Morgunblaðið - 31.08.1960, Blaðsíða 13

Miðvikudagur 31. ágúst 1960
MORGUNBLAÐIÐ
13
Útþensla í freðfiskmark J
aðnum í Bretlandi
Hœtt við að flugflutningar á flat-
fiski borgi sig ekki
FRAMKVÆMDASTJÓRI eins
■tærsta og elzla fisksölufirmans
í Englandi var nýlega á ferð hér
í Reykjavík Hann heitir Peter
R. Lovell og stjórnar félaginu
Brekkes Ltd. í Hull.
Brekkes Ltd. var stofnað 1880
og verzlar með fisk út um alL
an heim. Það verzlar með allar
tegundir fiskjar, bolfisk, síld,
lax, allskyns reyktan fisk, skel-
fisk, humar og rækjur, bæði á
heimamarkaði og kaupir fisk og
selur út um allt. Félagið hefur
t. d. keypt mikinn fisk af Norð-
mönnum og það hefir einnig um
langt skeið keypt fisk af íslend-
iingum.
Útþennsla freðfiskmarkaðar.
Mr. Lovell skýrði fréttamanni
Mbl frá því, að Brekkes Ltd.
hefði keypt ffSk af íslendingum
á fyrri heimsstyrjaldarárunum
og árunum þar á eftir. bæði síld
og bolfisk, en eftir seinni heims
styrjöldina hefði það aðallega
keypt frystan fisk frá íslandi,
en þar sem markaður freðfisks-
ins eykst stórlega um þessar
mundir, leggur Brekkes æ meiri
áherzlu á verzlun með hann. —
Kvaðst Mr. Lovell hafa haft mik
inn áhuga á að koma til íslands,
því að gæði fiskafurðanna héð-
an væru að jafnaði mikil.
— Teljið þér að freðfiskmark-
aðurinn haldi áfram að aukast
í Bretlandi?
— Já, það gerir hann vafa-
laust. Það er stórfelld útþensla
í honum núna og ég gæti trúað
að eftir fimm ár verði freðfisk-
verzlunin í Bretlandi þrisvar til
fjórum sinnum meiri en hún er
í dag. Við erum nú að byrja þá
þróun sem varð í Bandaríkjun-
um fyrir fimmtán árum. Freð-
fisksalan hjá okkur verður e. t.
v. aldrei eins mikil hlutfalis-
iega og í Bandaríkjunum, því að
hjá okkur er auðveldari aðgang-
ur að ferskum fiski, en þó á
stórfelld bylting eftir að verða
á þessu sviði hja okkur.
— Teljið þér þá, að fsier.d-
ingum verði mögulegt að auka
freðfisksölu til Bretlands?
— Já án efa, en ég tel að til
þess þurfi íslendingar að taka
upp nánari samvinnu við brezka
fiskkaupmenn og afla sér sem
mestrar þekkingar á brezka fisk
markaðnum. Það er eftirtakan-
legt, að með aukinni freðfisk-
sölu verða neytendurnir kröfu-
harðari um gæði vörunnar. Og
aamtímis eykst samkeppnin, þar
sem hægt er að flytja freðfisk-
inn lengra að en ferskfiskinn.
T. d. eru Suður-Afríkumenn að
fara inn á freðfiskmarkaðinn í
Bretlandi.
Flugflutningar
— Hefur Brekkes Ltd. fengið
eitthvað af fiskinum, sem fluttur
hefur verið flugieiðis út síðustu
vikur?
— Já. við höfum fengið hluta
«f honum.
— Hvernig lízt yður á þá að
ferð að flytja fiskinn þannig
flugleiðis?
— Það er ekkert nýtt að flytja
fisk með flugvélum. Brekkes
Ltd. hefur oft notað þá flutn-
ingaaðferð, t. d. höfum við flutt
lax og rækjur með flugvélum
frá Noregi. En okkur hefur
reynzt það svo, að flutningarnir
séu mjög kostnaðarsamir og að-
eins dýrustu fisktegundir, sem
geta borið þann kostnað.
Auðvitað fá íslendingar hæs:a
verð á hverjum tíma fyrir flat-
fisk sem þeir flytja til Englands
með flugvélum, því að fiskurinn
Peter R. Lovell
er alveg eins og nýr. En ég er
hræddur um að flatfiskverðið,
jafnvel þegar það er hæst að
vetrinum geti vart staðið undir
flugkostnaðinum. I>á er mjög
Samtal við frkvstj.
Brekkes i Hull
mikið undir því komið, hvort
hægt er að finna einhverja vóru
til að flytja til baka. sem ís-
lenzkir neytendur vilja greiða
hátt verð fyrir, ef þeir fá hana
nýja og flugflutta. Ég er hrædd-
ur um að það verði erfitt að
finna slíkan farm. Mér skilst að
það hafi nú verið reynt að flytja
til íslands ávexti, sem eru seid-
ir svo háu verði, að svo virðist
sem það séu fyrst og fremst þeir
sem standa undir flugkostnað-
inum. En ég er hræddur um að
íslenzku neytendurnir kaupi
þessa dýru ávexti aðeins fyrst
meðan nýjabrumið er á þeim.
Síðan hlýtur verðið að lækka á
þeim og þá er hætt við að flug-
flutningarnir borgi sig ekki.
Engin hætta af Fríverzluninni
— Felst nokkur hætta í því
fyrir íslenzkar fisksölur til
Bretlands, að Fríverzlunarsvæð-
ið hefur verið stofnað og Norð-
menn geti þá orðið hættulegri
keppinautar þar?
— Nei, það held ég ekki. Frí-
verzlunarsamningarnir hafa ekki
þau áhrif að lækka fiskverðið í
Bretlandi. Þeir hafa þau áhrif
á vörur með föstu verði, en fisk.
verðið er stöðugt breytilegt og
fer eingöngu eftir framboði og
eftirspurn hverju sinni. Þess
vegna sé ég ekki að aðstaða ís-
lendinga versni neitt við þetta.
Norðurlandaþjóðirnar í Fríverzl
unarsvæðinu hafa fengið 24 þús.
tonna kvóta af tollalækkuðum
freðfiski í BretJandi, en eftir-
spurnin verður vafalaust mikiu
meiri með þeirri útþenslu sem
nú á sér stað.
Verksmiðjutogarar
— Hafa fiskveiðar Breta
sjálfra dregizt saman eða munu
þær dragast saman vegna stækk
unar landhelginnar?
— Það getur verið eitthvað,
en vert er líka að benda á það,
að aflinn hefur verið að minnka
vegna þess að of lítið hefur verið
um verndun fiskimiða. Ég held
að það séu aðallega blöðin í
Englandi sem hafa blásið út
þetta „fiskistríð" milli Breta og
íslendinga. Fiskveiðideilan snert
ir tiltölulega fáa menn í Bret-
landi og hún er í rauninni engin
deila milli þjóða, þar sem Bret-
ar hafa tiltölulega lítilla hags-
muna að gæta. En blöðin hafa
gert hana að stórátökum.
— En hvernig svara Bretar
minnkandi aflamagni?
— M. a. með því að byggja
verksmiðjutogara og skip með
frystiútbúnað, sem geta leitað á
fjarlægari mið. Að því er mér
skilst þá eru nú reyndar þrjár
leiðir. Sú fyrsta, sem Ross og
Salvesen standa fyrir að byggja
Fairtry verksmiðjuskipin. Önn-
ur er sú að byggja stóra togara,
sem frysta hluta af aflanum, en
sigla svo með hluta af honum
isaðan. Þriðja leiðin er sú, að
útgerðarmaður einn er að láta
breyta risastóru flugvélarmóður
skipi í fisktöku- og verksmiðju-
skip.
Hfúrarar
Múrarar óskast í utanhússpússningu.
Upplýsingar í símum 19296 og 22698.
ÖKUKENNARAFÉLAG REYKJAVÍKUR
heldur námskeið fyrir ökukennara, vegna nýrrar reglu-
gerðar um ökukennslu og próf ökumanna. Námskeiðið
hefst í Iðnskólanum í Reykjavík, mánudaginn 5. septem-
ber kl. 20,30. Þát ttaka tilkynnist í síma 32742 og 23616
STJÓRNIN.
Árni Ó. Thorlacíus
dó hér í bæ 13 ágúst og verður
borinn til moldar í dag.
Árni var fæddur i Stykkis-
hólmi 15. apríl 1877. — Hann var
maður af góðu bergi brotinn
og kominn af kjarnaættum á
alla vegu. Faðir hans var Daníel
Thorlacius kaupmaðui í Stykk-
ishólmi og alþingismaður Snæ-
fellinga, en faðir Daníels var
Árni riddari Thorlacius, kaupm.
í Stykkishólmi, hinn merkasti
maður í alla staði, hraustmenni
og íþróttagarpur, giftur Magða-
lenu Stenback, kaupmannsdótt-
ur frá Þingeyri. Faðir Árna var
Ólafur riddari, kaupmaður á
Bíldudal, sem átti Guðrúnu
Oddsdóttur Hjaltalín, kvenskör-
ung hinn mesta. — Móðir Árna,
kona Daníels kaupmanns, var
Guðrún dóttir Jóseps læknis
'Skaftasen í Hnausum, yndisleg
kona, gáfuð og góð. Það má með
sanni segja, að góðir stofnar
stæðu að Árna.
Forfeður okkar Árna hafa
haldið vináttu hver fram af öðr-
um í þrjá ættliði, og við Árni
og systkin ofckar höfurn verið
vinir frá barnæsku þegar við
vorum að alast upp í Hólminum.
Ég held að mér sé óhætt að
fullyrða, að aldrei hafi slaknað
á þeim vináttuböndum, en vin-
átta göfugra manna er sá fjár-
sjóður, sem ryð og mölur fæi
ekki unnið á, og verður held-
ur ekki metinn á landsvísu.
Enginn, sem sá Árna og kynnt-
ist honum, var í nokkrum vafa
um, að hér var fyrirmaður a
ferð, kominn af fornum höfð-
ingjum, og slíkt var fas hans
og framkoma, að hún bar vott
um gott uppeldi og menningu.
Árni tók ungur próf i Búnað-
arskólanum hjá Torfa ,í Ólafsdal
og stundaði síðan landbúnað í
nágrenni Reykjavíkur. — Hann
giftist þá ágætri konu, Guð-
finnu Jónsdóttur frá Skipholti
í Reykjavík, sem dáin er fyrir
nokkrum árum. Þau hjónin flutt
ust síðan til Kanada og fékkst
Árni þar við ýms störf. Þá gekk
hann í her Kanadamanna og
barðist með Englendingum t
Frakklandi í stríðinu 1914—18,
en þar særðist hann þannig, að
hann missti handlegginn og var
því ófær til vinnu eftir það.
Eftir þetta fluttust þau hjónin
heim og settust að í Reykjavík
með börnum sínum, sem eru
þrjú, einn sonur Jón Thorlacius
prentari og tvær dætur, Þórunn
og Anna, sem báðar eru giftar
hér í bæ. — Eftir að Árni missti
konu sína, dvaldi hann á heimili
Önnu dóttur sinnar og manns
hennar, Sigurlaugs Sigurðsson-
ar vélstjóra á Brávallagötu 8
og naut þar hinnar beztu um-
önnunar og hjúkrunar eftir að
heilsa hans fór að hrörna.
Ailt fram á síðustu ár, var
Árni Thorlacius daglega á ferli,
hress og kátur, fróður og minn-
ugur á það góða og göfuga, sem
hann fann og sá í fari samferða
manna sinna, og nú þegar hann
er horfinn, finnst mér orðið
skarð fyrir skildi, — það er ein-
um fornvininum færra. — Hann
er nú horfinn til feðra sinna. Lú-
in bein hans verða nú lögð í faðm
fósturjarðarinnar í dag.
Ég bið guðsblessunar til handa
syrgjendunum og bið hann að
hugga þá.
Oscar Clausen.
50% verðlækkun
á barnapeysum á 1—5 ára.
og prjónapilsum (pliseruð) á 2—7 ára.
ÍV® r
Austurstræti 12.
óskast til starfa í verksmiðju vorri nú þegar. Uppl.
hjá verkstjóranum á Laugavegi 16 2. hæð.
Upplýsingar ekki veittar í síma.
Efnagerð Reykjavíkur hf.
Stór eignarlóð
Timburhús á stórri eignarlóð er til sölu á góðum
stað í Vestur'oænum. Lóðin er hornlóð, um 800 fer-
metra. Nánari uppl. gefur
Málflutningsskrifstofa VAGNS E. JÖNSSONAR
Austurstræti 9 — Sími 14400.
— Bezt að auglýsa i Morgunblaðinu —