Morgunblaðið - 31.03.1963, Blaðsíða 12

12
MORCUNBL4ÐIÐ
Sunnudagur 31. marz 1963
mrttifsiMðlHfr
Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðadstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 65.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 4.00 eintakiö.
„EF ÆVIBRÉF VOR
VERÐA LESIN
/'kft hefur verið um það deilt,
^ hvort rétt sé eða skyn-
samlegt að birta og gefa út í
bókum sendibréf látinna
manna. Margir hafa verið því
andvígir og bent á, að sendi-
bréf séu oftast slíkt einkamál
og að óviðurkvæmilegt sé að
gera þau heyrumkunn. Flestir
bréfritarar hafi ekki ætlazt til
að bréf þeirra yrðu birt.
Aðrir telja að birting slíkra
bréfa sé oft nauðsynleg til
þess að gefa rétta mynd af
þeim, sem þau rita, og feli
auk þess í sér margvíslegan
fróðleik, sem mikill fengur sé
að.
Sigurður Guðmundsson,
skólameistari Menntaskólans
á Akureyri, hinn vitri maður
og mikli hugsuður, tekur
þessi atriði til meðferðar í
síðustu ræðu sinni „á sal,“ er
hann kvaddi nemendur og
samkennara sína. Hann skýr-
ir frá því, að hann hafi und-
anfarna daga „rýnt í kynstur
bréfa, sem tugi ára hafa leg-
ið óhreyfð í hirzlum mínum.“
Síðan kemst hann að orði á
þessa leið:
„í bréfahrúgu minni var
sitthvað fært í letur, sem ber-
sýnilega átti eigi að fara
lengra en til viðtakenda, átti
að gleyma en ekki að geyma.
Ég seldi því síbrennandi eld-
inum í miðstöðvarkötlum
skólans fjölda bréfa, bæði
sjálfs míns bréf (til foreldra
minna) og vinabréf. Slík
pappírsgögn biðu sama dauð-
daga og galdramenn á 17. öld.
Þér sjáið undir eins hvað mér
gekk til; ég vildi eigi geyma
skjöl né letur, sem mér og
föllnum samferðamönnum
var álitshnekkir að (eða þeir
eða ég vildu síður, að væru í
minnum höfð).
Vera má að þessi bréfa-
brenna orki tvímælis, ég sé
barnalega hörundsár, bæði
fyrir sjálfs míns hönd og
gamalla lögunauta. Sér og
ekki högg á vatni þótt vér
brennum nokkur bréf sjálfra
vorra og annarra. Eftir verð-
ur samt sem áður, örmol
bréfa, er Ijóstrar upp um oss
glöpum vorum og grómi, van-
þroska vorúm og hégóma-
skap.“
Sigurður Guðmundsson sér
að hætti hygginna manna
tvær hliðar á málinu, en nið-
urstaða hans verður þó sú, að
hann villi eigi geyma „skjöl
né letur, sem mér og fölln-
um samferðamönnum var
álitshnekkir að“. Þau selur
hann „síbrennandi eldinum.“
En hinum ágæta skólameist
ara finnst að það þurfi að
gera þessu máli frekari skil,
og þá kemst hann að orði á
þessa leið:
„I könnun bréfa vorra varð
ar mestu hvað kemur í ljós
um þróun vora og þroskafer-
il, hvort vér höfum verið
drengir, þ.e. „vaskir menn og
batnandi“, samkvæmt hinni
frægu skilgreiningu Snorra,
eða vér höfum verið ódreng-
ir, þ.e. blauðir menn og versn
andi. Lífskviða sú, er eftir
oss er kveðin, fer eftir hvort
vér víkkum eða þrengjumst
af lífsskilningi og áhuga,
styrkjumst eða veikjumst að
manndómi og vilja, eftir því
sem dagamir fjölga. Ef ævi-
bréf vor verða lesin, verður
að líkindum að því spurt,
hvort vér höfum síþróazt inn
í sjálfa oss og hagsmuni vora,
eða vér höfum síþanizt út fyr-
ir sjálfa oss og lagt stund á
annarra gengi og fremd.
Ef til vill meiðir orðið ævi-
bréf einhvem yðar. Sumum
yðar finnst það ef til vill sér-
vizkulegt og tilgerðarlegt. En
vera má, að það festist yður
í minni.“
Þessi ummæli hins merka
skólamanns eiga vissulega er-
indi til þjóðar hans. í þeim
felst ráðlegging og speki, sem
öllum er hollt að hugleiða.
ÞJÖÐFYLKING-
ARMENN Á
UNDANHALDI
¥ Trslit stjómarkosninganna í
Bifreiðastjórafélaginu
Frama eru enn ein sönnun
þess, að þjóðfylkingarmenn,
Framsókn o g kommúnistar
eru á undanhaldi innan verka
lýðssamtakanna. Framboðs-
listi lýðræðissinna hlaut 215
í báðum deildum félagsins
samtals 294 atkvæði en Fram-
sóknarmenn og kommúnistar
sameiginlega 229 atkvæði. í
síðustu kosningum í félaginu,
þ.e. þegar kosið var til Al-
þýðusambandsþings á sl.
hausti, urðu úrslitin þau að
listi lýðræðissinna hlaut 215
atkvæði en listar Framsókn-
ar og" kommúnista samtals
242 atkvæði. Lýðræðissinnar
hafa þannig bætt við síg 79
atkvæðum síðan á sl. hausti
en þjóðfylkingarmenn tapað
13 atkvæðum.
Þegar á þessi úrslit er litið
og ennfremur úrslitin í Iðju,
félagi verksmiðjufólks, og
fleiri verkalýðsfélögum, verð-
ur ljóst.að fólkið innan laun-

Þegar de Gaulle og
Bidault hittust fyrst
GEORGE BIDAULT, fyrrver-
andi forsætisráðherra Frakk-
lands hefur mikið komið við
fréttir að undanförnu og má
búast við, að meira heyrist frá
honum, áður en lýkur. Bid-
ault hefur lýst því yfir, að
hann muni ekki hætta bar-
áttunni gegn de Gaulle, Frakk
landsforseta, fyrr en „frelsi
ríkir í Frakklandi að nýju“
og eru menn ekki í vafa um,
að OAS samtökin muni enn
gera tilraunir til þess að ráða
forsetann af dögum.
Sérfræðingar leynilþjónust-
unnar telja de Gaulle í meiri
hættu nú en nokkru sinni
fyrr. Þeir segja að andstæð-
ingar hans gætu margsinnis
verið búnir að ráða hann af
dögum — t.d. á ferðum hans
í Alsír — ef ekki hefði verið
slíkur ágreiningur milli for-
ystumanna OAS um hvort
það væri heppileg ráðstöfun.
Nú sé Alsírmiálið hinsvegar
úr sögunni og barátta OAS-
manna orðin næsta vonlítil,
en örvæntingarfull. Margir
forystumenn samtakanna eru
í fangelsi, þar á meðal Ar-
goud, sem talinn var af mörg-
um höfuðpaurinn sjálfur. Því
er talið, að þeir fyrrverandi
hershöfðingjar og liðsforingj-.
ar, sem enn ganga lausir,
muni gera sitt bezta til þess
að ráða de Gaulle af dögum,
aðallega í hefndarskyni, því
mjög sé ósennilegt, að forystu
menn OAS nái völdum þótt
forsetinn falli frá.
Menn hafa mikið velt vöng-
um yfir því, hvers vegna
George Bidauilt tók svo
skyndilega að sér forystustarf
í OAS samtökunum. Hann og
de Gaulle voru samstarfsmenn
árum saman. Kom því hvarf
Bidault á sínum tíma og yfir-
lýsing hans í nafni OAS flest
um mjög á óvart. En ýmsir
sem telja sig vel til þekkja
staðhæfa, að vinátta eða hlýja
hafi aldrei verið milli George
Bidault og Charles de Gaulle,
heldur hafi samstarf þeirra
verið í hæsta máta ópersónu-
legt og nánast kuldalegt. Nú
hafi kuldi þessi snúizt í hat-
ur.
★ ★
Nýlega birtist í bandaríska
blaðinu Sunday Herald grein
um Bidault og de Gaulle, skrif
uð af fréttamanni blaðsins í
París. Fer hann þar nokkrum
orðum um starf Bidault í
frönsiku neðanjarðarhreyfing-
unni á styrjaldarárunum og
feril hans eftir að hann hvarf
frá Frakklandi fyrir uþ.b. ári.
Fréttamaðurinn segir ennfrem
ur, að Bidault hafi elzt mjög
á þessu eina ári og líti út
fyrir að vera miklu eldri en
62 ára. Þá sé hann sagður
drekka úr hófi fram.
En síðast en ekki sízt segir
fréttamaðurinn frá því, þegar
þeir Bidault og de Gaulle
hittust í fyrsta sinn — og
segir Bidault sjálfan hafa sagt
sér málavexti fyrir mörg-
um árum. Hér fer á eftir
stuttur úrdráttur, úr þeim
hluta greinarinnar er segir
frá þessum fyrsta fundi þeirra
andstæðinganna:
Dagurinn var 25. ágúst 1944.
París hafði verið frelsuð, og
lítill, feiminn, fremur illa
klæddur maður stóð á tröpp-
unum á ráðhúsi Parísar, titr-
andi af eftirvæntingu og á-
kafa.
Eftir þessari stund hafði
hann beðið í meira en heilt
ár, — beðið, barizt dg hætt
lífi sínu til þess að fá að hitta
Charles de Gaulle hershöfð-
ingja, manninn frá Lorraine,
hinn rómaða foringja frjálsra
Frakka. Hann gat vart tára
bundizt.
Þessi m.aður var George Bid
ault, sem átti tvívégis eftir að
verða forsætisráðherra Frakk
lands. Hann var þá enn lítt
þekfctur, en hafði frá því í
ágúst 1943 verið foringi and-
spyrnuráðsins í Frakklandi
og aðalfulltrúi de Gaulle
gagnvart frönsku þjóðinni.
En þeir höfðu enn aldrei hitzt
að málL
Þegar Bidault var kynnt-
ur fyrir foringjanum, varð
hann fyrir miklum vonbrigð-
um. Hann hafði búizt við
hlýju hjartanlegu faðmlagi og
jafnvel gallískum kossum á
báðar kinnar — en þess í stað
horfði hershöfðinginn kulda-
lega niður á litla manninn
— Bidault var þá a.m,.k. tutt-
ugu centimetrum lægri lægri
vexti en de Gaulle ;— kinkaði
kolli og sagði „góðan dag,
herra,“ og sneri sér að næsta
manni.
manna. Enda telja margir,
sem þessa atburðar minnast
að andstaða hans gegn hers-
höfðingjanum nú eigi fyrst og
fremst rætur að rekja til hans.
Bidault hlaut utanríkisráð-
herrastöðu í stjórn de Gaulle
á sínum tíma vegna frammi-
stöðu sinni í andspyrnuhreyf-
ingunni og menn, sem rætt
hafa við Bidault, eftir að hann
gerðist leiðtogi OAS manna,
segja, að hann hafi hugann
mjög við forystustarf sitt þar,
— og hann telji andspyrnuna
gegn de Gaulle nú hliðstæða
andspyrnu frjálsra Frakka í
styrjöldinni.
Bidault gleymdi aldrei
þessu andartaki — þessari
Bidault og de Gaulle
hundsun í viðurvist fjölda

þegasamtakanna er aj5 snúa
baki við þjóðfylkingarflokk-
unum. Verkalýðurinn treyst-
ir ekki bandalagi kommúnista
og Framsóknarmanna fyrir
málum sínum.
SIÐLAUS ÍÞRÖTT
Fyrir nokkrum dögum gerð-
ist það á hnefaleika-
keppni vestur í Los Angeles
í Bandaríkjunum, að heims-
frægur hnefaleikakappi var í
upphafi keppni sleginn til
bana., Þannig lauk þeirri
keppni.
Sú spurning hlýtur að
vakna, hve lengi þessi sið-
lausa íþró^tt muni verða iðkuð
um meginhluta hins siðmennt
aða heims. Það hefur oft kom
ið fyrir áður, að hnefaleika-
menn hafa verið barðir til
bana. En þessi ljóta og
grimma íþrótt er samt iðkuð
áfram meðal margra menn-
ingarþjóða.
Það er okkur íslendingum
til hins mesta sóma, að Al-
þingi bannaði hnefaleika hér
á landi fyrir nokkrum árum,
Er ekki annað vitað en að því
banni hafi verið rækilega
framfylgt, eins og lög standa
til.
Hið mikilsvirta og merka
blað, New York Times, birtir
nýlega forystugrein, þar sem
það krefst þess að hnefaleik-
ar verði bannaðir. Það vítir
harðlega að þessi „sóðalega'
athöfn“ skuli vera kölluð
„íþrótt“