Morgunblaðið - 15.03.1962, Blaðsíða 6

6
MORGVNBLAÐ1B
Fimmtudagur 15. mar* 1961
Breyta þarf vökulögunum
til að kjarabætur geti oröið
1 GÆR birtist á forsíðu Þjóð-
Viljans fregn þess efnis, að
botnvörpuskipaeigendur hefðu
krafizt þess, að vökulögin yrðu
afnumin. Morgunblaðinu hefur
borizt fréttatilkynning frá Fé-
Iagi ísl. botnvörpuskipaeigenda,
þar sem þessu er mótmæit sem
algjörum ósannindum, en hins
vegar skýrt frá því, að félagið
hafi sent deildum Alþingis bréf
þess efnis, að vökulögunum
verði breytt þannig, að vaktir
á ísfiskveiðum verði 12 klst. á
þilfari og 6 klst. hvíld, en mál-
tíða neytt í vinnutíma. En án
þessara breytinga telja togara-
elgendur sér ekki fært að mæta
kröfum sjómanna um hækkað
kaupgjald.
Fréttatilkynningin fer hér á
eftir:
Villandi blaðafregnir
í tilefni af blaðafréttum, sem
birtar voru í dag hér í Reykja-
vík út af bréfi, sem fulltrúar
FÍB afhentu í gærmorgun báð-
um sjávarútvegsmálanefndum
Aibingis, og þar sem þessar
biaoafréttir eru meira og minna
vlllandi, leyfum vér oss hér með
að senda yður eintak af bréfun-
um og auk þess taka eftirfar-
andi fram:
Það er í fyrsta lagi alrangt,
sem í einu dagblaðanna stend-
ur, að farið sé fram á, að vöku-
lögin verði afnumin. Hins veg-
ar er farið fram á ákveðnar
breytingar, eins og fram kemur
í bréfinu, og eru þær fólgnar í
því, að heildarvaktir á þilfari
á ísfiskveiðum verði miðaðar
við einn sólarhring, 16. klst. og
hvíldartími 8 klst., en alls ekki
18 klst. vaktir og 6 klst. hvíld,
eins og sagt er í sama blaði.
Benda má á, að þar sem í bréfi
voru er rætt um 12 klst. sam-
fellda vakt, myndi vinna á þil-
fari aðeins vera helmingur af
þeim tima, eins og aflabrögð
eru nú. — Eins og bent er á í
meðfylgjandi bréfi voru, hafa
ekki verið sett lög um hvíldar-
tíma bátasjómanna. Hins vegar
hafa verið gerðir milli þeirra og
bátaútvegsmanna samningur um
6 klst. hvíldartíma á sólarhring.
Er þá ekki um samfelldan
hvíldartíma að ræða.
MikiII aðstöðumunur
1 sambandi við þessi tilmæli
má benda á þann mikla aðstöðu
mun, sem er ríkjandi varðandi
annars vegar íslenzka og hins
vegar brezka og þýzka togara-
útgerð. Eins og á er bent í bréf-
inu, er áhöfn á brezkum togur-
um 20—21 maður, en á þýzkum
togurum 24 menn og fiska þeir
álíka mikið og íslenzkir togar-
ar, þegar þeir veiða í sama sjó.
Þegar íslenzkir togarar landa
erlendis, þurfa þeir að greiða
þar háa tolla, sem þarlendir
togarar þurfa ekki að greiða.
Auk þess nýtur brezk togaraút-
gerð mikils ríkisstyrks, og eftir
því, sem bezt verður vitað, mun
hafa verið ákveðið að veita
þýzkri togaraútgerð opinberan
stuðning einnig. Þrátt fyrir
þetta á togaraútgerðin í Eng-
landi og Þýzkalandi í miklum
f j árhagsörðugleikum.
Öílum má ljóst vera, þegar á
þetta er litið, að íslenzka tog-
araútgerðin er alls ekki sam-
keppnisfær við brezka og þýzka
togaraútgerð.
Beinar og óbeinar
launagreiðslur 135,800 kr.
Samkvæmt athugun, sem gerð
hefur verið á launakjörum há-
seta, námu laun þeirra hvers
um sig árið 1961 að meðaltali,
miðað við heils árs starf, eða
340 daga úthaldstíma og 25 daga
samfelldam frítíma í landi, um
104 þús. krónum. Er hér um að
ræða beinar launagreiðslur að
viðbættu orlofi.
Auk þess nema ýmis hlunn-
indi á hvem háseta, sem út-
gerðin greiðir, um 31.800 krón-
um. Er þar um að ræða eftir-
talda liði: Frítt fæði um borð,
lífeyrissjóðsgjald, sjúkrasamlags-
iðgjald, iðgjald af ábyrgðar-
tryggingum, atvinnuleysistrygg-
ingariðgjald, iðgjöld af trygg-
ingum hjá almannatryggingum,
iðgjöld af eignatryggingum (um
borð í skipi) og iðgjald af
stríðstryggingu.
Samkvæmt þessu nema bein-
ar og óbeinar launagreiðslur
togaraútgerðarinnar til hvers
háseta á sl. ári um 135.800 kr.
þrátt fyrir hinn mikla aflabrest.
Laun netjamanna og báts-
manna eru hærri.
Fréttatilkynning þessi var í
gær send öllum dagblöðum í
Reykjavík svo og Ríkisútvarp-
inu. —
Bréf sent sjávarútvegs-
nefndum Alþingis
Eins og hæstvirtri nefnd er
kunnugt, stendur nú yfir verk-
fall á togaraflotanum, sem boð-
að er af hálfu stéttarfélaga há-
seta, netjamanna, bátsmanna,
matsveina og annarra skipverja
á togurunum en yfirmnna. Verk-
fallið skall á á miðnætti föstu-
daginn 9. þ. m.
Það er alkunna, að togaraút-
gerðin á nú við mikla fjárhags-
örðugleika að etja, og er þess
ekki megnug að auka útgjöld
sín með hækkuðum launagreiðsl
um til sjómanna. Hins vegar er
sú leið fær að bæta kjör þeirra,
ef þeir auka störf sín með fækk-
un rrtannafjölda á skipunum.
A almennum félagsfundi í fé-
lagi voru, sem haldinn var 9. þ.
m. var samþykkt að skora á
hæstvirta nefnd áð flytja frum-
varp til laga um breytingu á
lögum nr. 54 9. apríl 1956, Sbr.
lög nr. 45 7. maí 1928 og lög nr.
53 27. júní 1921, um hvíldartíma
háseta á íslenzkum botnvörpu-
skipum þess. efnis, að vaktir á
ísfiskveiðum verði 12 klukku-
stundir á þilfari og 6 klukku-
stundir hvíld og máltíða sé neytt
í vinnutímanum. Vaktir á salt-
fiskveiðum verði óbreyttar frá
því sem nú er. — Fyrirkomulag
það, sem vér förum hér með
fram á, gilti á togurunum og ís-
fiskveiðum og saltfiskveiður
1928—1956.
Með þessu er lagt til, að tekin
verði upp hliðstæð tilhögun og
nú gildir á þýzkum togurum, en
á þeim eru 24 menn, en á brezk-
um úthafstogurum er 3—4 mönn
um færra en á þeim þýzku eða
20—21 maður. Á íslenzkum tog-
urum er tilsvarandi tala 31 mað-
ur.
Framtíð togaraútgerðar
í húfi
Eins og áður er bent á. gæti
þessi breytmg leitt til launahækk ,
Þeir fulltrúar fslands, sem
fóru utan með flugvél Flug-
félags íslands í gær, áleiðis
til Helsínki á fund Norður-
landaráðs. Þeir eru Friðjón Sig
urðsson, skrifstofustjóri Al-
þingis, Þorleifur Thorlacius í
utanríkisráðuneytinu og frú
hans, Gisli Jfónsson, alþingis-
maður og frú, og alþingis-
mennirnir Einar Olgeirsson,
Sigurður Ingimundarson «g
Matthías Á. Mathiesen. Ætl-
uðu fulltrúarnir að halda
áfram ferðinni til Heisinki í
gær eftir nokkurra tíma bið
í Kaupmannahöfn.
Auk þeirra fara utan BJarni
Benediktsson. dómsmálaráð-
herra, Ásgeir Bjarnason, ai-
þingismaður, og Steingrímur
Þorsteinsson, prófessor.
unar til þeirra, sem á þilfari
vinna, án þess að útgjöld togar-
anna aukist við hana. Auk þess
má rökstyðja þessa lagabreytingu
með því, að aflabrögð togaranna
eru nú miklu minni en þegar lög
nr. 54 9. apríl 1956 voru sett, en
sú breyting á fyrri reglum var
ekki sízt rökstudd með miklu
vinnuálagi á háseta og voru afla-
brögð þá miklu betri en nú, eða
hægt er að gera sér vonir um í
náinni framtíð. Skal hæstvirtri
nefnd bent á, að þótt rétt sé um
12 klukkustunda þilfarsvakt,
mun vinnutími þeirra, sem á
þilfari vinna ,aðeins vera um
helmingur af þeim tíma, eins og
aflabrögð eru nú.
Ef hæstvirt Alþingi samþykk-
ir umrædda lagabreytingu nú,
væri að sjálfsögðu athugandi að
endurskoða hana síðar, ef afli
ykist verulega frá því, sem nú
er og vinnuálag þeirra, sem á
dekki vinna ykist þar með.
Loks má benda á, að lögin frá
1956 um hvfidartíma sjómanna á
íslenzkum botnvörpuskipum,
munu vera einsdæmi. Hivergi
þar sem togaraútgerð er rekin
hjá erlendum þjóðum, gilda slík
lög. og á islenzka bátaflotanum
eru engin hvíldartímalög, en
samið um 6 klukkustunda hvíld
á sólarhring.
Verði ekki umrædd breyting á
vökulögunum gerð, sjáum vér
enga möguleika á því að mæta
kröfum sjómannafélaganna um
hækkað kaupgjald á togurunum.
svo þeir geti hafið veiðar á ný,
og er það því undir hæstvirtu
Alþingi komið hvort togaraút-
gerð leggst alveg niður hér £
landi eða ekki.
Fyrrgreindur félagsfundur
kaus eftirtalda félagsmenn til að
ræða þetfca mál við hæstvirta
nefnd og skýra sjónarmið fund-
arins nánar, ef þörf krefur:
Tryggva Ófeigsson,
Sæmund Auðunsson,
Vilhjálm Árnason.
Vér væntum þess, að hæstvirt
nefnd taki mál þetta til vinsam-
legrar og skjótrar afgreiðslu.
Virðingarfyllst,
f.h. Félags ísl. botnvörpuskipa-
eigenda.
• Tjörnin og
krakkarnir
Tjörnin okkar í miðjum
bænum er nú búinn að vera
botnfrosin í margar vikur.
Manni finnst að þar ættu börn
að leika sér í góða veðrinu á
spegilsléttu svelli. En, því
miður, á svellinu er bara
stöm ljót skán. í því frosti
sem er nú daglega, þyrfti ekki
nema sprauta svellið. Vatnið
mundi undir eins frjósa.
Þarna er verðugt verkefni
fyrir íþróttafélög, æskulýðs-
félög eða aðra þá aðila sem
mundu gleðjast af því, að geta
gert eitthvað fyrir æsku þessa
bæjar.
• Passíusálmarnir
og útvarpið
Sæmundur Tómasson skrif-
ar:
Fyrir fáum árum var nokk-
uð rætt í blöðum, hvort heldur
skyldi lesa eða syngja passíu-
sálma í útavrpið. Þar voru
ekki allir á sama máli, sem
ekki var við að búast. Nú er
þó svo komið að sungin eru
fyrsta og síðasta vers af hverj-
um sálmi. Það er þó tilbreyt-
ing frá því sem áður var. En
nú lætur enginn til sín heyra
um þá nýbreytni, og er það
óvenjulegt. Það setur þó nokk-
urn annan svip á þessa helgi-
stund. Býst ég við að mörgum
þyki betur komið málinu, og
er það gott.
Frá því fyrst ég man eftir
mér heima, voru alltaf sungn-
ir passíusálmar, og lesnar við
eigandi hugvekjur á föstunni.
Á heimilinu var alltaf margt
fólk, sérstaklega á vertíðum.
Það voru flest sjómenn úr
Árness- og Rangárvallasýsl-
um, og það voru oft þeir sem
höfðu stjórn á söngnum. En
aldrei var sungið nema ein-
raddað, þegar passíusálmar
voru sungnir. Bæði karlar og
konur sungu. Á sunnudögum
var oft sungið tví- og þríradd-
að, vegna þess að söngkraftar
voru nógir. Eg hefði helzt kos
ið að sá háttur hefði verið
hafður í útvarpinu að syngja
aðeins einraddað án hljóðfær-
is, vegna þess að mér virðist
orðið sjálft ná betur eyrum
-<S>
V62B
manns, heldur en margar radd
ir og að auki orgelspil, sem
ég er ekki bær að dæma um
hvort kallast má undirspil eða
yfirspil. Eg bara veit það að
það truflar í'lutning orðsins í
mín eyru, en það er bót í máli
að þau vers eru líka lesin sem
sungin eru, og er það léttara
fyrir þá sem ekki kunna alla
sálmana.
• Sungið einraddað
Fyrir nokkru var 1 útvarp-
inu sagt frá upphafi samvinnu
félaganna í Þingeyjarsýslu.
Þar var m. a. þáttur, sem lýsti
kvöldstund á sveitaheimili.
Þar var sungið með aðeins
einni rödd (einraddað) og les
inn húslestur, sem endaði eins
og venjulegt var með „þökk
fyrir Igsturinn". Þetta fannst
mér fara mjög vel. Þessu likt
var hjá okkur allt fram yfir
aldamót. Um lögin vil ég fátt
segja. mér finnst ég lítið kann
ast við þau í þessum nýja bún-
ingi. Þó var sagt frá þvi við
byrju/n söngs þeirra, að mörg
væru tekin eftir fólki austur
í Hrepp (eða Hreppum), en
þaðan voru einmitt margir af
þeim sem hjá okkur sungu o*
höfðu oft söngstjórnina. Þeir
voru úr Hreppum, Biskupa-
tungum og Fljótshlíð.
Svo að lokum, ég býst við að
sá háttur, sem nú hefur verið
upptekinn á þessum þætti I
útvarpinu verði látinn hald-
ast í framtíðinni, hann fellur
að líkindum betur við núfcím-
ann heldur en eins og áður
þótti bezt hæfa, einföld og
yfirlætislaus helgisfcund, sem
allir tóku þátt í af fullri ai-
vöru.