Morgunblaðið - 02.12.1959, Side 6

6
MORCVNBIAÐIÐ
Miðvilcudagur 2. des. 1959
Fyrir skömmu rakst stór flutningaflugvél af Constellation-gerð á húsasamstæðu í Chicago í
Bandaríkjunum. Varð bæði manntjón og eigna, en auk hússins, sem flugvélin rakst á, kviknaði
einnig í næstu húsum. — Á myndinni sjást verksummerki að nokkru — og bruna- og björgunarlið
er komið á slysstaðinn.
Norskir útgerðarmerm vildu
senda samúðarkveðjur
Mikil útk>ensla í
fiskveiðum Rússa
Sagt trá grein A. Berdins um áætl-
anir á jbví sviði
BERGEN. — Samtök útgerðar-
manna hafa lýst sig andvíg út-
færslu fiskveiðitakmarka í 12
mílur. Með tilliti til úthafsveiða
eru aðgerðir íslendinga litnar ó-
hýru auga. Norsku sjómennirnir
sáu íslendinga moka upp síldinni
í sumar á þeim svæðum sem
Norðmenn veiddu áður við ís-
land. Þess vegna telja samtök út-
gerðarmanna miður farið, að af-
staða sjómanna í Norður-Noregi
hafi reynzt sú sem raun ber vitni
— og samtökin harma, að fslend-
ingum hafa borizt uppörvandi
kveðjur frá Noregi í baráttu
þeirra fyrir 12 mílna landhelg-
inni. Á fundi útgerðarmanna hér
var slíkt sem þetta talið tilræði
við úthafsveiðar Norðmanna.
Á fundi fulltrúanefndar sam-
takanna var lagt til, að brezkum
sjómönnum yrðu sendar samúð-
arkveðjur vegna hinnar hörðu
baráttu þeirra fyrir því að halda
þeim fiskveiðirétti, sem þeir
hefðu unnið sér á siðustu manns-
öldrum. Ekki var þessi tillaga
samþykkt, en hins vegar lögð á-
herzla á það, að norska sjávar-
útvegsmálastjórnin hefði farið
þannig að í meðferð þessa máls,
að nú væru hagsmunir Norð-
manna hvað úthafsveiðar snertir
svo vanvirtir í útlöndum, að Norð
menn væru ekki lengur hafðir
með í ráðum, þegar málin væru
rædd á alþjóðavettvangi.
Nýja testamentið
með myndum
KOMIN er út ný útgáfa af Nýja
testamentinu, sem gefin er út af
bókaverzlun Snæbjarnar Jóns-
sonar og á kostnað Hins ísl.
biblíufélags. Útgáfa þessi er frá-
brugðin hinum eldri að því leyti,
að hún er með myndum, sem
eru úr Biblíu Hins brezka og erl.
Biblíufélags, og fengust prentað-
ar með leyfi félagsins. — Eru
myndirnar allmargar og skýra
hina ýmsu atburði, sem Nýja
testamentið segir frá. Er mikill
fengur að útgáfu þessari, sem er
hin handhægasta og vönduð að
frágangi.
Nýja testamentið er prentað í
Leiftri en myndirnar voru end-
urprentaðar í Ofsetmyndunu
Norska stjórnin hefur lýst því
yfir, að hún muni ekki taka neina
afstöðu í landhelgismálinu fram
til Genfarráðstefnunnar, en út-
Síðastliðinn föstudag birtist hér
í dálkunum bréf frá Haraldi
Teitssyni, þar sem hann gagn-
rýnir val tónlistarinnar í morg-
unútvarpinu. Ekki eru allir hon-
um sammála, og hafa Velvak-
anda borizt nokkur mótmæla-
bréf G. W. Vilhjálmsson skrifar:
• í kompaní við hávað-
ann
Formælendur glamurvæðingar
innar telja sig eiga erfitt með
að hefja dag hvern og kenna það
þeim ágætismanni, er nýlega hef-
ur tekið við tónlistardeild Ríkis-
útvarpsins.
Hvað er sá maður að gera? Er
hann að hrófla við hreyflinum i
eilífðarvél íslenzkrar fram-
leiðslu, driffjöðrinni, sem inn-
byrðir fiskinn í niðursuðudósina,
drífur nálina gegnum fataefnið,
benzínið í botn á mjólkurbílnum,
hamrinum á steðjan, sjálfu dægur
laginu? Er hann að stofna ar-
vinnulífi íslendinga í hættu, en
eins og menn vita gengur at-
vinnulíf vort beinlínis fyrir dæg-
urlögum?
Nú vill áðurnefndur maður
hefja morgundagskrá Ríkisút-
varpsins á sígildri tónlist, í stað
þess að leyfa blessuðum hvítu
máfunum að vekja mann yndis-
legri röddu.
Eg er persónulega hrifinn af
því, að Árni Kristjánsson skuii
koma þessari breytingu á. Ég tel
hverjum manni hollt að hefja
daginn með því að hlýða á sí-
gilda tónlist.
Sennilega er það óvíða annars
staðar í heiminum, sem heilabú
manna hafa gefist í jafn ríkum
mæli upp fyrir sefjandi og sljóvg
andi áhrifum dægurlagaglamurs
og hér. Víðast á vinnustöðum,
í leigubifreiðum, í bíóum og ann-
ars staðar á dægurlagaskrattinn
hver-ja sekúndu, sem ekki fer til
plötuskipta en því miður er tækni
gerðarmenn í Bergen óttast, að á-
róður sjómanna í Norður-Noregi
fyrir 12 mílna landhelgi, hafi of
mikil áhrif á stjórnina.
á því sviði óskapleg í dag. Reynd-
ar er það svo, að menn hætta að
heyra dægurlögin með tímanum,
en skynja aðeins hávaðann. Þeir
komast í kompaní við hávaðann,
en meta ekki eitt hið bezta þögn-
ina.
Ég er ekki á móti því að dæg-
urlög séu leikin í hófi. Gott dæg-
urlag getur verið glettin bára,
þótt önnur flýji maður sem hol-
skeflur, ef það er þá hægt.
Ekki er ég heldur á því, að
flytja eigi stöðugt sígilda tón-
list í útvarpinu. Enginn þolir að
hlýða endalaust á hana, enda
skyldi ekki bera svo ört að hrá-
efni, að ekki verði úr unnið.
Og engum er hollt að hlýða
stöðugt á útvarp eða önnur hljóin
flutningstæki. Sólarlagið varir
aðeins stutta stund.
Hugur manna vaknar ekki á
morgnana, ekki heldur við sí-
gilda tónlist. Líkamir þeirra geta
hins vegar vaknað svo við morg-
unleikfimi útvarpsins, að þeir
geta heitir hafið rokkið eftir
hana.
Ég þakka Árna Kristjánssyni
fyrir að nema dægurlagið og há-
vaðann úr morgunútvarpinu. Það
meta margir og verða fleiri
* Morgunleikfimi næst
andaktinni.
Kona nokkur kom að máli við
Velvakanda, og kvaðst viljavekja
athygli þeirra sem ekki vita á
því að næst á eftir andaktinni á
morgnana kemur morgunleik-
fimi, svo óþarfi sé að deila um
það hvers konar tónlist megi
leika á eftir guðsorðinu.
• Er betra að léleg stöð
sé íslenzk?
Og hér fer á eftir kafli úr bréfi
um þetta efni frá Oddi Björns-
RtJSSAR eru nú stöðugt að
stækka fiskiskipaflota sinn og
auka fiskveiðarnar bæði í At-
lantshafi og Kyrrahafi. Nýlega
birtist hér í blaðinu frétt um
það, að þeir ætluðu að láta smíða
fyrir sig í Vestur-Þýzkalandi 25
stóra verksmiðjutogara af Push-
kin-gerð til viðbótar þeim 18,
sem þeir þegar hafa fengið það-
an. —
Mjög erfitt hefur verið að gera
sér heildarmynd af fiskveiðiút-
þenslu Rússa, því að fréttaöflun
þaðan að austan er á ýmsan hátt
örðug. En nú hefur Mbl. borizt
grein frá rússneska blaðafulltrú-
anum hér, sem fjallar um þetta
mál. Er hún skrifuð af A. Berdin,
yfirmanni fiskveiðideildar áætl-
unarnefndar Sovétrikjanna.
Mest aukning á úthafsveiðum
Þar greinir Berdin frá því,
að Rússar áætli að auka sjó-
veiðar sínar á fiski, sel og hvöl-
um um 60,3% á tímabilinu 1958
—1965. Sel- og hvalveiðar eru
innifaldar í þessu, en þar sem
örðugt er um vik að auka þær
er sýnilegt, að þessi aukning á
að langmestu leyti að koma á
fiskinn.
Langmest aukningin á að koma
á fiskveiðar á úthöfunum. Upp-
lýsir Berdin, að árið 1955 hafi
63,2% af heildarfiskafla Rússa
verið veiddur á úthöfunum. Arið
syni:
„Einhver þessara óhamingju-
sömu gutl-tónlistarvina lýsti því
yfir á prenti, að ef útvarpið réði
ekki bót á því ógnarástandi er nú
ríkti í tónlistarmálum þess, færi
hann bara að hlusta á Keflavík-
urstöðina og taldi hann að þjóðin
myndi fara að sínu fordæmi.
Skyldi þeim vera það of gott að
hlusta á Keflavík sem það vilja,
ég get a. m. k. ekki ímyndað mér
að það sé meiri synd að stilla á
hana en aðrar lélegar stöðvar.
Hitt er annað mál að tónlistm
þar hefur þótt þess eðlis að ekki
þætti henta að hún glymdi hálfan
sólarhringinn á íslenzkum heim-
ilum. Er þá eitthvað betra að
slík tónlist komi frá íslenzkri
stöð?
Ef það er óhollt að hlusta
sinkt og heilagt á djass og dæg-
urlög og útþynnta kvikmynda-
tónvellu frá Keflavíkurstöðinni,
þá fyndist mér það hneykslan-
legt ef Ríkisútvarpið ætlaði sér
að koma í staðinn fyrir þá stöð.
Auðvitað á útvarpið að vera al-
þýðleg stofnun, en það á um leið
að vera menningarstofnun. Hing-
að til hefur það þótt menningar-
legur lágmarksstandard að fólk
þyldi létta klassíska tónlist, og
jafn sjálfsagt er að útvarpa dans-
og dægurlögum. En hitt er bara
hrein frekja að fara fram á að
dans og dægurlög séu látin tröl!-
ríða tónlistartíma útvarpsins.
Ég vil að lokum þakka Árna
Kristjánssyni þetta framtak, og
geri það um leið fyrir hönd
flestra er ég hefi talað við um
þetta mál. (Ég veit að Haraldur
Teitsson trúir mér ekki núna, en
það verður að hafa það).“
Ps.: Rétt í þessu var að berast
bréf um þetta efni frá Björgvin
Guðmundssyni tónskáldi, og það
verður að bíða til morguns vegna
rúmleysis.
1958 hafi úthafsveiðin numið
73% og árið 1965 á hún að nema
hvorki meira né minna en 83%
af heildarfiskafla Rússa.
1 þessum tölum er blandað
saman bolfisk og síld og skil-
greinir höfundur ekki hve miklu
hvort nemur. Má e. t. v. ætla að
aukningin sé nokkuð jöfn á báð-
um þessum tegundum.
Höfundur segir, að fiskveiði-
aukning Rússa eigi að verða
helmingi meiri á tímabilinu 1958
—1965 en hún varð á tímabilinu
1952—58 og jafn mikil eins og
öll aukning fiskveiðanna á 25
ára tímabilinu frá 1932 til 1957.
Kemur þetta heim við það sem
vitað var áður, að Rússar fóru
ekki verulega að hafa áhuga á
fiskveiðum fyrr en upp úr 1950
og mest þessi síðustu ár.
Skiptingin eftir veiðarfærum
sýnir þessa sömu þróun. Árið
1950 veiddu togarar og reknetja-
skip um 22% af heildarafla Rússa
1955 var það komið upp í 41%,
1958 var það 57,6% og á að kom-
ast upp í 62% árið 1965. Það er
undarlegt, að hér eru flokkaðir
saman togarar og reknetjaskip
og engin skilgreining á því, hvað
togarar veiddu út af fyrir sig og
hvað reknetjaskip.
Miklar nýsmíðar skipa
Næst víkur greinarhöfundur að
nýsmíði fiskiskipa í sambandi við
fyrirhugaða aukningu fiskveið-
anna. Hann gefur þó ekki upp hér
frekar en annarsstaðar neinar
fastar tölur, sem segir, að í ráði
sé að byggja verulegt magn af
veiðiskipum, flutningaskipum og
verkunarskipum. Þar á meðal eru
togarar með frystiútbúnað af
„Mayakovsky" gerðinni, meðal-
stórir togarar af „Okean“-gerð-
inni, sem einnig eru búnir kæli-
tækjum í lestum. Þá nefnir hann
verksmiðj uskip til vinnslu á síld,
til að sjóða niður krabba, hval-
veiðiskip og fleira. Ekki getur
hann þó um byggingu Pushkin-
togaranna í Þýzkalandi.
Sérstök áherzla verður lögð á
aukningu karfaveiða og haust-
síldveiða í Norður-Atlantshafi og
á veiði sardínu og túnfisks í suð-
urhluía Atlantshafsins. Rannsókn
arskip verða send af stað til að
leita nýrra fiskimiða, og leiðangr
ar verða gerðir út til veiða í
Kyrrahafi og Berings-hafi.
Framleiðsla á fiskimjöli
í síldveiðunum verður áherzla
lögð á haustsíld og að bæta fram
leiðsluna, bæði á saltsíld og
reyktri síld, þar sem kæling verð
ur notuð á öllum stigum fram-
leiðslunnar til að hindra skemmd
ir fæðunnar. Nú eru um 37%
aflans frystur en árið 1965 á að
frysta um 55% hans. Sardínu-
veiðar eiga að áttfaldast á þessu
tímabili.
Þá skýrir A. Berdin frá því
að mikil áherzla verði lögð á
veiðar vinnslufisks, þ.e. til fram-
leiðslu á fiskimjöli. Er það gert
í samráði við landbúnaðaryfir-
völdin, sem vilja fá aukið fóður
fyrir svín og alifugla.
Að lokum skýrir greinarhöf-
undur frá því, að verið sé að
auka véltækni í fiskveiðunum. —
Ýmsar sjálfvirkar vélar eru tekn-
ar í notkun við verkun fisksins,
við að flaka hann og roðfletta
o. s. frv. Þá er verið að búa
reknetjaskipin vélknúnum vind-
um til að draga netin inn, en
það hefur verið gert í höndunum
fram til þessa. Segir höfundur
að á tímabilinu fram til 1965
verði komið upp 137 færiböndum
til niðursuðu á fiski, 130 til hrað-
frystingar á fiski og 90 færibönd
við framleiðslu á fiskimjöli.
skrifar úr
daglegq lifinu