Morgunblaðið - 17.02.1962, Síða 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
LaugarrTagur 17. febr. 1962
Stórhjáíp fyrir
ísienzka bændur
Á FUNDI neðri deildar Alþing
is í gær, er rætt var um lausa-
skuldir bænda vöktu þau um-
mæli Björns Pálssonar, þing-
manns Framsóknarflokksins,
tasverða athygrli, að bráðabirgða
lögin ásamt ráðstöfunum ríkis-
stjórnarinnar væru stórhjálp
fyrir íslenzka bændur og án
þeirra hefðu einstaka bændur
neyðst til að hætta að búa.
ítramsókn að þakka.
Eysteinn Jónsson (F) taldi
m.a., að það hefði verið þrýst
ingi frá Framsóknarflokknum
að þakka, að samið var fyrir
forgöngu landbúnaðarráðherra
við Seðlabankann um innlausn
» skuldabréfanna. í upphafi hefði
ekki staðið til, að bréfin yrðu
gjaldgeng, það sönnuðu orð
landbúnaarráðherra frá 23. okt.
s.l., og ekki færi milli mála, að
bændur stæðu nú í þjarki um
þessi mál, ef Framsóknarflokks
ins hefði ekki notið við.
Bændum að miklu líði.
Jónas Pétursson (S) gat þess
m.a., að það væru þrjú atriði,
sem hafa þyrfti í huga við fram-
kvæmd þessa máls. Það fyrsta,
að sem mestum hluta lausa-
skuldanna yrði breytt í föst lán.
1 öðru lagi að lánstíminn yrði
viðhlítandi langur og loks, að
vextirnir yrðu sem hagstæðast-
ir. Kvaðst hann vilja leggja á
það mikla áherzlu, að allir þess-
ir þrír höfuðþættir væru óve-
fengjanlega samtengdir. Lög-
gjöfin mundi verða bændum að
mjög miklu liði og bjarga í
mörgum tilfellum frá algjöru
strandi. Um það vitnar ótvírætt
áhugi þeirra bænda, sem lag-
anna munu njóta, fyrir því, að
málið gangi sem fyrst fram.
Þá kvað hann
H þá, s e m unnið
|§ hafa að mótun
I o g framkvæmd
|| þessara mála
|| hafa unnið mik-
ið starf. E k k i
væri e i n f a 11
| m á 1 a ð breyta
I lausaskuldum
þ ú s u n d aðila
eða svo, víðs vegar að af land-
inu, í föst lán í einni stofnun,
þar sem segja má, að þessar
skuldir séu kvíslaðar um allt
viðskiptalífið, og hafa ber það
einnig í huga, að hér er aðeins
um skuldbreytingu að ræða en
ekki nýtt fé í umferð. Kvað
hann landbúnaðarráðherra eiga
þakkir skilið fyrir farsælt starf
við lausn þessa máls.
Framsókn torveldaði
samningana
Þá vék ræðumaður að því, að
mestur hluti skuldanna væri frá
valdatíma vinstri stjórnarinnar.
Eysteinn Jónsson hefði þakkað
framsóknarmönnum, að sam-
komulag hefði náðst við bank-
ana um að taka skuldabréfin á
nafnverði. Kvað hann þó flesta
vita, að framsóknarmenn með
E. J. í broddi fylkingar hefðu
gert það, sem þeir gátu, til að
torvelda og koma í veg fyrir,
að þessir samningar tækjust.
Mætti ætla að þeir gleddust
Gunnar Gíslason (S) kvaðst
ekki vilja láta umræðumar líða
svo, að hann færði landbúnað-
arráðherra ekki þakkir fyrir þá
mikilvægu aðstoð, sem hann
hefði beitt sér fyrir, bændum
til handa með bráðabirgðalög-
unum um að breyta lausaskuld-
um bænda í föst lán. Það er
e.t.v. til of mikils mælzt, sagði
þingmaðurinn, en þó hefði mér>
ekki þótt það ótilhlýðilegt, þótt
einhver þakkarorð hefðu fallið
X g a r ð hæstv.
ráðh. í ræðum
þ e i r r a fram-
sóknarmanna,
sem hér h a f a
talað. Ég s e g i
nú þetta af því,
að þessir menn
1 á t a ætíð svo,
að þeir séu hin-
ir einu, sönnu
og réttu málssvarar bændastétt-
arinnar. Það mætti því ætla, að
þeir gleddust yfir þeirri aðstoð,
sem bændum er veitt með þess-
um lögum. En það er nú eitt-
hvað annað. Ræður þeirra eru
fullar af gremju og þeir hafa
allt á hornum sér.
Ein af breytingartillögum
minni hlutans fjallar um að
skylda Seðlabankann til að
kaupa bankavaxtabréfin. Þegar
nú upplýst er, að samið hefur
verið við Seðlabankann um, að
hann gerði það, er vitaskuld
eðlilegast, að þessi breytingar-
tillaga verði tekin til baka og
komi ekki til atkvæðagreiðslu í
þinginu, enda annað hreint og
beint móðgun við Seðlabankann.
Þá vék þingmaðurinn að því,
að Sk. G. hefði krafizt þess, að
umsóknarfresturinn' yrði lengd-
ur. Þó hefði þessi sami þing-
maður staðið upp í deildinni sl.
þriðjudag og þá býsnazt yfir
þeim drætti, sem orðið hefði á
afgreiðslu frumvarpsins og því,
að bændur fengju þessi lán.
Kvað ræðumaður enga ástæðu
til að framlengja umsóknarfrest
un. Þeir bændur, sem töldu sig
þurfa á þeirri aðstoð að halda,
sem í bráðabirgðalögunum felst,
hefðu óneitanlega haft nægan
tíma til að sækja um þessa fyr-
irgreiðslu og yrði að líta svo á,
að þeir hafi gert það, sem þess
þurftu með.
Ber að þakka Iandbúnaðar-
ráðherra
Björn Pálsson (F) kvað það
gamlan og góðax. sið á íslandi
að þakka fyrir sig. í stjórnmál-
um þæri þetta öðru vísi. Þar reyn
ir hver að hæla sér og kvaðst
hann efast um, að stjórnmála-
flokkarnir vinni mikið á þessu
til lengdar. Drýgst yrði að unna
málum og mönnum sannmælis
og mest mark tekið á þeim, sem
það gera. Kvað hann mikið hafa
áunnizt með frumvarpinu og
bæri að þakka landbúnaðarráð-
herra og öðrum, sem að því hefðu
unnið, þar sem bændum væri
meiri en lítill greiði gerður með
þessari lausn. Þó yrði að taka
tvennt til greina í þessu sam-
bandi, að þannig yrði um hnút-
ana búið, að vextirnir á bréfun-
um lækkuðu, ef almennir vexxt-
ir lækkuðu. Jafnframt verði
bændum gefinn kostur á að sækja
að nýju, það væri sanngirnis-
mál, enda hefði þannig frá bráða
birgðalögunum verið gengið, að
ekki virtist tryggt, að bréfin yrðu
keypt við nafnverði. Máli sínu
lauk hann á þá leið. að þetta
væri „stórhjálp fyrir íslenzka
bændur. Og ég veit, að einstöku
bændur hefðu neyðst til að hætta
að búa, hefði þessi fyrirgreiðsla
ekki fengizt.“
Sparisjóðirnir báru ekki
vaxtatapið
Ingólfur Jónsson landbúnaðar-
ráðherra kvað rétt að taka til
athugunar sumt af því ,sem B. J.
hefði sagt. Segja mætti, að með-
an ekki hefði verið búið að
semja, hefði þetta mál ekki ver-
•[ ið nógsamlega tryggt. Eigi að
síður hefðu þeir
bændur þó átt
að sækja, sem
töldu sig hafa
þörf á þessari
fyrirgreiðslu,
kostnaður og
fyrirhöfn við
matið hefði ekki
verið það mik-
ill. En þar sem
12—1300 bændur sóttu um lán-
in, taldi ráðherrann víst, að sá
hefði einnig verið skilningur
bændanna.
Varðandi tilvitnun EJ kvaðst
ráðherrann vilja segja það, að
eftir sér væri skrifað að spari-
sjóðirnir geti ekki tekið á sig
það vaxtatap, sem af skuldabréf
unum leiðir. Þessi orð sé ekki
hægt að skilja nema á þann eina
veg, að það hafi ávallt verið
vilji ríkisstjórnarinnar að fá
Seðlabankann til að gera spari-
sjóðunum kleift að taka bréfin.
Aldrei hefði staðið til, að bænd-
urnir sjáifir tækju að sér að
semja um þessi mál við banka og
lánardrottna. Þá vitnaði hann til
orða BP í því sambandi, hvort
úrlausn þessara mála væri frem
ur verk ríkisstjórnarinnar eða
Framsóknarflokksins.
Að lokinni ræðu landbúnaðar-
ráðherra tóku Haldór E. Sigurðs-
son (F), Skúli Guðmundsson
(F) og Ágúst Þorvaldsson (F)
til máls. Töldu þeir allir, að veita
ætti bændum nýjan umsóknar-
frest og að vextirnir væru of
háir á skuldabréfunum. Björn
Pálsson kvaddi sér aftur hljóðs
og kvaðst vilja undirstrika, að
Framsóknarflokkurinn hefði
einnig átt sinn þátt í þessum
málum.
Atkvæðagreiðslu um frumvarp
ið var frestað.
Dagsektir til oð
knýja fram sam-
þykktir heilbrigð-
isnefndar
Á FUNDI efri deildar Alþingis
á fimmtudag var tekið fyrir frum
varp frá heilbrigðis og félags-
málanefnd deildarinnar um heil
brigðisnefndir og heilbrigðis-
samþykktir. Þar er lagt til, að
dagsektir verði teknar upp til að
knýja fram samþykktir heil-
brigðisnefndar.
Auður Auðuns (S) gat þess
m.a. að frumvarp þetta væri
flutt samkvæmt tillögu borgar-
ráðs Reykjavíkíur. Einn gleggsti
votturinn um vaxandi menningu
þjóðarinnar, væri stórbætt heilsu
far hennar, en
starfsemi heil-
brigðisnefnda
ætti sinn stóra
þátt í því. Þótt
allir séu sam-
mála um, að
auka beri al-
mennt hreinlæti
og bæta hollustu
hætti, kemiur oft
annað hljóð í strokkinn, þegar
einstaklingi eða fyrirtæki er
fyrirskipað af heilbrigðisniefnd
að láta framkvæma óhjákvæmi-
legar endurbætur á starfsemi
sinni.
Þrjár leiðir eru fyrir hendi, ef
aðiil lætur undir höfuð leggjast
að sinna fyrirmælum heilbrigðis
nefndar. Ein er sú að kæra hann
til refsingar. Sú leið er mjög
seinfarin, og þar sem sektir eru
ekki mjög háar, getur sá, sem
hlut á að máli, haft beihan fjár-
hagslegan ávinning að óhlýðni
sinni. Lokun er hægt að beita í
sumum tilvikum, en alls ekki við
öll brot á heilbrigðissamþykkt-
um. Þriðja leiðin er sú, að heil-
brigðisnefndin láti vinna verkið
á kostnað aðila. Þessi leið er
mjög sjaldan notuð, enda mjög
þung í vöfum.
Til þess að bæta úr þessu hef-
ur helat komið til álita, að dag-
sektir mundu reynast heppileg
aðferð til að knýja fram sam-
þykktir heilbrigðisnefndar, án
þess þó að sektarleiðin vœri á
nokkurn hátt útilokuð, þar sem
hún á við, og er þá gert ráð
fyrir lögtaksheimild til að auð-
velda inqheimtu.
Samþykkt var að vísa frum-
varpinu til 2. umræðu.
Frumvarp um Iðnaðar-
málastofnun samþykkt
sem lög
Á FUNDI efri deildar Alþingis í
gær var frumvarp ríkisstjórnar-
innar um Iðnaðarmálastofnun
íslands samþykkt sem lög frá
Alþingi. í neðri derild voru
fimm frumvörp ríkisstjómar-
innar tekin til umræðu.
Vegna saksóknaraembættis.
Bjami Benidiktsson dómsmála
ráðherra gerði grein fyrir frum-
varpi um eftirlit með skipum.
Gat hann þess, að frumvarpið
fæli í sér nauðsynlegar breyting-
ar vegna stofnunar saksóknara-
embættis, svo og frumvörp um
prentrétt og um almenn hegn-
ingarlög. Samþykkt var að vísa
frumvörpunum til allsherjar-
nefndar.
Vitjunargjöld hækki.
Emil Jónsson helbirigðismála-
ráðherra gerði grein fyrir frum-
varpi, sem fjallar um, að lækn-
um greiðist 10 kr. fyrir viðtal á
stofu í stað 5 kr. og 25 kr. fyrir
vitjun í stað 10 kr. Frumvarp
þetta er lagt fram vegna þess,
að míeð bráðabirgðasamkomulagi
því, sem náðist milli Læknafé-
lags Reykjavíkur og Sjúkrasam-
lags Reykjavíkur 31. des. sl., var
ekki gert ráð fyrir öðrum mikils
verðum breytingum en þeim,
Afli Grindavíkur-
báta frá áramótum
FRÁ ÁRAMÓTUM til 15. febr.
öfluðu 27 Grindavíkurbátar
1552.5 lestir í 236 róðrum. Tíu
aflahæstu bátarnir eru Máni
(112 lestir í 17 róðrum), Vonin
(102 í 15), Sæfaxi (94 í 12),
í 11), Arnfirðingur (91 í 15),
Þorsteinn (91 í 15), Þórkatla
(89 í 9), Flóaklettur (85 í 13),
Sigurbjörg (82 í 14) og Dóra
Í80 í 13).
Á sama tíma í fyrra höfðu 22
Grindavíkurbátar aflað 2080 lest
ir í 292 róðrum. — E.E.
sem í frumvarpinu felast, en þær
verður að staðfesta með lögum.
Vátryggingarfélag fiskiskipa.
Birgir Finnsson (A), framisögu
maður sjávarútvegsnefndar,
skýrði frá því, að nefndin hefði
orðið sammála u-m að leggja til,
að frumvarp um vátryggingar-
félag fyrir fiskiskip verði sam-
þykkt óbreytt. Sjávarútvegsmála
ráðherra hefði skýrt frá, að heild
arlöggjöfin um vátryggingu
fiskiskipa væri í endurskoðun og
legði nefndin til, að þeirri end-
urskoðun verði haldið áfram. f
frumvarpinu sé hins vegar um
það eitt að ræða að koma á hag-
kvæmari samningum milli Vá-
tryggingarfélags fyrir fisikiskip
og endurtryggjenda.
Bjöm Pálsson (F) taldi endur-
skoðun laganna ganga full seint,
Vátryggingarkerfið væri óviðun-
andi og leggja þyrfti fram tillög-
ur til úrbóta þegar á þessu þingi.
Emil Jónsson sjávarútvegs-
málaráðherra kvað nefnd skip-
aða þrem sérfræðinum sem hafa
fengið málið til endurskoðunar.
Hefði hún skilað áliti fyrir ára-
mót en gallinn verið sá, að álitin
hefðu verið jafn mörg nefndar-
mönnunum. Þeir hefðu fengið
málið aftur í sínar hendur og
reynt er að hraða afgreiðslu
þess eins og unnt er.
Aukin aðstoð við
vangefið fólk
Á FUNDI efri deildar Alþingis
á fimmtudag gerði Emil Jónsson
félagsmálaráðherra grein fyrir
frumvarpi ríkisstjórnarinnar um
aukna aðstoð til vangefinna. Gat
áðherrann þess m.a., að ríkis-
stjórnin hefði ákveðið að leggja
fram frumvarp svipaðs eðlis
vegna örykja.
Gjaldið þrefaldað
Emil Jónsson félagsmá'laráð-
herra gat þess í upphafi ræðu
sinnar, að til skamms tíma hefði
verið álitið, að lítið væri hægt
að gera fyrir vangefin börn og
fávita annað en sjá þeim fyrir
daglegum þörf-
um. Undanfarin
ár hefði þó ver-
ið mikil þróun í
meðferð fávita,
og menn fundið
ýmsar orsakir
til fávitaháttar.
Komið hefur í
ljós, að mikið er
hægt að gera og
má í vissum til-
fellum koma í veg fyrir hann
og eyða vissum sjúkdómstilfell-
um, ef í tíma er tekið. Kvað ráð-
herrann erfitt að gera sér grein
fyrir tölu vangefinna hérlendis,
en í Vestur — Evrópu væri talið,
að um Vz % íbúa landanna væru
vangefnir. Lítið hefði verið unn-
ið að þessum málum og fyrst ný-
lega reynt að bæta úr með smíði
hæla fyrir þetta fólk. Þau væru
nú orðin þrjú í landinu, en enn
skorti þó mikið á að nóg sé að
gert. Aðeins bygging eins og
Kópavogshælið kosti um 6 millj,
kr. eða um fjórðung milljónar
hvert sjúkrarúm. Mest hefði dreg
ið þessa starfsemi 10 aura gjald,
sem lagt væri á hverja gos-
drykkja- og ölflösku, sem fram-
leidd er í landinu, en með því
móti hafi fengizt talsvert á aðra
millj. kr. á ári. Með þessu frum-
varpi er gert ráð fyrir, að þetta
gjald verði tvöfaldað og ætti þá
nokkuð að vera hægt að gera. Pé
upplýsti ráðherra, að ríkisstjórn
in hefði ákveðið frumvarp svip-
aðs eðlis vegna öryrkja, þar sem
lagt yrði til visst gjald á sælgæti
til að greiða götu þeirra.
Samþyikkt var að vísa frum-
varpinu til 2. umræðu og heil-
brigðis- og félagsmálanefndar.