Morgunblaðið - 18.11.1959, Side 2

2
MORCVNBT/AÐIÐ
Miðvik'udagur 18. nóv. 1959
— Mikojan
Framh. af bls. 1.
sem hann var innan um íslend-
ingana.
Flugvélin lagði af stað frá
Moskvu um kl. 6 í gærmorgun
eftir íslenzkum tíma og lenti á
Keflavíkurflugvelli um 10-leytið,
eins og fyrr getur, eða nákvæm-
lega eftir 4 klst. 52 mín. flug.
1 fyrstu var ráðgert, að flug-
vélin færi beint til Gander, en
vegna þess hve veður var gott
í Keflavík, var ákveðið að hafa
þar viðdvöl.
Þegar fréttamenn Morgun-
blaðsins voru á leiðinni suður á
Keflavíkurflugvöll um morgun-
inn ,brutust rauðir geislar morg-
unsólarinnar undan skýjaþykkn-
inu skammt fyrir sunnan Keili:
— Mikojan verður áreiðanlega í
góðu skapi í dag, sagði ljósmynd-
arinn og átti það eftir að koma
á daginn.
Þegar starfsmenn Keflavíkur-
flugvallar höfðu sett landgöngu-
brúna að vélinni, gekk sendi-
herra Sovétríkjanna inn í vélina
ásamt Helgu Tryggvadóttur, flug-
freyju, en skömmu síðar birtust
þau aftur í dyrunum með bros-
andi Mikojan á milli sín. Hann
er lágur maður vexti með svart
yfirskegg og dökkt liðað hár, sem
hann greiðir beint aftur. Hann
er örlítið farinn að hærast, enda
ekki að ástæðulausu, því marga
erfiðleika hefur hann þurft að
glíma við á viðburðaríkri ævi
(sjá nánar á bls. 18). —
Mikojan brosir oft og hefur gam-
an af að segja „brandara“. Rúss-
amir, sem kringum hann eru,
setja sig aldrei úr færi að hlæja
af lífs og sálarkröftum að gam-
anyrðum ráðherrans og minnir
það á kennara, sem hefur gaman
af að láta lærisveina sína hlæja
í tímum. Óhætt er líka að full-
yrða, að þeim mönnum, sem hittu
Mikojan að máli á Keflavíkur-
flugvelli í gærmorgun, hafi þótt
hann þægilegur maður í um-
gengni. Hann lék á als oddi, eins
og fyrr getur, og naut sín eink-
arvel, ekki sízt, þegar hann var
kominn upp í móttökuherbergið
á efri hæð flugvallarhótelsins.
Þar fór hann úr frakkanum og
þá kom í Ijós, að hann bar í
vinstra barmi gyllta stjörnu með
hamri og sigð, sem var fest við
rauðan borða, og er það til merk-
is um það, að hann hafi verið
kjörin „hetja Sovétríkjanna“.
Ekki er hægt að segja að Miko-
jan sé svipfagur maður, þó hann
sé viðfeldinn, en augun í honum
eru brún og góðleg og líta
ekki undan, þó í þau sé horft.
Mikojan átti mjög auðvelt með
að umgangast Bandaríkjamenn
þegar hann var fyrir vestan í
janúar sl. eins og kunnugt er Má
raunar segja að för hans vestur
til Bandaríkjanna hafi markað
nokkur tímamót, því hann aflaði
sér vinsælda fyrir þægilega fram-
komu, og svo hrifnir urðu Banda-
ríkjamenn af hæfileikum hans á
viðskiptasviðinu, að þeir sögðu
að hann gæti selt allt. Sumir hafa
sagt, að með för sinni til Banda-
ríkjanna hafi Mikojan brætt is-
inn í kalda stríðinu.
Þegar Gylfi Þ. Gíslason hafði
heilsað upp á Mikojan, gengu
þeir saman inn í flugvallarhótel-
ið. Fréttamaður Morgunblaðsins
heyrði á tal þeirra. Mikojan
skýrði frá því, að hann hefði ver-
ið að lesa sögu Mexico.
— Er þetta í fyrsta skipti sem
þér farið til Mexico, spurði Gylfi
Þ. Gíslason.
— Já, þetta er í fyrsta skipti,
svaraði Mikojan.
Svo leit hann upp í loftið og
sagði: — Hér er ágætt veður,
sagði hann. Ég var hræddur um,
að hér yrði vont veður. Það var
snjór í morgun í Moskvu, en
undanfarið hefur verið gott og
þægilegt frost þar.
Síðan fór Mikojan að tala um,
að hann hefði haft gaman af að
reyna að glima við íslenzkuna og
minntist síðan á sildina.
Síld og vodka
Margir Bandaríkjamenn voru
nú komnir til að horfa á þennan
fræga rússneska leiðtoga og ýms-
ir tóku myndir. Bandarískur
major hristi höfuðið: — Hann
hlýtur að vera ánægður með öll
þessi broshýru andlit, sagði hann,
án þess að skilja þær vinsældir,
sem Mikojan virtist þá þegar
hafa aflað sér í Keflavík.
Síðan var gengið í einni hala-
rófu upp í móttökuherbergið.
Þar var borið fram vín og smurt
brauð.
Mikojan sagði um leið og hann
tók glas:
— Er þetta létt íslenzkt
áfengi?
— Nei, þetta er Staraja (gam-
alt) vodka, var honum sagt, og
svo getið þér líka fengið nýrra
vodka.
Það var augljóst, að Mikojan
varð fyrir dálitlum vonbrigðum
af þeirri fátækt íslendinga að
geta ekki veitt honum létt, ís-
lenzkt vín. Hann tók samt glas-
ið og sagði:
— Vínið losar um málbeinið.
Gylfi Þ. Gíslason sagði:
— Yðar skál!
Mikojan: — Skál fyrir vináttu
íslands og Sovétríkjanna.
Síðan fóru þeir að ræða um
viðskipti íslands og Sovétríkj-
anna. Gylfi Þ. Gíslason skýrði
Mikojan frá því, að íslendingar
hefðu selt milli 20—30% af fisk-
afurðum sínum til Sovétríkj-
anna.
— Eruð þið ekki ánægðir með
viðskiptin? spurði Mikojan. Haf-
ið þið nokkrar kvartcuiir fram að
færa?
Krúsjeif talar digurbarkalega um;
Eldflaugar og
— Leynd
Framh. af bls. 1.
Veiðar þar um langt skeið, mættu
þó gera það áfram. — Embættis-
mcnn hér, sem fylgzt hafa vel
með þessum málum, telja sumir,
að úrslit þessa máls verði þau,
að slik veiðiréttindi verði sam-
þykkt um skeið — en 12 milna
fiskveiðitakmörk verði leidd í lög
áður en lýkur. — Ef slík mála-
miðlunartillaga næði fram að
ganga á sjóréttarráðstefnunni í
Genf að vori, gætu brezkir togar,
ar, a. m. k. um skeið, haldið á-
fram veiðum við ísland utan 6
milna frá ströndum.
Ekki hefir verið unnt að fá
neitt fram af opinberri hálfu hér
um raunverulegt viðfangsefni
ráðstefnunnar — aðeins lögð á-
herzla á, að hún sé einungis tii
„könnunar“, en engar ákvarðanir
verði þar teknar. Viðko.mandi
brezkir embættismenn segja, að
náið samband verði áfram haft
við aðrar þjóðir um þessi mál,
fyrir Genfarráðstefnuna.
Á blaðamannafundi sagði for-
mælandi brezka utanríkisráðu-
neytisins aðspurður: „Ráðstefna
þessi er raunverulega aðeins
framhald sams kojiar viðræðna,
sem vér höfum átt við alla áhuga-
sama aðila um rúmlega sex mán-
aða skeið, um réttarreglur á haf-
inu“. — Er spurt var, við hverja
hefði áður verið rætt, sagði tals-
maðurinn: „Við nágrannaríki
þau, er sýnt hafa málinu áhuga
og eiga hér hagsmuna að gæta,
og við Bandaríkin. — Talsmaður-
inn lagði áherzlu á, að þetta væru
óformlegar viðræður, en ekki
haldnar til þess að ganga frá nein
um samningum.
Hann sagði fréttamönnum, að
slíkir embættismannafundir
hefðu áður verið haldnir, en þessi
væri hinn fjölmennasti hingað til.
— Talsmaðurinn skaut sér hins
vegar undan að svara því, hvort
Bretar hefðu boðað til þessarar
ráðstefnu.
vetnissprengjur
MOSKVU, 17. nóvember.
í SOVÉTRÍKJUNUM er
verksmiðja, er framleiðir ár-
lega 250 eldflaugar, sem hver
um sig er búin vetnissprengju,
sagði Krúsjeff m. a. í ræðu,
sem hann flutti á blaða-
mannafundi í Moskvu sl.
Iaugardag.
'k
1 ræðu þessari, sem var gerð
opinber hér í kvöld, sagði Krús-
jeff og, að Sovétríkin væru
reiðubúin til þess að varpa þess-
um ægilegu vopnum í djúp hafs-
ins — í þágu friðarins. — Eftir
því sem forsætisráðherrann
sagði, eru nú miklar birgðir
eldflauga víðs vegar um Sovét-
ríkin, og eru þær ýmist búnar
venjulegum kjarnorkusprengjum
eða vetnissprengjum.
Með þessum vopnum gætum
við þurrkað alla óvini okkar út
af yfirborði jarðar, sagði Krús-
jeff, ef á okkur yrði ráðizt — en
við munum líka gjama varpa
þeim á hauga, ef önnur ríki eru
reiðubúin að gera slíkt hið sama.
k
Krúsjeff minntist á fyrirhug-
aða fór sína til Frakklands og
sagði m. a. í því sambandi, að
það væri mikilsvert að efla gagn-
kvæman skilning með Frökkum
og Rússum, en hann undirstrik-
aði, að Sovétríkin hyggðust ekki
breyta stjómmálastefnu sinni í
neinum grundvallaratriðum. —
Við erum fæddir kommúnistar,
sagði Krúsjeff, við lifum sem
kommúnistar — og við 'munum
halda áfram að vera kommún-
istar. — Hann sagði jafnframt,
að þrátt fyrir mikinn skoðana-
mismun, færi nú spennan í
heimsmálum greinilega minnk-
andi.
1 Krúsjeff vék að áætlunum V-
Þjóðverja, að reisa útvarpsstöð í
Berlín ,og sagði að slíkt væri ó-
löglegt og ögrandi. — Síðan
ræddi hann um sovézku afvopn-
unartillögurnar og kvaðst vilja
taka fram, að þær væru ekki
fram komnar vegna þess, að
Sovétríkin væru nú veikari en
áður, eins og sums staðar hefði
verið gefið í skyn. — Þvert á
móti — við erum sterkari á öll-
um sviðum en nokkru sinni fyrr,
sagði Krúsjeff, en við óskum eft-
ir friði og teljum það skyldu
okkar að gera allt, sem í okk-
ar valdi stendur til þess að
tryggja varanlegan frið.
KAUPMANNAHÖFN — Danir
eru nú í óðaönn að höggva og
flytja út jólatré. — Var þess getið
í blaðinu Berlingske Tidende í
gær, að daginn áður (mánudag)
hafi verið skipað 50 lestum af
jólatrjám um borð í Gullfoss, er
verði flutt með skipinu til íslands
í þessari ferð.
Truman fylgdar-
maður Eisen-
howers?
AUGUSTA, Bandaríkjunum,
17. nóv. (NTB/Reuter). —
Seint í kvöld upplýsti opinber
talsmaður forsetaembættisins,
að Eisenhower hefði í hyggju
að fá Truman, fyrrverandi for-
seta, til þess að slást í för
með sér á fyrirhuguðu ferða-
lagi til Evrópu, Afríku og Asíu
í næsta mánuði. — Eisenhow-
er mun þá heimsækja a. m. k.
ellefu lönd, eins og fyrr hefir
verið skýrt frá.
Gylfi Þ. Gíslason svaraði, að
viðskiptin hefðu gengið greitt og
íslendingar hefðu ekki fram að
færa neinar kvartanir.
Þá greip Jónas Haralz fram í
og sagði:
— Við höfum að vísu ekki feng
ið allar þær þykktir og stærðir
af timbri, sem við höfum óskað
eftir frá Sovétríkjunum, en það
er sennilega vegna þess, hversu
markaðurinn hér er lítill.
Þá hristi Alexandrov, sendi-
herra, höfuðið og skaut inn í,
að þessi gagnrýni væri ekki rétt-
mæt: — Við höfum staðið við
allar okkar skuldbindingar, sagði
hann.
Mikojan brosti, og sagði, að
sendiherrann kynni, eins og góð-
sov, að nafni, sem hann talaði
við um stund undir róm. Svo
leit hann á gestgjafa sína og
sagði: — Þetta er aðstoðarráð-
herra um utanríkisviðskipti. Ég
hef talað við hann. Hann ætlar
að gera sitt bezta til að bæta úr
þörfum ykkar. Borisov er ágæt-
ur máður. Hann berst á móti
skriffinnunum og vill allra vand-
ræði leysa. Hann er mikill sölú-
maður og vill helzt selja allt
strax. Hann hefur lagt sig svo
fram um viðskiptin, að hann hef-
ur misst allt hárið, eins og þið
getið séð. En það er ekki við-
skiptunum við ísland að kenna,
þau hafa víst gengið ágætlega,
er ekki svo?
Svo bætti Mikojan við:
Mikojan gengur úr flugvélinni
í fylgd Alexandrow sendiherra
ur flokksmaður, betur við sjálfs-
gagnrýni en gagnrýni utanað-
komandi frá.
Það var hlegið mikið og einsk-
is manns orðstír lengur í hættu.
Gylfi Þ. Gíslason hélt áfram
að skýra Mikojan frá viðskipt-
um okkar við Sovétríkin. Hann
benti honum á, að hann hefði
aðallega talað um síldina, en hún
væri ekki aðalatriðið. Við legð-
um höfuðáherzlu á að selja fros-
in flök til Sovétríkjanna: — 80%
af útflutningi okkar til Sovét-
ríkjanna eru frosin flök, sagði
hann. Það er mikilvægast fyrir
okkur að geta selt fryst flök til
Sovétríkjanna.
Síðan skýrði ráðherrann Miko-
jan frá því, að þetta væri til-
tölulega ný framleiðsluaðferð og
skaut Mikojan inn í, að allt það
sem nýtt væri ætti erfitt upp-
dráttar: — Hingað til höfum við
aðallega sett ísland í samband
við síld, sagði hann. Síld er mjög
vinsæll réttur í Sovétríkjunum
og er einkum borðuð með kar-
töflum. En hafið þið annars nokk-
uð yfir viðskiptum við okkur að
kvarta? sagði hann enn og bætti
við: — Bandaríkjamenn segja, að
við viljum ekki verzla nema
hagnast á því sjálfir. Hvað seg-
ið þið um þetta? Hafið þið yfir
nokkru að kvarta?
Gylfi Þ. Gíslason skýrði frá
því, að við flyttum aðallega inn
olíu frá Sovétríkjunum og hún
væri mjög auðveld í meðförum.
— 80% af innflutningi okkar frá
Sovétríkj unum er olía og benzín,
sagði hann. Rússneska olían er
alveg eins og olía frá öðrum lönd-
um, a. m. k. lyktar hún eins!
— Báðir eiga að græða, sagði
Mikojan, og beindi svo máli sínu
nokkra stund að samferðamönn-
um sínum, einkum einum, Bori-
— En við eigum báðir að græða,
og það bezta í viðskiptum okk-
ar er enn hægt að bæta til muna.
Nú var borið smurt brauð fyr-
ir Mikojan. Hann athugaði, hvað
væri á boðstólum og var lengi að
ákveða, hvað hann ætti að taka:
— Ég verð víst að taka síld, sagði
hann, því annars haldið þið, að
ég hafi ekkert meint með því,
sem ég sagði áðan um síldina og
Island. Svo leitaði hann að síld,
en fann aðeins sneið með dálitl-
um síldarbita og eggjum. Hann
valdi sér hana og brosti með sín-
um brúnu augum og þar með
áttu allir að vera sannfærðir um,
að hann meinti hvert orð, sem
hann hafði sagt.
Svo litaðist hann um í herberg-
inu og sagði: — Ég er orðinn
sveittur. Það er ekki vínið, held
ég, það er loftið í herberginu.
Einn af fulltrúum utanríkis-
ráðuneytisins hljóp til og opnaði
gluggann.
Síld og egg eiga vel saman,
hélt Mikojan áfram. Síld er samt
bezt með kartöflum. Vodka er
líka ágætt. Fólki í Norður-Ev-
rópu finnst vodka gott. Mér
finnst gott að fá mér vodka, þeg-
ar ég kem heim úr frostinu eftir
langan og erfiðan vinnudag.
Gylfi Þ. Gíslason: — Á flestum
veitingahúsum hér er hægt að fá
vodka.
Mikojan: — Við kaupum af
ykkur síld, þið kaupið af okkur
vodka. Það á vel saman. Skál fyr-
ir öllum íslenzkum fiski.
Og svo var skálað fyrir þorsk-
inum.
— En viljið þið ekki kaupa af
okkur meira, spurði Mikojan enn
fremur. Hversvegna kaupið þið
ekki af okkur myndavélina, sem
tók myndina af hinni hlið tungls-
ins?
Ræðir við fréttamenn
Það var hlegið. Svo ávarpaði
Mikojan islenzku blaðamennina
nokkrum orðum, og sagði m.a., að
það sem væri gott í sambúð ís-
lendinga og Rússa mætti enn
bæta. Þjóðirnar ættu við svipaða
örðugleika að etja, því báðar
byggju i harðbýlum og erfiðum
löndum. Vinátta okkar, sagði
hann ennfremur, er gott dæmi
þess, hvernig hægt er að bæta
sambúðina milli stórra og lítilla
rikja. Við viljum friðsamlega
sambúð. Krúsjeff, forsætisráð-
herra Sovétríkjanna, hefur oft
talað um friðsamlega sambúð og
nú síðast hefur hann með heim-
sókn sinni til Bandarikjanna
sannfært milljónir Bandaríkja-
manna um, að við séum að vinna
gott starf í þágu friðarins. Ég
veit, það þarf ekki að sannfæra
ykkur um slíkt. Skál fyrir friði!
Eruð þið kannski á móti því að
skála fyrir friði?
Og litlu síðar hélt hann enn
áfram:
— Þið hafið ameriska herstöð
hér i landi ykkar. Þegar afvopn-
unartillögur okkar hafa náð fram
að ganga verður engin þörf fyrir
slíka herstöð og þá verður bezt
að leggja hana niður.
Þegar hér var komið sögu, var
Mikojan bent á, að bandariskt
herlið væri á Keflavíkurflugvelli.
Hann sagði aðeins: — Það er
bezt að breyta hcrstöðinni hér í
íþróttasvæði. Flugvöllurinn er
ágætur til að iðka á honum
skautaíþrótt.
Nú fengu fréttamenn tækifæri
til þess að spyrja Mikojan nokk-
urra spurninga. Fréttamaður