Morgunblaðið - 31.03.1963, Blaðsíða 13

Sunnudagur 31. marz 1963
MORCUNBLAÐ1Ð
13
Forseta íslands
boðið til
Bretlands
P Með boðinu til forseta Islands
og forsetafrúarinnar um að koma
í opinbera heimsókn til Bret-
' lands, vill brezka ríkisstjórnin
auðsjáanlega votta íslenzku
þjóðinni vinsemd og virðingu.
Hún staðfestir á þennan hátt, að
landhelgisdeilan sé nú fyrir fullt
og allt úr sögunni. Ekki er unnt
að fá skýrari vitnisburð um, að
Bretar hyggja ekki á nýjar kröf-
ur í þessum efnum, kröfur, sem
óhjákvæmilega mundu leiða til
ýfinga og óvildar á milli þjóð-
anna. Allir góðviljaðir menn
/f>(ww.. w?.w v. •••• • m • ?

**«*» v
***♦**#: «' «• :ií ■ i ■ ■■ 'íss4®'i
f **** St"^ “ ‘ aiwrrrr
{ ** * ly **jj>*kj *Sa"
Sé^ frá Sjómannaskólanum norðaustur yfir borgina.
REYKJAVÍKURBRÉF
hljóta að gleðjast yfir því, að
Bretar gera þannig sitt til, að
gamall ágreiningur megi fyrnast
og sátt og samlyndi koma í hans
stað.
Þetta er eitt merki þess,
hversu vel tókst til með samn-
ingsgerðinni í marz 1961. Sá
góði árangur var því að úakka,
að Bretar sjálfir gerðu sér ljóst,
að þeir höfðu látið kommúnista
leiða sig í gildru. Eftir að Mac-
Millan, forsaetisráðherra, hafði
fyrir atbeina og skýringar Ólafs
Thors gefið sér tóm til að setja
sig inn í málið, tókst að leiða það
til farsælla lykta. Ógæfan var,
að ekki skyldi strax á árinu 1958
efnt til sliks fundar æðstu manna,
eins og Sjálfstæðismenn stungu
upp á. Meðan kommúnistar voru
í stjórn mátti ekki heyra á slíkt
minnzt vegna þess að þeir vildu
auka á vandræðin en ekki draga
úr þeim.
Tæot ár eftir
H
Hinn takmarkaði, tímabundni
réttur Breta til fiskveiða innan
íslenzkrar fiskveiðilandhelgi var
framlag íslendinga til að eyða
þessari stórhættulegu deilu. Sá
takmarkaði veiðiréttur ' fellur
niður að tæplega ári liðnu. Þó að
hann hafi orðið okkur að litlu
tjóni er hann að sjálfsögðu hvim-
leiður, enda hefur ekki komið til
mála, að hann yrði endurnýjaður
eða framlengdur. Öruggt er, að
brezkum stjórnarvöldum hefur
aldrei til hugar komið að fara
slíks á leit. Þau töldu og telja
deilunni lokið með samnings-
gerðinni frá 1961. Grunnlínu-
breytingarnar, sem þá fengust,
voru okkur ólíkt meira virði en
hinn takmarkaði, tímabundni
fiskveiðiréttur var Bretum. Svo
hefur reynzt nú þegar, og er
þess þá ógetið, að grunnlínu-
breytingarnar standa um alla
framtíð, þar sem réttur Breta
takmarkast við einungis þrjú ár.
En stjórnarandstæðingar segja,
að þetta skipti minnstu máli.
Hitt sé meira um vert, að við
'höfum um alla framtíð afsalað
okkur rétti til alls landgrunnsins.
Með þeirri fullyrðingu er stað
reyndum alveg snúið við.
Islendingum
til hags
Sannleikurinn er sá, að i samn
Ingnum við Breta segir berum
orðum:
„Ríkisstjórn Islands mun
halda áfram að vinna að fram-
kvæmd ályktunar Alþingis frá 5.
xnaí 1959 varðandi útfærslu fisk-
veiðilögsögunnar við Island, en
mun tilkynna ríkisstjórn Bret-
lands slíka útfærslu með 6 mán-
aða fyrirvara og rísi ágreiningur
um slíka útfærslu skal honum,
ef annar hvor aðili óskar, skotið
til Alþjóðadómstólsins“.
Þarna áskilja íslendingar sér
allan rétt og tryggja, að við
Laugard. 30. marz
beitingu hans komi ekki á ný til
samskonar öngþveitis og 1958.
Auðvitað er það hinum máttar-
minni frekar til hags en þeim
máttarmeiri, að úr réttarágrein-
ingi sé skorið af Alþjóðadóm-
stólnum en ekki með valdbeit-
ingu. Þetta skilur hver sá sem
ekki er blindaður af ofstæki eða
vill koma illu af stað.
Vinstri stjórnm
bauð gerðardóm
Framsóknarmenn og kommún-
istar skilja þetta ekki síður en
aðrir. eÞir áttu m.a. hlut að
því, að Islendingar éreidJu á
tveimur alþjóðaráðstefnum, bæði
1958 og 1960, atkvæði með því
að 12 mílna fiskveiðilandhelgi
skyldi verða samningsbundin al-
þjóðaregla. Að vísu reyndu ís-
lendingar á báðum þessum ráð-
stefnum að fá settan fyrirvara
um frekari friðunarheimildir til
handa strandríki, sem sérstak-
lega væri háð fiskveiðum. En á
hvorugri ráðstefnunni hafði sá
fyrirvari nægilegt fylgi og hefðu
íslendingar þess vegna orðið að
una 12 mílna ákvæðinu, ef það
hefði náð fram að ganga, eins og
litlu munaði 1960.
Jafnvel þótt fyrirvari okkar
liefði hlotið nægan stuðning ann-
arra, vorum við sízt betur settir
eftir honum en nú. Meginatriði
þeirrar tillögu, sem Lúðvík Jós-
efsson ákvað að lögð skyldi fyr-
ir ráðstefnuna 1953 og aftur var
tekin upp með samþykki hans og
Framsóknar 1960, var sem sé
það, að ef ágreiningur yrði,
skyldi gerðardómur skera úr.
Það var þannig tvívegis ágrein-
ingslaust berum orðum gert að
beinni tillögu af Islands hálfu á
alþjóðavettvangi, að ráðstafanir
utan 12 mílna fiskveiðilögsögu
yrðu ekki gerðar nema ágreining
ur út af þeim yrði borinn undir
dóm. Allt tal Framsóknarmanna
og kommúnista um réttindaaf-
sal með samningnum 1961 er
sannanlega gegn betri vitund.
Afturhalds-
samasti þing-
maðurinn
Daginn eftir að landskjálfta-
kippir hristu allt ísland hélt Ein-
ar Olgeirsson eins og oftar ræðu
á Alþingi. í þetta skipti brýndi
hann svo röddina, að hvein í
þinghúsinu, svipað og sumstaðar
heyrðist rétt á undan mestu jarð-
hræringunum nóttina áður.
Elztu þingmenn mundu ekki eft-
ir því, að í annað skipti hafi
hærra látið í Einari. Orsök ólát
anna var sú, að Einar fór að bera
saman áhrif heiðindóms og
kristni í sögu íslendinga. Hann
taldi það hin mestu firn, að Ágúst
Þorvaldsson hafði í umræðum
um Skálholtsfrumvarpið sagt ís-
lendinga eiga kirkjunni mikið að
þakka. Þetta þoldi Einar ekki og
fullyrti flesta góða kosti og afrek
íslendinga eiga rætur sínar að
rekja til heiðindómsins. Var svo
að heyra um skeið sem Einar
hygði sig standa á Lögbergi árið
1000 og halda þar þrumandi ræðu
gegn kristnitöku. Vildi hann þó,
þegar í honum fór að sljákka,
ekki með öllu neita því, að eitt
hvað gott hefði af kristindómin
um leitt, en þá einungis vegna
þess að hann hefði aldrei til fulls
unnið bug á heiðninni hér
landi!
Vafalaust hefur Einar þarna
mælt af sinni innstu sannfær-
ingu. Þessi skoðun er síður en
svo í ósamræmi við aðrar skoð-
anir hans. Hann og hans sálufé
lagar eru einu formælendur ein-
ræðis hér á íslandi. Einræði hef-
ur fylgt mannkyninu svo lengi
sem sögur grejna og er heiðn
inni ámóta gamalt, þótt það hafi
enzt betur. Það er þrautseigt
stjórnarform, sem tekur á sig
nýjar og nýjar myndir. Nú i
dögum hafa arftakar zardæmis
ins rússneska t.d. tekið á sig
mynd kommúnismans. Eðlið er
hið sama, þótt hinn ytri búnaður
sé annar. Sönnum afturhalds-
manni, er vill hafa þúsund ára
sögu að engu, sæmir því jafnvel
að taka upp vörn fyrir heiðin-
dómi sem einræði.
„Helvíti á jörðuí4
I Reykjavíkurbréfi hefur
stundum verið látin uppi undrun
yfir því, að Einar Olgeirsson
skuli ekki hafa manndóm í sér
til þess að rísa gegn kommún-
ismanum, eftir að menn hafa
fengið innsýn í örlítið af þeim
glæpum og hryðjuverkum, sem í
nafni kommúnismans hafa verið
og enn eru framin. Skýringin
virðist vera inngróin afturhalds
semi. Á milli Einars Olgeirsson-
ar og flestra annarra Islendinga
er ekki aðeins öld heldur árþús
und. Sem betur fer fylgjast
sumir af kommúnistum með tím
anum. Einn þeirra, John Santo
að nafni, Ungverji að upphuna
hefur nýlega skýrt frá reynslu
sinni af hinni kommúnísku kenn
ingu, sem hann, eins og Einar,
tók ungur tryggðir við. Santo
þessi er nú 55 ára gamall og
vann fyrir flokkinn í 28 ár. Um
skeið dvaldi hann áður fyrri
Bandaríkjunum, en var vísað úr
landi 1948 vegna þjónustu sinn
ar í þágu kommúnista. Hann fór
þá til Ungverjalands og var 7 ár
embættismaður ungversku stjórn
arinnar, en hraktist þaðan 1956
Hann segir, að á meðal ástæðn
anna til þess að hann gafst upp
á kommúnismanum, hafi verið
að hann fékk nóg af ranglátum
réttarhöldum og dómum, pín
ingum, „ósýnilegri stjórn“ leyni
lögreglunnar og þrælkun verka-
lýðsins. Lífið í Ungverjalandi
hafi verið „helvíti á jörðu“,
(Ljósm. Mbl. Sv. Þorm.)
Ureltir
lifnaðarhættir
í skýrslu sinni segir Santo orð-
rétt:
„I skemmstu máli er svarið
andstaðan á milli ljómandi feg
urðar hinnar kommúnísku kenn-
ingar og þess, sem hún hefur
reynzt í framkvæmd, þ.e. dýrs-
legir, spilltir, úreltir lifnaðar-
hættir, stjórnarkerfi falsks sið
ferðis, öfugsnúinnar siðfræði, ó
hagkvæms efnahagslífs, skelfi
legra stjórnarhátta og píningar
verkalýðsins“.
Santo segist hafa séð rúss
neska skriðdreka skjóta á konur,
sem voru í biðröð eftir brauði
meðan stóð á uppreisninni í Ung
verjalandi haustið 1956:
„Þetta var stríð gegn saklausu
kvenfólki í Búdapest, ætlað til
þess að hræða íbúana til undir-
gefni, til skilyrðislausrar, blindr
ar, þrælslegrar hlýðni".
„Brýuasti
kommúnismi
íslendinga4i
Ljót er þessi saga, sögð af
milljónum manna, ekki aðeins í
Ungverjalandi heldur hvarvetna
þar sem kommúnistar hafa náð
yfirráðum. Það þarf mikla for-
herðingu til að afneita öllum
þessum vitnisburðum. Einar Ol-
geirsson brynjar sig gégn stað-
reyndunum með því að hverfa
þúsund ár aftur í tímann. Jóhann
es skáld frá Kötlum reynir að
forða sér frá veruleikanum, fram
kvæmd kommúnismans, með því
vikulega að vaða elginn í Þjóð-
viljanum, öllum andstæðingum
kommúnista til óblandinnar
ánægju. I síðasta pistli sínum
segir Kötluskáldið:
„Kjarnorkustórveldin standa
vetnisvædd hvort gagnvart öðru
og fyrir lítið kemur að rífast
endalaust um það hvoru megin
glæpurinn sé meiri — staðreynd-
in blasir við, ægileg, óbifanleg.
Eins og sakir standa ér brýnasti
kommúnismi íslendinga sá, að af-
neita þessari glæpsamlegu þróun
á báða bóga“.
„Brýnasti kommúnismi íslend-
inga“ á ekki að vera „kommún-
ismi samkvæmt rúsánesku eða
kínversku rituali", enda hefur
skáldið áður talað um „rúss
neska eða kínverska glæpi“, að
vísu í annarra orða stað.
Sálarneyð
eða sjónhverfing?
Ef til vill segja sumir, að það
sé illa gert að gabbast að skáld-
inu fyrir vaðal þess, sem í raun
og sánnleika lýsi sálarneyð ör-
vinglaðs manns. En því miður er
það ekki svo. Vaðallinn er
orðagkvaldur páfagauks, sem bú-
inn er að heyra svo mikið að
hann er orðinn ruglaður í rím
inu, en fer þó inn á milli með
þulu, sem húsbændurnir hafa
kennt honum.
Af öllu skvaldrinu má hevra.
að enn er það glöggt hvað þeir
vilja. Helzta áhugamálið er ætíð
að gera ísland varnarlaust, svo
að það geti orðið einni hleypi-
skútu að bráð, eins og Jón Sig-
urðsson varaði menn við fyrir
meira en hundrað árum. Glæpir
kommúnista eru nú of alkunnir
til þess að þeim tjái að neita.
Þess vegna á fordæming þeirra
orði að verða svefnþorn, sem
íslendingar séu stungnir með
meðan þeir eru dregnir inn í
glæpaveldið.
Undirbúiiingur
tollskrár
líflátssök?
Afneitun kommúnistadeildar-
innar á Islandi á glæpum sinna
rússnesku húsbænda stoðar
dindlana lítt. Þeir geta aldrei dul
ið hrosshófinn. Maðurinn, sem
fyrir nærri þremur árum hótaði
með „Alþingi götunnar", ef land-
helgisdeilunni við Breta yrði
eytt, umhverfist nú yfir því, að
tollskráin nýja skuli hafa verið
vel og vandlega undirbúin. Hann
skrifar um það í Þjóðviljann, að
í sumum löndum, þ.e. Rússlandi,
mundi líflátshegning liggja við,
ef með mál hefði verið farið svo
sem um tollskrána hefur verið
gert. Menn trúa vart sínum eig-
in augum, þegar slíkar fjarstæð-
ur eru lesnar. Þær sýna hvernig
góðir og heilbrigðir stjórnar- •
hættir verka á þennan óþokka-
iýð.
Öllum, sem málið kynna sér,
l^emur saman um, að með samn-
ingu hinnar nýju tollskrár hafi
stórvirki verið unnið. Þar er
flókin og nær óskiljanleg lög-
gjöf ’ færð í svo einfaldan og
skiljanlegan búning sem verða
má. Margskonar misrétti og ósam
ræmi er leiðrétt. Jafnframt eru
tollar verulega lækkaðir án þess
þó að líklegt sé, að það bitni svo
nokkru nemi á ríkissjóði. Óhæfi-
lega háir tollar hafa sem sé leitt
til smygls og annarrar spilling-
ar, sem af sjálfu sér hverfur, ef
skynsamlega er að farið. Nú
fyrst eru horfur á að öll kurl
komi til grafar. Ríkissjóður njóti
þess, sem honum lögum sam-
kvæmt er ætlað. Að þessari rétt-
arbót hefur verið unnið undir
forystu Gunnars Thoroddsen,
fjármálaráðherra.- Hann og að-
stoðarmenn hans eiga sannar-
lega þakkir skilið fyrir hversu
vel hefur tekízt. Ofsalæti Þjóð-
viljans og undirspil Framsóknar
staðfesta, að vel hefur verið á
haldið.
Alipov fylgdist
vel með
Réttlætistilfinning kommúnista
lýsir sér í gremju þeirra yfir, að
ekki skuli hafa verið höfðað mál
gegn íslendingnum, sem kom upp
um rússnesku njósnarana á dög-
unum. Þjóðviljinn varast að hall-
mæla sjálfum njósnurunum, en
vill láta refsa þeim, sem ekki lét
leiða sig í njósnaranetið. Blaðið
gerir mikið úr því, að Alipov
sendiráðsmaður hafi á sínum
tíma leitað til Ragnars Gunnars-
sonar í því skyni að fá fregnir
af því, sem gerðist innan komm-
únistaflokksins. Birta þeir eina
setningu úr skýrslu Ragnars
Gunnarssonar þessu til sönnun-
ar, en sleppa annarri, sem þeim
er þó ekki síður kunnugt upi:
„Og í þau skipti sem ég hitti
hann eftir þetta, snerist tal hans
mestmegnis um málefni Sósíal-
istaflokksins og íslenzk stjórn-
mál. Var honum auðheyrilega
fyllilega kunnugt um þau átök,
sem átt hafa sér stað í Sósíal-
istaflokknum og hafði áhuga á að
kynnast þeim frá sem flestum
hliðum“.
Þjóðviljanum er þýðingarlaust
að reyna að leyna því, að hinum
sovézka sendiráðsmanni var
„fyllilega kunnugt“ um ástandið
innan þess flokks, sem hann var
einn af eft.irlitsmönnuniim maA