Morgunblaðið - 15.10.1960, Blaðsíða 3

MORClJiyhLAÐIÐ
3
JT Laugardagur 15. okt. 1960
Reglugerðin um tólf
mílur verði lögfest
STAKSTEINÁR
ÚTBÝTT hefur veriS á Alþingi
frumvarpi frá nokkrum þing
mönnum Framsóknarflokksins
og Alþýðubandalagsins um að
reglugerðin frá 30. júní 1958 um
12 mílna fiskveiðilögsögu fs-
lands skuli öðlast lagagildi. Er
reglugerðin birt sem fylgiskjal
með frumvarpinu. Því fylgir
einnig stutt greinargerð, er s'ro
hijóðar:
„Verndun fiskimiðanna um-
hverfis landið er lífshagsmuna-
mál íslenzku þjóðarinnar. Slærð
Ágóðanum -"arið
til fjárfestingar
I ritstjórnargrein Alþýðublaðs-
ins í gær segir á þessa leið:
„Þegar kaupfélögin voru stofn.
uð, var ætlunin sú að þau færðu
neytendum vörurnar £ lægra
verði en kaupmenn gerðu. Þró-
unin hefur hinsvegar orðið sú,
að kaupfélögin hafa selt vör-
urnar á sama verði og kaupmenn
hafa gert og varið ágóðanum í
ýmiss konar fjárfestingu. Vissu-
Iega hefur sú fjárfesting oft ver-
ið nytsamleg en til þess var ætl-
azt í upphafi að annað hvort
fengju meðliniir kaupfélaganna
vörurnar á læga verði en annars
staðar eða þá að þeir fengju
arð útborgaðan. Undanfarin ár
hefur Kron í Reykjavík greitt
sára lítinn eða engan arð og
kjörbúð SÍS í Austurstiæti
greiðir engan arð“.
Eitt rekur sig
á annars horn
í aðalgrein Þjóðviljans í gær
er fárazt yfir þvi að varnarliðið
græði mjög á gengisfellingunni.
Þar segir m. a.:
fiskveiðilandhelginnar er nú á
ákveðin með reglugerð, sem ríkis l
stjórn íslands hefur sett skv. ’
heimild í svonefndum land-1
grunnslögum frá 1948. Þeirri
reglugerð er eins og öðrum reglu
gerðum hægt að breyta án þess
að samþykki Alþingis komi til.
Þetta fyrirkomulag verður að
teljast óheppilegt til frambúðar
og tímabært, eins og á stendur,
að lögfesta ákvæði reglugerðar-
innar um stærð fiskveiðiland-
helginnar.“ I
Of lítið og of mikið
af línum
Stjórnarandstæðingum hefur
orðið mjög tiðrætt um bað að
ríkisstjórninni mundi ganga erf-
ilega að takmarka útlánaaukn-
ingu bankanna eins mikið og
talið var, að helzt þyrfti að gera.
Hinn daginn er því aftur á móti
haldið fram, að takmörkun út-
Iánaauknin.garinnar sé hinn
mesti bölvaldur. Um þetta segir
svo í greinargerð fyrir frum-
varpi Framsóknarmanna um
lækkun vaxta: „Hætta (ber) taf-
arlaust að draga sparifé lands-
manna inn í Seðlibankann úr út
sparisjóðnum, innlánsdeildum
kaupfélaganna og viðskiptabönk
unum. Þessi aðferð er nú notuð
til þess að þrengja að einstaki-
ingum og atvinnufyrirtækjum
með tilbúnum lánsfjárskorti, sem
byggist á þvi að fyrsta helming-
inn af sparifjáraukningu lands-
manna. Jafnframt þvi Iætur rík-
isstjórnin Seðlabankann lána
miklu minna en áður út á verð-
mæti landbúnaðar og sjávaraf.
urða“.
ÉG var að skoða sunnu-
dagssólskinið niðri í mið-
bænum, þegar ég sé einn
stuttbuxaðan skáta koma
hlaupandi fyrir horn — nú
hlaut feitthvað að vera á
seyði — skrúðganga, dauða
leit eða eitthvað annað í
þá átt. — Ég stöðvaði því
piltinn og hugðist leita tíð-
inda. Sá reyndist vera
Helgi S., fréttaritari Mbl.
í Keflavík, útitekinn og
ungur á svip. Ég spurði
hverju sætti að hann væri
að striplast hér á stuttbux-
um og komið fram á haust.
— Við erum á heimleið úr
Háskólanum, eftir að hafa
lokið einum þriðja hluta
námsins — við höfum verið
austur á Úlfljótsvatni og þar
upp um fjöll og fyrnindi —
en nú erum við á heimleið og
getum farið að fylgjast með
Brú þessi var eitt af verkefnum, er nemendur skólans þurftu
að ynna af hendi.
Háskóli skatanna
hvernig ástandið er í menn-
ingunni — hvort Kasavúbú
hefur jétið Lúmúmba og í
hvaða átt hann Krúsi steytir
hnefana.
— Háskólanum?
— Já, þetta er okkar há-
skóli. Æðsta stig í skátafræð-
um er Gilwell-skólinn, sem
nú hefur tekizt að fá fluttan
í námskeiðum. hingað heim.
Leiðbeinandi og stjórnandi
þeirra tveggja námskeiða, sem
hér hafa verið háð, hefur ver-
ið norski skátaleiðtoginn Odd
Hopp og íslenzkir skátar, sem
lokið hafa Gilwell-skólanum
hér heima og erlendis, hafa
aðstoðað við kennsluna.
— Hvað er þetta Gilwell?
— Gilwellsveitin er alheims
sveit — nú orðið stærsta
skátasveit í heimi. Hún var
stofnuð af Baden Powell. Þó
hann sé farinn heim, eins og
við segjum, eða dáinn — þá er
hann í anda sveitarforingi Gil-
well.
Skozkur heiðursmaður gaf
skátahreyfingunni landsetur
sitt — Gilwell Park — rétt
utan við London og þar er
skólinn stofnaður og starf-
ræktur — og þegar Badeu
Powell var aðlaður af Breta-
kóngi tók hann sér aðalsnafn-
ið Lord of Gilwell.
— Hvað lærið þið í þessum
háskóla ykkar?
— Já, það er nú það. Við
erum ekki búnir með nema
einn þriðja hluta skólans.
Eftir er mikið bréflegt og
verklegt nám. í stórum drátt-
um lærum við hvernig eigi að
kenna og stjórna skátafélög-
um — hvaða tökum skuli
beitt til að ná æskulýðnum til
þroskandi tómstundastarfs —
til sjálfsbjargar bg þjónustu
við samfélagið, guð og fóstur-
landið. Þetta er ærið verk og
verður seint fulllært. Gilwell
er þrep á leiðinni — veiga-
mikið þrep ofarlega í stigan-
um.
— Hvað voru margir í skól-
anum?
— Það voru 18 drengir og
4 stúlkur, frá 8 stöðum á
landinu. Kennararnir voru 6
og var Björgvin Magnússon
skólastjóri ásamt Odd Hopp.
— Hvernig var vistin þarna
austurfrá — var veðrið gott?
— Það er allt veður gott —
aðeins mismunandi gott. Við
klæðum okkur eftir veðri og
reynum að gera það skynsam-
lega — það er einn liðurinn
í þjálfun okkar. Veðrið var
gott og vistin góð. Þessir dag-
ar liðu sem einn dagur, fullir
af námi og starfi — gleði og
alvöru. Starfsdagurinn hófst
klukkan 8 og klukkan 11,30
skyldi vera kyrrð í svefnskál-
um, en ekki er örgrannt að lif-
að hafi á kertisstúfum fram
eftir nóttu.
— Var farið í nokkrar úti-
legur eða fjallferðir?
— Já, við lærðum að undir-
búa næturleiki og alls konar
útileiki og það lærðum við
bezt með því að fara sjálfir
í leikina. Okkur, sem þarna
vorum, sæmilega rosknir
sumir hverjir, fannst svo gam
an að leikjunum að við urð-
og komast hina ákveðnu leið.
Það var engin afsökun til fyr-
ir því að villast eða ná ekki
lokamarkinu í tæka tíð.
— Þið hafið leikið ykkur
þaraa eins og smástrákar?
— Já, það gerðum við — en
öllu gamni fylgir nokkur
alvara. Það er meiri sálfræði
í því falin að þekkja æsku-
leikina af eigin raun, en að
sitja við skriíborð og semja
kennisetningar — og álasa
æskunni fyrir framferði sitt,
þeirri æsku, sem þekkir ekki
dásemdir móður náttúru og
hefur ekki verið þjálfuð til
þjónustu við háleitar hug-
sjónir.
— Hefur þú starfað lengi
með skátunum?
— O-já, nokkuð lengi. Ég
tók nýliðaprófið fyrir sumar-
daginn fyrsta 1926. Ég er allt-
af að sannfærast betur og bet-
ur um réttmæti kjörorðs Rov-
ersskátanna: Einu sinni skáti
— ávallt skáti.
— Eruð þið Gilwell-skát-
arnir ekki hátt hafnir yfir ný-
liðana og önnur lægri stig í
skátahreyfingunni?
— Nei, við eigum að vera
þess umkomnir að veita
betri og meiri þjónustu. Það
er lífshamingja að vera skáti,
þeim mun meiri, sem þeim
tekst að vera betri skáti. Við
fáum okkar gráa klút og skóg
armerkið hans Baden Powells
— að öðru leyti erum við skát
ar í skátasveit eins og allir
Að í fjallaferð.
um ungir í annað sinn —
— hvað mun þá um hina, sem
enn eru ungir að árum.
— Var gengið á fjöll?
— Já, við höfðum eina 25
tíma útivist. Hver flokkur
hafði sína ákveðnu leið að
fara, með byggð, yfir fjöll og
dali og þurfti að leysa ýmis
verkefni, sem reyndu á þekk-
ingu og athygli flokksins, allt
frá einfaldri ferðamennsku
að stærðfræði- og náttúru-
fræðilegum viðfangsefnum.
Hver flokkur var með vilja,
lítið nestaður og mátti ekki
þýðast gestrisni sveitanna —
heldur að bjarga sér sjálfur
hinir. Ég ætla að hafa gráa
klútinn og skógarmerkið á
kistunni, þegar ég fer heim!
— Ætlarðu til Keflavíkur
í kistu?
— Nei, þangað fer ég í bíl
— en hin eilífa fjallaferð hefst
með því að skrokkurinn er lát
inn í kistu.
Svo er stuttbuxaði skáta-
drengurinn þotinn af stað á
leið til Keflavíkur, ásamt fé-
lögum sínum, sem eru að
koma af Gilwell-skólanum.
Það hlýtur að vera eitthvað í
eða á bak við skátahreyfing-
una, sem getur tekið roskið
fólk slikum tökum.
Kennarar og leiðbeindandi Gilwell-skólans. Fjórði frá vinstri
er Odd Hopp, norski skátaforinginn, og við hlið hans situr
Björgvin Magnússon, skólastjóri.
„Fyrir gengislækkunina fékk
hernámsliðið sem kunnugt er
rúmar 16 krónur fyrir hvern
dollar — en eftir hana 38 krón-
ur, þ. e. meira en tvöfalt hærri
upphæð. Afleiðingin verður sú,
að Bandaríkin þurfa að nota
meira en helmingi færri dollara
til sömu framkvæmda og áður
hér á landi“.
Þetta finnst þeim Þjóðvilja-
mönnum vera harðir kostir. Sið-
an ræða þeir um það, að þegar
j efnahagslöggjöfin var sett hafi
ríkisstjórnin skýrt frá því, að
hún mundi leita eftir því, við
Bandaríkjastjórn að hún bætti
þetta tjón með nokkru. Það
finnst Þjóðviljamönnum aftur á
móti há.lfu verra og tala um það
í miklum vandlætingartón að
ríkisstjórnin ætli að standa við
þetta fyrirheit. Um það segir
blaðið meðal annars á þessa
leið:
„Var hjálparbeiðnin m. a. rök-
studd með því, að hernámsliðið
hefði hagnazt svo verulega á
gengislækkuninni, að eðlilegt
væri að ríkisstjórnin fengi ein-
hvern hluta af þeim gróða“.
Það fer þannig að verða vand
lifað i heiminum. þegar hvort
tveggja er svik, að láta varnar-
liðið búa við sömu gengisskrán-
ingu og aðra og eins hitt að leita
eftir því að bætur fáist þess
vegna.