Morgunblaðið - 13.04.1962, Blaðsíða 8

8
MOPcrnvnr í»ib
Fðstudagur 13. aprll 1982
Með því að gera ráð fyrir
verkföllum um lausn deilumála
er hvorki ríkinu né starfsmönnum greiði gerður
'A FUNDI efri deiidar Alþingis
'í gaer grerði Gunnar Thoroddsen,
jf jármálaráðherra, grein fyrir
jfrumvarpi ríkisstjórnarinnar um
fcjarasamninga opinberra starfs-
pnanna. Samþykkt var að vísa
(frumvarpinu til 2. umræðu og
Jfjárhagsnefndar.
I'
SAMÞYKKT EINRÓMA
t STJÓRN BSRB
i Gunnar Thoroddsen, fjármála-
ráðherra, kvað þetta mál eiga
Oangan aðdraganda og langa
teögu. Á morgum þingum BSRB
hafa verið samþykktar ályktaii-
Sr og áskoranir í þá átt, aiö opin-
Iberir starfsmenn fái samnings-
rétt um launa- og kjaramál sín
til jafns við aðra launþega. —
Skipan sú, er hingað til hefur
jgilt um þessi mál, er sú, að Al-
þingi ákveður með launalögum
laun og önnur kjör opinberra
starfsmanna. Að vísu hetfur þó
sú orðið venjan við setningu
hinna síðustu launalaga, að ítar-
legar viðræður hafa farið fram
milli fulltrúa ríkisstjómarinnar
og fulltrúa BSRB. Og má raun-
ar segja um nokkur hin síðustu
skipti, er laima-
lög hafa verið
sett, að þau
hafi í megin-
atriðum verið
byggð á sam-
komulagi, sem
orðið hefur milli
rikisstjómarinn-
ar og bandalags
ins. Hins vegar
hefur hér ekki verið um samn-
ingsrétt að ræða og hin endan-
Bifreiðaeigendur
MUNIÐ HJÓLBARÐAVIÐGERÐINAR.
Verkstæðið á horni Miklubrautai og Háaleitis
(á móti bílaverkstæði NK Svane).
Opið alla daga frá kl. 8 f. h. — 23 e.h.
Skrifstofustúlka
með vélritunarkunnál ta óskast á skrifstofu nú þegar.
Einhver bókhaldsþekking æskileg. — Tilboð ásamt
kaupkröfu sendist afgr Mbl. fyrir þriðjudagskvöld,
merkt: „Skrifstofustúlka — 4497“.
Ti1 fermingagjafa
Myndavélar
í ú r v a 1 i .
Verð frá kr. 180.00.
TÝLI H.F.
Austurstræti 20
Veggflísar
Stærðir: 10 x 10 cm og 15 x 15 cm.
Litir: hvítt, svart, ljósblátt, ljósgrænt,
blágrænt og gult fyrirliggjandi
Einnig tilheyrandi flísalím og fúusement.
Þ. Þorgrímsson & Co.
Borgartúni 7 — Sími 22235.
Údýror prjónovörur
Vegna flutnings á prjónastofu O.FÓ. frá Borgartúni
3 að Grensásvegi 46, verður til sölu í dag, föstu-
dag, eftir kl. 13 og næstu fösrudaga á sama tíma,
mikið úrval af lítilsháttar gölluðum prjónavörum á
mjög hagstæðu verði í Ullarvörubúðinni Þingholts-
stræti 3. — Komið og gjörið góð kaup.
Ullarvörubúðin.
lega ákvörðun verið í höndum
löggjafans.
Rakti ráðherrann síðan nokk-
uð sögu þessa frumvarps, frá
því fyrst var skipuð nefnd til
að vinna að því í nóvember
1959. Er nefnd þessi klofnaði
um málið skipaði ríkisstjómin
nefnd þriggja manna, er skildi
vinna úr upplýsingum og álit-
um þeim, er fram hefðu komið.
Loks var svo sú leið valin, að
kveða þessar nefndir báðar
saman ásamt formanni BSRB
og freieta þess að ná samkomu-
lagi, og voru þessi vinnúbrögð
viðhöfð í samráði við stjórn
bandalagsins. Sl. mánudag tók
svo ríkisstjórnin lokaákvörðun
um þau atriði, er enn voru ó-
leyst, og lagði málið þannig
fyrir þandalagsstjómina og á
fundi stjórnar bandalagsins
sama dag var samþykkt ein-
róma með atkvæðum allra níu
stjórnarmannanna að mæla með
því, að frumvarpið yrði lögfest,
þar sem með því sé svo mark-
verðum áfanga náð, þótt hún
viðurkenni ekki réttmæti þess,
að kjör launþega skuli ákveðin
með lögskipuðum gerðardómi
LAUNALÖG ÚR SÖGUNNI
Varðandi mál þetta í heild
sagði ráðherrann, að ríkisstjórn-
inni og stuðningsflokkum henn-
ar virtist einsætt að ganga til
móts við óskir opinberra starfs-
manna um að viðurkenna samn-
FRAKKAR
FRAKKAR
FRAKKAR
POPELIN - TERYLENE
í páskaferðina
SKÍÐABLÚSSUR
SKÍÐABUXUR
STRETCH
VINDSÆNGUR
ingsrétt, veita samningsrétt til
handa hinum opinberu starfs-
mönnum. Að vísu sé kunnugt,
að ýmsum þyki í allmikið ráð-
izt, er Alþingi afsalar sér því
valdi, sem það nú hefur með
setningu launaiaga og feli end-
anlegt úrskurðarvald um launa-
kjörin kjaradómi, ef samningar
takast ekki. Þá er og kunnugt,
að sumir eru þeirrar skoðunar,
að opinberir starfsmenn eigi
ekki aðeins að fá samningsrétt
heldur einnig verkfallsrétt, eins
og stéttafélögum er veittur eða
viðurkenndur með lögum um
stéttafélög og vinnudeilur. —
Kvaðst ráðherrann ætla, að
með^ frumvarpi þessu væri fund-
inn og valinn hinn gullni meðal
vegur. En hann er í stórum
dráttum í því fólginn að veita
hinum opinberu starfsmönnum
samningsrétt. Og náist ekki
samningar, skuli sáttasemjari
fjalla um málið. Leiði slíkt
heldur ekki til niðurstöðu,
skuli kjaradómur, þar sem báð-
ir aðilar eiga fulltrúa, en
Hæstiréttur skipar þó meirihlut-
ann í, útkljá málin tiil fullnað-
ar. M.ö.o. er gert ráð fyrir með
frumvarpinu, að launalög séu úr
sögunni að því er snertir kjara-
mál annars vegar, en hins veg-
ar er því banni haldið, sem nú
er í lögum gegn verkfalli.
Mikið undir því komið, að
samstarf sé gott
Loks upplýsti ráðherrann, að
frumvarp þetta snerti mikinn
fjölda af íslenakum borgurum.
Meðlimir BSRB muni vera um
4800 og gera megi ráð fyrir, að
áður en langt um líði muni það
ná til mikils fjölda sveitarfélag-
anna. Að sjálfsögðu er skylda rík
isvaldsins að haga starfsemi sinni
á svo hagkvæman hátt, að hún
kosti skattþegna ekki fé að ó-
þörfu, en vei.ti þeim fyrirgreiðslu
óg þjónustu, sem nauðsynleg er
í nútíma þjóðfélagi. En jafnframt
þarf að sjálfsögðu að búa svo
að opinberum starfsmönnum, að
þeir megi vel við una um launa-
kjör sín. örvggi og allan aðbún-
að. Sumum kann að virðast í
fljótu bragði, sem þessi höfuð-
sjónarmið hljóti að stangast á.
En svo er þó ekki, þar sem oft-
lega fer saman, að hægt er með
skynsamlegu skipulagi og fyrir-
kómulagi á störfum að spara rík-
inu fé, veita almenningi betri
þjónustu og um leið bæta kjör
starfsmanna Ríkið á mikið undir
því, eins og hinir opinberu starfs
menn sjálfir, að samstarf sé gott
og skilningur rúki milli þessara
aðila.
Eitt af hinum stærstu viðfangs-
efnum að undanförnu hefði verið
að finna form fyrir ákvörðun
launa opinberra starfsmanna.
Kvaðst ráðherrann telja, að
hvorki ríkinu né starfsmönnum
þess væri greiði gerður með því
að taka upp þá skipun að gera
ráð fyrir verikföllum um
lausn launamála. En samnings-
rétturinn væri sjálfsagður og
kvað hann von sína og trú, að
frumvarp þetta, sem gengur til
móts við margítrekaðar óskir op-
inberra starfsmanna muni verða
bæði hinum opinberu sterrfs-
mönnum og ríkisvaldinu Og þjóð-
inni allri til heilla á komandi ár-
um.
Varhugavert að BSRB fari
með fyrirsvarið
Björn -Jónsson (K) kvað veru-
legum áfanga náð með frumvarp-
inu að því marki, að opinberir
Ástœðu-
laust að
fresta af-
greiðslu rík-
isreiknings
A FUNDI neðri deildar Al-
þingis í gær urðu töluverðar
umræður um ríkisreikninginn
1960. Af stjórnarandstæðingum
tóku Skúli Guðmundsson (F),
Einar Olgeirsson (K) og Hanni-
bal Valdimarsson (K) til mála
og lögðu þeir til, að afgreiðslu
hans yrði frestað, þar sem við-
hlítandi upplýsingar hefðu ekki
fengizt varðandi útgerð togar-
ans Brimness. Jón Pálmason
(S) tók undir, að ýmislegt væri
óupplýst um Brimnesmálið og
um mörg fleiri mál. Hins vegar
yrði allra upplýsinga krafizt við
yfirskoðun næsta reiknings og
væri því ástæðulaust að fresta
afgreiðslu reikningsins þess
vegna.
starfsmenn fengju fullan samn-
ingsrétt, en á hinn bóginn
„geymdi það ýmist óhæf eða var-
hugaverð atriði." Hið jákvæða
við frumvarpið væri, að með því
væri samningsréttur BSRB við-
urkenndur, hins
vegar væru þessi
mikilsvirðu rétt-
indi eyðilögð að
verulegu leyti
með ákvæðinu
rm kjaradómþar
sem opinberir
starfsmenn ættu
sem aðrir laun-
þegar skýlausan
rétt til verkfalla. Þá taldi hann
óihæft atriði, að fjármálaiáðherra
færi með fyrirsvar ríkissjóðs, en
sjálfsagt að Alþingi eða þing-
kjörin nefnd hefði það með hönd-
um.
Loks taldi hann varhugavert,
að BSRB færi með fyrirsvar op-
inberra starfsmanna, þótt það
kynni að líta vel út á pappírnum.
Kvað hann það einkaleyfi brjóta
í bága við bin almennu lýðræð-
islegu lögmál, er virða beri f
lagasetningu sem þessari, en sjálf
sagt væri að starfsgreinasambönd
in færu með fyrirsvarið, svo sem
væri með stéttarfélögin.
Um mjög merkilegt mál að ræða
Ólafur Jóhamnesson (F) kvsð
kjarna þessa máls, að gert væri
ráð fyrir, að ríkisstarfsmenn fái
samningsrétt um launakjör sín.
Hér væri því um stórmál og
mjög merkilegt mál að ræða.
Launamál opinberra starfs-
manna væru nú komin í slíka
sjálflheldu, að bæði væri skyn-
samlegt og eðlilegt að stíga þetta
spor, dómur
reynslunnar yrði
svo að skera úr,
hvernig það gæf-
ist. Hér væri á
ferðinni stórmál
Og því margs að
gæta. Alþingis-
menn mættu
ekiki og gætu
ekki litið á það
aðeins frá sjónarmiði opinberra
starfsmanna, heldur yrðu þeir
einnig að meta önnur sjónarmið,
sérstaklega þó skattþegana, hver
greiðslugeta þeirra sé og bva
langt sé unnt að ganga með hlið-
sjón af þeim. Kvaðst hann þess
vagna har.ma það mjög, að frum-
varpið hefði svo seint verið lagt
fyrir.
Fruimvarpið kvað hann árang-
ur langra samningaviðræðna
milli BSRB og ríkisstjórnarinnar
og væri því nánast eins konar
samningur þeirra á milli. Fram-
sóknarmenn myndu þvi þegar
að þeirri ástæðu vinna að skjót-
um framgangi þess í því formi
og í þeim megindráttum, sem
það væri, ella mundi grundvell-
inum kippt undan samkomulag-
inu og forsenda frumvarpsins har
með bresta.