í mörg ár. verið vegfarendum til augnayndis. Þarna býr Gísli J. Johnsen og frú Anna kona hans, O’g sést frúin flesta daga á sumr- in vera að filúa að blómunum sínum í garðinum, enda er ár- angurinn eftir því. En svo gerðist það sl. laugar- dagnótt, að einhver vegfarandi hefur fengið svo mikla ágirnd á fallegu begóníunum við upp- ganginn að húsinu, að hann hef- ur skorið þær allar niður við rót og haft á Drott með sér. Er þetta í ffnnað skiptið sem farið er ránshendi um garðinn að næt urlagi. I hitt skiptið var skorið upp eplatré. Er það hart, að ekki skuli látin í friði blóm í einkagörðum, sem búið er að hafa svo mikið fyrir og eru öllum til augnayndis, meðan þau fá að standa, en visna á skömmum tíma séu þau skorin þannig upp. Hafi óþokkinn ætlað að korna sér í mjúkinn hjá konunni sinni, með því að blíðka hana með blóm um, er hann kom heirn á iaug- ardagsnóttina, er hún hér með beðin að gefa honum rækilega ráðningu fyrir tiltækið. B Vinstri höndin veii ekki.... ÍLEIGANDI kom að máli við Velvakanda í gær og tjáði honum vandræði sín. Þetta er löghlýðinn borgari, og í bessu máli er hann innilega sammála settum reglum, en honum er gert æði erfitt fyrir um að hiýða þeim. Þannig er n.ál með vexti, að er nýju bifreiðalögin voru sett, var bifreiðaeigendum gert skylt að hafa í lagi á bílum sínum bremsuijós og stefnuljós. Varla er hægt að mótmæla því að mikið öryggi er í að bílum sem á eftir aka, sé gert aðvart með ljós- merki, pr bifreiðarstjórinn á und an stígur á hemlana, eða ef nann hyggst taka beygju í aðra hvora átt. Það er öllum í hag að hægt sé að treysta því, að hver bifreið gefi merki með stefnuljósunum, ef hún beygir og með rauðu ljósi aftan á, ef hún dregur skyndilega úr ferð. Eftirlitið hyggst líka ganga úr skugga um að allar bifreiðir hafi útbúnað til þess, og fer nú eng- inn bíll í gegnum skoðun, nema hafa þetta tvennt í lági. En þá kemur baob í bátmn. Stefnuljós fást að vísu öðru hverju, en bremsuljósrofi, sem kunningi minn segir að sé ca. 10 kr. virði, hefir ekki fengizt í marga mánuði Bifgreiðaverzian- ir segjast alltaf eiga von á þessu stykki, það sé komið til landsins og væntanlegt næstu daga, en ekkert gerist í máiinu. Ög loks tjáði afgreiðslumaðurinn í þeirri verzlun, sem kunningi minn verzlar við, honum, að bremsuljósarofarnir hafi komið með Tröllafossi til Reykjavíkur 6. júlí, en ekki fengizt afgreiðslu heimild fyrir varahlutunum. Svona fer um sumar reglurnar í voru þjóðfélagi. Opinberir starfsmenn finna það út, að þetta sé regla sem ekki megi frá víkja, vegna öryggis borgaranna, borg- ararnir vilja fyrir alla muni hlýða henni sjálfrar sín vegna og annarra, en þriðji opinberi aðil- inn kemur í veg fyrir að hægt sé að hlýða vegna sinna eigin reglna, og varðar ekkert um ann- að. Tilraunasprengingin mun fara fram í V-Sahara í meira en 300 mílna fjarlægð frá mannabyggð- um. Til samanburðar er þess get- ið, að tilraunir Bandaríkjamanna í Las Vegas væru gerðar 65 míl- ur frá byggð, tilraunir Breta í Ástralíu einnig 65 mílur fra þorpinu Watson — og tilraunir Rússa í Síberíu 110 mílur frá byggð. — o —• Ekki hefur verið ákveðið hve Blaðafregnir um að de Gaulle færi til Alsír á næstunni til þess að vera viðstaddur tilraunina hafa verið bornar til baka af hálfu frönsku stjórnarinnar. For- setinn fer að vísu til Alsír, en ekki I sambandi við kjarnorku- franska tilraunin verður sprenginguna. Þjóðverjar eiga engan þátt í kjarnasprengju Frakka PARlS, 11. ágúst. — (Reuter). — Frakkar munu hefja fram- leiðslu á vetnissprengju strax og þeir hafa gert tilraun með að sprengja kjarnasprengju á Sahara-eyðimörkinni, herma áreiðanlegar hemildir í París í dag. í kvöld flutti Parisarblaðið „Paris-Presse“ þá fregn, að til- raunin með kjarnasprengjuna yrði ekki gerð á næstu sex mán- uðum, sökum þess að hvorki sprengjan né tilraunasvæðið yrði fyrir hendi innan þess tíma. Upphaflega var álitið að til- raunin yrði gerð um næstu ára- mót. „Paris-Presse“ segir: „Ótíma bær sprenging mundi hafa lítið vísindalegt gildi og mundi ekki verða annað en „sálræn spreng ing“, sem fengi þeim mönnúm vopn í hendur, sem eru ákveðn- ir í að gera viðleitni Frakka til að komast inn í kjarnorkuklúbb- inn hlægilega." Orðrómur borinn til baka Formælandi frönsku stjórnar- innar neitaði því harðlega í dag, að þýzkir vísindamenn væru að hjálpa Frökkum við að framleiða kjarnasprengjuna, en orðrómur um þetta hefur gengið í Bret- landi. Þá bar formælandinn til baka fregn um, að NATO hefði með höndum rannsókn á málinu í sambandi við Briissel-sáttmál- ann frá 1955 sem bannar Vest- ur-Þjóðverjum að eiga kjarna- vopn. 1 Bonn sagði talsmaður utan- ríkisráðuneytisins, að Vestur- Þjóðverjar tækju engan þátt i fyrirtæki Frakka, hvorki tækni- legan né fjárhagslegan.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.