Morgunblaðið - 23.03.1963, Blaðsíða 3

Laugardagur 23. marz 1963
MORCUTSBL 4Ð1Ð
3

ÞAÐ var áhðfnin á Vest-
mannaeyjabátnum Halkion,
sem bjargaði 8 mönnum af
áhöfninni á Erlingi IV í gær
og er það í þriðja skiptið á
skömmum tíma sem Halkion
kemur bátum til bjargar í
októbermánuði 1961 fann bát-
urinn Blátind með bilaða vél
út af Færeyjum og dró til
hafnar, í desember í vetur
bjargaði hann 11 mönnum af
Bergi VE 44, sem sökk undan
Jökli, og nú skipverjum á Er-
Vestmannaeyjabáturiim Italkion, sem bjargaði mönnunum
að honum, en fundu ekki, því
þoka var og slæmt skyggni.
Halkion var í um 200 mílna
fjarlægð frá honum, þegar
fréttist af bilumnni og hann
fór úr leið, sagði Stefán. Fann
Halkion bátinn og fór með
hann til Færey ja. Þetta tafði
Halkion um tvo sólarhringa,
svo hann varð að fara með
fiskinn til Aberdeen en ekki
til Þýzkalands.
Björgun skipverja á Bergi
Síldveiðibáturinn Bergur
var á leið til hafnar um kvöld
ið 6. des. í vetur, þegar hann
fékk á sig sjó, lagðist á hlið-
ina og sökk nokkru seinna.
Skipverjar komust í gúmmí-
bátinn og var bjargað nokkru
seinna af Vestmannaeyjabátn
um Halkion.
Stefán skipstjóri á Halkion
Tilviljun að Halkion var
á eftir Erlingi IV.
Halkionsmenn bjarga í þriðja
sinn úr sjávarháska
lingl. Mun tala þeirra manna,
sem hefur verið bjargað aí
Halkion, komin upp í 25.
Eins og aff fá stóra
vinninginn
Skipstjóri á Halkion er
Stefán Stefánsson, og hefur
hann verið með hann í öll
skiptin. — Það er lítið um
þetta að segja, sagði hann í
•símtali við Morgunblaðið i
gær. Það er bara eins og hvert
annað lán að geta orðið til að
bjarga mönnum í sjávarháska.
Það er eins og fá stóra vinn
inginn i happdrættinu.
Ég vissl eiglnlega ekkl ....
Allt var heldur tilviljunar-
kennt í sambandi við ferðir
Stefáns skipstjóra á Halkion
í gær, að því er fréttaritari
blaðsins í Eyjum, Björn
Guðmundsson, símaði. —
Hann hafði ekki talið sjóveð-
ur og ekki ætlað á sjó, en fór
klukkutíma seinna af stað en
5 hann hefði annars gert. — Ég
vissi eiginlega ekki hvað ég
var að gera þarna, hefur hann
eftir Stefáni. Halkion var þvi
nokkru á eftir Erlingi IV, en
hafði dregið á hann, þar sem
Halkion gengur betur.
Stefán segir þannig frá
þessu, að þegar hann kom
„vestur úr“ rétt fyrir kl. 7,
varð maðurinn sem var með
honum við stýrið, var við
rautt ljós, sem sást eins og
blikka. Hélt Stefán í fyrstu
að hér væri um ljós á neta-
bauju að ræða, en við nánari
athugun sá hann að eitthvað
mundi vera að. Hafði hann
samband við báta sem þama
voru í kring og var þá farið
að svipast um og aðgæta hvuð
þetta gæti verið. Eftír
skamma stund sáu þeirgúmmí
bátinn.
Stefán segir að það hafi
verið miklum erfiðleikum
bundið að ná mönnunum upp
í bátinn úr gúmmíbátnum,
Skipverjar voru allir mjög
kaldir og blautir, sérstaklega
þó skipstjórinn, Ásbérg Lár-
enzíusson og einn háseti, Egill
Ragnarsron og hann þó
þjakaðri og meðvitundarlaus.
Skipstjórinn reyndi að kippa
í línuna frá björgunarbátnum
þar sem hann lá í sjónum, þar
til hann var svo þrekaður að
hann var að sökkva og hefur
þungi hans sennilega kippt
þannig í snúruna að báturinn
opnaðist.
Var mjög naumt með háset-
ann, en það varð honum til
tfí
lífs að hann flæktist með fót-
inn í línu úr gúmmíbátnum og
gátu skipverjar dregið hann
að sér á henni. Hann var þá
meðvitundarlaus og líflítill.
Sagði Stefán áð stýrimaður-
inn á Erlingi hefði sýnt mik-
inn vaskleika við björgunina.
Það hefði verið hann sem stóð
í dyrunum á gúmmíbátnum og
veifaði blysi, en það var ein-
mitt þetta blys, sem Halkions-
menn sáu milli þess, sem það
hvarf í öldudal.
Stefán sagði að hann teldi
að ef gúmmíbáturinn hefði
ekki verið um borð, þá hefði
björgun verið útilokuð. —
Gúmmíbátarnir hefðu enn
einu sinni sýnt yfirburði sína
sem björgunartæki og taldi
hann að algerlega hefði verið
vonlaust að nota trébjörgun-
arbát. í sambandi við línu þá
sem á að hleypa úr hylkinu,
sagði hann að nauðsynlega
þyrfti að vera önnur lína,
styttri og tengd þar í þannig
að ekki þyrfti svo mikið til
að draga hana að sér.
Björgun Blátinds
Þegar Halkion bjargaði Blá-
tindi frá Keflavík, var bátur-
inn á leið til Þýzkalands með
ísfisk. Fréttist þá að Blátindur
væri einhvers staðar út af
Færeyjum með bilaða vél.
Voru nokkrir bátar að leita
sagði Mbl. þá þannig frá björg
uninni:
Skipverjum gafst tími til að
koma út gúmmíbjörgunar-
bátnum. Þeir stukku niður í
hann, en sumir fóru í sjóinn.
Allir komust þó 1 bátinn og
ekki urðu nein meiðsli á
mannskapnum. Þegar Bergur
sökk var hann um 20 mín. leið
frá flotanum og héldu þeir
bátar sem lausir voru strax
af stað til hjálpar. — Við urð-
um einna fyrstir á staðinn, en
fjórir aðrir bátar komu á svip-
uðum tíma. Þeir á Bergi skutu
upp neyðarblysi, svo auðvelt
var að finna þá og notuðum
við ljóskastara jáfnframt.
Mönnunum varð ekkí meint
af volkinu.
Stefán Stefánsson
skipstjóri á Halkion
Þriðji alþjóðlegi
veðurdagurinn
Fhigið hefur aukið starfssrið
veðurþiónustu
í DAG, 23. marz, er alþjóðlegi
veðurdagurinn, hinn þriðji i röð-
irrni. Samikvæmt ósk Allþjóðaveð-
urfræðisto'fnunarinnar, er dag-
urinn að þessu sinni helgaður
flugveðuiþj ónustunni.
Saga veðurfræðinnar o>g flugs-
Ins hafa verið samtvinnaðar frá
uppbafi Fyrstu veðurfræðiatihug
enirnar í háloftunum voru gerð-
nr í loftförum manna á öldinni
eem leið, og ef dæma má eftir
íxáisögnum af ferðum þessara far-
artækja, hefðu stjórnenduir þeirra
iekið veðurspána með þökkum,
«£ þær hefðu vei’ið fyrir hendL
Svo varð þó ekki, fyrr en löngu
síðar.
Nú er flugið orðið mikilvæg
atvinnugrein, og þýðing- veður-
fræðinnar fyrir það hefir orðið
meiri og margþættari að sama
skapi. Loftlagsfræðin gefur yfir-
lit um veðuælag á flugvöllium,
til dæmis hvaða vindáttir eru
tíðastar, hvaSa vindáttum fylgir
oftast lélegt skyggni og lág skýja
hæð, og þar af leiðandi við bvaða
flugbrautir helzt þarf að setja
sérstök lendingartæki.
Flugvélar fara ekki miili
landa, án þess að flugstjórar
þeirra hafi fengið margskonar
upplýsingar um veðurhorfur á
ákvörðunarstað og væntanlegum
varalendingarstöðum. Einnig
fær flugstjórinn noktour veður-
kort, er sýna væntanlega vinda
í ýmsum flughæðum, og hvar
ísingar, kviku og annarra var-
hugaverðra veðurskilyrða er
helzt að vænta. Eftir þessum upp
lýsingum velur flugstjóri þá
flughæð og flugleið, sem örugg-
ust er, og leyfa sem mesta
hleðslu vélarinnar, miðað við
kostnaðarliði, flugtíma og eld-
neytiseyðslu. Flugstjórar á flug-
leiðum innanlands fá einnig svip
aðar upplýsingar. Að morgni
hvers dags er gert heildaryfir-
lit um veðurhorfur á flugleiðum
og lendingarstöðum, sem síðan
er endurbætt eftir ástæðum er
á daginn líður.
Veðuiþj ónustan er ekki að-
eins veitandi hvað flugið snert-
ir, heldur einnig þigggandi. Dag-
lega berast veðurstofunni hundr-
uð veðurskeyta frá fliugvélum á
ýmsum flugleiðum, og sem fljúga
í tveggja til tólf kíílómetra hæð.
í skeytum þessum eru upplýs-
ingar um loftþrýsting, vind og
veðurskilyrði í flughæð, ásamt
lýsingu á skýjafari í nánd við
flugvólina. Þessi skeyti koma að
sjálfsögðu flugveðurþjónustunni
að mestu gagni, en eru einnig
þýðingarmikil fyrir hina almennu
veðurþj ónustu.
Síðast en ekiki sízt ber að
nefna þær veðurathuganir, sem
gerðar eru á vegum Alþjóða-
flumálastofnunarinnar (ICAO)
og kostaðar eru af nokkrum með-
limarikjum hennar. Hér er um
að ræða veðurathuganir, þar
með taidar báloftsathuganir, á
íslandi, Grænlandi og stöðvar-
skipum á Norður Atlantshafi.
Þessar veðurathuganir eru að
sjáifsögðu mikilvægastar fyrir
flugsamgöngur á Norður Atlants-
'bafi, en hafa einnig ómetanlega
þýðingu fyrir almenna veður-
þjónustu á öllum nágrannalönd-
um.
SMSTEINAR
Castro og Krúsjeff
Hér í blaðinu var í gær sagt
frá skemmtilegu samtali, sem
Fidel Castro, forsætisráðherra
Kúbu, átti við franska blaðið Le
Moiide. Þar skýrir hann frá því
aff hann hafi verið andvígur
þeirri ákvörðun Rússa að flytja
eldflaugar sínar burt frá Kúbu.
Castro Krúsjeff
v»g þegar hann er spurffur aff þvi,
hvers vegna Krúsjeff hafi srvo
fljótt fallizt á að flytja eldflaug
arnar burtu, svarar hann:
„Hver veit það? Ef til vill geta
sagnfræðingar komizt að því eftir
20—30 ár“.
Umhugsunarefni
Spurningu þeirri, sem Castro
svarar á þennan veg veltu margir
fyrir sér, þegar ákvörðun Krú-
sjeffs var kunngjörð, og nú rifj-
ast upp kenning eitthvað á þenn-
an veg: í Rússlandi er þaff ekki
hin raunverulega afstaffa til
heimsmálanna, sem endanlega
ræffur úrslitum um gerffir hinna
einstöku áhrifamanna og valda-
streitumanna. Þeir eru þar eilíf-
lega að keppa hver viff annan um
völd og áhrif og sitja hver á svik
ráffum viff annan. Þess vegna
markast afstaða þeirra tíðum af
því, hvernig þeir geta styrkt
sjálfa sig og veikt keppinaut-
ana. Þegar málin eru skoðuð í
þessu ljósi, þá sjá menn líka, aff
ýmislegt hefur getaff skeff, sem
gefur Castro tilefni til aff segja,
aff sagnfræðingar kunni að upp-
lýsa sannleikann eftir 20—30
ér, líkt og nú hefur veriff upplýst,
hvaffa klækir réðu gerðum Hitl-
ers og nazistanná.
Var það ekki stefna
Krúsjeffs?
Og ágizkunin, sem fram kom
strax þegar fréttist um aðgerðir
Bandaríkjamanna í Kúbudeil-
unni, var á þessa leið: Það verffa
engin styrjaldarátök, vegna þess
aff Krúsjeff er ekki óljúft aff láta
undan í þessari deilu. Hann er
meiri stjórnmálamaffur en svo, aff
þaff hafi getað verið hans ráff aff
k'Ftja eldflaugamar til Kúbu.
Hann hlýtur frá upphafi aff hafa
gert sér grein fyrir því, aff Banda
ríkjamenn mundu aldrei láta þaff
viffgangast. Þaff eru því affrir
menn, væntanlega Malinovsky og
herforingjaklíkan, sem ráffið hef-
ur þessum aðgerffum, og Krú-
sjeff hefur þar lotiff í lægra haldi.
Honum er því ekki óljúft aff þaff
sannaffist, aff hans skoðun vár
rétt, en skoðun keppinautanna
röng. Við aðgerðir Bandaríkja-
manna sannaðist það, að hann
hafði rétt fyrir sér. Þess vegna
styrktist hann í sessi en hinir
urðu veikari.
Og vel mætti þá vera, aff Banda
ríkjaforseta hefði veriff kunnugt
um þennan ágreining og tekið á-
kvörðun í ljósi þeirrar vitneskju.
Orff Castros nú benda til þess,
aff hugleiffingar á borff viff þessar
þurfi ekki aff vera fjarri lagi, en
enginn veit þó í dag sannleikann,
hvort sem það kann að sannast,
sem Castro heldur fram, að sagn-
fræðingum kunni síðar aff auðn-
ast að upplýsa málið.