Morgunblaðið - 29.12.1960, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 29. des. 1960
eru allir dauðans matur
Þúsundir hettumáva hafa lent
í hráolíubaði fyrir jólin
M E N N sem á vegum
Náttúrugripasafnsins fram-
kvæmdu fuglatalningu hér
við Reykjavík og suður um
Suðurnesin, á annan dag
jóla, skýrðu frá því, að þús-
undir hettumáva hefðu þeir
séð, sem atazt höfðu hrá-
olíu. „Allir þessir fuglar eru
dauðans matur og þeir eiga
eftir að líða mikinn kvala-
dauða“, sagði dr. Finnur
Guðmundsson, er Mbl. ræddi
við hann í gær um þetta.
• Talið árlega
Frá því á árinu 1952 hefur far-
ið hér árlega fram talning fugla,
milli jóla og nýárs. Að þessu
sinni tóku þátt í talningunni
milli 40—50 menn víðsvegar á
landinu. Hver „fuglateljari" fer
yfir ákveðið svæði og hann telur
alla þá fugla sem hann sér á
göngu sinni. Það eru góðir stuðn-
ingsmenn safnsins, sem þetta
gera í sjálfboðaliðsvinnu.
Á svæðinu frá Elliðaánum, og
strandlengjuna suður að Straumi,
fyrir sunnan Hafnarfjörð, gengu
til dæmis 10 menn. Aðrir telj-
arar voru í Grindavík, í Sand-
gerði og í Höfnunum.
• Kvalafullur dauðdagi
Það sem mesta athygli vakti
við þessa talningu var, hve gíf
urlegur fjöldi hettumáva hafði
sýnilega lent í hráolíu. Voru
þeir sumir mjög ataðir hrá-
olíu Sumstaðar töldu teljararn
ir, að yfir 50% hettumávanna
væru olíu-ataðir.
Nú er það alkunna að hettu-
mávurinn sem er á þessu
svæði er nokkuð staðbundinn.
Hann heldur sig hér við
Reykjavík og fer á milli ver-
stöðvanna hér við Suðvesíur-
land. Hann leitar ekki út á
— Belgia
Frh. af bls. 1
ríkisstjórnarinnar segja að á-
standið fari batnandi alls stað-
ar í landinu. Þrátt fyrir
skemmdarverk séu nú jám-
brautasamgöngur að færast í
eðlilegt horf og sömuleiðis póst-
ur, sími og ritsími.
Fregnir frá Bretlandi hermdu
að neyðarástandi yrði lýst í
Belgíu, en innanríkisráðuneyti
Belga ber þá fregn til baka.
Sagt er að 20 manns hafi ver-
iö handteknir vegna skemmdar-
verka. —•
Kortin
streyma
inn
Hardy, Virginia, Bandaríkj-
unum, 27. des. (Reuter).
LITLA stúlkan með bein-
krabbann, Dorothý Ridge-
way hefur nú þegar fengið
um 25.000 jólakort víðs veg-
ar að úr heimimun, og kort-
in halda áfram að streyma
inn.
Heimili Ridgeway fjöl-
skyldunnar er svo yfirfullt,
að pósturinn neyddist til að
stöðva afhendingu í bili.
Pósthúsið i Hardy er einnig
yfirfullt, og safnast kortin
nú saman í pósthúsinu í
Roanoake, sem er í 30 km.
fjarlægð.

/ NA /5 hnútor / S V 50 hnúiar ¥: Sn/cioma » Úíi V Skúrir K Þrumur 'WSS, KuMaskil Hiltskil H H*» L Lat»
haf, og það útilokar að fugl
inn hafi lent þar í olíubrák.
Hvar hann hefur lent í olí-
unni vitum við ekki. En full-
yrða má að þessi olía hefur
annað hvort runnið úr land-
stöð eða úr skipi í einhverri
höfninni hér við Suðvestur-
landið. Er slíkt með öllu ó-
verjandi og hreinasta óhæfu-
verk. Þessir vesalings fuglar
sem í oliunni lenda eru að
smá dragast upp í fleiri vik-
ur og líða hinar ótrúlegustu
kvalir.
• Hefur skeð um jólin
Þá er það líka skoðun mín,
sagði dr. Finnur Guðmundsson,
að þessir fuglar allir, hafi lent
í sama olíubaðinu. — Það hef-
ur skeð nú unt jólin, að þessi olía
hefur í sjó runnið. Á aðfanga-
dag komu fyrstu hettumávarnir
sem ataðir voru hráolíu hingað á
Reykjavíkurtjörn. Fram til þess
tíma hafði ekkert borið á olíu-
ötuðum fugli hér við Reykjavík,
á þessu hausti.
Þeir, sem gætu gefið einhverj-
ar upplýsingar um, hvar þessi
olía rann í sjó fram, ættu vissu-
lega að gera Dýraverndunarfé-
laginu aðvart, því það mun reyna
að taka þetta mál föstum tökum,
ef að líkum lætur, sagði dr. Finn-
ur að lokum.
• Talningin
Um hinn fræðilega árangur af
talningunni, liggja ekki fyrir
neinar tölur fyrr en með vorinu.
En tilgangurinn með henni er að
afla upplýsinga um fuglalíf hér á
landi að vetrarlagi og útbreiðslu
fuglategunda og einstaklinga-
fjölda og fleira.
Jólaskreytingar
Menntskælinga
NEMENDUR Menntaskólans í
Reykjavík hafa eins og undan-
farin ár skreytt kennslustofur
skólans með ýmsum hætti. í
þetta sinn hafa þeir ákveðið að
gefa bæjarbúum kost á að skoða
skreytingarnar og verður skólinn
opinn í því skyni kl. 2—4 í dag.
Eigendur bátsins
MORGUNBLAÐIÐ hefur verið
beðið að geta þess að ekki sé
fyllilega rétt hermt hverjir séu
eigendur hins nýja báts, Skarðs-
vík, sem nú er á leið til landsins.
Eigendurnir eru Ágúst Sigurðs-
son, Sigurður Kristjánsson, skip-
stjóri á Hellissandi og Sveinbjörn
Benediktsson, símstöðvarstjóri á
Sandi.
NORÐANÁTTIN mun senni-
lega haldast enn um sinn,
því að lægðin suður af
jjtrænlandi fer líklega fyrir
sunnan land. — Veður var
illt víða norðan lands í gær,
allhvasst og slýdda um morg-
uninn, en frysti og snjóaði er
á daginn leið. Sunnanlands
var þurrt veður. Hiti var víð-
ast um frostmark, en þó 3—4
stiga hiti á Suðausturlandi.
Veðurspáin kl. 10 í gærkvöldi: 1
SV-land og miðin: NA stinn |
ingskaldi og skýjað með köfl- (
um, þykknar upp með vax- j
andi austanátt og snjókomu •
þegar líður á morgundaginn. (
Faxaflói, Breiðafjörður og i
miðin: NA stinningskaldi, í
snjókoma með köflum. (
Austfirðir og miðin: NA S
kaldi, dálítil rigning öðru •
hverju. ^
SA-land og miðin: NA stinn S
ingskaldi, skýjað með köflum. i
Jólagetraun
Ot'fl
ATKVÆÐASEÐILL
í jólagetraun Morgunblaðsins um metsölubókina.
(Seðillinn sendist blaðinu útfylltur fyrir áramót).
Metsölubókin á íslandi í ár:
Naín .....................
Heimilisfang
— Vaxtalækkunin
Framh. af bls. 1
er ber 9% vexti, en það eru
sömu kjör og nú eru á almennu
sparifé, svo að sparifjáreigendur
geta haldið vöxtum af sparifé
sínu óbreyttum með því að hag-
nýta hinn nýja innlánsflokk.
Jafnframt hefur ríkisstjórnin á-
kveðið, að vextir af lánum fjár-
festingarlánastofnana skuli ekki
breytast að svo stöddu, enda eru
þeir yfirleitt allmiklu lægri en
bankavextir. Þó mun ríkisstjórn
in bráðlega taka til athugunar
lækkun vaxta af A-lánum Hús-
næðismálastjórnar, sem nú eru
hærri en af öðrum fjárfestinga-
lánum.
Gjaldeyrisstaðan batnar um
274 millj. á 10 mánuðum
Almennir bankavextir voru
hækkaðix um 4% 21. febrúar sl.,
og var það liður í hinum víð-
tæku efnahagsráðstöfunum, sem
þá voru framkvæmdar. Tilgang-
ur vaxtahækkunarinnar var að
stuðla að jafnvægi í peninga-
málum með því annars vegar að
draga úr lánsfjárþenslu, en hins
vegar að stuðla að auknum
sparnaði. Ríkisstjórnin telur, að
sá árangur, sem náðst hefur í
peninga- og gjaldeyrismáUim
undanfarna mánuði, sé svo mik-
ill, að tímabært sé að taka nú
þegar þetta skref til almennrar
vaxtalækkunar.
f fyrsta lagi hefur náðst nauð-
synlegt jafnvægi milli framboðs
og eftirspurnar á gjaldeyri, og
hefur gjaldeyrisstaða bankanna
batnað um 274 millj. kr. frá þvi
í lok febrúar og til 21. desember
sl. Þessi árangur er ekki sízt
því að þakka, að innlánsaukn-
ing viðskiptabanka og spari-
sjóða mun á þessu ári verða nóg
til þess að standa undir þeirri
útlánsaukningu, sem orðið hef-
ur, svo að ekki hefur verið um
að ræða neina nýja peninga-
þenslu hjá Seðlabankanum.
Verðhækkanir gengisbreytingar-
innar komnar fram
1 öðru lagi hafa hinir háu inn-
Stóreignaskattsmálinu vísaö
frá mannréttindanefnd Evrópu
MANNRÉTTINDANEFND
Evrópuráðsins í Strassborg
hefur neitað að taka til með
ferðar stóreignaskattsmálið,
þ. e. kæru Guðmundar Guð-
mundssonar á hendur rík-
inu. Hefur Mbl. borizt eftir-
farandi skeyti frá Reuters-
fréttastofunni um málið:
Mannréttindanefnd Evrópu
hafnaði því á fundi sínum sl.
föstudag, Þorláksmessu, að taka
til meðferðar mál islenzks ríkis-
borgara, Guðmundar Guðmunds
sonar gegn íslenzka ríkinu.
Nefndin veitir ekki upplýsingar
um efni málsins, né heldur um-
ræður þær sem urðu í nefnd-
inni varðandi upptöku þess.
Þó hafa þær upplýsingar'
fengizt frá nefndirmi að hún
hafi komizt að þeirri nðurstöðu,
að málið væri ekki nógu mikil-
vægt til þess að það yrði sent
íslenzku ríkisstjórninni til um-
sagnar.
Mamaréttindanefndinni bárust
á sl. ári tilmæli um að taka
| málið fyrir. Það fjallaði um á-
kveðnar efnahagsaffigerðir sem
íslenzka ríkisstjórnin fram-
kvæmdi gagnvart féiögum. Guð-
mundur Guðmundsson sakaði ís-
lenzku ríkisstjórnina um það affi
liún mismunaði liotram og fyrir-
tæki hans „Trésmiðjan Viðir"
með alltof liáum og ranglátum
sköttum, sem væru brot á mann
réttindasáttmála Evrópu, og
einkanlega þó brot á viðbótar-
ákvæði sáttmálans um eigna-
réttinn.
Sem fyrr segir taldi nefndin
málið ekki nógu mikilvægt til
að taka það upp. Mun það hafa
verið vegna þess, að nefndin
hafi ekki talið skattfyrirkomu
lag það sem um var affi ræða
fela í sér algera eða rangláta
mismunun (spoliation)
lánsvextir náð þeim tilgangi að
koma í veg fyrir þá verðrýrnun
sparifjár, sem verðhækkanir
undanfarinna mánaða mundu
ella hafa haft I för með sér. Nú
eru verðhækkunaráhrif gengis-
breytingarinnar hins vegar fram
komin, svo að útlit er fyrir stöð-
ugt verðlag á næsta ári, ef ekki
eiga sér stað ófyrirséðar breyt-
ingar, t. d. á kaupgjaldi eða er-
lendu verðlagi. Ríkisstjórnin tel-
ur því, að sú lækkun innláns-
vaxta, sem nú hefur verið ákveð
in, eigi ekki að draga úr sparn-
aðarvilja almennings.
Sú vaxtalækkun, sem nú hef-
ur verið framkvæmd, er byggð
á þeirri meginforsendu, að það
jafnvægi haldist, sem náðst hef-
ur í peninga- og gjaldeyrismál-
um sem og verðlagsmálum.
Raskist það jafnvægi vegna
hækkunar á verðlagi eða kaup-
gjaldi, eða af öðrum orsökum,
getur orðið óhjákvæmilegt að
hækka vexti á ný og gera aðrar
ráðstafanir í peningamálum, til
að vernda verðgildi íslenzku
krónunnar í viðskiptum innan
lands og utan. Rikisstjórnin
leggutr áherzlu á, að til þess
þurfi ekki að koma, og mun hún
halda áfram að vinna að því að
treysta grundvöll efnahagskerfis
þjóðarinnar, m. a. með þvi að
auka gjaldeyrisforða þjóðarbús-
ins.
★
Fréttatilkynning
frá Seðlabankanum.
Viðræður hafa farið fram
milli ríkisstjórnarinnar og Seðla
bankans um möguleika til vaxta
lækkunar. í framhaldi af þeim
og með tilliti til þróunar gjald-
eyris- og peningamála hefur
stjóm Seðlabankans í dag ákveð
ið að lækka almenna innláns- og
útlánsvexti um 2%. Jafnframt
verði dregið úr áhrifum vaxta-
lækkunarinnar á sparifjáreig-
endur, með því að taka upp nýtt
innlánsform, fé bindið til eins
árs er beri 9% vexti. Banka-
stjórnin ákvað í dag, að inn-
lánsvextir banka og annarra
innlánsstofnana skuli vera sem
hér segir frá og með 29. þ. m.:
Almennar sparisjóðsbækur 7%
á ári. 6 mánaða sparisjóðsbækur
8% á ári. Fé bundið í eitt ar 9%
á ári. 10 ára sparisjóðsbækur
9%%. Sparisjóðsávísanabækur
4% á ári. Hlaupareikningar 3%.
Innlánsstofnunum er þó heim-
ilt að greiða áfram út þetta ár,
þá innlánsvexti, sem í gildi hafa
verið frá 22. febrúar sl.
Sömuleiðis ákvað bankastjóm
in í dag, að útlánsvextir láns-
stofnana skuli frá og með 29.
þ. m. ekki vera hærri en hér
segir:
Forvextir af víxlum 9% á ári.
Framlengingarvextir eftir 3 mán
uði 9%% á ári. Vextir af yfir-
drætti á hlaupareikningi 10% á
ári. Vextir af reikningslánum og
viðskiptalánum auk 1% við-
skiptagjalds á ári, 9%. Fast-
eignaveðslán og handveðslán til
langs tíma 9%% á ári. Forvextir
af afurðavíxlum 7%. Framleng-
ing afurðavíxla eftir 3 mánuði
7%% á ári.
Reykjavík, 28. desember 1960.