Morgunblaðið - 30.09.1960, Qupperneq 6

MORGUNBLAÐ1Ð
Fostudagur 5f> gept. IftðO
Enn um Hesfeyrarkirkju
BISKUP landsins hefur tal-
að. Álit hans á þeirri ráð-
stöfun að rífa Hesteyrar-
kirkju og flytja til Súðavíkur
við ísafjarðardjúp er nú orð-
ið opinbert. í grein biskups í
Morgunblaðinu 20. sept. kem-
ur í Ijós, að ekkert samráð
var haft við nokkurn þeirra,
er hlut áttu að máli.
Engrar afsökunar er beiðzt á
slíku fljótræði. Álit prófastsins
á ísafirði, sr. Sigurður Kristjáns
sonar, var eitt látið nægja. Þess
þótti ekki þörf að kynna sér
málið betur. Þeir beita alræðis-
valdi sínu — prófastur og bisk-
up — og við fyrrverandi og nú-
verandi Sléttuhreppingar hljót-
um að fyllast lotningu og þakk-
látssemi, þegar við hugsum um
björgunarstarf þessara mætu
manna.
Tilfinningar þeirra, sem komn
ir eru á gamals aldur og eiga
þá ósk heitasta að fá að hvíla
í kirkjugarði meðal ættingja og
vina eru fótum troðnar, og ítrek
aðar óskir þeirra einskis virtar.
Og svo segir biskup orðrétt í
grein sinni: „Ég skil það vel. að
ræktarsömum mönnum, sem eiga
helgar minningar bundnar við
þessa kirkju á sínum fyrri stað,
sé þetta viðkvæmt mál“. Hér er
talað um helgar minningar. Er
það þá skoðun biskups, að til
þessara helgu mínninga eigi ekki
að taka nokkurt minnsta tillit?
Er það í samræmi við Guðs lög?
Biskup talar um ömurleg af-
drif, sem kirkjunni hefðu verið
búin á Hesteyri Hér er talað
lítt af kunnugieika, enda hefur
biskup aldrei þangað komið og
heimildarmaður hans sennilega
sami og áður.
Á hverju sumri hefur verið lit
ið eftir kirkjunni og það lag-
fært, sem þurfa þótti. Auk þess
ber og að geta þess, að kirkjan
var mjög vel járnvaiin og efni-
viður í alla staði hinn bezti og
ófúinn. svo að engin hætta var
á hinum ömurlegu afdrifum í ná
inni framtíð.
★
Það er mál flestra, að átthaga-
tryggð hafi fremur aukizt held-
ur en hitt. Fjölmennt Átchaga-
fé’ag Sléttuhrepps er starfandi
hér í Reykjavík. Þar hafði kom-
i« til tals m. a. að fara til Hest-
eyiar og mála kirkjuna upp að
nýju. En við erum láti-i losna
við þá fyrirhöfn af einskærri
góðvild, til þess að annað byggð
ar’ag geti á ódýran hátt notfæi’t
sér handverk annarra, komið
sér upp kirkju á annarra kostn-
að og með því móti losnað að
miklu leyti við þann kostnað,
sem önnur byggðarlög verða
fyrir við smíði kirkjubygginga.
— Súðvíkingar geta hrósað'
happi yfir því, að eiga svo góða
samverkamenn. — Á hverju ári
er hárri upphæð varið til kirkna
á landi okkar. Hversu há skyldi
upphæðin vera t. d. til SkálhoUs
kirkju? Það mætti gjarnan hug-
leiða það, hvort nytsemin sé í
samræmi við þá fjárupphæð sem
til hennar hefur verið varið.
Biskup hefur staðið framarlega
Hesteyrarkirkja.
í hópi þeirra manna, sem barizt
hafa fyrir endurreisn hennar
sem veglegs minnismerkis á hin-
um þjóðlega stað, — og er það
vel.
En minnisvarði okkar Sléttu-
hreppinga, sem fengið hefur að
vera í friði í 61 ár, handaverk
fyrirrennara og okkar sjálfra, er
rifinn til grunna, til þess að
annað byggðarlag megi góðs af
njóta.
Eða er það ef til vill ætlun
forstöðUmanna verksins að láta
rífa kirkjuna á Hesteyri, líkt og
í Skálholti, til þess að beita sér
fyrir smíði annarrar og glæsi-
legri steinkirkju, er fái staðið
um aldur og ævi.
— Það var betra að taka lamb
fátæka mannsins en þess rika,
og það var betra að hafa ekki
of hátt um það.
Kirkjan á Hesteyri var byggð
árið 1899. Hún var mjög stór á
þeirra tíma mælikvarða og rúrn-
aði rúmlega 100 manns. Norð-
menn sáu um útvegun á vö’.áu
efni til kirkjubyggingarinnar.
Árið 1928 fóru fram gagngerar
endurbætur yzt sem innst og
kirkjan var sannarlega sómi
sveitar sinnar. Hún var að ö’lu
leyti eign safnaðarins án nokk-
urra opinberra styrkja.
Biskup vísar til laga til að rétt
læta málstað sinn. Er við þekkj-
um þess svo mörg dæmi, að lög
eru ekki einhlít. Lagabreytingar
eiga sér stað á hverjum tíma og
sum lög eru jafnvel orðin úrelt,
áður en þau koma til fram-
kvæmda. Það gæti þess vegna
verið, að lagabókstafurinn, sem
biskup vísar til sé ekki hið eina
rétta í þessu máli.
f upphafi greinar sinnar ’.im
Hesteyrarkirkju getur biskup
þess, að nokkurs misskilnings
gæti í greinum tveggja Hest-
eyringa, sem höfðu um máiið
skrifað. Þennan misskilning seg-
ist hann vilja reyna að leiðrétca.
Það skyldi ekki vera, að mis-
skilningurinn væri hjá öðrum
aðilum? Hvaðan hefur biskup
upplýsingar sínar? Hann talar
um sveitina, sem verið hefur í
eyði í hálfan annan áratug. Er
hér rétt með farið? Lítum á
staðreyndir. Síðasti ábúandinn á
Hesteyri, Sölvi, Betúelsson flutt-
ist til Bolungarvíkur 1. nóvem-
ber 1952.
Samkvæmt okkar útreikningi
verða það átta ár hinn 1. nóvem-
ber nk. Þetta skyldi biskup at-
huga, áður en hann reynir að
leiðrétta misskilning annarra.
Aðeins átta érum eftir að
byggð hefur flutzt frá Hesteyri
er kirkjunni með velþóknun við-
komandi aðila svipt af grunni til
brottflutnings. Slíks munu fá
eða engin dæmi. Engin vissa er
heldur fyrir því, að byggð eigi
ekki eftir að færast aftur í
Sléttuhrepp innan tiðar. Ef svo
yrði, myndi þá biskup og pró-
fastur verða forgöngumenn um
að rífa kirkjuna á nýjan leik.
Að þessu sinni í Súðavík, til
þess að flytja hana aftur til
Hesteyrar til sinna réttu og einu
eigenda?
★
íslervdingar líta á handri'tin
sem sína eign, þott þau eitt sinn
hafi verið flutt ti! Danmerkur. Á
sama hátt lítum við sóknarbörn
Hesteyrarkirkju á þennan helgi-
dóm sem okkar lögmætu eign,
þrátt fyrir flutning hennar til
hins hrörnandi Súðavíkurþorps,
þar sem íbúum hefur fækkað,
eins og víða annars staðar.
En Súðvíkingum er nokkur
vorkunn. Þeir vita, að allt efni
til bygginga hefur stórlega
hækkað undanfarið — en er
víst, að gleðin yfir lambi fá-
tæka mannsins verði óskipc?
Þess ber að geta. að fyrir
nokkrum árum var þess farið á
leit við viðkomandi kirkjuj'fir-
völd þ. e. a. s. prófast og bisknp,
að kirkjan fengi að standa.
Þessu til staðfestingar eru bréf
dagsett 14. október 1952 og 27.
september 1953. Svar núverandi
biskups við þessari málaleit.un
hefur nú fengizt á mjög svo skýr
an hátt í samráði við prófastinn
á ísafirði, sr. Sigurð Kristjáns-
son.
★
Níunda boðorðið er á þessa
leið: „ÞÚ SKALT EIGI GIRN-
AST HÚS NÁL'NGA ÞÍNS.“
Hvað er það? Svar: „Vér eigum
•JE^JiúgeturJesið
• • •
Köttur hljóp yfir götuna,
bifreiðarstjóri dró úr ferð og
næsti bíll á eftir lenti aftan
á bílnum hans með miklu
bramli. Þetta gerðist á einni
umferðargötunni hér í bæn-
um um hádegið um daginn,
þegar umferðin er mest á
daginn og bílarnir í samfelldri
röð svo langt sem augað eyg-
ir. —
Og alltaf er að fréttast um
árekstra, sem verða með þess-
um hætti. Menn storskemma
bifreiðir sínar af því að þeir
aka svo nálægt bílnum á und
an, að þeir hafa ekkert svig-
rúm til að bjarga honum frá
árekstri, ef hinn verður af ein
hverjum ástæðum að draga
úr ferð. Fyrir nokkrum dög-
um var frá því skýrt í blöð-
unum að fjorir bílar hefðu
rekizt saman með þessum
hætti.
Fyrir nokkrum árum settu
sumir Bandaríkjamenn skilti
aftan á bílana sína, og á því
stóð: „Ef þú getur lesið þetta,
þá ertu kominn of nálægt!“
Þetta var ágæt aðvörun til bif
reiðarstjórans á eftir. Enda er
það óþarfa glannaskapur að
aka svona þétt. Bifreið kemst
ekkert hraðar áfram þó hún
sé aðeins hálfum metra á eft-
ir þeirri, sem á undan fer. í
því efni er alveg eins gott að
fjarlægðin sé 1—2 metrar.
• Skipti á smápen-
ingurn
í sunnudagsblaðinu síðasta
var sagt frá manni ,sem ekki
gat fengið smápeningum sín-
um skipt í banka eða hjá rík-
isféhirði af því hann hafði
þá ekki búntaða. Ríkisféhirð-
ir hefur nú skýrt Velvakanda
frá því, að hann sé fús til að
skipta þessum peningum fyrir
manninn.
Sá háttur er hafður á um
þetta, að yfirleitt er mönn-
um gert að skyldu að koma
með smápeningana búntaða,
til að spara féhirði vinnu. Þeir
sem koma með mikið af slík-
um smápeningum eru yfir-
leitt frá stórum fyrirtækjum
og koma oft og reglulega. —
Aftur á móti sagði ríkisfé-
hirðir, að ef gjaldkerinn sæi
að hér væri um einstakling
að ræða, sem aðeins kæmi
einu sinni, og þá ekki með
alltof stóra upphæð, þá væri
FERDIIMAND
að óttast og elska Guð, svo að
vér eigi sækjumst eftir arfi eða
húsi náunga vors með vélum, né
drögum oss það með YFIR-
VARPI RÉTTINDA, heldur
styðjum hann og styrkjum að
halda því.“
Á þennan hátt eru skýringar
Lúthers á níunda boðorðinu.
Hér eru það lög Guðs sem tala,
ekki manna lög. Viðkomandi að-
ilar mættu gjarnan athuga það.
áður en næsta björgunarafrt k
verður unnið. Að lokum tvær
spurningar til prófasts og bisk-
ups:
Er það rétt, að altaristaflan
úr Hesteyrarkirkju, sem flutt
var til Isafjarðar, hafi stórlega
skemmzt vegna vanhirðu og
trassaskapar?
Er það ætlun kirkjuyfirvald-
anna að veita af enn meiri rausn
með því að gefa Súðvíkingum
eignir Hesteyrarkirkju, þ. e.
kirkjugripi og peninga í sjoði?
Við mótmælum allir í nafni
sóknarbarna Hesteyrarkirkju,
Birgir G-. Albertsson, Bjarni Guð
mundsson, Eiríkur Benjamínss.,
Guðmundur Guðmundsson Guð-
mundur J. Guðmundsson, Guðni
Jónsson, Hans Hilaríusson, Hil-
aríus Haraldsson. Hjálmar Gísla
son, Jón S. Guðjónsson, Jón
Guðnason, Kristinn Gíslason,
Sigurjón Hilaríusson, Reidai G.
Albertsson.
♦--------------------------♦
RABAT, Marokr.ó, 20. sept. —
(Reuter) — Mohammed V. kon-
ungur hefur skipað son sinn,
Moulay Hassan, formann sendi-
nefndar Marokkó hjá San em-
uðu þjóðunum, og gefið honum
skrifleg fyrirmæli um að lsggja
fram á allsherjarþinginu beiðni
um að samtökin grípi þegar i
stað í taumana í Algier málinu.
Skuli þau gera sér far um að
komast að skjótri nið irstoðu til
lausnar Algier deilunp.i og koma
til móts við óskir bjóðarinnar,
svo að friður geti haldizt í þe=s-
um hluta heims.
♦—-------------------------♦
venjan að búnta peningana
og telja þá fyrir hann. Hér
hefði því verið um misskiln-
ing að ræða. — Gjaldkerinn
hefði ekki áttað sig á að hér
væri um eitt slíkt undanteKn
ingartilfelli að ræða.
• Illa til hafðar
umhárið
Kona skrifar: — Kæri Vel-
vakandi! Nú get ég ekki leng
ur orða bundizt. Ég var að
koma frá því að kaupa mjólk
í mjólkurbúðmni þar sem ég
verzla daglega, og ofbýður
mér alveg að sjá ungu stúlk-
urnar, sem eru þar við af-
greiðsluna.
Það er oft skipt um stúlk-
ur í búðinni og þær eru flest-
ar svo illa til hafðar um hár-
ið. að því verður ekki lýst
með fallegum orðum. Hár-
tjásurnar lafa niður fyrir and
litið og sumar verða jafnvel
að hrista til höfuðið svo þær
geti séð.
Þessar aðfinnslur eru ekkl
röfl úr mér einni, heldur hef
ég heyrt margar konur kvarta
undan þessu. Svo á að heita
að afgeiðslustúlkurnar séu
með kappa, en ég held að
hann sé ekki notaður eins og
til er ætlazt, því sumar ungu
stúlkurnar sem þarna af-
greiða, tylla honum lauslega
á hvirfilinn. Eldri konurnar,
sem vinna í þessari búð, eru
þokkalega til hafðar.
Ég geri ekki ráð fyrir að
þessi mjólkurbúð sé neitt eins
dæmi. En mér er spúrn: Á
ekki að líta eftir svona lög-
uðu? Og það er allt annað en
lystugt að sjá stúlkurnar
bogra yfir skyrinu með hár-
lubbann lafandi í allar áttir.
—Húsmóðir.