Morgunblaðið - 13.04.1962, Qupperneq 12

J MORGVNBTIWÐ
Pöstudagur 13. apríl 1962
12
tJtgefandi: H.f. Arvakur. Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (áT>m.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Arni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjóm: Aðalstræti 6.
Augiýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Simi 22480.
Askriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
£
Auglýsingar:
Söluskattar í Bretlandi
hafa nú verið lækkaðir
ALÞÝÐUSAMBANDIÐ
SLÍTUR VIÐRÆÐUM
T^egar ríkisstjómin hafði til-
kynnt Alþýðusambandi
íslands, að hún legði áherzlu
á framgang tillögunnar um
raunhæfar kjarabætur, sem
kommúnistar fluttu sjálfir á
Aiþingi fyrir jól, annars veg-
ar, og hins vegar að athuga
kauphækkanir til lægstlatm-
aðra verkamanna, þá svarar
Alþýðusambandið með þvi að
tilkynna, að viðræðum af
þess hálfu sé lokið. Fram að
þessu hafa kommúnistar
haldið því fram, að ráðherr-
arnir vildu alls ekki við Al-
þýðusambandið ræða. Er
engu líkara en þeir hafi gert
sér vonir um þá afstöðu rík-
isstj órnarinnar. En þegar
stjómin tilkynnir þeim á-
kveðnar tillögur til kjara-
bóta, þá er allur áhugi horf-
iim.
Kátbroslegast er þó, að
stjóm Alþýðusambandsins
skuli snúa sér til ríkisstjóm-
arinnar og óska viðræðna
um kjarabætur til handa
sambandsfélögunum í heild
og nefna sérstaklega þá hugs
un, sem felst í þingsályktun-
artillögunni, sem áður var
nefnd, en svara síðan, þegar
ríkisstjórnin segist fús til að
leggja sig alla fram um á-
rangur af slíkum ráðstöfun-
um, að allt sé þetta Alþýðu-
sambandinu óviðkomandi, nú
eigi ríkisstjómin að snúa sér
til hvers einstaks verkalýðs-
félags í landinu. Alþýðusam-
bandið sé nokkurs konar um-
boðslaus aulasamkunda.
Um það má deila, hvort
ríkisstjóm á að vera milli-
gönguaðili milli heildarsam-
taka vinnuveitenda og laun-
þega eða hvort þeir eiga að
semja sín á milli án afskipta
rikisvaldsins. Hitt segir sig
sjálft, að engin ríkisstjórn
getur tekið upp samninga
við hvert einasta launþegafé-
lag landsins. Það vita jafnvel
kommúnistar. Þess vegna er
svar þeirra vísvitandi yfir-
lýsing um það, að þeir vilji
alk ekki kjarabætur launþeg
um til handa, heldur verk-
föll til pólitísks framdráttar
heimskommúnismanum.
I sögu íslenzkrar verka-
lýðshreyfingar hefur aldrei
getið að líta jafnaumlega og
fáránlega frammistöðu og þá,
sem stjóm ASÍ nú er orðin
uppvís að. Er því sannarlega
tímabært að launþegar losi
sig við forystu kommúnista
í ASÍ og velji þá menn, sem
vinna vilja að hagsmunum
þeirra. Næsta haust gefst
slíkt tækifæri og það mun
sjálfsagt verða notað.
KJÖR KENNARA
rins og frá var skýrt hér í
^ blaðinu í gær hafa und-
anfama mánuði staðið yfir
viðræður milli samtakakenn
ara og menntamálaráðherra
um kjör kennara. Hafa allir
stjómmálaflokkar verið sam
mála um, að réttlætanlegt
væri að bæta nokkuð kjör
kennara, borið saman við
laun annarra stétta þjóðfé-
lagsins.
Ríkisstjómin viðurkenndi,
að sú breyting hefði orðið á
stöðum kennara, að hún rétt
lætti nokkra greiðslu þeirra
fyrir aukastörf, og varð að
samkomulagi milli kennara-
samtakanna og hennar, að
kennarar fengju greiðslu fyr-
ir aukastörf, sem næmi laun-
um fyrir fjórar kennslustund
ir vikulega þá mánuði, sem
skólar starfa.
Því ber að fagna, að slíkt
samkomulag skuli hafa náðst,
enda munu allir vera sam-
mála um það, að kennarar
séu vel að þessari auka-
greiðslu komnir. Góðir kenn-
arar leggja á sig mikia
heimavinnu og eiga að fá
sómasamlega greiðslu fyrir
hana.
Á það hefur verið bent,
að sérhver heilbrigður mað-
ur legði á sig mikið erfiði
til að búa börnum sínum
sem bezta framtíð. Þess
vegna ætti hann ekki að sjá
eftir þeim hlut, sem hann
leggur til greiðslu kennara-
launa og verður til þess að
hæfari menn fást til að ann-
ast uppeldi og menntun
barna hans en ella.
SAMNINGS-
RÉTTUR OG
KJARADÓMUR
17iðreisnarstjc
óminni hefur
tekizt að ná samkomu-
lagi við bandalag starfs-
manna ríkis og bæja um fyr-
irkomulag við ákvörðun
launakjara opinberra starfs-
manna, og hefur nú verið
flutt stjórnarfrumvarp um
þetta efni, sem gert er ráð
fyrir að verði að lögum á
þessu þingi.
Meginatriði hins nýja frum
varps eru þau, að opinberir
starfsmenn fá nú samnings-
EINS og frá hefur verið skýrt,
í fréttum, flutti brezki fjármála-
ráðherrann, Selwyn Lloyd, fjár-
lag-aræðuna í brezka þinginu sl.
mánudag. Fjárlagaræðunnar er
ætíð beðið með nokkurri eftir-
væntingu í Bretlandi, ekki síður
en annars staðar. Einkum munu
fjármálamennirnir í „City“ hafa
verið eftirvæntingarfullir, því að
frétzt hafði að í ráði væri að
leggja nú í fyrsta sinn skatt á
ágóða af kauphallarviðskiptum.
Ýmis önnur atriði komu fram
í ræðu ráðherrans, s. s. breyting-
ar á söluskatti m. a. af bílum,
gosdrykkjum og rjómaís. Hins
vegar þykir sýnt, að nokkuð hafi
brugðið til hins betra í brezku
efnahagslífi undanfarið ár, þótt
margir telji að meira hefði mátt
gera tii þess að styrkja aðstöðu
iðnaðarins.
Engar sérstakar ráðstafanir
til þess að bæta aðstöðu
brezka iðnaðarins
Það vakti nokkra athygli, að í
fjárlagaræðunrii var ekki getið
neinna sérstakra ráðstafana til
þess að bæta saimkeppniaðstöðu
iðnaðarins, á erlendum markaði.
Þó er vitað, að brezka stjórnin
Ihefur í hyggju að gera áætlanir
um að veita iðnaðinum aukna
aðstoð, bæði með tilliti til vænt-
anlegrar þátttöku í Efnahags-
bandalaginu, og ekki sízt með til
liti til næstu kosninga. Bersýni-
legt er, að fceðið er með að gera
þessar ráðstafanir, þar til síðar.
Hins vegar benti fjórmálaráð-
herrann á, að nú hefði brugðið
til batnaðar hvað snerti greiðslu
jöfnuð, og væri það afleiðing
stefnu ríkisstjórnarinnar í efna-
hagsmálurn á sl. ári. Pundið nyti
nú vaxandi trausts, og allar líkur
væru á því, að Bretland fengi
sinn hlut i auknum atþjóðavið-
skiptum.
Margir höfðu búizt við því, að
skattur sá, sem í fyrra var lagður
á brennsluolíu, að upphæð 10%,
yrði nú afnuminn, þar eð olía
er mikiil kostnaðarliður hjá sum-
um stórum iðnfyrirtækjum.
Myndi niðurfelling hans hafa
miðað að þvá að ke-kka verð á út
flutningsvörum. Svo fór þó ek'ki,
og er sýnt, að sjónarmið stjórn-
arinnar, þess efnis, að vernda
beri kolar.ámurnar, með því að
halda uppi. verði á olíu eigi enn
fylgis að fagna.
Sú breyting var þó gerð, á hög-
um iðnaðarins, að felldur var
niður skattur, er í fyrra var lagð
ur á þá iðnrekendur, sem einik-
um byggðu rekstur sinn á vinnu-
krafti iðnverkamanna. Sá skattur
miðaði að því, að fá iðnrek-
endur til þess að bæta og auka
vélakost sinn, og byggja frekar
á honum, til að auka framleiðslu
og útflutning, «n vinnukrafti ein-
um saman.
Neyzlu skal haldið niðri, —
„rjómaísskatturinn“
Fjármálaráðherrann tók það
fram í ræðu sinni, að aukin
neyzla innan lands, gæti því að-
eins orðið, að útflutningur ykist
að sama skapi. Hann taldi kjarna
brezks efnahagslífs vera heil-
brigða, alþjóðlega samikeppni, án
tillits til þess, hvört gengið yrði
í Efnahagsbandalagið, eða ekki.
Hann áleit það firru eina, að
á árinu 1963, eða síðar væri hægt
að auka tekjur einstaklinga, án
þess að það héldist í hendur við
almenna efnahagsþróun. Hann
taldi, að hámark þeirrar tekju-
aukningar, sem búast mætti við
á næsta fjárhagsári, væri um 4%.
Engar breytingar verða á tó-
baksverði. Margir höfðu búizt viS
því, að stiórnin myndi nota sér
hinar nýbirtu læknaskýrslur, um
skaðsemi reykinga, til þess að
hækka söluskatt á tóbaki. Ráð-
herrann lýsti því yfir, að vindl-
ingar yrði ekki gerðir það dýrir,
að almenningur yrði að hætta
reykingum.
Hins vegar kom fram, að sölu-
skattur á rjóaís, súkkulaði, kexi
Og gosdrykkjum, hækkar 1. maí,
og er áætlað að það getfi um 30
milljón punda aukatekjur í ríkis-
sjóð á þessu ári, en um 50 mill-
jónir árlega, eftir það.
Þetta vakti mikinn kurr, og
risu menn í stjórnarandstöðunni
upp, og töldu. að hér væri verið
að leggja skatt á vasapeninga
barnanna. Er fréttin barst til
„City‘“, þar sem helztu fjármála-
menn landsins, og banikar, hafa
aðsetur, var fjárlagafrumvarpið
þegar skírt „rjóaíssfrumvarpið“.
Lægri söluskattur á bílum, kæll-
skápum og sjónvarpstækjum —
tekjur ríkissjóðs þó óbreyttar
Tilkynnt var, að felldur yrðl
niður sérstakur aukasöluskattur,
sem lagður var á flest allar
neyzluvörur í fyrra. Hins vegar
verður venjulegar söluskattur
hækkaður um sömu upphæð, þ. e.
10%, svo að engar breytingar
verða á verði vindlinga, áfengij
0. fl., sem framleitt er í Bret-
landi, og tekjur ríkissjóðs af þess
um liðum haldast óbreyttar.
Hins vegar verða gerðar nobkr
ar athyglisverðar breytingar 4
þremur hæstu flökkum sölu-
skatts. Þannig verður söluskattur
á bifreiðum, útvarps- og sjón-
varpstækjum laakkaður úr 55%
í 45%.
Söluskattur af þvottavélum,
kæliskápum og ýmsum öðrum
heimilistækjum var áður 27,5%,
en nú læk&ar hann 25%.
Tveir flökkar söluskatts, 13%%
og 5 % % voru felldir saman í einn
flokk, 10%.
Þær lækkanir, sem gerðar voru
á söluskatti svönefndra „luxus-
vara“, s. s. bifreiða og kæli-
skápa eru taldar vera stjórnmála
legs eðlis, og vera gerðar til þess
að reyna að auika fylgi fhalds-
flokksins meðal millistéttarfóks,
og er það vísað til úrslita þeirra
aukakosninga, sem fram hafa
farið í seinni tíð.
Ágóði spákaupmanna skattlagður
í fyrsta skipti er nú gert ráð
fyrir því, að lagður verði tekju-
skattur á ágóða þeirra, sem hagn-
ast á kauphallarviðskiptum. Slík-
ur skattur hefur víðast verið
lagður á, í Evrópulöndunum, og
Bandaríkjunum, en aldrei í Bret
landi.
Vitað var, að slíkt ákvæði var
væntanlegt, og hafði það lagzt
Frh. á bls. 14.
Selwyn Lloyd stendur á tröppum fjármálaráðuneytisins
brezka, á mánudaginn var, og heldur á tösku þeirri, sem
fjárlagaræðan er geymd í, er ráðherrann heldur til þingsins.
Taskan á sér gamla sögu, eins og sjá má, hve snjáð hún er.
rétt, en hins vegar ekki
verkfallsrétt. Er gert ráð fyr
ir því, að kjaradómur komi
til skjalanna, ef ekki næst
samkomulag milli aðila.
Endanlegt ákvörðimarvald
um kjör opinberra starfs-
manna er því lagt í gerð og
skal kjaradómur meðal ann-
ars hafa hliðsjón af kjörum
launþega, sem vinna við sam
bærileg störf hjá öðrum en
ríkinu, kröfum sem gerðar
eru til menntunar, ábyrgðar
og sérhæfni starfsmanna og
afkomuhorfum þjóðarbúsins.
Með þessari nýskipan má
gera ráð fyrir að ljúki á-
rekstrum milli opinberra
starfsmanna og ríkisvaldsins
um launakjör. Þegar ekki
næst samkomulag fellur úr-
skurður óháðs aðila, sem
báðir eru bundnir af.
Hér er um að ræða viða-
mikið mál, sem lengi hefur
verið unnið að og skoðanir
voru mjög skiptar um. Má
telja það mikla gæfu, að sam
komulag sikuli hafa náðst um
flutning þessa frumvarps og
byggist það sem önnur stór-
mál fyrst og fremst á at-
hafnasemi Viðreisnarstjómar
innar og skilningi á þörfum
þjóðfélagsþegna. Nú horfast
menn loks í augu við vanda-
málin og leggja til atlöguvið
þau. Þess vegna hefur hinni
þróttmikiu ríkisstjóm tekizt
að koma hverju stórmálinu
af öðru heilu í höfn. .