Morgunblaðið - 17.01.1962, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 17. jan. 1962
MORGUTSBLAÐIÐ
11
MOMfr KoM&fBrezkt)
KauÖaKína Qieti qlcsibt
paS '(yri*vara|auít:
MACAO (Poi-túgaiskt)
Þefsa nýlendú ooctu Km- .1
verjar einniq tekii. p \
MEPALySikKlM/BHUTAN I
(lnáversk verrd8rsvjcSi)Kína
lítur þau. hýru auqa.
GUAMTANAMO. v
(öandarisk flotasteo)
Castró myndi takí
Kana ef hann þyrSi.
A.
MALDIVE EVJAR.
(Undir brezkri vernd)
Ceylon vill fá eyjar þessar.
SARAWAK/ BRUNtl, WOROUR-
BORMEÓ- Indónesar nyj^jast
taka þesei sv«Si af Bretum
TIMORCp<’rt<;‘¥‘>sl<9-Eftil .
vill narsta skrefiS hjá Indónesum-
GÍBRALTAR(0rezkt>
Spánn hefur krafist þoss
um aldir.
JAMAICA C&rezk.)
Castró lannari þetfa
líka:
'k
'4MBZÍKA
IFNI/ CEUTA/MELILLA (Spánskt)
Marokkó kefur gert krofur til þeirra.
SPANSKA 5AHARA. Maritania 09
Marokkó líta þamjab Kýrui» augum.
-------------- -------------
KUWAIt PAHREIHMU5CAT. OMAN
(Olíusvxoi undirtorétkri vernoyirak,
'lran 09 Saudi-Aiabía krefjast peina.
P0RTU&AL5KA
G’fNEA-BaeSi
G-inea o^Sene^al
haf» áhuua *
þessu
BREZKA fRAN5KA 06-
HOLLENZKA GUIANA
Brazilía og V/enezúeld hara
au^astaS z þcim.
ÁNGOLA (Portúgalskt)'
Konuó kann ai reyna »3
_______taka þetta_________
FALKLANp5EVJAR(B*ezkar)
Argentina gerir krofu
ti I þeirra
ADEN <8rezkt)Yemen
hefur oft reynt aS
innlima þetta. •
T
FRANSKA SOAtALILANP
Eþiópía hefur au^astaí á þvi.
5PÁN5KA GÍNEA-kamenln
er sóoS vera að hu9S» um
____________
MÖ5AMDlK(R>rtú94lskt)
Afríkuríki Un^ar í þetta.
PASUTOLANR 6ET5JUANALANP
SWAZltANp verndarsy^ði)
Suiur-Afríka litur þanaað
lón^unaiauqum.
VEGNA nýrra reglna
í alþjoðasamskiptum,
sem Nehrú, forsætisráð
herra Indlands, hefir
sett fram og fylgt, má
heimurinn búast við
deilum og átökum um
milli 30 og 40 lands-
svæði á næstunni.
A Fordæmi Nehrús
„Lög Nehrús“ eru í stuttu
máli á þa leið, að nágrönnum
hvaða „nýiendusvæða" sem er
skuli einmitt að „frelsa“ þau
með valdi, ef þeir hafa hug á
að eignast viðkomandi svæðt.
Nehrú sýndi þessi „lög“ sín
í framkvæmd, er hann lagði
undir sig hinar portúgölsku
smánýlendur á vesturströnd
Indlands skaga í des. sl.
Á korti því, sem hér fylgir
með, má sjá í grófum dráttum,
hverjar gætu orðið afleiðingar
þess, að „Nehrú-löndunum“
yrði almennt beitt. Aðeins
skömmu eftir innlimun í Goa
í Indlandi kvaðst annar leið-
togi í Suður-Asíu, Sukarno
Indónesíuforseti, þess albúinn
að „frelsa“ Hollenzku Nýju
Gíneu með vopnvaldi, ef
nauðsyn krefji — og heldur
„Lög Nehrús“
- og afleiðingar þeirra
nær daglega áfram innrásar-
hótunum sínum. — Hollend-
ingar viðurkenndu í raun og
veru þá breytingu á alþjóða-
lögum, sem Nehrú haOi gert,
þegar hollenzki forsætisráð-
herrann, Jan de Quay, lýsti
því yfir 2 jan. sl. að ríkisstjórn
in mundi ekki lengur gera það
að ófrávíkjanlegu skilyrði fyr-
ir samningum við Indónesíu,
að viðurkenndur sé sjálfs-
ákvörðunarréttur hinna 730
þús. Papúa á vesturhluta Nýju
Gíneu um framtíð sína. —
Nehrú hafði einmitt komizt
upp með það að hafna kröfum
um, að íbúar landssvæðanna,
sem hann hafði augastað á,
fengju að greiða atkvæði um
hvort þeir vildu áfram vera
undir stjórn Portúgala — eða
sameinast Indlandi. — Bæði
fyrir og eftir innlimun Goa og
hinna portúgölsku landsvæð-
anna, hafa Nehrú og formæl-
endur hans skýrt beitingu al-
þjóðalaga, svo sem þau eru
túlkuð af indverska forsætis-
ráðherranum, er hefir kynnt
sjálfan sig sem helzta baráttu-
mann heimsins fyrir friðsam-
legum samskiptum þjóða — og
andstæðing allrar valdbeiting-
ar til lausnar deilumálum.
Samkvæmt því eru megin-
greinar ,,Nehrú-laganna“ þess-
ar:
1) Sérhvert „nýlendusvæði",
sem viðkomandi ríki er ekki
fært um að halda með hervaldi
má nágrannaland innlima —
og telst það þá ekki valdbeit-
ing, heldur „frelsun“.
2) Reglur Alþjóðadómstóls-
ins ná ekki til slíkra „nýlendu
svæða“. Stjórn Nehrús hafði
áður verið stefnt fyrir dóm-
stólinn út af Goamálinu — og
fór innlimun nýlendunnar al-
gerlega í bága við úrskurð
dómsins frá því í apríl 1960.
3) Reglurnar um sjálfs-
ákvörðunarréttinn ná ekki til
svæða, sem tekin eru sam-
kvæmt „Nehrú-Iögunum". —
Það var í krafti sjálfsákvörð-
unarréttarins, að Indverjar
kröfðust sjálfstæðis og kom-
ust undan yfirráðum Breta á
sínum tíma. En varðandi Goa
nú — og Kasmir fyrr og nú
— hefir Nehrú vísað á bug
öllum til.’ögum um að láta
íbúana sjálfa kveða á um fram
tíð sína.
Þessi „iög“, sem Nehrú hefir
komið í framkvæmd og fengið
viðurkennd að vissu marki,
eru reyndar engan veginn ný
af nálinni. — í „grundvallar-
atriðum, sagði stjórnarerind-
reki nokkur frá Asíu í Was-
hington fyrir skemmstu, „er
hér um að ræða þau gamal-
kunnu lög frumskógarins, að
ef þú átt land eða aðrar eign-
ir, þá verðurðu að vera fær
um að halda nágrönnunum í
hæfilegri fjarlægð. Annars
mun þér ekki lengi haldast á
eign þinni". — Vegna þessa
afturhvarfs til viðurkenningar
á hnefaréttinum eru nú ýmsar
þjóðir teknar að dusta rykið
af gömlum landakröfum sín-
um — og ítreka þær, með til-
vísun til þess fordæmis, sem
Nehrú hefir gefið í Goa.
Eins og sjá má af kortinu,
kann Indland sjálft að verða
fyrir valdbeitingu, sem árásar
maðurinn gæti réttlætt með
„lögum Nehrús“ sjálfs. —
Rauða Kína hefir á undanförn
um árum smám saman verið
að sölsa undir sig fjallahéruð
nyrzt á Indlandi (eða Indverj
ar hafa a m. k. haldið því
fram, að umrædd landamæra-
héruð vseru þeirra eign). —
Síðast hafa Kínverjar hótað að
bola Indverjum burt sem
„verndurum" hinna litlu kon-
ungdæma Nepals, Sikkims og
Bhutans í Himalaya. Nehrú
hefir æt,ð litið á þessi smáríki
sem indversk „verndarsvæði".
Hins vegar bregður svo við, að
hann vill ekki viðurkenna, að
sömu reglur gildi um kröfur
Kínverja og hann fór sjálfur
eftir, þegar hann lét taka Goa
frá Portúgölum. Nehrú hefir
ekki einungis látið í það skína,
að Indverjar séu reiðubúnir að
berjast til þess að halda
„verndarsvæðum" sínum —
heldur hefir hann krafizt þess,
að Kínverjar gangi til samn-
inga og heiti því að beita ekki
framar valdi við norðurlanda-
mæri Indlands.
Það, sem veldur ýmsum ríkj
um heims mestum áhyggjum
í sambandi við þær breytingar,
sem Nehrú hefir í rauninni
gert á alþjóðarétti, er það, að
indverska leiðtoganum hefir
tekizt að fylkja nýjum þjóðum
í Asíu Og Afríku um þá skoð-
un sína, að það sé gott og rétt-
lætanlegt að „frelsa" öll „ný-
lendusvæði". — Það voru t. d.
ekki Sovétríkin ein, sem komu
1 veg fyrir það í Öryggisráði
Sameinuðu þjóðanna, að sam-
tökin gerðu nokkuð til að
hindra innlimun Goa, heldur
lögðust Ceylon, Líbería og
Arabiska sambandslýðveldið
þar á sömu sveif. Og þessi
þrjú ríki voru ekki aðeins að
hugsa um eigin hag í þessu
sambandi, heldur einnig hugs-
anlegar landakröfur margra
nýrra Asíu- Og Afríkuríkja.
En ef þessar nýju smáþjóðir
standa saman geta þær ráðið
úrslitum mála á Allsherjar-
þinginu.
Nehrú hefir sett af stað
skriðu, :em ekki hefir aðeins
áhrif í hinum „vaknandi"
heimsálfum, Asíu og Afríku,
heldur kemur einnig við yngri
og eldri ríkjum í Ameríku og
Evrópu, eins og sjá má á kort-
inu.
■:

Guðmundur Jónsson, Rafnkelsstóðum
IHUGUN UM ÁRAMOT
Nú, þeg'ar liðið ár er kvatt og
nýju heilsað, kemur mér, göml-
um og lífsreyndium manni helzt
i hug sá vandi, sem á höndum
er að nýta hinn mikla sjávar-
®fla, sem á land er dreginn hér
við Suður- og Vesturlandið.
Eru mér þá efst í huga síld-
veiðarnar, sem að mínu áliti eru
að verða árvissari hér syðra en
norðan- og austainlands. Fyrir
norðan og austan má segja, að
ekilyrði til móttöku síldar séu
eóð, bæði til söltunar og bræðslu.
M.a. er nú verið að koma upp á
Siglufirði verksmiðju til niður-
suðu og niðurlagningar síldar og
er það vissulega til mi'killa bóta.
Á Austfjörðuim hefir verið við
nllmikla örðugleika að etja með
afsetningu á sild, enda hefir þró-
xrnin f aflabrögðunum orðið sú,
að síldaraflinn fyrir Austfjörðum
hefir stóraukizt ár frá ári og
stopult hefir verið undanfarin ár
með síldarsöltun á Siglufixði,
ekki sízt eftir júlílok, því að
reynslan hefir sýnt að eftir þann
táma er síldveiðin svo til öll fyrir
Austfjörðum. — Hefir því skap-
azt mikil þörf á að bæta aðstöðu
til síldarmóttöku þar. Hafa þar
risið upp söltunarstöðvar víða og
reistar hafa verið síldarvark-
smiðjur, og aðrar, sem fyirir
voru, stækkaðar, með ríflegum
stuðningi og atbeina ríkisvalds-
ins. Á s.l. sumri var jafnframt
leitazt við að'leysa vandann með
því að leigja skip til flutninga á
bræðslusíld til Krossaness og
Hjalteyrar jafnframt því, sem
Sildarverksm iðjur ríkisins beittu
sér fyrir sölu á bræðslusíld til
Noregis. Eins og nú horfir, og
með hinni góðu fyrirgreiðslu
ríkisvaldsins tel ég, að afsetning-
arvandinn á Austurlandi verði
leystur í náinni framitíð.
Eins og ésg gat um í upphafi
hefi ég áhyggjur af því, hvernig
viS getum unnið allan sjávar-
aflann hér sunnanlands, ekki
sízt síldina. Það er aðkallandi að
gera þegar á þessu ári ráðstaf-
anir til þess að stórauka vinnsiu
afköst hér við Faxaflóa, ekki
sízt við innanverðan flóann. Væri
t.d. ekki hægt að setja nýjar,
stórvirkar vélar í Faxaverksmiðj-
una þannig, að hún gæti orðið
bjargvættur fyrir allan flotann
og tæki síld af öllum bátum án
Guðmundur Jónsson
tillits til þess hver heimahöfn er?
Eins og nú standa sakir eru
verksmiðjur þær, sem taka á
móti bræðslusíld, fyrst og fremst
til þess byggðar að vinna fisk-
úrgang frá frystihúsum og öðr-
um vinnsluaðilum. Eru þær að
vísu afkastamiklar, en engan
veginn fyllilega til þess búnar að
taka á móti miklu síldarmagni,
þótt gerðar hafi verið á undan-
förnum árum ráðstafanir af hálfu
verksmiðjanna til að bæta úr
þessu með ýmsum breytingum.
Eins og fyrr segir voru þessar
verksmiðjur á sínum tíma reist-
ar með það fyrir augum að vinna
fiskúrgang, og var steerð þeirra
og vinnsluafköst miðuð við þær
sérstöku þarfir hverrar ver-
stöðvar, svo sem á Akranesi,
Reykjavík, Hafnarfirði og Kefla-
vík. Þegar mikið síldarmagn
berst að, taka þessar verksmiðj-
ur aðeins við síld af heimabát-
um.
Hér við má bæta einni verk-
smiðju enn, sildar og fiskimjöls-
verksmiðju Jóns Jónssonar í
Innri-Njarðvík, sem ég hefi haft
mjög vinsamleg viðskipti við
mörg undanfarin ár. Afköst þess-
arar verksmiðju þyrfti að stór-
Frainhald á bls. 15.