Morgunblaðið - 26.03.1963, Síða 12

12
MORCUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 26. marz 1963
JKwpntMflfrifr
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innanlands.
1 lausasðlu kr. 4.00 eintakio.
INNLIMA KOMMÚN-
ISTAR ÞJÓÐVÖRN?
Ijjóðvarnarmenn hafa nú
* boðið kommúnistum
fullt samstarf við þingkosn-
ingarnar, sem fram imdan
eru, en krefjast þess jafn-
framt að fá tvö þingsæti. Þeir
hafa boðizt til að leggja flokk
sinn niður, ef kommúnistar
vilji taka við leifum hans og
upphefja tvo af „leiðtogun-
um.“
Með þessu tilboði hafa Þjóð
varnarmenn sjálfir lýst því
yfir, að flokkur þeirra hafi
engu sjálfstæði hlutverki að
gegna í íslenzku þjóðlífi,
stefnumál hans séu hin sömu
og þeirra, sem svarið hafa
heimskommúnismanum eiða
og einbeita kröftum sínum að
því að vinna fyrir erlendan
málstað.
Hitt er svo annað mál, að
kommúnistar eru ekki sér-
staklega hrifnir af því að lána
atkvæði til að koma á þing
Bergi Sigurbjömssyni, Gils
Guðmundssyni eða Guðríði
Gísladóttur. Enn er því ekki
hægt að segja með vissu, hver
niðurstaðan verður af þeim
umræðum, sem fram hafa
farið.
En hvernig sem fer um
samstarf kommúnista og Þjóð
varnarbrotsins, þá er hitt víst,
að mikil óeining ríkir í röð-
um kommúnista sjálfra. Þar
er hver höndin uppi á móti
annarri og miklir erfiðleikar
á að ganga frá framboðum.
ÖTTAST
ATHAFNIRNAR
Ctjómarandstæðingar em nú
^ rnjög uggandi yfir því,
hve athafnasöm Viðreisnar-
stjórnin er og hve almenns
trausts hún nýtur. Nýlega
brauzt þetta út í kommúnista
málgagninu og þar var sagt:
„Á Alþingi peðrar ríkis-
stjórnin frá sér einu stór-
frumvarpinu af öðru, um
tryggingarmál, bókasöfn, tón-
listarskóla, loftferðalög, höf-
undarétt o.s.frv. ó.sfrv. og
boðuð er breyting á tollskrá
og sjálf framkvæmdaáætlun-
in mikla....“
Viðreisnarstjómin sjálf og
þau þing, sem haldin hafa
verið á valdatíma hennar em
hin athafnasömustu í sög-
unni. Þess vegna er engin
furða, þótt stjórnarandstæð-
ingar séu uggandi. Raunar
má segja, að það sé heldur
ekki furða, þótt Tíminn gleðj-
ist ofboðslega yfir því, að
vegalög munu ekki verða af-
greidd á þessu þingi, því að
blaðinu hefði ekki bótt gott í
efni, ef þau hefðu bætzt við
öll stórmálin, sem fyrir voru.
Undirbúningur þeirrar lög-
gjafar hefur verið mjög tíma-
frekur og mikið og gott starf
hefur verið unnið, en ennþá
hefur ekki tekizt að undirbúa
málið þannig, að fært væri að
afgreiða það á þeim skamma
tíma, sem er til þingslita.
En þótt vegalög séu ekki
endanlega afgreidd á því
þingi sem nú situr, þá hefur
Viðreisnarstjórnin engu að
síður unnið í þessu máli, ekki
síður en öðrum, mikilvægt
starf, því þegar á næsta þingi
ætti að vera hægt að taka
þessi stórmál til endanlegrar
afgreiðslu, þar sem miðað
væri við stórauknar fram-
kvæmdir í vega- og gatna-
málum.
Á tímum Viðreisnarstjóm-
arinnar hafa fjárframlög til
vegamála raunar aukizt geysi
mikið og framkvæmdir aldrei
verið eins miklar og að und-
anförnu. Engu að síður er
það álit Viðreisnarstjórnar-
ir.nar, að enn meira þurfi að
gera í þessum málum og þess
vegna hefur hún unnið að
undirbúningi að nýrri vega-
löggjöf, sem ætti að verða
lokið áður en þing kemur
næst saman.
TVÆR SPURN-
INGAR
Fyrir nokkrum vikum hamr-
* aði Tíminn á því, að við-
reisnarstefnan leiddi til þess
að tekjuskiptingin væri mjög
ranglát. Morgunblaðið spurði
þá, hverjir það væru sem of
mikið bæm úr býtum, ein-
hverjir hlytu þeir að vera, ef
tekjuskiptingin væri óréttlát.
Blaðið spurði að því, hvort
þeir sem of mikið fengju,
væru t. d. sjómenn eða verk-
fræðingar, bændur eða lækn-
ar, hvort verzlunin fengi of
mikið eða iðnaðurinn, útgerð-
in eða landbúnaðurinn o.s.frv.
Við þessari spurningu fékkst
aldrei svar. Hins vegar var
um skeið hætt að tala um hina
ranglátu tekjuskiptingu. En
sl. sunnudag er Tíminn tek-
inn til við iðjuna á ný og
segir viðreisnina „stuðla að
stórfeldu ranglæti í tekju-
skiptingunni“. Hin framan-
greinda spurning Morgun-
blaðsins er hér endurtekin.
Ef svar fæst við henni, ef
hægt að ræða málið við Tím-
ann, annars er um að ræða

UTAN ÚR HEIMI
RÍKISSTJÓRN Sóiralíu sleit
s.l. mánudag stjórnmálasam-
bandi við Bretland vegna á-
greinings um landamæri Sóm-
alíu og Kenya. Landamæri
þessi eru óskýr, og er óttast
að komið geti til alvarlegra
árekstra þar þegar Kenya öðl-
ast sjá.lfstæði. Krefjast Sóm-
alir þess að norð-austurhér-
uð Kenya verði innlimuð í
Sómalíu.
Héruð þau, sem u>m er deilt
em strjálbýl og, að því er
virðist, ekki verðmaet, þótt
brezkt félag sé að bora eftir
VV Arabía Sudan j
í Afríka. \\0 / .:í|>íój>ia \ -"'rv Jl
\Jú My&r •m'VíktorÍK-vahr i V /y Tdnga^ikas/7
Kortið sýnir Sómalíu og nærliggjandi lönd.
Landakröfur Sdmalíu
Krefjast lansvæða 1 Eþíóplu, Franska
Sómalllandi og Kenya
olíu — hing>að til án árang-
urs — syðst á þessu svæði.
Þetta er samfelld sandauðn,
sumsstaðar kjarri vaxin, en
engin á rennur þar. Vegirn-
ir eru aðeins sandruðningar,
opnir átta mánuði ársins, og
aðeins farnir í bílalestum. En
Sómalir, sem telja að Hamíta
uppruni þeirra hefji þá yfir
aðra blökkumenn í Kenya,
álíta að þjóðarsómi þeirra sé
í veði í þessu málL
Stjörnutáknið.
Þegar lýðveldið Sómalía
(sem er um 745 þúsund fer-
kílómetrar og telur 1.864.000
íbúa) var stofnað 1. júlí 1960,
var hinn nýi fáni þess dreg-
inn að húni í fyrsta sinn í
höfðuborginni Mogadishu.
Fáninn er fimm tinda stjarna
á bláurn grunni og táknar ein
in,gu allra Sómala Norður-
Afríku. Nýja lýðveldið nær
aðeins yfir tvö af þeim fimm
landsvæðum, sem stjarnan á
að tákna, görnlu ítölsku ný-
lenduna umihverfis Mogadishu
og það sem -áður var Brezka
Sómalíland.
Þrátt fyrir orðasennur og
ógnanir eiga Sómalir enn
jafnt langt í land varðandi
þessa einingu og þeir áttu
fyrir þremur árum. Þriðji
tindurinn lýtur stjórn Frakka,
þ.e. Franska Sómalíland. Það
hefur helzt til síns ágætis
hafnarborgina Jibouti, en um
þá borg fara allir aðflutning-
ar til Eþíópíu og þaðan ligg-
ur járnbraut til Addis Ababa.
Fjórði tindur stjörnunnar
táknar héruðin Haud og Oga-
den í Eþíópíu. Þessi héruð
eru byggð Sómölum, sem beita
þar úlföldum sínum og naut-
gripum.
Fimmti tindurinn er ekki
einungis stærstur — hann
nær yfir um 260 þúsund fer-
kílómetra svæði — heldur
einnig verðmætastur. Hér er
um að ræða norðurhéruðin
í Kenya, sem nefnd eru NFD
(Northern Frontier District).
Krefjast Sómalir þess að öll
þessi landsvæði, vestur að
Rudolfvatni og suður að Tana-
fljóti, verði innlimuð í Sóm-
alíu.
ÞægHegt frávik.
Landsvæði þetta er rúmur
þriðjungur af Kenya og langt
frá því að vera eingöngu
byggður Sómölum. Vestur-
svæðin eru t.d. aðallega byggð
mönnum ættuðum frá Eþíó-
píu. Þessir ættflokkar eru flest
ir andvígir Sómölum og vilja
alls ekki sameinast Sómalíu,
þótt þeir kvarti yfir því að
stjórn Kenya hafi ekki sinnt
þeim sem skyldi að því er
varðar vegi, skóla og sjúkra-
hús.
í augum stjórnar Sómalíu
er þessi útþenslustefna þœgi-
legt frávik frá erfiðleikunum
heima fyrir, vonleysi, fjár-
hagserfiðleikum og skorti á
erlendum gjaldeyri til kaupa
á nauðsynjum. Hefur þvi
stjórnin gert sitt til að beina
hugum íbúanna að landakröf-
unum .sérstaklega varðandi
NFD. Sómalir eru vanir ætt-
flokkabardögum. Það er sið-
ur hjá þeim að vana alla karl-
menn, sem handteknir eru í
þessum átökum, og nauðga
kvenföngum. Þeir eru alls ó-
hræddir við að leggj a út í
styrjöld till að ná yfirráðum
í NFD. Þeir eru mjög óánægð
ir með þá fyrirætlun Breta
að sameina austursvæðin
Wajir, Garissa og Mandera og
helming Moyale svæðis í sér-
stakt Sómalíhérað, með nokk
uð viðtæka stjórn innanhéraðs
mála, en þó hluti af Kenya
Vopn frá Sóm.alíu.
Ættarflokkar þeir í NFD,
sem eru hlynntir Bretum og
Kenya, óttast samtök, er nefn-
ast „Skilnaðarher Sómala",
og segja að samtökin fái vopn
frá Sómaliu. Þegar fréttist
um árekstra við landamærin
fyrir tiu dögum, sendi stjóæn-
in í Nairohi, höfuðborg Kenya
vopnaða lögreglusveit og flokk
hermanna til landamærahérað
anna. Þó eru ekki miklar lik-
ur á því að Sómalir geri til-
raun til að hertaka landamæxa
svæðin meðan Kenya er enn
undir brezkri stjórn. En leið-
togar blökkumanna í Kenya
eru margir hverjir að endur-
skoða kröfur sínar um að
brezki herinn hverfi úr landi
áður en Kenya fær sjálfstæði.
Um mánaðamótin febrúar-
marz hélt stjórn Kenya her-
æfingar í NFD. Sýndu æfing-
ar þessar ljóslega að Kenya-
herinn er illa undir það bú-
inn að mæta utanaðkomandi
árás. Niðurstaða æfinganna
— sem ef til vill er tilviljun
að haldnar voru einmitt nú
— er sú að varnarherinn
arhernum og biðja um aðstoð
þurfti að hörfa undan árás-
brezkra hersveita, flugvéla
og skriðdreka frá Aden og
Kýpur. Sú staðreynd að stjórn
Sómalíu mótmælti þessum her
æfingum á þeim grundvelli að
þæi* væru ögrun, sýnir að
þetta atriði hefur ekki farið
fram hjá henni.
Morgunblaðið nennir varla
að eltast við.
í landhelgismálinu hefur
verið spurt annarar spurning-
ar, sem lesendur Morgunblaðs
ins kannast við. Framsóknar-
menn hafa sem sagt verið
spurðir að því, hvort þeir
vildu nú standa að samþykkt
um 12 mílna alþjóðareglu,
eins og við Islendingar börð-
umst fyrir á Genfarráðstefn-
unum. Við höfum nú náð 12
mílna friðun, jafnframt því
sem við höfum lýst yfir að við
munum halda áfram útfærslu
utan 12 mílnanna. Við erum
því frjálsir að öllum aðgerð-
um okkar í framtíðinni, en
vorum á Genfarráðstefnunum
reiðubúnir til að binda hend-
venjulegar Tímafalsanir, semur okkar.
Framsóknarmenn hafa held
ur ekki fengizt til að svara
þessari spurningu, og hafa nú
algerlega gefizt upp í deilun-
um um landhelgismálið, og
mun sú uppgjöf lengi í minn-
um höfð, því að aumlegra und
anhald þekkist varla í ís-
lenzkri stjómmálasögu.
Það finna kommúnistar
líka, því að þeir em nú komn-
ir fram á völlinn og byrjaðir
að hjálpa bandamönnum sín-
um í Framsóknarflokknum.
Þannig skrifar Magnús Kjart-
ansson mikla grein sl. sunnu-
dag, þar sem hann byrjar á
að tala um það, að beita eigi
rökum í umræðum, en endar
á því að fara með hver ó-
sannindin öðrum augljósari.
Af því tilefni mætti spyrja
hann spumingarinnar, sem
Tíminn hefur ekki þorað að
svara.
Það fer raunar ekki á milli
mála, að kommúnistar hér á
landi mundu vilja lögfesta 12
mílur sem alþjóðareglu og
eru hinir reiðustu út af því,
að þannig skyldi ekki fara.
Það er stefna Rússa og þeir
styðja hana auðvitað. Sjálf-
sagt lýsir Magnús Kjartans-
son því þó ekki yfir á þessu
stigi, svo mikið hefur hann
lært af Castro vini sínum á
Kúbu, sem mótmælti því
harðlega, að hann væri komm
únisti, meðan hann var að
komast til valda, en montaði
af því eftir á, að hann hefði
alla tíð kommúnisti verið og
getað blekkt menn.