Morgunblaðið - 03.11.1960, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 3. nóv. 1960
MORCTtKr>T Anjh
3
Mikið á sig iagt
• ......
NICHOLAS Clinch, banda-
ríski fjallamaðurinn, sem hér
var á ferð í vor á leið til Hima
layafjalla, til að klífa einn af
hæstu tftidum jarðar, eins og
þá var skýrt frá hér í blaðinu,
er nú kominn aftur eftir að
hafa sigrað tindinn Masher-
broom, sem er 7821 m. á hæð.
Fyrir tveimur árum var Clinch
í leiðangri, sem fyrstur komst
á Gasherbroom eða Felutind,
þar skammt frá, en sá tinduv
er 8069 m. á hæð. Til saman-
burðar má geta þess að
Hvannadalshjúkur, hæsti tind
ur á íslandi, er 2119 m.
Clinch kom við á ritstjórn-
arskrifstofu Mbl. fyrir nokkr-
um dögum. Það sér á honum
að Himalayaferðir eru enginn
barnaleikur, því hann er orð-
inn grindhoraður, 30 pundum
léttari en í vor. Við báðum
hann um að segja okkur ofur-
lítið frá ferðinni og fórust
honum svo orð:
hátt uppi eins og Sherparnir.
í upphafi ferðarinnar frá Kat-
mantu höfðum við auk þess
140 burðarmenn.
Á jeppa við rætur Himalaya
Frá því við vorum þarna
síðast hafði verið lagður jeppa
vegur frá bænum. Og sem við
gengum þarna í halarófu, leið
leiðangursmenn og 140 burðar
menn með sdlt það dót sem há
fjallaleiðangri tilheyrir heyrð-
um við allt í einu vélarhljóð
og jeppi kom fyrir beygju á
veginum. í jeppanum sátu
sænskur kapteinn, danskur
liðþjálfi og einhverjir fleiri.
Þarna voru komnir starfsmenn
frá Sameinuðu þjóðunum, sem
hafa eftirlit á landamærum
Pakistans og Indlands. Þeir
urðu jafn forviða að sjá okkur
eins og við að sjá þá.
— En gátuð þið þá ekki líka
nötað farartækið til flutninga
fyrsta spölinn?
— Það var enga jeppa að
fá í Katmantu, og við vildum
gjarna fá þjálfun í að ganga
á sæmilegum vegi. Auk þess
hefðum við hvort eð er fljót-
lega þurft að láta bera.
Við vorum búnir að flytja
allan farangurinn í fyrstu

Masherbrúmtindur, 7821 m á hæð, var í fyrsta sinn sigraður
í sumar.
fyrir 15 mín. á einum
hœsta tindi Himalaja
Bandaríski fjallamaðurinn
Nicholas Clinch
Fyrstir á tindinn
— Þó Masherbrom sé um
150 m. lægri en Felutindur, þa
reynist sá fyrrnefndi erfiðari.
í fyrsta lagi urðum við að
byrja að klífa fjallið talsvert
neða eða í 4100 m. hæð, við
þurftum að hafa 7 bækistöðv-
ar á leiðinni upp í stað 5 áður,
þegar farið var á hinn tind-
inn og leiðin milli þeirrar 5.
og 6. var ákaflega brött og
erfið.
Þrír leiðangrar hafa áður
reynt að komast á Masher-
bromtindinn, Bretar 1938. Ný
sjálendingar 1955 og Bretar afí
ur 1957. Þeim tókst ekki að
komast alla leið upp, urðu fyr-
ir óhöppum. Tveir úr leiðangr
inupj frá 1938 lentu í óveðri og
sködduðust af frostbólgu, einn
af háfjallaburðarmönnunum
frá 1955 dó úr lungnabólgu og
einn af Bretunum úr leiðangr
inum 1957 einnig, er leiðang-
urmenn voru komnir upp í 7.
og síðustu bækistöðina.
— En hvernig gekk ferðin
hjá ykkur?
— Við fengum gott veður
fyrstu 10 dagana og gátum not
að þá til að selflytja farang-
urinn nokkuð áleiðis. í ferð-
inni voru 7 Bandarkjamenn og
þrír fjallamenn frá Pakistan.
Við höfðum svo með okkur
6 Balta, sem eru háfjallaklifr
) arar og geta borið farangur
bækistöð og koma upp bæki-
stöðvum 2 og 3, þegar veðrið
versnaði. Veðrið var svo mis
jafnlega slæmt í 24 daga. Okk
ur tókst þó að koma upp
4., 5. og 6. bækistöð. En það
var mjög hættulegt á efstu
leiðinni, því þar féllu tíð snjó
flóð. Fjórir af mönnum okkar
lentu í einu, þegar þeir voru
að koma niður frá 6. bækistöð
inni. Einum tókst þó fyrir
einstaka heppni að komast á
fætur, höggva sig fastan og
halda hinum, sem voru bundn
ir við hann.
Þann 6. maí komust tveir af
okkar mönnum, þeir George
Bell og William Unsold loks
á tindinn og tveimur dögum
seinna ég og kapteinn fra
Pakistan, Jawed Akhtar að
nafni. Ég átti í rauninnj ekki
að gera fyrr en þriðju tilraun
ina. En Bandaríkjamaðurinn,
sem átti að vera í annarri
ferðinni upp veiktist. Höggvið
þrep brast líka undan Pakist-
anmanninum, svo að hann
hrapaði af stað niður eftir
fjallshlíðinni, en læknirinn,
sem var bundinn við hann, gat
náð í fasta reipið, er strengt
hafði verið þarna. Læknirinn
sneri svo við niður með veika
Bandaríkjamanninn. En Pa-
kistanmaðurinn lét þetta ekk-
ert á sig fá, fremur en ann-
að, og ákveðið var að hann
skyldi reyna að klífa tindinr.
með mér og Dick Amerson.
f logandl tjaldi í 7600 m. hæð
Við vorum því þrír eftir i
7. bækistöð sem var stallur,-
þar sem rétt rúmaðist eitt j
tjald. Þeir sem fyrst kom- ,
ust á tindinn höfðu lagt upp
kl. 5 um morgun og komizt
á tindinn kl. 2 og við ákváð-
um að leggja upp kl. 2 um
nóttina. Þegar við fórum að
taka til mat handa okkur áður
en lagt skyldi af stað, kvikn-
aði í öðru gastækinu okkar,
hinn gasdunkurinn hefur lík-
lega lekið. Mér varð það fyrst
fyrir að skvetta vatninu okk-
ar á logann, en það kom auð-
vitað fyrir ekki. Þá þaut ég að
tjaldopinu, en tjaldið var lok-
að með tveimur rennilásum og
annar stóð á sér. Dick Amer-
son, sem var orðinn fárveikur,
vaknaði og sá logana í tjald-
inu. Hann greip hníf og reyndi
að skera gat á tjaldið. En
Pakistanbúinn var hinn róleg-
asti, þó við værum þarna í
logandi tjaldi á stalli sem
varla var hægt að snúa sér við
á, í 7.600 m. hæð. Hann greip
dúnbuxurnar sínar og kæfði
eldinn með þeim. Við lögðum
svo af stað kl. 7.30 pg komumst
upp.
— Er það þess virði að
leggja á sig allt þetta erfiði?
Nicholas Clinch virtist alveg
undrandi á þessari spurningu:
— Já, það er þess virði, sagði
hann loks, annars væri maður
ekki að þessu. Við gátum að-
eins stanzað á tindinum í 15
mínútur. Það var dásamlegt
veður, hvergi ský á lofti og
allt í kringum okkur blöstu
við hæstu tindar veraldar.
Við lögðum svo af stað nið-
ur, en festum annað sigreipið
og gátum því ekki farið fyrir
hugaða leið. Við vorum alla
nóttina að komast niður í
tunglskini. Við komum svo í
7. bækistöðina réttum sólar-
hring eftir að við höfðu lagt
upp þaðan.
Pakistanbúar ánægðir
Pakistanbúar eru ákaflega
ánægðir með þennan árangnr,
þar sem þetta er fyrsti hátind
urinn sem þeir sigra.
— Eigið þér ekki mikið af
skemmtilegum myndum úr
ferðinni til að lána okkur?
— Það er nú það. Pakistan
stjórn tók af okkur nær allar
myndir, og ætlar að láta fara
í gegnum þær af ótta við njósn
ir. Við fáum þær sjálfsagt á
eftir okkur.
— Og nú eruð þér á leið
heim?
— Já, ég varð eftir, til að
sjá um heimsendingu á far-
angrinum okkar, en hinir
héldu beint heim. Síðan kom
ég hingað með viókomu í Sviss
og Englandi. Himalayaleiðang
ur er ágæt afsökun fyrir að
koma hingað og hitta kunn-
ingjana, sem ég á síðan ég
var í bandaríska hernum á
Keflavíkurflugvelli fyrir fjór-
um árum. Ég er búinn að fara
með Flugbjörgunarsveitinni til
Þingvalla, þar sem þeir klifr-
uðu og ég horfði á. Á mánu-
daginn sagði ég frá Himalaya-
leiðangrinum á fundi hjá
Jöklarannsóknarfélaginu og
einnig sagði ég frá honum i
Skógaskóla, á leiðinni með
Fjallamönnum og björgunar
sveitinni á Fimmvörðuháls, en
við urðum að snúa við vegna
veðurs. Og nú er ég á förum
heim.
— Hvenær komið þér aftur
við hjá okkur á leið í Hima-
layaleiðangur?
—Það verður nú bið á því.
Ég verð líklega að finna mér
nýja afsökun. — E. Pá.
STAKSTEINHR
Hverjir hafa gleymt um-
mælum Hermanns
f forystugrein Tímans í gær
segir svo:
„Morgunblaðið þykist hafa
„kjarabætur án verkfalla“ að
kjörorði þessa ðagana. Gallinn er
aðeins sá að í verki hafa allar
athafnir stjórnarvalda undan-
farið í þessum efnum haft í för
með sér kjaraskerðingu. Og það
eru slíkar athafnir sem bjóða
vandræðum eins og verkföllum
heim. Komi nú til verkfalla er
það einmitt vegna þess, að stjórn
arliðið hefur þverbrotið boðorðin
um „kjarabætur án verkfalla"
en í þess stað skellt kjaraskerð-
ingu á kjaraskerðingu cfan. Vildl
ríkisstjórnin nú snúa við og fara
að skila aftur, þvi, sem hún tók,
mundi það bægja verkfallshætt-
unni frá. Fyrsta skrefið ætti að
vera afnám okurvaxtanna og
„bráðabirgðasöluskattsins“.
Tíminn læzt, sem fyrr, ekki
vita hvað það fyrst og fremst
var, sem gerði nauðsynlegar hin-
ar róttæku ráðstafanir núver-
andi rikisstjórnar til að koma
efnahagslifi landsins á réttan
kjöl. Eru Tímamenn einir allra
landsmanna búnir að gleyma
ummælum Hermanns Jónasson-
ar við fali vinstri stjórnarinnar?
Ofstæki afturhaldsins
í forystugrein Þjóðviljans t
gær gat að líta eftirfarandi
klaiusu:
„Og áfall íslendinga af verð-
hruni á nokkrum útflutningsvör
um sjávarútvegsins er beinlinis
skipulagt vegna ofstækis is-
lenzka afturhaldsins í markaðs-
málum, sem varnað hefur því að
útflytjendur sættu ágætum mörk
uðum fyrir þær afurðir, heldur
hentu þeim eingöngu á verð-
hrunsmarkað Vesturlanda".
Það verðúr að teljast til hins
mesta ofstækis, að þvi skuli
haldið fram, að ríkisstjórnin
skipuleggi erfiðleikana í mark-
aðsmálunum. Og afturhaldsmenn
hljóta þeir að vera kallaðir, sem
heimta, að þjóðin beini nær öll-
um eða helzt öllum viðskiptum
sínum til landa, sem að á mjög
mörgum sviðum hafa aðeins lé-
lega og óhentuga vöru á boðstól-
um. íslendingar hafa áþreifan-
lega komizt að raun um að svo
er.
Skrif Þjóðviijans um „ofstæki
afturhaldsins“ hlýtur því að
hitta kommúnista sjálfa. Og er
ramnar algengt, að svo takist til
hjá þeim.

,Gott fólk“
smá*ögur eftir
Einar Kristjánsson
MBL. hefur borizt eintak af
smásagnabók eftir Einar Kristj-
ánsson. Bókin heitir Gott fólk,
smásögur og skemmtiþættir. —
Hún er rúmlega hundrað blað-
síður að lengd og inniheldur níu
þætti.. Bókaútgáfan Víðifell á
Akureyri gefur bókina út ,en
hún er prentuð í Prentverki
Odds Björnssonar h.f. Einar
Kristjánsson hefur áður gefið út
þrjár bækur. Sú fyrsta, Septem-
berdagar, kom út árið 1952, Und
ir högg að sækja 1955 og Dimm
ir hnettir árið 1959. Káputeikn-
ingu að hinu nýja smásagna-
safni Einars Kristjánssonar hef-
ur Einar Helgason gert.
Hví voru þeir seldir?
Eftirfarandi klausa er tekin úi*
íslendingi á Akureyri:
„Lúðvík Jósefsson útgerðar-
’sérfræðingur kommúnista og 4.
þingmaður Austfirðinga sagði í
útvarpsræðu á mánudagskvöldið:
„í sífellu er talað um tap háta-
flotans, tap fiskiðnaðarins, tap
togaranna o.s.frv. Almenningur
í landinu er löngu orðinn þreytt-
ur á því að heyra um þessi töp
útgerðarinnar og verða að þola
ýmist þessar ráðstafanir eða
aðrar til þess að bjarga aðalat-
vinnuvegi þjóðarinnar úr þess-
um sífellda taprekstri“.
Ef svo er, að taprekstur á tog-
araútgerð sé aðeins marklaust
orðagjálfur, hvers vegna hefir
Lúðvík þá látið það viðgangast,
að allir togararnir, sem út hafa
verið gerðir í kjördæmi hans um
árabil. hafa verið seldir brott af
Austfjörðum?“
Von er að „fslendingur“ spyrji.
En hitt er svo allt annað mál, að
auðvitað er ekki gerandi ráð fyr-
ir, að togaraútgerð, sem rekin er
af mönnum, sem vit hafa á út-
j gerð, fari jafn hörmulega og fyr-
irtæki sem Lúðvík Jósefsson
stjórnar.