Morgunblaðið - 20.05.1960, Blaðsíða 11

Fðstuðagur 20. maí 1960
MORCVJSBL AÐIÐ
11
— A fundi Krúsjeffs
Framh. af bls. 1.
ekki sízt notað til að æsa upp
fólkið með stjórninni í Rússlandi.
Krúsjeff sagðist vilja friðsam-
lega sambúð, „þá getum við hitzt
aftur eftir 6—8 mánuði og verður
andrúmsloftið vonandi betra þá“.
Heilsa með púi
Fréttamennirnir heilsuðu Krús-
jeff með miklu púúú-i og reiddu
hann til reiði. Malinosky var á
báðum áttum, en Krúsjeff reiddi
hnefana æstur og ákveðinn, en
Gromyko utanríkisráðherrá, Vi-
nogradov sendiherra í París og
rússneska sendinefndin, sem sat
fremst í salnum, klöppuðu ákaf-
lega, og sömuleiðis örfáir blaða-
menn. Það skal tekið fram að
fréttamaður Mbl. var ekki meðal
þeirra sem púuðu.
Einhver kallaði yfirlýsingu
hans áróður, en Krúsjeff neitaði
ákaft og barði í borðið. Sagði
hann „púarana“ úr hópi þeirra
sem hefðu fengið sína „lexíu“ við
Stalíngrad, og farið þaðan með
lafandi skott.
Malinovsky er gráhærður, höf-
uðstór og þungur á brún, líkt-
ist mest Agli Skallagrímssyni
skömmu fyrir berserksgang. Ekki
vildi ég eiga neitt undir hon-
um. Þó brosti hann nokkrum
sinnum.
Eins og á sirkus
Byrjun fundarins líktist einna
helzt sirkus, bæði framkoma
Krúsjeffs, sem brosti og gretti sig
á víxl, benti á ennið á sér, gerði
hring og benti síðan á blaðamenn
ina þegar þeir púuðu til að gefa
til kynna að þeir væru eitthvað
ekki almennilegir. Það dró ekki
úr sirkusnum að Malinovsky var
í fullum skrúða með orður niður
fyrir nafla.
Krúsjeff lagði mikla áherzlu á
að hylla kommúnismann, bylt-
inguna og Lenin, en minntist ekki
á Stalín. Hann benti á sjálfan
sig og sagði: „Þið hljótið að vita
„Ástir í
út
á land
NÝTT LEIKHÚS hefur að undan-
förnu sýnt gamanleikinn Ástir í
sóttkví í Framsóknarhúsinu. Nú
er í ráði að fara með gamanleik-
hver stendur hér, það er fulltrúi
hins volduga Rússlands!“ Þessi
þjóðernisandi var sterkur undir-
tónn í öllu sem hann sagði. Ég
held þetta sé sambland af mikilli
minnimáttarkennd og hroka, sem
virðist óskaplegur þegar hann
kreppir hnefana og lætur rödd-
ina bylja á mönnum eins og hagl-
él. Hann virðist hafa mjög mik-
ið sjálfstraust og er fljótur að
svara spurningum. Hann hefur
gaman af að tála og hætti ekki
fyrr en eftir 2 klukkustundir,
„því túlkarnir tilheyra verkalýðn
urh“, sagði hann, „og þeirra
vinnutími er búinn“. Þá hlógu
allir, einnig Malinovsky, sem
annars sat eins og klunnalegur
björn, hissa á öllu tilstandinu.
Kötturinn í rjómanum
„Sovétríkin eru eins og bjarg
þegar gustar frá kapítalistunum“,
sagði Krúsjeff. Aðspurður sagði
hann að Rússar mundu halda á-
fram viðræðum um bann við
kjarnorkutilraunum í Genf, „ef
amerísku heimsvaldasinnarnir
hafa eitthvað lært af Sverdlovsk,
þá getum við haldið áfram að
semja og heimurinn fær að vita
hver er sekur, en það eru Banda-
ríkjamenn. öðru máli gildir um
afvopnun. Heimsvaldasinnarnir
vilja ekki afvopnun“, sagði Krús-
jeff. „Þeir vilja njósna, en það
samþykkjum við ekki. Ef þeir
halda sinu þrasi til streitu, legg
ég málið fyrir Sameinuðu þjóðirn
ar og segi að þeir vilji ekki
semja um afvopnun“. Hann sagð-
ist hafa viljað fund æðstu manna
Austurs og Vesturs, en aðeins
með þeim skilyrðum, sem áður
er getið. „Þá hefðum við lagt
okkur fram til að ná árangri, en
hvernig er hægt að semja við
árásaraðila? — Við höfum öll átt
mæður, annars hefðum við ekki
fæðst. Ég er alinn upp í fátækt.
Mamma keypti sjaldan rjóma, en
það kom fyrir, og stundum komst
kötturinn í hann. Þá hristi
mamma köttinn og stakk trýni
hans í rjómann svo að hann gerði
sóttkví"
inn í leikför umhverfis land og
eru síðustu sýningar á honum hér
í Reykjavík í kvöld og í næstu
viku.
Leikurinn hefur þegar verið
sýndur á Akranesi og að Hellu, en
annað kvöld verður sýning að
Flúðum í Hrunamannahreppi.
Leikstjóri er Flosi Ólafsson, en
leikendur Emilía Jónasdóttir,
Elín Ingvarsdóítir, Jón Kjartans-
son, Baldur Hólmgeirsson og
Jakob Möller.
það ekki aftur. Þannig hafa Rúss-
ar hrist Bandaríkjamenn svo þeir
stingi ekki aftur aftur trýninu
niður í okkar rjóma. En við vilj-
um samt ekki stríð. Það er enn
skoðun okkar að friðsamleg sam-
búð sé bezta lausnin“.
Berlínarmálið
Aðspurður hvort hann héldi
fast við það að Berlín skuli verða
fríríki, svaraði Krúsjeff játand;.
„Ég held fast við. þá stefnu. því
ég sé enga aðra raunhæfa iausn
á Berlínarvandamálinu. Berlín
er kaþitalísk í miðju sósíalista-
ríki. Slíkt hlýtur að valda ágrein
ingi. Hvers vegna að viðhalda því
ástandi? Er ekki betra að kalla
herina burtu? Atburðir síðustu
daga hafa sannfært okkur enn
betur um að mál þetta verður að
leysa strax. Ég flýg til Berlínar
á morgun og ræði við vini mína
Grothewohl og Ulbricht.
Aðspurður hvort Rússar ætluðu
að gera sér-friðarsamninga við
Austur-Þjóðverja, svaraði Krús-
jeff játandi. „Við viijum binda
endi á styrjöldina, þá geta Vest-
urveldin ekki haft her í Vestur-
Berlín. Við gerum slíkan samn-
ing þegar við álítum það nauð-
synlegt. Þá tökum við hendur úr
vösum og förum okkar fram.
Notum heppilegan tíma. Allt er
reiðubúið til þess“. Svo hóf hann
upp röddina, reiddi upp hnefann
og sagði: „Þetta er það sama og
Bandaríkjamenn gerðu í Japan
eftir styrjöldina. Þeir sömdu einir
við Japani en ekki við. Þolinmæði
okkar erui takmörk sett“.
My friend
„Af hverju sögðuð þér ekki Ike
frá njósnunum, fyrst þér vissuð
um þær er þér voruð í Banda-
ríkjunum?"
Krúsjeff brosti út að eýrum og
sagði: „Það er gaman að svara
þessari spurningu. Þegar við vor-
um í Camp David ætlaði ég að
gera það, en hætti við það vegna
þess að andrúmsloftið var svo
gott. Ike sagði mér að kalla sig
„my friend", hann kallaði mig
vinur á rússnesku. Þess vegna
hætti ég við að tala um njósn-
irnar þar. Og það hefur sýnt sig
að það var rétt hjá mér, því nú
hafa Bandaríkjamenn skýrt frá
því að það sé yfirlýst stefna
þeirra að njósna".
Þegar Krúsjeff mælti þetta leið
dökkur skuggi yfir andlit Malin-
ovskys marskálks.
Krúsjeff var nú spurður, hvern
hann kysi sér helzt forseta Banda
ríkjanna.
Hann kvaðst ekki vilja blanda
sér inn í innanríkismál Banda-
ríkjanna. Hins vegar hyllti hann
Roosevelt forseta og stefnu hans.
— Roosevelt var góður kapital-
isti, sagði hann, — en stefna hans
dó með honum. Var þetta vinsam-
legasti kaflinn í ummælum Krús-
jeffs um Ameríkumenn. Enn-
fremur bætti hann við: — Ame-
ríkumenn mega tffera kapitalistar,
ef þeir vilja. Þeir geta haft sína
skoðun og við okkar. Slíkt þarf
ekki að koma deilum af stað eða
heimsstyrjöld. Við hefðum allir
getað sameinazt um Roosevelt, sem
forseta Bandaríkjanna. Annars
bíðum við og sjáum hvað setur.
Ef næsti Bandaríkjaforseti skil-
ur okkur ekki heldur, þá getum
við beðið þarnæsta forseta. Okk-
ur Rússum liggur ekkert á.
Samanburður á löndum
Næst fór Krúsjeff að tala um
hinar efnahagslegu framfarir í
Rússlandi. Hann sagði m.a.: —
Við höfum unnið stórvirki. Banda
ríkjamenn ættu að sjá Sovétrík-
in í dag. Ef þeir sem púa hér
kæmu í heimsókn til okkar, gæti
verið að áugu þeirra opnuðust.'
Flutti Krúsjeff nú mikinn og
svæsinn áróðurskafla um ágæti
Rússlands og kommúnismans,
hvað gott væri að lifa austan-
tjalds, — þar væru skattarnir
stöðugt minnkandi. f Bandaríkj-
unum sagði hann að ástandið
væri þveröfugt. Kvað hann al-
gera öfugþróun ríkja þar, lífs-
kjörin færu versnandi og stefndu
yfirvöldin að því af ásettu ráði að
skapa neyð í Bandaríkjunum til
þess að fá unga menn til að ganga
í herinn. — Pentagon og aftur-
haldsklíkan hafa náð völdum í
Bandaríkjunum, sagði Krúsjeff
og reiddi hnefana upp fyrir höfuð
til höggs.
Blaðamaður spurði hann: — En
af hverju komuð þér til Parísar,
þegar þér vissuð allt um njósna-
flugið?
— Vegna þess, að við héldum,
að Bandaríkjamenn gætu beðið
okkur afsökunar eins og þeir
báðu Kúbumenn nýlega afsök-
unar, þegar bandarísk flugvél
skerti lofthelgi Kúbu. Af hverju
geta Bandaríkjamenn aldrei beð-
ið sósíalískt ríki afsökunar? hróp-
aði Krúsjeff. Þetta er spurning,
sem varðar heiður okkar.
Nú hlógu sumir blaðamennirn-
ir að viðkvæmni Krúsjeffs og
virtist það enn fara mjög í taug-
arnar á honum.
Högg á snoppuna
Krúsjeff hélt enn áfram:
— Heimsvaldasinnarnir stungu
trýninu inn fyrir landamæri okk-
ar, en fengu högg á snoppuna og
við kipptum í veiðihárin á kett-
inum og ætlum ekki að sleppa
fyrr en við höfum kippt svo ræki-
lega í hárin, að kötturinn lætur
ekki meira sjá sig. Þeir ættu nú
að vita hvar landamærin okkar
liggja.
Krúsjeff kvaðst ekki hafa heyrt
að bandaríska herstjórnin hefði
skipað öllum herstyrk sínum að
vera við hinu versta búinn á
mánudag, en þegar blaðamennirn
ir spurðu hann um þetta og gáfu
skýringar, svaraði hann, að þessi
aðvörun hefði annaðhvort verið
ögrun eða ragmennska.
Malinovsky roðnar
Þegar hér var komið sögu, sneri
Krúsjeff sér að Malinovsky mar-
skálki og hyllti hann sem hetju
Sovétríkjanna, sem hefði barizt
gegn Þjóðverjum og Japönum og
alltaf verið tryggur sonur föður-
lands síns. Hann væri lýsandi
tákn og fyrirmynd Rauðahersins.
Malinovsky lét sér þetta vel líka
og brosti eins og feimin yngis-
mær, lá við að skuggalegt andlit
hans roðnaði. Var þó áberandi
hvernig Krúsjeff notaði tækifær-
ið til að hrósa honum, svo að virt-
ist vera skjall eitt.
Krúsjeff bætti við: — Hann
getur kennt kettinum sína lexíu
ef með þarf, hrópaði hann. Fannst
viðstöddum þetta eitt merkileg-
asta augnablik fundarins. Það er
auðséð, að Krúsjeff tekur mikið
tillit til marskálksins, en þó gat
ég ekkí fundið annað á þessum
fundi, en að Krúsjeff væri sterki
maðurinn.
Krúsjeff talaði eins og sá sem
valdið hefur. Hann er mjög örugg
ur og þarf lítið að hugsa sig um
áður en hann gefúr jafnvel mikil-
vægustu yfirlýsingar. Það er
greinilegt, að Krúsjeff er mikill
karl í krapinu og tókst auðveld-
lega að snúa áleitnum spurning-
um blaðamanna og andstöðu
þeirra sér í vil. Hann brosti oft
út undir eyru, en srmt er ekki
langt á milli hins kreppta hnefa
og þessa allt að því einíeldnings-
lega og saklausa bross hans.
Hann hrósaði mikið byltingar-
mönnum á Kúbu. Einnig fór hann
viðurkenningarorðum um de
Gaulle Frakklands forseta.
Hitasvækja og þrengsli
Þegar Krúsjeff gekk út, hafði
blaðamannafundurinn staðið í
hálfa þriðju klukkustund. Það
var mjög heitt í salnum og orðið
loftlítið. Salurinn er um 80 metra
langur og 30 metra breiður og var
troðfullur. Við blaðamennirnir
höfðum í flimtingum í fundarlok,
að nú væri bezt að fara heim á
hótel til að vinda skyrturnar.
Húsið sem blaðamannafundurinn
fór fram í, er bráðabirgðahús-
næði, við Chaillot-höllina, sem
Atlantshafsbandalagið hafði áður
bækistöð í.
Hér í París er framkoma Krús-
jeffs mjög gagnrýnd. Það er helzt
álit manna, að Rússar hafi aldrei
í rauninni viljað toppfund. Þeir
séu ekki í reynd fylgjendur frið-
samlegrar sambúðar. Njósnaflug-
ið telja menn að hafi aðeins ver-
ið haldgóð tylliástæða til að
hætta við allt saman.
Sumir halda enn að Mao Tse-
tung eigi sök á hegðun Krúsjeffs,
sem þykir einsdáemi í heimssög-
unni. Sem dæmi um sérstaklega
ruddalega framkomu Krúsjeffs er
það nefnt, að hann hafi stöðugt
látið hringja frá rússneska sendi
ráðinu til hinna vestrænu leið-
toga og beitti hótunum og svívirð-
ingum til þess að reyna að knýja
Eisenhower til að fallast á skil-
yrðin.
Eisenhower hlýtiar aðdáun
Hin stóiska ró Eisenhowers
undir dembunni hefur vakið að-
dáun allra. Menn vita, að Banda-
ríkjamenn hefðu getað byrst sig,
ef þeim hefði boðið svo við að
horfa. Þeir eru hins vegar þeirr-
ar skoðunar, að slíka framkomu
og ruddaskap beri ekki að sýna
í formlegum alþjóða-.úðskiptum,
allra sízt, þegar örlög mannkyns
alls eru undir því komin, að
menn kunni að stilla sig.
Framkoma Krúsjeffs er nú al-
mennt kölluð „hin diplómatíska
Pearl Harbour-árás. Menn segja,
að það sé gott við þetta, að fölsk-
um vonum sé rutt burtu, og
spyrja hvort nokkuð hafi breytzt
síðan kommúnistar rændu völd-
um í Tékkóslóvakíu 1948 eða
bældu niður uppreisninga í Ung-
verjalandi 1956.
Menn segja að með hegðun
sinni núna hafi Krúsjeff vakið
þá menn á Vesturlöndum, sem
voru farnir að trúa fagurgala
hans og höfðu sofnað á verðinum.
Húsnæði — Löcgfræðiskrifstofa
Skrifstofuhúsnæði fyrir tvo—þrjá lögfræðinga
óskast. Uppl. sendist afgr. Mbl. merkt: „Lögfræði-
skrifstofa — 4291“.
Kona eða s túlka
vön bakstri. — Aðstoðar matreiðslukona og 2 stúlkur
til frammistöðu óskast 15. júní að gistihúsinu að
Laugarvatni. — Uppl. í Café Höll, uppi, föstudag
og laugardag frá kl. 4—6.