Morgunblaðið - 03.09.1959, Blaðsíða 8

8
MORGVNM. 4Ð1Ð
Fimmtudagur 3. sept. 1959

Faber hinn enski flaug fyrstur á íslandi. — Eggert P. Briem
tók myndina í Vatnsmýrinni 1919.
í fáum orðum sagt:
Hann varð
Talað við Frank Fredrickson, sem ætlaði
að sigra Vestmannaeyjar, en tapaði
Frank Fredrickson (í
— Þó finnst mér Viðey ekki eins
rómantísk og áður og ég held
Árbær ekki heldur. Einu sinni
fórum við Friðþjófur Thorsteins-
son með dömur „austur“ og kom-
um við í Árbæ. Þar var þá verið
að dansa og við fórum inn og
vorum óðar komnir út á gólfið
og farnir að dansa, en gleymd-
um stúlkunum í bílnum og þær
voru bálreiðar, þegar við komum
loks út aftur. Þegar ég segi kon-
unni minni þessa sögu þá hristir
hún höfuðið: — Þú hefur ekkert
breytzt, segir hún.
Frank Fredrickson talaði nú
um uppeldi sitt í Canada.
Hann sagði, að faðir hans hefði
gefið honum fyrstu skautana,
þegar hann var 5 ára gamall.
Frank var snemma góður íþrótta-
maður og hafði einkum gaman
af „hokki“ og fótbolta og stund-
aði þessar íþróttir í winnipeg,
þar sem hann varð einn frægasti
hokkileikari Kanada. Hann var
fyrirliði liðsins sem varð Olym-
píumeistari í íshokki í Antwerp-
en 1920, en eins og kunnugt er
voru allir keppendur af íslenzku
bergi brotnir. Þegar Frank lék
hokkí í Kanada, var hann allt-
af kallaður „íslendingurinn" með
al almennings. Hann segist hafa
komið frá Antwerpen til íslands
á vegum Flugfélagsins til að
reyna að koma innanlandsflugi í
sæmilegt horf. Meðan hann dvald
ist hér, vakti Vestmannaeyja-
flug hans einna mesta athygli.
Ég bað hann um að segja lesend-
um Mbl. frá þessu flugi og fer
frásögn hans hér á eftir: —
í blöðunum var þetta kallað
„svaðilför" og má það til sanns
vegar fæla, því ég hygg ég hafi
aldrei lent I öðrum eins lifs-
háska og var þó flugmaður í
heimsstyrjöldinni fyrri. Vélamað-
miðju) ásamt Erni Johnson og Agnari Kofoed Hansen.
ur minn var brezkur, hét W.
Turtons, ágætur maður að mörgu
leyti, og hafði komið með
mér frá Bretlandi. Við lögðum á
stað í Vestmannaeyjaförina laug-
ardaginn 24. júli og ætluðum að
vera komnir aftur til Reykjavik-
ur mánudaginn þann 20., þvi Pét-
ur Á. Jónsson átti að syngja í
Nýja Bíói um kvöidið með undir-
leik Páls ísólfssonar og hafði
ég hug á að komast á þessa hljóm
leika. Ég þekkti þá báða, Pétur
og Pál, og hafði mjög mikia á-
nægju af að hlusta á tónlei'ka
þeirra. Þeir settu afarmikinn
svip á bæinn um þetta leyti og
verða hljómleikar þeirra mér æ-
tíð minnistæðir. — Við fengum
góðan byr og vorum aðeins fimm-
tán mínútur austur að Kaldaðar-
nesi frá því við tókum stefnuna
þangað. Þar var okkur tekið
tveim höndum og gistum þar, því
allhvasst var orðið. Ég flaug með
Harald og frú Dóru Sigurðsson
og urðu þau mjög hrifin af flug-
ferðinni. Síðan fór ég um hádegið
á sunnudaginn niður á Eyrar-
bakka og sýndi þar listílug og
tók nokkra farþega. Ég notaði
túnið á Stóra-Hrauni fyrir
flugvöll með leyfi séra Gísla. En
kl. 7 um kvöldið var svo haldið
af stað til Vestmannaeyja, því
við fréttum, að veður væri all-
gott, þó hann blési lítillega af
norðan. Ferðin gekk ágætlega
til Eyja, en þegar ég fór að lækka
flugið og var kominn niður í
fimmtán metra hæð voru kast-
vindar og uppstreymi svo mikið,
að ég hélt, að flugvélin mundi
brotna í spón. Enski flugmað-
urinn Faber hafði ætlað að lenda
í Vestmannaeyjum árið áður, en
mistekizt og var ég nú staðráð-
inn í að vinna þessa hetjudáð.
Faber hafði farið niður með
hægri ferð. Ég lét mér það uppá-
tæki hans til varnaðar verða og
hafði góðan hraða á vélinni til að
geta haft hemil á henni, en það
kom fyrir ekki og rikkirnir í
vængina voru svo snöggir og harð
ir, að mér fannst ég mundi missa
stjórn á vélinni og hætti við svo
búið.
Það var mér þó mjög á móti
skapi, því ég var staðEáðinn í að
vinna það afreksverk að lenda í
Vestmannaeyjum, en mátti lofa
hamingjuna fyrir, að við skyld-
um sleppa Iifandi úr þessum hild
arleik. Allmaílfe^gnna horfði
á okkur úr landi og þegar ég
gerði þriðju og síðustu tilraunina,
varð Turton svo hræddur, að
hann sneri sér við í sæti sínu og
hrópaði náfölur og skelfingu lost-
inn: — í guðanna bænum lentu
helvítis vélinni heldur á sjónum.
Það kom mér á óvart, að við
skildum ekki geta lent í Vest-
mannaeyjum, því ég hafði áður
komið þangað með Halldóri Jónas
syni og athugað ströndina og leizt
okkur ágætlega á hana. En
hræðslan varð hégómagirndinni
yfirsterkari — og þá tók ég
stefnu á land. Ég ætlaði að verða
hetja, en tókst ekki. Ef ég hefði
orðið hetja, væri ég sennilega
ekki lifandi enn. Það er gaman
að lifa.
— Þú heldur kannski að
hræðsla þín hafi bjargað lífi þinu
í þetta skiptið?
— Já, ég er ekki frá því. Skyn-
semin á sjaldan upp á pallborðið
hjá ungum fullhugum.
Svo hélt Frank áfram ferða-
sögu sinni:
Ég hafði eytt svo miklu benzíni
yfir Vestmannaeyjum, að ég var
Frh. á bls. 9.
EINS og skýrt hefur verið fra í
blöðum, hefur vestur-íslenzki
flugmaðurinn Frank Fredrickson
verið í heimsókn hér á landi
ásamt konu sinni. Hann hefur
ekki komið til íslands í tæp 40
ár, eða síðan hann _ flaug hér á
vegum Flugfélags fslands sum-
árið 1920. Frank er ákaflega geð-
felldur maður, glaður og leifur
og hefur þann ágæta kost að taka
margir sauðaþjófar séu í ættinni.
Að svo búnu fórum við að
rabba um gamlan tíma og eink-
um hina stuttu dvöl Frank Fred-
ericksons hér á landi 1920. Hann
kvaðst eiga margar hugljúfar
endurminningar frá dvol sinni
hér. Mörgum nöfnum skaut upp
í huga hans, mörg atvik rifjuð-
ust upp, flest er breytt, annað
eins og það var: Árbær, Viðey.
blaðamenn ekki of hátíðlega. —
Hann segir oft „góði“ í vináttu-
skyni upp á vestur-íslenzku.
Kona Frank Fredricksons er
einnig íslenzk í báðar ættir og
var á henni að heyra, að henni
þætti afargaman að koma til
lands feðranna, en þó virtist hún
hafa áhyggjur af því, að hún gæti
ekki talað íslenzku jafnvei og
hún hefði viljað. Það er þó mála
sannast, að þau hjón bæði töl-
uðu íslenzku, ef á þurfti að halda
og skildu hana ágætlega. Frank
sagði að hann hefði verið svo á-
kafur í að komast út úr flugvél-
inni þegar hún var lent á Reykja-
víkurflugvelli, að hann hefði ekk-
ert hirt um konu sína, en ruðst
fram fyrir hana, svo allir héldu
að hún væri þjónustustúlka hans
með pinkla og annan farangur.
Hann áttaði sig ekki fyrr en hún
kallaði: — Heyrðu góði, er ég
ekki með þér?
— Raunar mætti segja, að við
séum eins og tv,eir unglingar sem
sjá nýtt leikfang í fyrsta sinn,
sagði Frank ennfremur. Hér er
allt svo nýtt og ferskt og skemmti
legt, yndislegt ætti ég kannski
heldur að segja. Hér er margt
að gera, og ég hlakka til að
staldra við. Ég ætla að segja þeim
löndum mínum sem spyrja til
hvers ég hafi komið til íslands,
að ég vilji fá að vita, hversu
\ Alfreð Elíasson:
| Af hverjum 100 far-
iþegum — 84 útlendir
í DAG, fjórum áratugum eftir
að fyrsta íslenzka flugvélin hófst
til flugs frá ís-
lenzkum flug-
velli, eru rúm
fimmtán ár lið-
in frá því er
nokkrir m e n n
komu saman hér
í Reykjavík til
þess að stofna
flugfélagið Loft
leiðir.
Þó að starfs-
mannahópurinn,
sem fylkir sér í dag undir merki
Loftleiða sé fjölmennari þeim,
sem fyrstur hóf störf, og betur
búinn tækjum, þá eiga þeir báðir
það sameiginlegt, að leita starfs-
orku sinni verksviðs, þar sem ís-
lenzkar hendur hafa ekki fyrr
haldið um plóg.
Loftleiðir hófu starfsferil sinn
með því að ryðja þær flugleiðir
hér á landi, sem áður höfðu ekki
verið farnar og í dag er félagið. að
keppa þar á alþjóðaflugleiðum,
sem íslendingar hafa ekki fyrr
verið.
Sú bjartsýni, sem einkenndi í
öndverðu starfsemi Loftleiða
olli því, að félagið ákvað að
hefja samkeppni þar á heirns-
markaðnum, sem bardaginn var
harðastur og það er e.t.v. einkum
vegna hinnar óbilandi trúar okk-
ar á framtíð flugsins, sem sterk-
ar lfkur benda til, að Loftleiðum
muni heppnast þetta, og ef það
tekst örugglega, þá hafa íslenzk
flugmál með því unnið sinn mik-
ilvægasta sigur á þeim fjörutiu
árum, sem nú eru liðin frá upp-
hafi vélflugs á íslandi.
Þróunarbraut íslenzkra flug-
Framh. á bls 18.
Alfreð
Elíasson
>
s
i
i
s
s
s
s
)
s
s
s
s
s
s
s
• •• \
Om Johnson: j
Yfir 80 þúsund j
farþegar árið 1959 j
FLUGFÉLAG fslands var stofn-
að á Akureyri 3. júní 1937. Nafn
félagsins var upphaflega Flug-
félag Akureyrar, en 1940 var að-
setur þess flutt til Reykjavíkur
og nafni þess jafnframt breytt i
Flugfélag fslands.
Félagið setti
s é r í upphafi
það markmið að
koma á flugsam
göngum innan-
lands. Fyrstu
flugvélar þess
voru eins-hreyf-
ils sjóvélar, e r
flutt gátu 3—4
farþega, en vor- örn 5
ið 1942 eignaðist Johnson
það fyxetu
tveggja-hreyfla landflugvélina.
Með tilkomu hennar, hefst notk-
un landflugvéla hér á landi til
farþegaflutninga, að frátöldum
fyrir tilraunum, og með henni
hefst einnig fyrsti vísirinn að
reglubundnum flugferðum.
Skömmu fyrir lok heimsstyrj-
aldarinnar eignast félagið fyrsta
Catalina-flugbátinn, og byrjar til
raunir til millilandaflugs með
honum sumarið 1945, en ári síðar
hefjast reglubundnar ferðir til
Bretlands og Norðurlanda, fyrst
með leiguvélum en síðar með
gamla „Gullfaxa“ Síðan hefur fe-
lagið annazt innanlands- og milli-
landaflug jöfnum höndum.
Árið 1946 eignast Flugfélag ís-
lands fyrstu Dakota flugvélina
(„Gljáfaxa", sem enn í dag er i
stöðugri notkun) og næstu árin
bætast í hópinn fleiri Dakota og
Catalina flugvélar, en þessar teg-
undir flugvéla hafa að langmestu
leyti annazt innanlandsflugið .1
þessa dags.
Framh. á bls 18.
Örn Ó
Johnson