Morgunblaðið - 19.09.1962, Blaðsíða 20

20
MORGUflBLAÐIÐ
Miðvikudagur 19. sept. 1962
^ HOWARD SPRING:
34
RAKEL ROSfNG
ur sínum að fremja allar endur-
bæturnar, sem hann hafði ætlað,
þarna í Pantonstræti. I>ví hafði
hún þarna aðeins dagstofu, svefn
íherbergi og það — allt saman
vistlegt, og auk þess hafði hún
stundum ánægjuna af návist
Billys Eohersley og konu hans,
sem .k þess bjó til prýðilegan
mat. Börn voru oarna engin.
Nei, takk, sagði Billy alltaf. Mað
ur er ekki að eyða sínum síðasta
eyri í neitt, sem verður sprengt
í loft upp, næst þegar þessir
bölvaðir beinasnar verða brjál-
aðir. Nei, við höfum nú meira
vit í kollinum en svo.
Það hafðiverið alveg óþarfi af
Minu að fara að biðja um t.il-
tekningu í íbúðinni. Oharlie
vissi alveg upp á hár fyrirfram,
að þau hjónin mundu hafa hana
í frægasta iagi .hvenær sem var
og fyrirvaralaust. Þetta laus-
lega og óvissa samband Minu við
leiklistina krýndi hana einkonar
geislabaug í meðvitund Billys,
en samskonar áhrif hafði það á
konu hans, að hún skyldi vera
lávarðsdóttir. Báðum þótti þeim
vænt um Minu og henni fyrir
sitt leyti líkaði prýðilega við
þau. Einu sinni þegar hún hafði
gesti, sagði einn beirra allt í
einu: Æ, Mina, reyndu að fá
skrítna kallinn úr tóbaksbúðinni
til að gefa okkur eitt númer.
Mér er sagt að hann sé svo prýði
legur leikari. Heldurðu, að hann
fengist til þess?
Nei, það held ég ekki, svaraði
Mina einbeittlega. Hann hefur
oftar en einu sinni leikið fyrir
mig hérna, og það er bara af
því, að við kunnum vel hvort
við annað, en ég ætla ekki að fá
hann til að leika einhvern sirkus
hund fyrir fólk ,sem hann hefur
aldrei séð á ævinni.
Charlie fór sér efeki að neinu
óðslega. Það var komið hádegi
þegar hann kom í Pantonstræti
með fangið fullt af blómum, sem
hann hafði keypt á leiðinni.
Hann leit inn í búðina til þess að
kaupa sér vindlinga, og hitti þar
Billy, sem var með fjórar hrúg-
ur af tóbaki fyrir framan sig og
var að blanda þær í það,
sen. hann kallaði Hippodrome-
blöndu, en það var til minning-
ar um „Hippodrome" í Manehest
er, þar sem hann hafði einu sinni
starfað. Billy var fölleitur og al-
varlegur á svip. eins og margir
leikarar frá Lancashire ,en hann
gat lyft brúnum, svo að svipur-
inn á andlitinu gjörbreyttist, og
Ihann varð eins og saklaust barn
í framan. En þar fyrir gat hann
verið nógu hressilegur í tali.
Góðan daginn, höfuðsmaður,
sagði hann við Charlie, svo sem
í kveðju skyni. Maður sér vður
efkki oft hérna ,þegar ungfrú
Heath er ekki í borginni.
Þetta var vel mælt í fáum orð
um, Billy. Ungfrú Heath kemur
til borgarinnar í dag.
Hjálpi mér! Það er vist betra
að senda upp og segja frúnni til.
Verður hún hér lengi? Hún hef-
ur ekkert verið hér í heilt ár,
nema rétt örfáa daga einstöku
sinnum.
Ég veit nú ekki, hversu lengi
hún verður. En hugsaðu ©kkert
um þetta, Billv. Ég skal sjálfur
fara upp og segja frúnni til.
Það er gott. Annars býst ég
ekki \ 'ð, að það þurfi mikið að
taka til, kannske rétt að spýta
á eitthvað og nudda það á eftir.
Það kom í ljós, að þessar hrein
lætisaðgerðir voru ekki einu
sinni nauðsynlegar. Charlie sýnd
ist næstum að þegar frú Ecersley
hafði gengið gegnum íbúðina,
væri allt orðið hreint. Svo lét
hún hann einan eftir í stofunni.
Hann náði í alla blómavasa, sem
hann gat fundið, fór með þá inn
i baðherbergið og fyllti bá af
vatni og brátt var öll íbúðin
blómum prýdd. Ekki svo að
skilja, að nein blóm þyrfti til
að gera hana vistlega. Hún var
það nægilega áður en þau komu
inn. Oharlie setti rafmagnsofn-
inn í samband og leit siðan á-
nægður kring um sig, enda þótt
'hann þekkti annars íbúðina vel.
Enda þótt Mina hefði notað hana
svona lítið í seinni tið, bar hún
það einhvernveginn með sér, að
þama hefðist fólk við. Þarna var
ekkert af þessum kuldalegu ó-
vistlegheitum, s':n stundum er
í nýtízku ibúðum. Að svo miklu
leyti, sem þarna hefði verið
sótzt eftir nokkrum „stíl“, þá
kom hann ekki fram í öðru en
þvi, að veggirnir voru rjóma-
gulir og öll teppi og ábreiður
voru sterkrauð. Myndimar voru
endurprentanir af málverkun-
um, sem hún hafði sagt föður
sínum, að hún væri svo hrifin
af, og litimir i þeim glóðu á
bvítum grunninum á veggjun-
um. Á heiðursstaðnum uppi yfir
arninum var þannig blómamynd
Van Goghs. Þama voru tveir
hægindastólar, skápgrammófónn
skrifborð og eikarborð á bogn-
um fótum, sem frú Eckersley
fægði svo vel plötuna á, að blóm
in, sem stóðu á borðinu spegluð-
Hann var hinn altilegasti. Kom
henni ekki í vandræði með því
að láta hana lesa upp leikþátt.
Spurði hana ekkert um reynslu
eða kunnáttu. Sú staðreynd ein,
að Hughes skyldi hafa sýnt á-
huga, nægði honum. Hún hafði
gott andlit og gott vaxtarlag.
„Mér finnst hún hafa góð bein
í andlitinu, sagði Lyon.
,,Við skulum koma beint að
efninu, Ben“, sagði ungfrú Ains-
worth. Geturðu prófað hana á
morgun?“
„Það veiztu, að ég get ekki.
Ég kæri mig ekkert um gráa
mynd, og ég get ekki tekið lit-
mynd Daryl Zanuck verður að
samþykkja allar tilraunir með
litmynd, fyrirfram, og það tekur
nokkurn tíma að fá samþykki
hans.
„En Hughes vill prófa hana
strax“.
„Ég skal þá taka reynslumynd
af henni".
„Það verður þá að vera fljótt,
því að annars förum við beina
leið héðan til RKO.“
„Get ég fengið tveggja daga
frest?“
Norma Jean sat steinþegjandi,
en hélt niðri í sér andanum og
vonaði, að allt færi vel. Tveim
dögum seinna var Lyon búinn að
undirbúa reynslukvikmynd. í
óleyfi þó. Zanuck, einn mesti
harðstjóri allra kvikmyndafor-
stjóra, rak 20th Century Fox með
járnhendi. Lyon ákvað að hætta
á reiði hans. Svona reynslukvik-
mynd er hér um bil 12 mínútur
á lengd. Venjulega leikur sá, sem
prófaður er, á móti einhverjum
vönum leikara í einhverju drama
tísku atriði og fær leyfi til að
skoða hlutverkið og æfa það
fyrst. En Lyon vildi ekki eiga
það á hættu, að allt kæmist upp
með því að ná í leikara eða
fremja annan undirbúning. Hann
ætlaði að hætta á hæfileika
Normu Jean til að geisla frá sér
ust í henni ,rétt eins og þau
stæðu í lygnum polli.
Charlie sneri plötunum, sem
lágu á gólfinu í einu horninu í
stofunni. Sér til mestu gleði fann
hann þar eina með lagi eftir
sjálfan hann — einmitt laginu,
sem var án vafa mesti listasigur
hans hingað til. Það hafði verið
sungið á hverri jólaskemmtun
um síðustu jól. Öll enska þjóðin
hafði sungið það eða blístrað, en
Charlie fannst sjálfum, að það
væri engin ástæða til þess að
hlusta ekki á það einu sinni enn.
Charlie var aldrei með nein ólík-
indalæti; hann vildi gjarna hlusta
á sín eigin verk, og nú setti hann
plötuna á Og tók nokkur dans-
spor um gólfið eftir laginu. Þetta
var hraður foxtrott. En tónlistin
varð til þess, að hann heyrði ekki
fótatak Minu á ganginum. Hann
varð hennar ekki var fyrr en
hún stóð inni í stofunni, og
brosti að þessari hrifningu hans
á eigin verkum. Hann sagði ekki
orð, en tók hátíðlega hægri hönd
hennar í sína vinstri, lagði arm-
inn um hana og dró hana út á
gólfið í dans. Þau hringsóluðu
kring um borðið og í allskonar
krókum milli stólanna, og ekki
vottaði fyrir brosi á andlitinu á
Charlie, heldur aðeins hátíða-
svip yfir þessu eigin verki hans.
Platan gekk út og Charlie klapp-
aði. Þetta var allgott. sagði hann.
kynþokka án allra orða. Hún
skyldi vera ein á sviðinu, og í lit,
án orða. Þetta var þögul reynslu-
mynd. Hann fékk sér til aðstoðar
einhvern bezta ljósmyndarann,
sem þarna var til, Leon Shamroy,
rosa risa, líkastan skógarbirni
í sjón. Shamroy hefur gaman af
svona leynimakki og hræðist
hvorki mann né guð, og þá ekki
einn forstjóra. Samsærismennim
ir komu sér saman um að láta
tilraunina fara fram á sviði úr
myndinni „Mother wore Tights",
sem þá var í smíðum, með Betty
Grable í aðalhlutverkinu. Þeir
komu á sviðið klukkan hálfsex
um morgun. Þarna á staðnum
bjó Norma sig í hreyfanlegu bún
ingsherbergi. Lyons hafði ein-
hversstaðar stolið samkvæmis-
kjól með glitperlum, handa henni
að vera í. Shamroy kveikti sjálf-
ur ljósin. Hann kíkti út sviðið
gegn um hendurnar og sneri svo
myndavélinni. Marilyn kom fram
og gekk yfir þvert sviðið. Hún
var í skóm með pinnahælum og
hrasaði og var næstum dottin
um flækju af leiðslum og snúr-
um, sem voru á leiðinni frá bún-
ingsherberginu og til sviðsins.
Á þessu snögga augabragði varð
Norma Jean Dougherty að Mari-
lyn Monroe.
Lyon sagði henni, að þegar
hann gæfi henni bendiorðið: „Til-
búin!“ ætti hún að ganga yfir
þvert sviðið. Setjast niður.
kveikja sér í sígarettu. Slökkva
í henni aftur. Ganga upp eftir
sviðinu. Yfir það þvert. Horfa
út um glugga. Setjast niður.
Ganga niður sviðið og síðan út.
Shamroy gaf bendingu um, að
hann væri tilbúinn.
„Tilbúin!" sagði Lyon.
Bogaljósin ætluðu að blinda
hana. Tröllauga myndavélarinnar
var eins og það ætlaði að soga
hana í sig. Hún missti alla vitund
um hvar hún var, öll áreynslan
Góðan daginn, sagði Mina og
fleygði stutta loðjakkanum sín-
um á stól.
Já.... góðan daginn!
Ég bjóst við að hitta Julian
hérna.
Julian er þar sem hann á að
vera — að vinna. Hann eyddi
öllum gærdeginum og mestum
deginum í fyrradag í þennan
Bannermann-kvenmann. SvO að
ég skipaði honum að vera heima
í dag.
Mina brosti. Það er naumast
að þið vaktið hvor annan. En
mér heyrist eins og þú sért ekk-
ert hrifinn af Bannermann-
kvenmanninum.
Ert þú það kannske?
Mér finnst hún dásamlega
falleg. Hvort sem það er andlit-
ið eða vöxturinn, þá er það
hvorttveggja jafnfallegt og hún
og hræðslan hvarf og hún sá alls
ekki áhyggjufullu andlitin við
sviðið Loks sá hún yfirleitt ekk-
ert. en hugsaði yfirleitt ekki um
annað en beita kynþokka sinum
til hins ítrasta, eins og hún hafði
lært hjá ljósmyndurunum. —
Shamroy tók tvær spólur.
Myndin var tilbúin síðar um
daginn. Shamroy athugaði hana
í handknúinni tilraunavél, sem
notuð er við skoðun og klippingu
kvikmynda. Hann sagði við mig:
„Mér rann kalt vatn milli skinns
og hörunds. Þessi stúlka hafði
eitthvað til að bera, sem ég
hafði ekki séð síðan í þöglu
myndunum. Hún hafði einhverja
ævintýralega fegurð, eins og
Gloria Swanson, í þá daga þegar
kvikmyndastjarna þurfti að vera
falleg og svo hafði hún kyn-
þokka á við Jean Harlow. Þetta
var fyrsta stúlkan, sem leit út
eins og þessar girnilegu frá þögla
tímabilinu. Hver einasta mynd
af þessu sýnishorni geislaði frá
sér kynþokkanum. Hún þurfti
ekki neina hljómræmu til að gera
grein fyrir sér. Það var einmitt
það, sem gerði mér þessa tilraun
svo mikilvæga. Hún hafði öll sin
áhrif með útlitinu einu saman.“
Á hverjum degi eftir klukkan
sjö horfði Zanuck á öll sýnis-
hornin, sem höfðu verið tekin
þann daginn. Lyon hafði lætt
myndinni af Normu Jean með
hinum. Þegar sýnishomið hafði
komið fram, þrýsti Zanuck á
hnapp og skipaði sýningarmann-
inum að bíða með næstu mynd.
„Hver er þessi stúlka? spurði
hann Lyon“.
„Hún heitir Norma Jean
Dougherty og er fyrirsæta".
„Hef ég leyft þessa mynda-
töku?“
„Nei, herra".
„Þetta er sviðið úr „Mother
wore Ti,ghts“, er það ekki?“
„Jú, herra“.
gengur eins og hind. Finnst þér
hún ekki yndisleg?
Ég þekki hana ekkert. Við
Julian rákumst á bílinn þeirra
norður í Vatnahéraði. Fyrst fór
nú allt í háaloft og Bannermann
gamli slasaðist illilega, svo var
húðarrigning, og þú máít vita,
hvert sem þú trúir því eða ekki,
að ég sá næstum ekki kvenmann-
inn, nema hvað hún var náföl
eins og næpa og öll skjálfandi,
og Julian var að styðja hana
eins og sá göfugi riddari. Meira
sá ég ekki og ég hef ekki séð
hana síðan.
Því minni ástæða er til for-
dóma gegn henni. Því að for-
dómar eru þetta, væni minn, og
ekkert annað. Ég get heyrt það
á málrómnum þó ekki væri ann-
að. En hvað segirðu um að setj-
ast niður?
Zanuck brosti alls ekki. „Þetta
er fjandans góð mynd. Ráðið þið
hana strax“.
Svo var gerður samningur, 26.
ágúst 1946. Lyon sagði Normu
Jean, að nafnið hennar væri
alveg ótækt á kvikmyndastjörnu.
Það væri of langt og alvanalegt.
Hann sagðist hafa dáðst mjög
að söngleikastjörnunni Marilyn
Miller, og benti á, að Marilyn
gæti verið gott fyrra nafn.
Norma Jean var á sama máli.
Hann sagði, að hún skyldi reyna
að láta sér detta í hug eitthvert
gott ættarnafn. Svo fékk hann
henni samninginn, til að sýna
Grace Goddard, sem var lög-
skipaður fjárráðamaður hennar,
svo að hún gæti meðundirritað
hann. Goddardhjónin voru flutt
aftur til Los Angeles.
Hún kom þjótandi inn I húsið
hjá þeim, veifandi samningnum
yfir höfði sér. „Ég er orðin leik-
kona!“, sagði hún. „Ég er komin
til bezta kvikmyndafélagsins í
Hollywood. Þeir urðu hrifnir af
tilraunamyndinni minni! Ég er
komin á kaup hjá þeim. Sjáið
þið bara!“
Frænka hennar undirritaðl
samningana. Þær föðmuðust grát
andi af gleði. Marilyn — eins og
hún hét nú — lofaði Grace
frænku, að hún skyldi bráðum
kaupa handa henni nýtt hús og
ráða handa henni stúlku, allan
daginn. Hvernig fyndist henni
nýja nafnið Marilyn?
„Það er ágætt nafn, Marilyn",
sagði Grace frænka. „Og það fell-
ur vel að ættarnafni hennar
mömmu þinnar, Monroe. Hún
var skyld Monroe forseta. Það
hljómar vel. Norma J. .æ, ég
meina auðvitað Marilyn“.
Þetta var í fyrsta sinn sem
Marilyn hafði heyrt það nefnt,
að hún væri í ætt við höf-
und Monroe-ikenningarinnar al-
þektu. Hún nefndi það að vísu
ekki við nokkurn mann, en hún
kunni bæði þá og æ síðan illa við
Marilyn-nafnið. „Ég vildi óska,
að ég hefði haldið mér við nafnið
Jean Monroe", sagði hún oft
síðar.
I eigin ímyndun var Marilyn
Monroe alveg að því komin að
verða stjarna, en í kvikmynda-
verinu var hún nú samt ekki
nema smástirni, enda var það
svo, að þegar laglegt fólk af báð-
um kynjum var ráðið svona tii
Marilyn Monroe
eftir Mciuriee Zolotov B3