Morgunblaðið - 05.02.1963, Side 15

Þriðjudagur 5. febrúar 1963
MORCVTS BLAÐIÐ
Frú Colombíu IMiðurlag
Barizt við banditta
— Þverrandi áhrif Castros
— Svertingjar fyrirlíta indíána

A SUNNUDAG birtist hér
í Mbl. fyrri hluti viðtals
við Þóri Ólafssoft, hagfræð
ing, um Colombíu. — Hér
birtist niðurlagið.
Bóf af lokkar nir
sterkir enn
— Er Valencia, núverandi
fonseti, langt kominn með að
vinna bug á bófaflokknum?
— Þessu er erfitt að svaira.
Herinn hefur fengið allmikil
völd í þessu skyni og frjáls-
ar hendur um að drepa band-
íttana, þegax til þeirra næst.
í»eir eru réttdiræpj/r, gefist
þeir ekki tafarlaust upp, en
stríðið við þá hefuir gengið
misjafnlega. Þegair stjómar-
herinn kemur á vettvang í
eitthvert héraðanna, „hverfa“
bófaxniir. Þeir fá sér vinnu
á búgörðunum, og við yfir-
heyrslur ríkir þagnarskylda
meðal álmennings, enda er við
búið, að sá, sem tii þeinra
segir .finnist við næstu sólar-
upprás með kúlu í hnakka
eða hníf í baki. Annars gera
allir sér ljóst, að vinda verð-
ur mjög bráðan bug að því að
sigra bandíttana, meðan nú-
verandi stjórnarástand helzt,
og sennilega færist þetta allt
í horfið.
— En vill nú heriinn sleppa
þessum bráðabirgðavöldum
sínum, þegair bófarnir eru úr
sögunni?
— Það er alltaf hættulegt
að veita hernum mikil völd,
og margir óttast, að hann
noti sér aðstöðuna, sem hann
hetfur fengið í þessu hreinsun
arstríði og vilji halda for-
réttindunum áfram. Sumir
segja jafnvel, að herinn flýti
sér ekkert að ganga milli bols
og höfuðs á bófunum, til þess
að njóta aðstöðunnar sem
lengst. Ekki hef ég samt trú
Tilraun til viðreisnar
— En hvernig gengur Val-
encia að eiga við efnahags-
málin?
— Astandið er ekki gott,
enda taldi fyrri stjóim, að
það væri betra en það í raun-
inni er og bagaði sér sam-
kvæmt því. Núverandi stjórn
varð þvi að grípa til róttækra
ráðstafana,* fella gengið o.s.
frv. Verkalýðsfélögiin gerðu
þá mótmælaverkfödl, fengu
kaupið hækkað, og ný verð-
bólguskriða fór að renna af
stað. En ef þessar efnahags-
legu ráðstafanir stjórnarinnar
heppnast, er ekki nokkur vafi
á því, að landið á bjarta fraim
tíð fyriir höndum. Ráðstafan-
irnar höfðu óhjákvæmilega
ýmislegt rót í för með sér,
en eftir 3—4 mánuði býst ég
við, að úr þvií verði skorið,
hvort þær ætla að takastt
Pólitískar sveifiur geta samt
eyðilagt þessa tiiraun, og
stjórnmálalífið er hvergi nógu
traust enn ,til þess að nokkru
sé vogandi að spá. Colombía
hefur nú fengið tvær „fjör-
efnaspraiutur“ úr hinni
stórkostlegu aðstoðaráætlom
Bandaríkjamanna, „Alliance
for Progress", 60 milljónir
dollaina í hvort skipti. Verði
þessu fé varið á skynsamleg-
an hátt, er það góð undir-
staða viðreisnarinnar.
Castro og kommúnistar
— Hefur Castro mikil ítök
í Colombíu?
— Einhver, en sennilega
fara þau þverrandi núna. í
róttækairi armá frjiálslyndita
eru ýmsir Castro-sinnar og/
eða kommúnistar. Kommún-
istar sem slíkir hafa engin
áhrif, eða virðast a.m.k. alveg
máttlausiir, en nafnið Castro
á nokkur ítök meðal alþýðu
manna. Meðal hennar álita
margir, að Castro vinni að
þjóðfélagslegum umlbótum, og

Nautgripir reknir að selinu Islandia í Colombíu. Tengda-
faðir Þóris skírði selið þessu nafni í heiðursskyni við ætt-
land tengdasonarins. i baksýn sjást nokkrar leifar skóg-
arins, sem ruddur hefur verið til þess að fá góða grasbeit
* handa nautpeningnum.
á, a8 hernum héldist þetta
uppi til lengdar, þvá að öll
þjóðin er orðin þreytt á á-
standinu. Bandíttairnir skatt-
leggja hina efnaðri, kúga út
úir þeim fé með hótunum, en
hrekja þá upp af jörðum, sem
minna eiga undir sér, eða
drepa þá hreinlega.
hreinræktað einræði. Því má
bæta við, að Castró hóf nám
við háskólann í Bogotá, og
því finnst sumum, að hann
eigi til andlegs skyldleika að
telja við Colombíumenn. En
hreinræktaðir kommúiiistair
hafa sem sagt efckert fylgi.
Þeir styðja róttækari arm
hinna frjálslyndu.
Andúð á Bandaríkjun-
um ekki mikil
— Er mikil andúð á Banda
ríkjamönnum í landinu?
— Ekki finnst mér hún
vera áberandi. Þegar Nixon
kom í hsimsókn, var ég val-
inn frá minni háskóladeild
til þess að faira á fund hans.
Sögðu sumir, að sú för mundi
ekki verða með öllu hættu-
laus, en ég varð ekki vair við
nein mótmæli, sem heitið geti,
hvorki grjótkast né fúlegg,
þótt einhverjir muini hafa ver-
ið á ferð með áietruð spjöld.
Indíánastúlkur í Colombíu. Sú til vinstri er af ættbálki Gu-
anana í suðurhluta landsins, en sú með pípuna er af kyn-
kvísl Motilona, sem byggja í hlíðum hinna snævi þöktu
f jalla. Sierra de Santa Marta.
Litlar fiskveiðar
— Veiða þeir ekki fisk?
— Fiskframleiðslan er á
afar frumstæðu stigi, lítil og
léleg, enda ekki stunduð með
nútímatækni. Helzt má nefna
rækjuveiði ,sem er í höndum
útlendinga. Þeirra á meðal
er einn íslendingur, Magnús
Magnússon, sem kom upphaf-
... > il
Þórir og Elvíra í útreiðartúr í Colombíu.
þótt þeir viti, að Castro er
einræðishexra, sem stjórnair
með harðri hendi, þá álíta
þeir, að einræði í einhverri
mynd dugi bezt til að reisa
landið við. Alþýðunni er
sama, hver ræður; hún hefur
aldirei fundið neinn mun á
stjórnarháttum og þekkir ekki
Þegar Kennedy kom, var hrifn
ing og ánægja fólksins svo
mikil, að mér fannst fögn-
uður þess beinlínis brjálæðis-
kenndur. Kennedy á áreið-
anlega miklum vinsældum að
fagna í Colombíu, þótt sumir
vilji nú aðallega þakka eigin-
konu hans þær.
Nr. 2 í kaffirækt
"— Svo við förum nú út í
aðna sálrma, hver er aðalút-
flutnjngur Colombíumanna?
— 85% er kaffi, og hefur
þjóðarbúskapurinn verið al-
gerlega háður verðsveiflium
á því. Þetta hefur verið mjög
hættulegt, en nú er útflutn-
ingurinn að komast á íastari
grundvöll. Colombía kemur
næst á eftir Brazilíu í kaffi-
framleiðslu heimsins, þótt
ekki fáxst kaffi þaðan hér í
verzlunum. Á s.l. ári var hald
in allsherjar-kaffiráðstefna í
Bandaríkjunum og þar samið
um ákveðna framleiðslu-, út-
flutnings- og verðkvóta. Lenti
colombíska kaffið í fyrsta
Verðflokki. Kaffiræktin er
algerlega í innlendum hönd-
um. Þá er það olían, útflutn-
ingur hennar er að 80% í
toiöndum Bandaríkjamanna,
Breta og Hollendinga. Þá má
mefna baruana, sykiur, fata-
efni, gull (Colombía var fram
á 18. öld mesta gullframleiðslu
land toeims og enn er
geysilegt magn óunnið þar
lí jöirðu)i, smaragðb þeir
stærstu í heimi koma frá Col-
ombíu) og platinu. Góður
kaupskipafloti er í landinu,
og telur hann 52 skip.
lega frá Bandarík j unum á
vegum FAO.
Svertingjar líta niður
á indíána
— Br ekki mikil kynþátta-
skipting í Calomtoíu?
— Meirihluti þessarar 14
milljón manna þjóðar er kyn-
bllanda indíána og hvítra
manna. Segja má, að þjóðin
skiptist nokkurn vegi-nn þann
ig:
Mestizos (hvítir+
indíánar ............ 57 %
Hvítiir ................. 20%
Mulatos (hvítir+svartir) 14%
Negros (svertingjar) .. 4%
Zamtoos (svartir+
indíánar) ........ 3 %
Indíánar ................. 2%
Þannig eru 74% þjóðarinn-
ar kynblendingar.
— Ber nokkuð á kynþátta-
hatri í landinu?
— Aðalleg-a milli svertingja
og indíána, og eru það svert-
ingjarnir, sem líta geysilega
niður í indíánana, fyrirlírta
þá og telja þá í öllu óæðri
kynþátt. Hreinir indíánar eru
ekki margir, en þeir halda í
öllu fornum siðum. Höfðingj-
ar þeirra eru mjög ríkir og
stoltir. Er gaman, þegar þeir
kom-a á fund stjórnarinnar í
Bogotá í fögrum skrúða. Geng
ur þá mikið á, því að sam-
kvæmt gömlum samningum
er tekið á móti þeim sem þjóð
höfðingjum, sem þeir í raun-
inni eru í sínu heimalandi.
Það er eins og tveir konung-
a-r hittist, er þeir ganga á
fund forsetans með miklum
ceremóniíum. Syni sína og
dætu-r sen-da indíánarnir of-t
í skóla í Bandaríkjunum.
Sumt af þeim snýr ekki aft-
ur, en hinir reyna að mennta
þjóð sína að námi loknu. —
Annars er óhætt að segja, að
menn séu yfirleitt því hærra
ákráðir í þjóðfélaginu, sem
þeir eru hvítari. Hinir eiga
erfiðara up-pdráttar, einkurn
indíán-ar og svertinigja-r.
Sundrungin lamar
þjóðlífið
— Jæja, hvað viltu svo segja
að lokum?
— Colombía er ákaflega
ríkt land, en almenningur er
á lágu menningarstigi. Þar
vantair alka samvinnu; tog-
streita og innbyrðis sundrung
hetfur komið í veg fyrir fram-
farir. Þótt landið sé auðugt,
er ég hræSdur um,- að alltaf
verði erfitt að ná því á jafn-
hátt stig og vestræn menn-
ingarlönd standa nú á. Þetta
landlæga og mikla h-atur
milli fólksins, — hvort sem
það er nú að kenna eðlis-
bundn-um karakter þess eða
einhverju öðru, — hefur ver-
við meginaflið í þjóðlífinu. f
stað saimvinnu hefur bókstaf-
lega verið styrjöld milli íbú-
anna. Margt bendir til þess,
að nú sé pólitísk festa að
komast á. Verkföllin virðast
vera um garð gengin í bili,
og ef stjóminni tekst að
balda sínu striki, þá er á-
stæða til bjartsýni.
Ef þessi sundurleita þjóð
sameinast einhvern tíma til
samstiílts átaks, þá hlýtu-r
hún að ná mjög langt. Lífs-
skilyrðin eru óviða betri, og
mig svimar, þegar ég hugsa
ti-1 þess, hvað hægt er að gera
í þessu lándi, ef fólkið stend-
ur s-aman. Hingað til hafa
fáar heiðarlegar tilraiunir ver
ið gerðar til umbóta; tilraun-
irnar hafa ýmist verið að
nafninu til, eða ekki náð fram
að ganga.