Morgunblaðið - 03.11.1959, Side 6

Morgunblaðið - 03.11.1959, Side 6
6 M0RCUNBLAÐ1Ð Þriðjudagur 3. nðv. 1959 Á forlagi Menningarsjóðs: s x 1 x - Asgrímur, Arni Ola, Pálmi Hannesson og Sigurður skólameistari Á FUNDI með fréttamönnum í gær, skýrði Gils Guðmundsson frá bókaútgáfu Menningarsjóðs. Af 20 bókum, sem væntanlega koma út fyrir jólin, eru 4 nú þeg- ar komnar út. Það eru Mann- raunir, eftir Pálma Hannesson rektor, Norðlenzki skólinn eftir Sigurð Guðmundson, Grafið úr gleymsku, eftir Árna Óla og síð- ast en ekki sízt Þjóðsagnabók Ás- gríms. Gils skýrði frá því, að aðrar bækur Menningarsjóðs mundu koma smátt og smátt út nú fyrir jólin, en verðlaunasaga Björns Th. Björnssonar, Virkisvetur, kemur út í næstu viku. Þjóðsagnabók Ásgríms í þjóðsagnabók Ásgríms eru 50 heilsíðumyndir, 30 þjóðsögur og inngangsorð eftir Einar Ólaf Sveinsson, prófessor. Þá skrifar Gils Guðmundsson formála og segir þar m.a., að síðustu miss- erin, sem Ásgrímur Jónson lifði befst á minningarorðum um Pálma Hannesson eftir Jóhann- -es Áskelsson, jarðfræðing. Mun gömlum nemendum Pálma heit. þykja fengur að skólaræðum hans, en í bókinni eru einnig prentaðar ræður, sem hann flutti í útvarp, auk fyrirlestrar hans Vísindi, tækni og trú, sem hann flutti 22. apríl 1951. Bók Pálma Hannesscnar er 251 blaðsíða að stærð og frá- gangur góður. Grafið úr gleymsku. í bók Árna Óla, Grafið úr gleymsbu, eru 24 þjóðlífsmynd ii frá ýmsum tímum. Hafa sum- ar þeirra birzt I Lesbók Morg- ur.blaðsins. Árni er sem kunn- ugt er einn af elztu og þekkt- ustu blaðamönnum landsins og hefur hann skrifað margt fróð- legt í Lesbók Morgunblaðsins. Ekki þarf að geta þess, að grein ar hans njóta mikilla vinsælda cg er vafalaust að margir fagna því, að þeim hefur nú verið safn að saman í enn eina bók, en Úr myndabók Ásgríms. — Myndin heitir „4 skónálar fyrir Gullkamb". Bretar varkárir í við- ræðum viðNorðmenn hafi hann unnið að nýjum flokki mynda úr íslenzkum þjóðsögum. Fáum vikum áður en hann and- aðist gaf hann bókaútgáfu Menn- ingarsjóðs kost á því að prenta bók með úrvali hinna nýju þjóð- sagnamynda sinna, ásamt sögun- um. Myndavalið gerði hann sjálf- ur. Að síðustu fól hann frænku sinni, frú Bjarnveigu Bjarnadótt- ur að hafa með höndum samstarf við Bókaútgáfu menningarsjóðs um framkvæmdir, er vörðuðu út- gáfuna. Jón Jónsson, bróðir lista mannsins, hefur einnig veitt ráð- leggingar og aðstoð. Þá segir Gils Guðmundsson ennfr. að auk þess sem listamaðurinn valdi sjálfur til útgáfu úr verkum sínum frá síðustu árum, þá sé fremst í bókinni prentaðar nokkrar eldri þjóðsagnamyndir hans, flestar í litum. — Loks má geta þess, að öll myndamót eru gerð í Prent- mótum hf. Bókin er sett í Odda hf., en Sveinabókbandið hf. hef- ur annazt bókband. Lauk Gils miklu lofsorði á íslenzku iðnað- armennina, sem að útgáfu þess- ari störfuðu, ekki sízt prent- myndasmiðina. Þjóðsagnabók Ásgríms er rúm ar 150 bls. að stærð í stóru broti. Er hún hin fegursta í alla staði og verður vafalaust mörg- um kærkomin nú fyrir jólin. Mannraunir Áður hefur Bókaútgáfa menn- ingarsjóðs gefið út tvær bækur eftir Pálma Hannesson, rektor. Landið okkar og Frá óbyggð- um. Sú þriðja nefnist Mannraun lr, eins og fyrr getur og skipt- ist hún í tvo höfuðkafla, mann- raunir og skólaræður. Bókin áður hafa greinasöfn komið út eftir hann, eins og kunnugt er. Bók Árna er 310 bls. að stærð og öll ágætlega úr garði gerð. Norðienzki skólinn. Loks má geta bókarinnar Norð lenzki skólinn, eftir Sigurð Guð mundsson, fyrrum skólameist- ara á Akureyri, en Þórarinn Björnsson skólameistari hefur búið bókina til prentunar. Er þetta mikið rit, talsvert á 6. hundrað bls. að stærð með skýr ingum og nafnaskrá. Af kafla- fyrirsögnum má ráða í innihald bókar þessarar. Þeir heita. Af- nám biskupsstóls og skóla á Norðurlandi, Endurreisnarbar- átta, Matarmálið á Möðruvöll- um, Lífsstríð skólans. Þórarinn Björnsson skólameistari kemst svo að orði í lok formála síns fyrir þessari bók: „í henni er ekki aðeins fróð- leifcur, heldur og andlegur auð- ur. Mannlýsingar höfundar og söguskilningur og margvíslegar athugasemdir hans og hugleið- ingar um uppeldismál og fleira hljóta að vekja til umhugsunar og skilnings á mannlegum rök- um. En í slíkum skilningi er sönn menntun fólgin“. Pólitískt hæli Kaupmannah. 2. nóv. Reuter. í DAG var pólskum 35 ára göml um flugforingja veitt pólitískt hæli i Dnmörku ásamt konu hans og 3 ára dóttur. Fjölskyldan flúði til Borgundarhólms í gamalli æf- ingaflugvél fyrir þrem vikum. LONDON, 2. nóv. NTB Reuter. — Brezki landbúnaðar- og sjáv- arútvegsmálaráðherrann, John Hare, sagði í neðri málstofu brezka þingsins í dag, að viðræð- urnar við norsku stjórnina um frosna fiskinn færu einungis fram í því skyni, að fá upplýs- ingar um vandamálið, enda mundi hann ætíð hafa vakandi auga með þörfum og kröfum brezka fiskiðnaðarins, þegar gert yrði út um málið. Á Engar skuldbindingar „Við áttum almennar umræð- ur um þau vandamál, sem snerta fiskveiðarnar, en hvorugur aðil- inn skuldbatt sig á nokkurn hátt“ sagði hann um samtöl sín við Arne Skaug viðskiptamála- ráðherra og Lysö sjávarútvegs- málaráðherra Norðmanna í Lon- don fyrir tveimur vikum. Hare var spurður af Hector Hughes, þingmanni Verkamanna flokksins, hvort hann gæti sagt nokkuð um viðræðurnar við Norðmenn um fiskveiðivanda- málið, og einn af þingmönnum íhaldsflokksins, Lady Tweedo- muir, vildi fá að vita meira um samtölin við norsku ráðherranna. Hare sagði að öll þessi vandamál yrðu rædd á fundi ríkjanna sjö í Saltsjöbaden, og þess vegna vildi hann helzt ekki segja neitt frekara um málið, fyrr en þeim viðræðum væri lokið. Festa og ósveigjanleiki Hector Hughes spurði, hvort hagsmunir skozkra sjómanna og skozka fiskiðnaðarins yrðu hafð- ir í huga í því skyni að vernda þá gegn þeirri eyðileggingu, sem hinn nýi samningur fæli í sér. Hare svaraði því til, að hann væri í eins nánu sambandi við Skotlandsmálaráðherrann um þetta mál og sér væri unnt, og að hann hefði einnig náið samband við fulltrúa fiskiðnaðarins. Lady Tweedomuir tók aftur til máls og spurði, hvort stjórnin hefði það hugfast í öllum samn- ingsviðræðum, að það væri fyrir öllu að sýna festu og ósveigjan- leik í umræðum um frosna fisk- inn. Hún sagði, að frosinn fiskur væri framleiddur í stórum stíl í Bretlandi núna, og ekki væri æskilegt að fá yfir sig flóð af slíkum innflutningsvörum. Hare lofaði að hafa þetta allt saman í huga. Myndin var tekin á Reykja- ( Ö ) víkurflugvelli á laugardaginn, ) þegar hinn heimskunni banda ) ríski ballettflokkur kom ) hingað með Constellation- )flugvél frá KLM. Flokkurinn )kom hingað frá Lissabon, og )er Island 17. landið, sem hann )heimsækir. Voru dansararnir' v því sennilega orðnir ferð-') ' lúnir. n Á sunnudagskvöldið var, i )frumsýning ballettflokksins i>, ) Þjóðleikhúsinu fyrir fullu; > húsi. Meðal gesta voru forseti, , tslands, ráðherrar, sendimenn') ' erlendra ríkja og starfsmenn l ' bandarísku upplýsingaþjón- / )usíunnav. Á efnisskrá voruí )fjögur viðfangsefni: „Hreyf-V \ingar“ (ballett án tónlástar)// „Síðdegi skógarpúkans“ við() 1 tónlist Debussys, „New York ) Export op. jazz“ við tónlist )eftir Robert Prince og „Tón- \ Ieikarnir" (eða „Hættuspil íhvers manns“) við tónlist Chopins. Vakti sýningin gíf- ' urlega hrifningu og ætlaði ) fagnaðarlátum áhorfenda ) aldrei að linna Hinir 19 dans- , arar voru kallaðir fram hvað'),1 eftir annað ásamt snillingn-{ 1 um Jerome Robbins, sem ) samdi dansana og stjórnaði )þeim, og hljómsveitarstjóran- \ um Werner Torkanowsky. —V Barst Robbins blómakarfa aðy ' lokinni hinni glæsilegu sýn- ■) ) ingu. — ,, skrifar úr dagleqq isfínu Áheit á Pál biskup Jónsson Ý LISTA yfir gjafir og áheit til Skálholtskhkju, er birtis-t hér í blaðinu sl. fimmtudag, eru nokk ur áheit á Pál biskup Jónsson. Páll biskup var aldrei tekinn í dýrlingatölu enda þótt hann væri mög elskaður og lofaður af sam- tíð sinni og fráfall hans harmað eins og gerr segir í hans sögu. Munu áheit á hann því ekki hafa tíðkazt fyrr en nú á allra síðustu árum eða eftir að steinkista hans hin mikla var upp grafin í Skál- holtskirkjugarði og flutt hingað til Reykjavíkur. Hefur það minnt í menn á þennan forna kirkjuhöfð- ingja og allt frá því hafa áheit öðru hverju verið að berast til biskupsskrifstofunnar í Arnar- hvoli. Jarteinasögur munu þó eng ar skráðar um Pál biskup, en þær eiga ef til vill eftir að komast á prent. Fyrirburðir við dauða Páls biskups 1>ÁLL biskup átti til andlegra I. og veraldlegra höfðingja að telja, en. hann var sonur Jóns Loftssonar og systursonur Þor- láks helga. Þótti hann þegar á unga aldri mjög fyrir öðrurn mönnum í landinu og varð ást- sæll í biskupsdómi sínum og harmdauði öllum. Fyrirburðir urðu margir við dauða Páls bisk- ups og segir svo frá því í sögu hans: „En viku fyrir andlát Páls byskups sýndist tungl svá sem roðað væri ok gaf eigi ljós af sér um miðnætti í heiðviðri, ok bauð þat þá þegar mikla ógn mörgum manni“. Síðan segir á þessa leið: „En hér má sjá, hversu margr kviðbjóðr hefir farit fyrir frá- falli þessa ins dýrliga höfðingja, Páls byskúps: Jörðin skalf öll ok pipraði af ótta, himinn ok skýin grétu, svá at mikill hlutur spillt- ist jarðarávaxtarins, en himin- tunglin sýndu dauðatákn ber á sér, þá er náliga var komit at inum efstum lífsstundum Páls byskups, en sjórinn brann og fyr- ir landinu þá. Þar sem hans bysk- upsdómur stóð yfir, sýndist ná- liga allar höfuðskepnur nökkurt hryggðarmark á sér sýna frá hans fráfalli.“ Beið í sjö aldii l^EGAR þessi frásögn er lesln * mundi engan furða á því þó Páll biskup hefði verið tekinn í dýrlingatölu skömmu eftir dauða sinn eins og gert var við móður- bróður hans, helgan Þorlák. Það var þó ekki gert og sagnir um áheit á hann munu ekki vera til. Kann það að hafa ráðið einhverju þar um, að helgi heilags Þorláks var fersk og jarteinasögur hans á hvers manns vörum. Nú sjö öld- um síðar er hlutur Páls biskups að nokkru réttur, enda þó hanti standi langt að baki móðurbróð- ur sínum með fjölda áheita á listanum, sem ég gat um í upp- hafi máls míns. Hvernig reynist Páli biskup til áheita? VELVAKANDI hefði gaman af að fá fregnir af því, hvernig Páll biskup reynist til áheita, ef einhver þeirra, sem á hann hefur heitið hefur jarteinasögu dð segja. Þá væri einnig fróðlegt að vita hvers vegna menn hafa valið að gera áheit sitt á Pál biskup.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.