Morgunblaðið - 22.10.1963, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐI&
Þriðjudagur 22. okt. 1963
— Ég ætla að sækja um einkaleyfi á nýrri tegund hæsnafóðurs,
• sem ég hef fundið upp.
— Þér fóruð út að ganga síð-
degis í dag, var ekki svo?
— Jú.
— Alein?
— Já, gjörsamlega alein.
— Og maðurinn yðar var
klukkutímum saman í baði. Þá
hefur hann víst líka verið aleinn.
Eg vona, sagði Toby og hækk-
aði röddina á síðasta orðinu, —
ég vona, frú Fry, að við kom-
umst að því að minnsta kosti
einhver í þessu húsi hafi sæmi-
lega fjarverusönnun.
Hr. Dawson var enn ekki kom
inn heim. Þegar frú Fry og Toby
komu niður heyrðu þau til Evu
í símanum þar sem hún var að
biðja frú Dawson að láta mann-
inn sinn hringja til Wilmers
End undir eins og hann kæmi
aftur í búðina.
Þau fundu hr. Fry, sem sat
einn í borðstofunni. Hann sat
með hökuna niðri í gula silki-
bindið. Augun störðu tómlega út
í bláinn, varirnar voru mátt-
lausar og hendurnar lauslega
krepptar á hnjánum og allt útlit
hans bar vott um deyfð og upp-
gjöf. Hann leit ekki upp þegar
þau komu inn, en höfuðið riðaði
ofurlítið.
Konan nans gekk að honum
og lagði hönd á öxl hans.
Hann hrökk við en féll svo
saman.
— Dolphie, segði hún með
sinni lágu en sterku rödd. —
Þetta máttu ekki gera. Þú verð-
ur að heiða þig upp. Hugsaðu
um hvernig okkur hinum líður.
Máttlausar varirnar hreyfðust
ofurlítið. — Þetta er refsing,
Nelia . . byrjunin á refsingunni.
— Nú íer hanri bráðum út í
biblíuna, hvíslaði frú Fry að
Toby, — og heldur, að hann sé
einn af spámönnunum. Ég vildi,
að við gætum komið honum
heim.
Toby var að hlusta á einhvern
hávaða úti í garðinum. — Þarna
er Vanner kominn.
Hreyfingin á Evu var svipuð-
ust því, sem hafði orðið á Fry,
þegar konan hans snerti við
öxlinni á honum.
Toby hristi höfuðið til hennar.
— Vertu róleg, sagði.hann, —
það er öllu óhætt.
— Þú ert nú samt eitthv'að
áhyggjufullur, sagði hún.
Hann hristi höfuðið.
— Þú ert það, sagði hún. —
En ég skal ekki segja frá neinu.
Ég ætla ekki að svara neinum
spurningum.
Raddirnar' úti fyrir hækkuðu
og Vanner og Gurr komu inn.
Úti í garðinum voru Georg og
Max Potter í teningaspili.
Georg hafði verið að vinna, en
þegar Max Potter talaði við
hann, var hann alveg heyrnar-
laus og brá ekki svip.
Skammt frá þeim voru Lis-
beth Gask, Druna, Charlie, Colin
og litli maðurinn, sem venju-
lega var í stuttbuxum en var
nú í flúnelsbuxum.
Toby lét Vanner um Evu og
gekk til þeirra.
öll steinþögðu þegar hann
hann kom út. Hann stanzaði og
horfði á teningana velta. Það
var eins og hann hefði ekkert
að segja. •
Allt í einu veik Lisbeth sér að
honum og sagði snöggt: — Jæja,
hversvegna segirðu okkur ekki,
hvað úr þessu á að verða?
— Ég get sagt þér, hvað ég
held, að næst gerist, en ég býst
ekki við, að þér þyki það neitt
góðar fréttir. Ég held, að innan
skamms verði frú Clare tekin
föst.
— Eva! Hendurnar í Lisbeth,
eem voru auðvitað með prjónana
duttu snöggt niður í kjöltu henn
ar.
Max Potter leit upp, eins og
hann skildi ekki neitt, Charlie
Widdison rétti snöggt úr sér,
mjúkar stellingar Drunu urðu
allt í einu stirðlegar og kantaðar,
Colin stökk á fætur, Reginald
Sand sagði: „Hjálpi mér allir
heilagir!" og Georg kastaði fjór-
um ásum.
— JÚ, þessu er þannig varið,
sagði Toby og röddin var ólund-
arleg og treg. — Lou var barns-
hafandi, og það er hér um bil
víst, að maðurinn, sem þar kom
við sögu hefur verið Roger
Clare. Og þér getið skilið, hvað
það þýddi fyrir Evu. Ég er ekki
að tala um afbrýðisemi, enda
þótt hún geti stundum tekið á
sig skrítnar myndir, og ég er
ekkert frá því, að hún hefði get-
að orðið vitlaus af afbrýðissemi.
En ég er að tala um fjármál.
Samkvæmt erfðaskrá Clares,
sem gerð var fyrir allnokkru og
ekki hefur verið breytt við skiln
aðinn, fékk Eva um þúsund
pund á ári. Höfuðstóllinn skyldi
ganga til Vanessu, en Eva hafði
sem sagt þessi þúsund pund.
Haidið þér, að þetta hefði stað-
ið óbreytt, ef Clare hefði farið
að kvænast aftur — og eignazt
annað barn? Hvernig sem því
hefur verið farið, finnst yður
ekki Eva hafa haft ástæðu til
að halda, að þar hefðu orðið
einhverjar breytingar á?
Teningarnir hans Georgs lágu
umhirðulaust á hellunni. Toby
tók þá í höndina og fór að
hringla þeim.
reiðubúinn að kæra út af 5000
punda kröfunni, fékk hann ekki
séð, hvernig hann gæti tortryggt
Profumo, og sá því enga ástæðu
til að vefengja söguna. Við vit-
um nú, að þriðjudaginn 5. febr.
fóru Profumo og lögfræðingur
hans til saksóknarans, en hann
réð þeim frá málshöfðun. En það
hefur engin áhrif á röksemda-
færsuna Það sem sannfærði fyrst
og fremst dómsmálaráðherrann
var fúsleiki Profumos að fara í
mál
(V) Siðameistarinn.
Enginn getur skilið hlutverk
siðameistarans (hr. Martin Red-
mayne, þingmanns) í þessu máli,
nema gera sér Ijóst, að hann ber
mikla umhyggju fyrir mannorði
ríkisstjórnarinnar og þeirra, sem
hana skipa. Ef orðrómur er á
kreiki, sem getur komið ríkis-
stjórninni illa, er það hlutverk
siðameistarans að fylgjast með
honum og tilkynna forsætisráð-
herranum. Um þessar múndir
hafði siðameistarinn áhyggjur
stórar út af sögum, sem gengu
um hr. Galbraith (og rannsókn
Radcliffe lávarðar síðar leiddi í
ljós, að voru á engum rökum
reistar). Svipaðar áhyggjur
hafði hann nú af sögum þeim,
er gengu um Profumo.
(VI) 1. febrúar 1963. Blaða-
heimsókn í flotamálaráðu-
neytið.
Til þess að sýna, hvernig siða-
meistarinn komst í málið, verð
ég fyrst að víkja að mjög tnikils-
verðu atriði, sem kom á daginn.
Síðdegis þenna föstudag, 1. febr.
1963 hringdi háttsettur maður
hjá blaði einu til flotamálaráðu-
neytisins og óskaði viðtals við
forsætisráðherrann. En forsætis-
ráðherrann var í ferðalagi suður
á Ítalíu og var ekki væntanlegur
— Hún hefur enga fjarveru-
sönnun, sagði hann og leit upp
’og á hópinn. — Hún segist hafa
verið ein í skóginum mestallan
eftirmiðdaginn. En skógurinn er
einmitt á leiðinni í kofann. Hún
talaði við Clare í síma í morg-
un, og það var enginn þar inni
meðan hún talaði og hún hefði
auðveldlega getað beðið hann að
hitta sig i kofanum. Það var hún
sem bað Colin að aka mér til
Hildebrandstofnunarinnar í eftir
miðdag. Það var hún, sem . . .
Hann kastaði teningunum upp
og greip þá á handarbakið. —
Það var hún, sem bað Lou um
að vera hérna kyrra í stað þess
að fara beint til Devon í gær-
morgun.
Rétt sem snöggvast varð þögn,
en þá tók Max Potter að þölva
og ragna.
Toby yppti öxlum. Hann lét
teningana velta af hendi sér og
til jarðar. — Þetta kemur mér
ekki við. Þetta eru bara þær
staðreyndir, sem blasa beint við
mnani. Hann stakk höndunum í
vasana, steig niður af garðpall-
inum og stikaði svo burt yfir
grasvöllinn.
Áður en hann var kominn að
skógarröndinni hljómaði rödd
Georgs, rétt hjá honum.
— Þú hefur gaman af sorgar-
leikjum, Tobbi, sagði Georg.
Toby hnyklaði brýrnar. —
Þetta var ekki út í bláinn gert,
Georg.
— Ég veit, ég veit. Heyrðu,
er þessi skógur ekki fallegur?
heim fyrr en sunnudagskvöld 3.
febrúar. Blaðamaðurinn kom þvi
sjálfur í ráðuneytið og gef ein
um ritaranum eftirfarandi
skýrslu en hann skrifaði hana
niður þannig:
„Erindið með þessari heim-
sókn var öryggismál . . . Hr.
Profumo hafði átt hneykslan
legt samband yið stúlku, sem
sjálf var flækt í mál með
negra, út af morðtilraun . . .
78
Saga þessarar stúlku, hafði
verið sögð Daily Mirror-blaða
mönnum, og þar er getið sam
bands hennar við Profumo, og
þar sem rússneskur flotamála
ráðunautur kom einnig við
sögu . . . Því er haldið fram,
að Profumo hafi kynnzt þess-
ari stúlku ,„Kolania“, hjá Ast
or lávarði í Cliveden, þar
sem þeir eltu hana nakta kring
um sundlaug . .. Þess er einnig
getið, 1) að „Kolania hafi kom
izt í kunningsskap við þennan
hóp fyyrir milligöngu Wards
nokkurs, sem var „geðveikis-
sérfræðingur" í Wimpole-
stræti, 2) að Profumo hafi,
þegar hann kom í heimsókn
til „Kolaniu" heima hjá
Ward, mætt í ganginum rúss
neskum flotamálaráðunaut,
sem var að koma frá henni,
3) „Kolania“ hefur í fórum
sínum tvö bréf á bréfsefni her
málaráðuneytisins, undirrit-
uð „J“, enda þótt ekki sé verið
að gefa í skyn, að þessi bréf
séu annað eða meira en
stefnumótabréf“.
Ef maður Vissi ekki, hvað gerist
bak við tjöldin hér, skyldi mað-
ur ekki halda, að þetta væn
svona andstyggilégur staður.
Þeir gengu hlið við hlið yfir
mjúkan mosann undir beyki-
trjánum. Hlý angan af trjákvoðu
var í loftinu, og stórvaxin blóm
uxu þarna innan um trén.
Toby sleit upp stórvaxið gras
og tók að tyggja það. Georg tók
teningana upp úr vasanum og
fleygði þeim hirðuleysislega á
grænan mosann.
Allt í einu spurði hann: —
Hvað reiknarðu með að verða
hérna lengi?
Toby hallaði sér aftur á bak
og lagði höfuðið á trjárót.
— Ég svaf fjandalega í nótt,
sagði hann. — Ég hef ekkert á
móti því að stanza hérna eins
og tvo klukkutíma. En þú ættir
(VIII) Öryggisþjónustan kemur
í flotamáiaráðuneytið —
1. febrúar 1963,
Þegar aðal-einkaritara forsæt
isráðherra barst þessi minnis-
grein, bað hann vara-yfirmann
öryggisþjónustunnar að koma og
finna sig í ráðuneytið. Tilgangur
hans var sá einn að segja honum
frá þessu og fá hjá honum hverj
ar þær upplýsingar, sem komið
gætu að gagni og tjá mætti for-
sætisráðherranum. Einkaritarinn
afhenti honum minnisgreinina
og spurði, hvort hann hefði nokk
uð um hana að segja. Vara-yfir
maður öryggisþjónustunnar kvað
yfirmann sinn hafa mjög nýlega
átt einkaviðtal við Profumo, þar
sem Profumo hefði sagt sögu,
sem mjög svipaði til þeirrar, sem
hér væri um að ræða,, en þar
væri stúlkan bara kölluð Christ
ine en ekki Kolania — að hr.
Ward væri Stephen Ward, og að
hann væri ekki „sálsýkis-sér-
fræðingur* heldur beinalæknir.
Vara-yfirmaðurinn sagði hinum,
að Profumo virtist hafa skýrt frá
þessum trúnaðarmálum í þeirri
von, að af öryggisþjónustunnar
hálfu væri ástæða til að snúast
gegn blaðinu — annaðhvort með
„D-banni“ eða öðruvísi, til þess
að koma í veg fyrir útgáfu, en
þetta væri vonlaust. Þessir tveir
komu sér nú saman um, að það
sem þyrftu fyrst að gera, væri
að skýra Profumo frá því, sem
sagt hefði verið og spyrja hanrt
um sannleiksgildi þess. Vara-
einkaritarinn lofaði að reyna að
gera þetta þá um kvöldið. Þá
yrði Profumo að ákveða, hvort
hann vildi afhenda forsætisráð-
herranum lausnarbeiðni sína eða
ekki. Einkaritarinn kvað honum
verða nauðsynlegt a?5 tilkynna
siðameistaranum um málið og svo
að segja mér eitthvað.
— Afsakaðu, Tobbi, sagði
Georg og benti á bómullina 1
eyrunum.
— Ég heyri ekkert hvað þú
ert að segja.
Toby brýndi ekkert raustina.
— Hvað viltu með þennan heyrn
arleysis-skrípaleik? Það var
það, sem ég ætlaði að ^pyrja þig
um.
Georg hristi höfuðið. — Ég
heyri bara eins og suð í býflugu.
— Gott og vel, andvarpaði
Toby og lokaði augunum.
Svo sem tíu mínútum seinna
heyrðist fótatak á stígnum fyrir
ofan þá. Georg gaf Toby olnboga
skot og Toby lyfti höfði.
— Þarna kemur það, tautaði
hann.
En svo lagðist hann út af aftur
og lokaði augunum.
forsætisráðherranum, jafnskjótt
sem hann kæmi heim úr Ítalíu-
förinni.
(VIII) Profumo heimsóttur
— 1. febrúar.
Síðla sama kvölds heimsóttl
einkaritarinn Profumo og tjáði
honum, að sér hefði borizt
skýrsla um einhverja grein, sem
kynni að koma á prent í blöðun-
um og gæti sýnt hann í óheppi-
legu ljósi Hann bætti við, að
undir venjulegum kringumstæð-
um, hefði hann tilkynnt þetta
forsætisráðherranum, en hann
væri erlendis, og því bað hann
um fyrirmæli, hvernig hann
skyldi fara að. Profumo sagði
honum, að hann hefði alla vik-
una staðið í stöðugu sambandi
við dómsmálaráðherrann og
vara-dómsmálaráðherrann, og
einnig hefði hann sjálfur mál-
færslumannafirma sér til ráðu-
neytis. Lögfræðingur sinn hefði
talað við mann, sem ætlaði að
ganga hart að Sunday Pictorial
að prenta ekki greinar þessar.
Hann væri líka í sambandi við
nefnda stúlku, að hennar beiðni,-
þar eð hún ætti í vandræðum.
Profumo lagði til, að hinn færi
ekki að ónáða forsætisráðherr-
ann með málinu á þessu stigi
þess. En einkaritarinn lagði á
það áherzlu, að mjög áríðandi
væri, að Profumo talaði tafar.
laust við siðameistarann. Og það
lofaði Profumo að gera.
Það mætti nefna, að sunnu-
daginn 3. febrúar 1963 birti
News of the World mynd aí
Christine Keeler, og lét þess get-
ið, að hún ætti að fara að vitna
í skothríðarmáli, sem ég hef get-
ið hér að framan. Flestir, sen»
þá mynd sáu, gátu farið nærri
um hverskonar persóna búa
var.
Skýrsla Dennings um Profumo-máliö
'V ' ■' •• • ’... • .'••■ ' •/.. ' •• ■ •■ ’ : • • . ■ .■ •’■• ••■ • •■ • • ' •