Morgunblaðið - 19.11.1961, Blaðsíða 9

8
MORGUNttLADIÐ
Sunnudagur 19. nóv. 1961
Sunnudagur 19. nóv. 1961
MORGVNBLAÐIÐ
&

I
Upplausn, angist og ótti — bræðravíg og blóðsuthellinga r í Konyó
Þeir skammta matinn með byssu í hönd
Og sorgarsagan í Kongó
heldur áfram. Upplausn
og ósamlyndi forystu-
ínanna, angist og ótti al-
múgans — bræðravíg og
blóðsúthellingar. Hve
lengi getur þetta haldið
áfram? Þannig hefur það
að vísu oft verið í Afríku.
Ættflokkar hafa barizt
og úthellt blóði, hvítir og
svartir hafa barizt um yf-
irráð og auðæfi. En nú
verður það ekki lengur
dulið umheiminum hvað
gerist í hinni svörtu
Afríku — og þá ofbýður
öllum.
Islenidingur, sem nýlega
kom heim eltir margra mán
aða starf í Komgó, gaf í fá
um orðum hugmynd um á-
standið. „Mig langar ekki
aftur. Maður er hvergi ó-
hlutur þar. Eg hrósa happi
að sleppa lifandi", sagði
hann.
En þetta var ekki öll sag
an: „Því fer fjarri, að þeir
svörtu leggi hvíta manninn í
einelti. Hatrið mi'lli ættflokk
anna innbyrðis er mest. í
sumum hlutum Kongó
rnundu þeir þynrna þremur
hvítum ef þeir fengju að
rífa einn svartan á hol, lif-
andi. Ástandið er óhuggu-
legt“.
XXX
„Og hermennirnir, sem ég
sá, bæði í Katanga og annars
staðar í Kongó, voru mest
stráklingar — mjög oft und
ir áhrifum áfengis. Þeir fóru
um göturnar í hópum,
drukknir. Þá var það undir
hælinn lagt hvar kúlurnar
lentu. Þeir virðast hafa otf-
metnazt af að vera treyst
fyrir byssu. Og þegar drukik
inn maður með byssu vill
sýna veldi sitt, þá hleypir
hann auðvitað, af — og það
Skiptir hann ekki máli hvar
kúlan lendir. Eg sá fjölmörg
dæmi þessa — og útlending-
arnir, bæði starfsmenn SÞ.
og aðrir, eru í stöðugum ótta
við þess konar fóllk.“
Þess verður að gæta, að
landamæri Kongó eru ekki
byggð á neinum rökfræði-
legum grundvelli — hvorki
með tilliti til landshátta né
*
Forsjáll
Enrico Medici í Róm var
hygginn maður og varkár.
Hann ætlaði konu sinni ekki
að greiða neina reikninga og
lausaskuldir eftir sig að sér
látnum. Þess vegna greiddi
hann fyrirfram allt, sem
þurfti til jarðarfararinnar. —
Nýlega greiddi hann síðustu
afborgunina af líkkistunni —
og svo dó hann daginn eftir.
rK
Ahyggjufullir
skattgreidendur
Félagssamtök v-þýzkra
skattgreiðenda hafa sent
þingmönnum landsins, 522
að tölu, stóra rauða blý-
anta. A alla blýantana eru
letruð hvatningarorð til þing
manna um að vera nú spar
ir á fé skattgreiðenda.
85 þús.
tonn —
35 mílna
hraði
Þetta er eitt stærsta skip
heims, nýjasta fiugmóður-
skip Bandaríkjanna USS
Enterprise. Það er 85 þús.
tonn að stærð, fyrsta flug
móðurskipið sem knúið er
með kjarnorku. í því eru
átta kjarnaofnar og það get
ur náð meira en 35 mílna
hraða á klst.
Eldsneytið nægir USS Ent
erprise til 22 hringferða um
jörðu. Skipið er 317 metra
langt og mesta breidd þess
er 77 metrar. Öll áhöfnin, sjó
menn Og flugmenn, verður
4600 manns. — Bandaríkja-
menn eiga fjölda kiarnorku
knúinna kafbáta, eins og
kunnugt er, en USS Enter-
prise er annað „ofansjávar-
herskip“ þeirra. Það fyrsta
var flugskeyta-freigátan
Long Beaoh, sem þegar hef
ur verið tekin í notkun. — næsta ári og ákveðið er að
Næsta flugskeyta-freigáta byggja þá þri^ju. Auk þess
hleypur af stokkunum á hafa Bandaríkjamenn smíð
að eitt kaupskip knúið kjarn
orku — og líður vart á löngu
þar til það verður tekið í
Syrtir í álinn fyrir Nasser?
Það gengur erfiðlega að halda mæðrunum í röðum, þegar þær biða eftir matarskammtinum fyrlr bornln sín.
fólksins, sem þarna býr. —
Landamærin eru tilviljunar
kennd, í mörgum tilfellum
byggð.á því hve landvinn-
ingamenn fortíðarinnar vog
uðu sér langt inn í skóginn.
Landamærin aðskilja því
ekki endilega ólíkar þjóðir,
sem búa við ólíkar aðstæð-
ur. Og Kongó er stórt land.
Þar búa margir ólíkir ætt-
flokkar, sumir mjög litlir og
þeir hafa oft verið leiknir
giátt af þeim stóru. Tunga
þeirra, siðir og venjur eru
ólí'kar. Yfir 180 málízkur
eru taldar í Kongó.
Þetta eru fyrst og fremst
ástæðurnar til þess, að illa
gengur að stilla til friðar í
landinu. Ættflökkarnir eru
misjafnlega grimmir, ef svo
mætti segja. Þess vegna er
fólik á flótta um gérvalla
Kongó. Ekki hvítir menn.
Þeir eru flestir farnir —
nema þá úr stærstu borgun
um. Nei, hinir svörtu eru á
flótta. Þeir flýja pynding-
ar, limlestingar Og blóðbað
„samlanda“ sinna.
Sameii. . pjóðirnar hafa
víða komið upp flóttamanna
búðum. í Elisabethville eru
einar slíkar búðir — og þar
eru um 30 þúsund Baluba-
menn, mest konur og börn,
sem ekki vilja eða þora að
hverfa aftur til heimkynna
sinna. Astandið er þar ömur
legt, eins og víðar í þessu
fjarlæga landi. Og þegar
matnum er deilt fer fólkið
1 raðir — með fötur og potta,
krúsir og kirnur — til þess
að fá dagskammtinn fyrir
sig og barnið, eða börnin.
En þetta fólk er ekki vant
því að standa rólegt og bíða
þess, að röðin komi að því.
Hermienn SÞ. verða að
standa með brugðna byssu
stingi yfir _ þessum hröktu
þúsundum til þess að forða
ryskingum og slagsmálum r
og koma í veg fyrir að þeir,
sem skammta matinn, verði
troðnir undir. Meðfylgjandi
myndir eru frá flóttamanna
búðunum. í Elisabethville.
Hve langHft verður veldi
Nassers? Þetta er spurning,
sem ýmsir velta fyrir sér.
Hefur Krúsjeff snúið haki
vlð honum. Verða það Vest-
urveldin, sem bjarga Nasser
þrátt fyrir allt. Þeir, sean
bezt fylgjast með þróun mála
i Egyptalandi, íelja, að nú
fari harðnandi í ári hjá Nass
er, ef Vesturveldin koma
Tœknin leysir flugmanninn af hólmi
„Við þutum niður úr
skýjunum í þúsund feta
hæð, stefndum beint á
flugbrautina — og flug-
maðurinn snerti ekki
stjórntækin. í 15 feta hæð,
rétt yfir brautarendanum,
var eins og flugvélin
slengdi niður stélinu. Svo
lenti hún — og við fund-
um varla fyrir því, þegar
hún nam við jörðu.
Flugmaðurinn, sem sat í
flugstjórasætinu, aðhafð-
ist enn ekkert. En hann
sagði: „Ekki gæti ég lent
henni svona vel“.
Þannig segir brezkur blaða
maður frá. Hann fékk ný-
lega að vera með í einni af
tilraunum Breta með sjálf
virk lendingartæki fyrir flug
vélar. Blaðamaðurinn sat
við hlið flugstjórans. Þeir
sátu þarna eins Og farþegar
meðan flugvélin lenti. Og
blaðamaðurinn heldur á-
fram:
Við lentum fjórum sinn-
um og í hvert sinn var lend
ingarhraðinn 100 mílur á
klst. og í öll skiptin snerti
flugvélin jörðu á nákvæm-
lega sama stað. Það eina,
sem flugstjórinn gerði, var
að snúa litlum grænum
takka, þegar við vorum í 5
mílna fjarlægð frá brautar-
endanum. Svo sat hann bara
kyrr og horfði á mælitækin,
þrjú græn ljós, sem sýndu
að þessi furðulegi útbúnaður
var í góðu lagi.
Jafnvel þegar við vorum í
15 feta hæð og áttum eina
eða eða tvær sekúndur eftir
niður á brautina — þá sat
hann hinn rólegasti og hélt
að sér höndum. Hnikkurinn,
sem ég talaði um, kom ó- i
vænt. En síðar áttaði ég mig
á því, að við lentum í örlitl
um hliðarvindi. Þessi hnikk-
ur rétti flúgvélina af, það
XXX
Það er breaki flugherinn,
sem gert hefur tilraunir þess
ar í þrjú ár — og flug-
maðurinn, sém var með
blaðamanninum, hafði lent
8 þúsund sinnum, bara með
því að hreyfa græna takk-
ann.
„Hvernig fannst þér?“
spurði hann svo blaðamann-
inn.
„Eg held, að ég yrði örugg
ari, ef einhver héldi um stýr
ið“.
Flugmaðurinn varð gram-
ur og sagði: „Þetta segið þið
allir. En við höfum lent með
þessum tækjum í þoku, sem
var svo þykk, að við villt-
umst frá flugvélinni að flug-
skýlinu. Sáum alls ekkert
út úr vélinni meðan hún
ler.ti“.
XXX
Einn vísindamannanna,
sem vinnur að þessu-m rann-
sóknum, sagði: „Eg held, að
flugfélögin láti þoturnar
lenda með sjálfvirkum útbún
aði í góðu veðri eftir 5—6 ár.
En sennilega Mða 10 ár þar
til þau treysta á sjálfvirku
lendingar í slæmu veðri. En
það væri hægt að flýta þess
ari þróun, ef flugfélögin
hefðu áhuga. Það hafa þau
ekki“,
xxx
Ein ástæðan er sjálfsagt
kostnaðurinn. önnur er sjálf
sagt farþegarnir, ótti þeirra
við allt þetta sjálfvirka dót.
Þeim líður betur, ef þeir
vita, að flugmaðurinn held
ur um stýrið. — Og svo eru
það flugmennirnir sjálfir. —
Brezka flugmannafélaglð
boðaði til fundar fyrir
skömmu til þess að ræða
málið. Þeina lízt ekkert á
þetta, trúa ekki, að sjálf-
virkur útbúnaður geti lent
jafnvel og brezkur flugmað-
ur gerir. Svo er það líka hitt:
Er ekki atvinnu þeirra ógn
að með þessu? Verður þörf
jafnmargra flugmanna, þeg-
ar aUt er orðið sjálvirkt.
Vafalaust efcki. En flugrvél
uhum verður sennilega
aldrei sleppt a£ stað — flug
mannslausum. Flugmaðurinn
verður eins konar eftirlits-
maður um borð, tilbúinn að
taka við stjórninni, ef sjálf-
virki útbúnaðurinn skellur í
baklás. Hins vegar eru tækni
fræðingar ekki í vafa um
það, að sá tkni kemur, að
hægt verður að senda flug-
förin sjálístýrð milli heims-
álfa. Hvort farþegar sætta
sig við það — já, það er
annað máL
honum ekki til hjálpar, því
ástandið. í landinu er mjög
bágborið. Hins vegar getur
hann þraukað lengi enn þó
efnahagsmálin séu í öng-
þveiti. ef herinn brezt hon
um ekki.
A yfirborðínu virðist
hann styrkur, en undir niðri
hefur stuðningur þjóðar-
innar við hann dvínað mjög.
Uppreisnin í Sýrlandi varð
Nasser mi'kið áfall,. tiltölu-
lega meira á innanlandsvett
vangi en utan. Hann stend
ur höllum fæti. Sýrlands-
uppreisnin leiddi í ljós, að
Nasser var enginn töframað
ur, sem kunni ráð við öllu.
Þetta voru mest útlendingar,
sem nú eru farnir, eða eru á
förum. Þarna voru um 200
þús. Grikkir, Kýpurmenn og
Evrópumenn, en nú eru að
eins 60 þús. eða enn færri
eftir. Flótti þessa fólks úr
Egyptalandi var mikill skaði
fyrir Nasser og þjóð hans,
segir blaðamaðurinn.
Alexandría er nú eins og
stór kvikmyndabær, sem
hættur er að framleiða kvik-
myndir. Gluggarnir eru tóm
ir, augun í fólkinu líka.
Þetta ástand er dæmigert
fyrir Egyptaland. Almenning
ur er fátækur og eygir litla
bót, en þeim líður vel, sem
komast á spenann hjá Nass
er.
Þó eru ýmsar blikur á
lofti — og er ástæða til þess
,að ætla, að jafnvel þeir á
spenanum þurfi að fara að
fara að herða ólina. Hin
skjóta viðurkenning Rússa
á byltingarstjórninni í Sýr
landi kom eins og reiðarslag
yfir Nasser Og hans menn
því sýrlenzka stjórnin er
meiri andstæðingur kommún
ista en Nasser sjálfs. —
Stærsta von Nassers um að
ná Sýrlandi aftur hafði líka
verið fólgin í samvinnu við
sýrlenzka kommúnista —
gegn nýju stjórninni. Hann
hefði að vísu orðið að gefa
egypzkum kommúnistum
lausari tauminn á meðan, en
var ekki Sýrland þess virði?
Og það er yfirleitt alltaf
.eitthvað á baik við það, sem
Rússar gera? Eigum við að
túlka viðurkenningu Rússa
Sárabót
Lögreglustjóranum 1 Par-
fe í Texas er mjög umihugað
um, að ferðamönnum lítist
vel á bæinn hans og uni sér
þar vel. Honum þyikir leitt
að þurfa að sekta þá fyrir
smá yfirsjónir en ti'l þess að
sllkt fæli efcki ferðamenn frá
bænum hefur lögreglustjór-
inn gert samfcomulag við
Veitingalhús eitt um að allir
þeir, sem framvísi stöðu-
mæía-sektunarkvittun £4i
frítt kaffi.
Og á hverju byggir hann
vonirnar um áframhaldandi
völd? A hernurn. Bkki þjóð-
inni, almenningi, því á-
standið í landinu er ósköp
sviþað og það var, þegar
Farouk var velt úr stóli.
Stjórnmálafregnritarar segja
að 98% sé enn í sama horfi,
ömurleg fátækt og eymd.
Þeir, sem fengið hafa bætt
kjör, eru hermennirnir — og
Nasser vonar, að með þvá
hafi hann tryggt sess sinn.
Kairo rembist enn við að
líta út eins og nútíma
Evrópuborg, sagði blaðamað
ur, sem nýlega kom úr kynn
isför til Egyptalands. En ef
þú ferð til Alexandríu, þá
sérðu aðra mynd. Mennta-
menn og kaupsýslumenn
hafa haldið þeirri borg uppi.
Nasser og Krúsjeff — Hefur vináttan kólnað?
nötkun. — Meðfylgjandi
mynd var tekin af USS Ent
erprise í reynsluförinni.
á sýrlenzku stjórninni á þá
lund, að Krúsjeff sé þúinn
að fá nóg af Nasser? Hefur
hann reynzt of erfiður viður
eignar, of tvöfaldur, sérgóð-
ur, þjóðernissinnaður?
Ymsir þykjast nú sjá þess
merki, að Krúsjeff telji það
vænlegra fyrir kommúnista
að stuðla að „hrörnun"
Nassers. Ef þetta er stað-
reyndin, þá döfcknar heldiur
en ekki í álinn hjá Nasser.
Hvað verður þá um hann?
Hver bjargar þá efnahagi
Eigyptalands?
Dýr dropi
Bandarískri Globemaster-
flugvél hlekktist á í lendingu
á flugvelli í Fiji-eyjum fyrir
skemmatu. A miðri flug-
brautinni lá innfæddur, sof
andi, með hálfa rommflösku
í fanginu. Þetta var í myrkri
og fliugmennirnir sáu ekki
manninn fyrr en um sein-
an. Þeir urðu að sveigja út
af flugbrautinni á miklum
hraða til þess að fara ekki
yfir manninn — og romm-
flöskuna. Flugvélin skernmd-
ist mikið en enginn slasað-
ist.
Harm stóð við
orb
sm
Pack Hefner í New York
horfði hug/anginn á fyrsta
barnið sitt, þegar hann kom
í fyrsta sinn í heimsókn á
fæðingarðeildina. „Ástin“,
sagði liann við konu sína —
„ég sendi þér 12 rósir — og
ég ætla að bæta við 12 í
livert sinn, sem við eignumst
barn“. Þetta var fyrir 14
árum. — Nýlega sendi Jack
Hefner 144 rósir til konu
sinnar í fæðingardeildina.

Kw»iiáWillV