Morgunblaðið - 20.05.1960, Blaðsíða 3

Föstudagur 20. maí 1960
MORGVNBLAÐ1Ð
3
ÞAÐ er ekki alltaf auðvelt að
finna gott efni í blað, eins og
oft má sjá á blöðunutn sjálf-
um, en hvað um það, blöðin
verða að koma út hvern dag
með sinn skammt af góðu og
slæmu efni, sem ekki verður
afíur tekið.
Höfnin hefur oft reynzt and
lausum blaðamanni góð þrauta
lending — hér er ekki átt við
sjálfsmorð — þegar allt ann-
að hefur brugðizt Þanníg var
það í þetta sinn, þegar blaða-!
maður Mbl. var á hnotskóg
eftir þriðju síðu efni. Skip-
in lágu bundin við hafnar-
bakkana, Hekla, Herðubreið,
togarar og mótorbátar, líf og
starf en ekkert sérstakt nema
sólin, sem er auðvitað sérstök
fyrir alla.
Þarna við Ægisgarðinn ligg-
ur svo eitt af Moore Mack skip
unum sem alltaf koma hingað
öðru hverju með varning
handa varnarliðinu. Stórvax-
inn negri með hvíta húfu á
höfði og jafn hvíta svuntu
framan á sér stendur við borð
stokkinn og horfir á hafnar-
karlana skipa upp járni úr
lestum skipsins. Hann hlýtur
að vera kokkur — svona
hreinn og hvítur, afsakið hvít-
klæddur. Hvernig væri að tala
einu sinni við negra? Það er
aðall blaðamannsins að fram-
kvæma það sem honum dettur
í hug á stundinni — hvernig
sem eftirleikurinn verður. En
vill hann tala við blaðamann?
★
Hvers vegna viltu endileg^
tala við mig, segir negrinn,
það eru margir aðrir menn á
þessu skipi. Ég get ekki talað
við alla á skipinu, segir blaða
maðurinn og finnst mikið til
rökvísi sinnar koma. En negr
inn lætur ekki slá sig út af
laginu. — Ég er að vinna, seg-
ir hann, en ég skal vita hvort
ég finn ekki eitthvað annað
„fórnardýr". — Já, þakka þér
fyrir, en þú verður að hafa
það svart. — Hvers vegna? —
Ég er orðinn leiður á hvítum
í bili. Hefur þú aldrei talað
við negra? — Nei. — Þú verð-
ur hissa hvað þeir eru hvítir
þegar þú talar við þá og hvað
þú ert svartur sjálfur. Þetta
var í fyrsta sinn sem þessi
blaðamaður rakst á heimspek-
ing með svuntu — því konur
Karl Westbrook og Jirumy Davenport
Rætt við tvo negra
verða ekki sakaðar um slíkt
— og hann varð orðlaus. Kokk
urinn beið heldur ekki eftir
svari, en hvarf niður í skipið,
léttstígur eins og balletdansari
og húfan vaggaði á höfðinu.
Já hafnarkarlarnir voru að
skipa upp járni, og þarna
gengur maður eftir bakkan-
um með tvær fötur íullar af
vatni og ekki dropi fer til spill
is. — Hvað ætlar maðurinn að
gera við þetta vatn, segir
kokkurinn og stendur allt í
einu við borðstokkinn aftur.
— Hann ætlar sjálfsagt að þvo
sér þangað til hann er orðinn
eins hvítur og svuntan þín. —
Þá má hann lengi þvo sér og
óvíst að það verði nokkuð
eftir af honum, þegar hann er
búinn. — Náðirðu í einhvern?
— Já, tvo, þeir eru að skipta
um föt og ætla í land á eftir.
Komdu niður á meðan.
★
Annar er kynblendingur,
smávaxinn og grannur, hinn
stór og þrekvaxinn með flest
einkenni óblandaðra Ameríku
negra. Báðir vinna í eldhús-
inu. Kynblendingurinn hefur
komið hingað þrisvar sinnum
áður, en sá óblandaði aldrei
fyrr. — Ég gekk í land áðan,
segir hann, rétt til að þefa að
staðnum, þetta er falleg og
þrifaleg borg — og fólkið eins
og allstaðar annars staðar.
Einn lítill drengur sagði halló
og ég sagði halló á móti, börn
eru allsstaðar eins — í Súdan,
Ameríku eða Islanlif
— En þeir fullorðnu?
— Já, fólk er í stórum drátt-
um allsstaðar eins nema sið-
venjur þess og fordómar, sem
lúta uppeldi og gömlum hefð-
um. Hver einstaklingur á sína
drauma, sínar þrár og sín
vandamál, sem virðast aldrei
skilja við* manninn frá vöggu
til grafar, þó hann sé ef til
vill snauður af öllu öðru, en
það má flokka öll þessi vanda
mál niður og hver maður hlýt-
ur að finna sín vandamál í
einhverjum flokki, þannig ber
allt að sama brunni — maður-
inn er allsstaðar sá sami,
hvort sem hann er hvítur,
rauður eða svartur.
Eru allir negrar svona mikl
ir heimspekingar?
Kannski er það gamalt
ófrelsi sem hefur blásið þess-
um hugsunum í brjóst margra
negra, ófrelsi sem stafaði af
því að menn viðurkenndu
ekki aðra menn sem menn.
En það eru liðnir dagar og
koma aldrei aftur — við skul-
um heldur koma í land og
skoða fleiri íslendinga.
— Fyrst ætla ég að sýna
honum myndir af fjölskyldu
minni, segir kynblendingur-
inn. — Þetta er konan mín,
þetta er barnið mitt, þetta er
móðir mín, hún á heima í Kali
forníu — og þetta er konan
sem ég ætla að kvænan næst.
Hún er norsk. Ég vil ekki
kvænast ameriskri stúlku aft-
ur. Það er gott að vera í Ame-
ríku, allar hugsanlegar
skemmtanir sem peningar
geta veitt — og sumir þéna
vel, kennski of vel, þú getur
veitt konunni þinni nvað sem
er, en þú getur aldrei verið
óhultur um hana, ekki einu
sinni fyrir vinum þínum. Ég
held að evrópskar stúlkur séu
trygglyndari — kannski vegna
þess að freistingarnar eru
minni.
— Hvernig lízt þér á þær
íslenzku?
— Þær eru allar eins —
kannski eru líka allar konur
eins.
— Nema sú norska?
— Já, nema sú norska. Ann-
ars hef ég ekki fengið tæki-
færi til að kynnast íslenzkum
stúlkum náið, þær virðast vera
hræddar við Ameríkana, ég
held það sé ykkur karlmönn-
unum að kenna. Ég hef aftur
á móti kynnst íslenzkum karl-
mönnum, einum sér, en það er
eins og þeir breytist, þegar
stúlkurnar eru nálægt, eins og
þeir séu á verði og þær finna
það. Þetta er víst allsstaðar
eins, þar sem herstöðvar eru.
— Hvernig er þetta í Ame-
ríku í sambandi við litarhátt?
— Þeir hvítu, segir sá
óblandaði, eru sumir hræddir
um konurnar sínar, en ef þá
langar í svarta stúlku er
ekkert til fyrirstöðu nema
kannski stúlkan sjálf, við
skiptum okkur ekki af því
yfirleitt. Þetta er eðlilegt að
minni hyggju, en á fyrir sér
að breytast. Ég trúi því að ein
hverntima í framtíðinni búi
rvítir og svartir saman eins og
ein fjölskylda, líka hér á Is-
landi. Þá mun það ekki vekja
meiri eftirtekt á Islandi, þó
svartur maður sé á gangi, frek
ar en þegar þú gengur eftir
götunni í normal ástandi. Ég
tók eftir því, þegar ég gekk
í lapd í dag að margir horfðu
forvitnislega á mig. — Eru
negrar sjaldséðir hér?
— Já, fólk er kannski svo-
lítið forvitið?
— Ég er líka forvitinn gagn
vart því og vildi geta staðið
hér lengur við og kynnst því
betur, fólk á að kynnast og
blanda geði saman, þá sér það
að munurinn er enginn nema
litarhátturinn og mismunandi
siðvenjur.
— Það eina góða við stríðið
var ef til vill það, segir kyn-
blendingurinn, að þar fundu
menn að þeir voru allir bræð-
ur og urðu að standa saman,
hvítir og svartir hlið við hlið.
Þeir sem voru hinum meginn
víglínunnar voru líka bræður,
en við mundum ekki eftir því
nema einstaka sinnum, þegar
einhver var að deyja.
— Hvernig er að vera á
þessu skipi?
— Við erum eins og ein
fjölskylda, segir sá óblandaði,
heimurinn gæti margt lært af
þeirri fjölskyldu. — Nú skul-
um við koma í land, svo ég
geti sagt fjölskyldunni heima,
að ég hafi komið hingað, börn-
in mín spyrja mig alltaf spjör-
unum úr, þegar ég kem heim
— Kannski þau verði blaða
i.e.s.
STAKS1EINAR
Póstferð á Vatnajöku!
SérstÖk umslög gefin ut
I FYRRA tók Jöklarannsóknarfé
lag Islands upp það nýmæli að
setja upp pósthús á Grímsfjalli,
uppi á miðjum Vatnájökii. Fluttu
mælingamenn þangað upp póst-
inn og varð gífurleg aðsókn að
því að fá bréf póststimpluð frá
Grímsfjalli.
Nú eru Vatnajökulumslög
Jöklarannsóknarfélags Islands
fyrir árið 1960 komin út. Helm-
ingur upplagsins fimm þúsund
umslög eins og í fyrra eru tölu-
sett og hafa eigendur að um-
slögum frá 1959 átt kost á að fá
sömu númer aftur í ár. Það sem
eftir er nú, er flestir hafa sótt
sín númer, verður svo selt al-
menningi næstu daga í verzlun-
inni Ritföng á Laugaveg 12 og
í Radíóbúðinni á Öðinsgötu 2
laugardaginn 21. maí frá 1—6
e. h. Einnig hafa verið gefin út
ótölusett umslög, sem eru eins
að útiliti, en helmingi ódýrari.
Pósttferðin á Vatnajökul verður
farin 4. júní, og þurfa því öll
Vatnajökulsumslögin að vera fríj
■ ■
merkt og komin í póstkassann
fyrir föstudaginn 3. júní og mun
Pósthúsið í Reýkjavik strax í
næstu viku hafa sérstakan póst-
kassa fyrir Vatnajökulspóst.
Póstmaður frá pósthúsinu í
Reykjavík verður með í förinni
og stimplar umslögin í skálan-
um á Grímsfjalli við Grimsvötn.
Undirbúningur að farþegaferð-
um á Vatnajökul er nú í fullum
gangi, en þó enn hægt að bæta
í hópinn tveimur til þreinur rösk
um fjallamönnum.
Eldur
I Al.b. Fylki
I GÆRMORGUN laust fyrir kl.
9 var slökkviliðið kvatt á Ægis-
garð, en þar var eldur . M.b.
Fylki RE 171. Hafði kviknað í
netageymslu út fná rafleiðslu.
Skemmdirnar mun-’ ekk> hafa
orðið miklar.
Burt nú!
Kommúnistar eru komnir af
stað með nýtt nöldur út af varn-
arliðinu og Atlantshafsbandalag-
inu. Þessum tilburðum, sem vara
venjulega nokkrar vikur, eru
menn nú orðnir svo vanir, aff
engum þykir tíðindum sæta. En í
þetta sinn er vindhöggið einstak-
lega aumlegt, því að upphlaupiff
átti að tengja við fund æðstu
manna stórveldanna. Sjálfur
Krúsjeff brást svo hérlendum
liðsmönnum sínum, þannig aff
tíminn, sem valinn var til áróð-
ursins, verður sérlega óheppileg-
ur.
En þegar kommúnistar hefja
þessi upphlaup sín, rifjast upp
fyrir mönnum, að afstaða þeirra
til heimsmála hefur verið býsna
kynleg á síðustu áratugum. Til
gamans skal bent á nokkur eftir-
minnilegustu sporðaköstin.
Komi her 1939
Árið 1939 kröfðust kommún-
istar þess, aff viff leituðum her-
verndar Bandaríkjamanna. Þá
sagði Einar Olgeirsson:
„Viff eigum strax að leita trygg
ingar Bandaríkjanna og annarra
ríkja fyrir sjálfstæði voru og
friðhelgi, svo að viff séum ekki
einangraðir og varnarlausir".
Fari her 1940
Eftir að Stalin og Hitler gerðu
griðasamning sín á milli, snerust
kommúnistar gegn brezka her-
námsliffinu hér á landi. Og þá
segir Þjóðviljinn:
„Hvaða ástæða er til aff halda
að sigur Vesturveldanna verffi
nokkuð vitund betri en sigur
Þjóðverja? .... “
Komi her 1941
Þegar Hitler hafoi svikið fé-
laga Stalin og gert innrás í Ráff-
stjórnarríkin, sneru íslenzku
kommúnistarnir enn við blaðinu.
Og þá segir í einu rita þei ra:
„íslendingar. Gerið skyldu yðar
í því stríði, sem nú er háð til aff
ráffa niðurlögum fazismans. Eng-
inn má liggja á liði sínu“.
Fari her eða veri
Eftir að viðsjár tóku að aukast
milli kommúnistaríkjanna og
vestrænu ríkjanna á árunumeftir
styrjöldina, tóku kommúnistar
upp stefnu hlutleysis og varnar-
leysis íslands. Hafa þeir síðan af
og til stokkið upp og heimtað aff
við segffum okkur úr lögum viff
vestrænar þjóðir.
Þess á milli hefur svo baráttan
„gegn her í landi‘“ legið niðri.
Einkum var áhugaleysi þeirra
fyrir brottför varnarliðsins áber-
andi á vinstri stjórnartimunum,
þegar kommúnistar tóku viff
greiðslum fyrir herverndina frá
Bandaríkjastjórn með glöðr
hjarta.
2000 kílómetrar
Um víða veröld velta menn þvT
nú fyrir sér, hvernig á ofsa Krús
jeffs og ráðamanna Ráðstjórnar-
rikjanna standi. Naumast geta
þeir hneyklast svo mjög yfir
njósnafluginu sem slíku. En þaff
er annað, sem þeir hafa orðiff
sárreiðir og auðmjúkir yfir.
Rússar hafa haldið því fram aff
herstyrkur þeirra væri svo mik-
ill, aff þeir gætu auðveldlega kom
iff í veg fyrir aff árásarflugvélar
kæmust inn yfir rússneskt land.
Nú hefur hins vegar komið á
daginn að njósnaflugvél Banda-
rikjamanna var komin hvorki
meira né minna en 2000 km inn i
sjálft hjarta Rússlands. Hefur
þótt miklu varða að dreifa at-
hyglinni frá þessari staðreynd og
ekki ólíklegt að hinar ofsafe.ignu
árásir sér ole^fram 'tf bví sprotn-
Í ar.