Morgunblaðið - 31.07.1963, Side 6

9
1UORCV1SBLAÐ1Ð
Miðvikudagur 31. júlí 1963
Átti eftir að hitta
úheiðarlegan Islending
— Það hefur verið anzi kalt
hér og hálfgerð Ieiðindaveðrátta,
en maður venst þessu. Við hjón-
in fórum með ms. Esju kringum
land, fórum suður og austur, og
við Vestmannaeyjar var háarok
og kuldi. Okkur leizt ekkert á
blikuna, en svo vöndumst við
þessu.
Þannig komst Páll Einarsson
frá Winnipeg að orði, en hann
hefur dvalizt hér að undanförnu
ásamt konu sinni, frú Hrefnu.
Biaðamaður Mbl. hitti þau
hjón skamma morgunstund og
rabbaði við þau, meðan hann
naut kræsinga á hinu vistlega
heimili Sveins Einarssonar, raf-
virkja, og frú Steinvarar Gísla-
dóttur, konu hans, en þar dvöld-
ust gestirnir að véstan.
— Hvaðan ertu ættaður, Páll?
— Ég er fæddur hér í Reykja-
vík árið 1909, en alinn upp á
Patreksfirði. Faðir minn var
Guðfinnur Einarsson, trésmiður
hér í borg, en hann fluttist vest
ur. Árið 1928 hélt ég svo vestur,
19 ára gamall.
— Af ævintýraþrá?
— Nei, það var erfitt að vera
á íslandi á þessum árum. Vinnu-
leysi var yfirleitt mikið, og mað
ur þurfti að eiga sérstaka kunn-
ingja, til þess að hljóta góðar
stöður. Ég fór til Eyjafjarðar,
var þar í skóla, en svo hugðist
ég fara í verzlunarskóla í Skoc-
Óskarsstöð
hæsta
söltunarstöðin
Á RAUFARHÖEN er búið að (
salta í rúmar 44 þús. tunnur
það sem af er síldarvertíð-
inni.
Hæsta söltunarstöðin er Ósk
arsstöð, sem hefur saltað í sam
tals 10560 tunnur, og er jafn- 1
framt hæsta söltunarstöð á
landinu. Annars skiptist sölt
unin á Raufarhöfn þannig á
milli stöðva. Óðinn, Norður-
síld og Hafsilfur allar með
u.þ.b. 8500 tunnur, Borgir með
!rúmar 5 þús. Gunnar Halldórs
son með tæpar 3 þús Skor
með 600 og Hólmsteinn með
á annað hundrað tunnur.
100 laxar á þrem-
ur dögum
AKRANESI, 29. júlí. — Nýlega
fóru átta menn saman til lax-
veiða í Miðfjarðará og dvöldust
þrjá daga við veiðarnar. Alls
veiddu þeir 100 laxa. Flestir lax
anna voru allvænir. — Oddur.
landi. Eg var þrjár vikur í Skot-
landi, en hafði ekki efni á því
að fara í skólann. Svo fór ég til
Ameríku og hélt vestur á slétt-
urnar miklu. Þótt ég skildi
ensku, var ég stirður að svara
fyrir mig. Ég vissi, að það var
lífsnauðsyn fyrir mig vestra að
vera vel fær í ensku, svo að ég
vildi ekki vera innan um íslend-
inga, meðan ég var að liðkast í
málinu. — Svo hélt ég norður
til vatnanna miklu.
— Hvað gerðir þú þar?
— Ég rak þar útgerðarfyrir-
tæki í fjögur ár, fram til ársins
1934. Þá hélt ég til borgar, sem
nú er samgróin Winnipeg. Eftir
tíu ára dvöl þar hélt ég aftur
norður til vatnanna, þar sem ég
rak útgerð og verzlun. Fyrir sjö
árum fluttist ég til Winnipeg.
Ég kaupi fisk og flyt hann með
eigin bílum suður á milljóna-
markaðinn í Bandaríkjunum.
— Hvers konar fiskur er
þetta?
— Mest vatnafiskur, hvítfisk-
ur, pikkur og vatnasilungur.
— Er ekki erfitt að koma hon-
um óskemmdum á markaðxnn?
— Það er aðalvandamálið, en
ég flyt hann ísaðan í kælibílum,
og þetta hefur lánazt ágætlega.
— Ertu ekki ánægður með að
hafa farið vestur?
— Jú, mér hefur gengið vel.
Mér var líka vel tekið, fólk var
mér almennilegt. Ég held, að það
hafi haft mikil áhrif, að ég er
af íslenzkum ættum. íslendingar
voru löngum í miklu áliti í
Kanada vegna gömlu landnem-
anna. Þeir voru kjarkmiklir og
heiðarlegir. Menn gátu treyst
þeim. Ég fékk fljótlega alla þá
peninga í bönkum, sem ég þurfti
vegna fyrirtækisins. Eitt sinn
kom ég til eins stærsta verzlun-
arfyrirtækis í Kanada og bað um
vörulán. Ég var leiddur inn til
aðalforstjórans, aldraðs manns.
Hann sagði þegar í stað: Þetta
er sjálfsagt; þú skalt fá allt, sem
þig vantar. Ég varð hálfundr-
andi yfir þessum góðu móttök-
um, svo að hann bætti við, eins
og til skýringar: Ég hef staðið
í viðskiptum alla ævi, og ég hef
átt viðskipti við íslendinga frá
því fyrsta. Eg á enn eftir að finna
einn óheiðarlegan íslending.
★
— Frú Hrefna talar jafngóða
íslenzku og ómengaða og maður
hennar, þótt hún sé fædd vestra.
Hún segir, að faðir sinn hafi ver
ið séra Guðmundur Árnason.
sem fluttist tvítugur vestur.
Hann var frá Vatnsleysuströnd.
Móðir Hrefnu er Sigríður Sæ-
mundsen (systir Einars). Hún
fór vestur sex ára og er enn á
lífi, 78 ára gömul. Hrefna er
hjúkrunarkona. Hún kom hingað
fyrir tveimur árum og kunni þá
svo vel við sig, að hún ákvað
að koma hingað aftur.
— Já, segir Páll, landið er fag
urt og frítt, fólkið gott, og gam-
an er að sjá þessar stórkostlegu
breytingar. Okkur hjónunum
finnst, að fólki hljóti að líða vel
hérna. Hugsa sér húsakynnin hér
á landi nú orðið, bæði til sjávar
og sveita!
— Hvernig heppnaðist hring-
ferðin umhverfis landið?
—-"Ágætlega. Við fórum víða
í land og lituðumst um, fórum
t. d. allt í Hallormsstaðaskóg og
ókum inn Eyjafjörð. Við sáum
eitt mérkilegt fyrir norðan, sem
ekki allir íslendingar hafa séð
sem betur fer: Við Horn mætti
okkur hafís. Á Patreksfirði fór-
Páll Einarsson frá Winnipeg og frú Hrefna.
um við af „Esju“, og við eigum
þakklátar minningar um áhöfn-
ina á skipinu, sem reyndist okk-
ur framúrskarandi vel. Til Pat-
reksfjarðar þótti okkur gaman
að koma, og þar dvöldumst við
í þrjá daga. Síðan sótti Björn
Pálsson okkur í flugvél sinni, og
var mikið gaman að sjá Breiða-
fjörð, Snæfellsnes, Mýrar og
Borgarfjörð úr lofti.
Hér geta allir unnið, sem vettl
ingi geta valdið. Það er gaman
að sjá skólapiltana vinna í fisk-
iðjuverum. o.s.frv. Það er ágætt
að láta unglingana vinna í stað
þess að slæpast á sumrin, en það
finnst mér alltof algengt í
Kanada. Þar getur líka verið
verra að fá vinnu, því að þar er
alltaf nokkurt vinnuleysi, að
vísu mismunandi eftir stöðum og
árstíma. Það finnst mér aðalböl-
ið í þessu ríka og frjósama landi.
Annars líður fólki vel þarna
vestra. Bændurnir höfðu það
gott, meðan Diefenbaker sat að
völdum. Þá gátu þeir selt alla
framleiðsluna.
— Páll ræddi nú nokkra
stund um fiskmál okkar íslend-
inga og lagði aðaláherzluna á, að
vöruvöndun mætti aldrei vera í
neinu áfátt. Ef eitthvað brygði út
af með hana, væri ameríski
markaðurinn ekki lengi að 1 ’c-
ast, og erfitt gæti verið að kom-
ast inn á hann aftur.
Þau Páll og Hrefna eiga fjög-
ur börn, Margréti 23ja ára, Lilju
20 ára, Guðmund 17 ára og Guð-
finn 14 ára. Margrét kom hingað
með móður sinni fyrir tveimur
árum og líkaði mjög vel, enda
eru þau hjónin sammála um, að
íslendingar séu alveg eins frjáls
legir og Ameríkumenn. íslend-
ingar séu einnig sérstaklega vin
gjarnlegir, þegar útlendingar
eigi í hlut. Allir fari strax að
tala ensku eða bjóða aðstoð sína,
ef þeir sjái útlending í vandræð-
um vegna ókunnugleika hans.
Lilju langar að koma til íslands
og vinna hér í eins og sex mán-
uði, og Guðmundur er líka far-
inn að hugsa um að bregða sér
austur yfir haf.
— Er íslenzka þjóðarbrotið
ekki að hverfa smám saman
vestra?
— Jú, það er ekki hægt að bú-
ast við öðru. Þetta er líka orðið
svo dreift, að samheldnin hlýtur
að verða minni. Ég man eftir
einu stræti í Winnipeg, þar sem
eintómir íslendingar bjuggu. Nú
mætir maður e.t.v. einstaka ís-
lendingi þarna. Hinir eru dreifð-
ir á tvist og bast.
Spurul sendir eftirfarandi
bréf, og getum við ekki annað
séð að það sé sanngjarnt. Hins
vegar væri fróðlegt að fá um
það frásögn frá t.d. Slysavarna-
félagi Islands hver greiðir fyrir
sleitir að týndu fólki. Við höf-
um heyrt að hinn týndi sé á-
byrgur. Auk þess er vitað að
margir leggja fram lið sitt til
slíkra leita án þess að krefjast
endurgjalds. En hér kemur svo
bréf'
„Kæri Velvakandi.
Nú finnst mér of langt geng-
ið. í Vísi 29. júlí er sagt að leit-
in að Sigríði Jónu Jónsdóttur
hafi kostað um 100 þúsund
krónur. Aldrei hefur verið á
það minnzt fyrr, hvað leitir að
mönnum hafi kostað. Ekki fyrr,
en gamallar einstæðings konu
er leitað. Þar að auki fundu
leitarmenn hana ekki. Hún
kom sjálf til veiðimannatjald-
anna. Hún sagði áður en hún
fór, að það þyrfti ekki að leita
að sér. Hvers vegna er fyrst nú
farið að minnast á kostnað leit-
ar á fólki, sem týnzt hefur?
Spurul.“
0 NAFNBIRTINGAR ENN.
Enn er hér bréf um nafn-
birtingar hið eilífa vandamál
blaðanna. Við sjáum ekki á-
stæðu til að bæta við þær gam-
alkunnu umræður, en teljum
að bréf þetta megi birtast, þó
finnst okkur ástæðulaust að
veitast að vinnuveitandanum
að órannsökuðu máli. Sjálfsagt
hefir rannsókn á þessu máli
sinn gang og sá sem raunveru-
lega er sekur fær þá á sinum
tíma sinn dóm.
Bréf „Lesanda" hljóðar svo:
„Kæri Velvakandi!
Hvernig er eiginlega ástatt
með löggjafarvaldið í þessu
blessaða landi, þ.e.a.s. nafn-
birtingar.
Það stóð ekki á þvi að birta
nafn þess, sem talinn var vald-
ur að milljónatjóni í ÍSAGA
á dögunum, meðan nöfn
ýmissa manna, sem brjóta á
móti lögum landsins, sjást
aldrei á prenti, svo opinbert sé.
Sem betur fór, varð ekki
manntjón í þessum eldsvoða, en
hefði slíkt orðið, hefði fyr-
greindur piltur verið talinn
bera ábyrgð á því.
Jffi ]pff
J ? oi
Þess má geta, að opinberum
aðiljum er ekki alltaf jafn laus
tungan, þegar um mál er að
ræða, sem allur almenningur
ætti að eiga kröfu á að fá að
vita, og á ég þar sérstaklega
við, að nöfn nauðgara og þeirra,
sem berja saklausa vegfarend-
ur niður á götum úti, komast
sjaldnast á prent.
Um helgina var skýrt frá
því í útvarpi, að ákveðið hefði
verið að láta lausa nokkra
fanga í tilefni af vigslu Skál-
holtskirkju, sem ef til vill er
sjálfsagt.
Til gamans leitaði ég að nöfn
um þessara manna í blöðum
borgarinnar eftir helgina, en
gat hvergi séð þau. Kannska
eru þessir fangar hættulausir
umhverfi sínu, en engu að síð-
ur varð mörgum órótt við slík-
ar fréttir.
Svo ég víki málinu aftur að
fsögu, þá hefðu blöðin gjarnan
mátt gera sér meiri mat úr því,
hvernig búið var að þessum
starfsmanni. Skyldi fj>rirtækið
ekki geta búið þannig að ein-
um starfsmanni sinum, að hann
hefði til afnota passanlegan
lykil til lokunar á hylkjunum,
fyrir utan það að vera með
sprengiefnaframleiðslu í miðii
borginni.
Á meðan hið opinbera gengur
á undan að hlífa mönnum þeim,
sem vísvitandi brjóta lög lands-
ins, en er ósárt að eyðileggja
framtíð fólks, sem við skyldu-
störf sín, veldur tjóni, þótt ó-
viljandi sé, furðar mig lítið á,
þótt við missum fólk á bezta
aldri fyrir fullt og allt til ann-
ara landa, og þá þýðir lítið
fjálglegt tal um fólksfæð lands-
ins.
Með fyrirfram þökkum,
LesandLM