Morgunblaðið - 31.01.1964, Blaðsíða 6

6
MQRGUNBLAÐIÐ
r
FSstadagtir 31. Jan. 1984
Jón Sigurösson, siökkvi-
liösstjöri - Minning
ÞAU alvarlegu • tíðindi bárust
mér 21. nóvember sl., að Jón Sig-
urðsson hafi þá um daginn veikzt
mjög alvarlega og verið fluttur
frá heimili sínu í Landsspítalann.
Sólarhring seinna var hann flutt-
ur í sjúkrahús í Kaupmanna-
höfn.
Ekki hvarflaði það að mér,
þegai Jón kom til mín í Slysa-
varðstofuna, eftir að ég hafði
hlotið meiðsl í starfi, að það væri
í síðasta* sinn, sem við ræddumst
við, vegna þess að hann mundi
hverfa af sjónarsviðinu. Enn síð-
ur að það væri í síðasta sinn,
sem ég starfaði undir hans stjérn,
er slökkvfliðið var að störfum
þá um kvöldið. En svo mikill er
hverfulleiki lífsins. Hann lézt í
ÍJorgarspítalanum í Reykjavík
25. janúar vl.
Jón Sigurðsson var fæddur í
Reykjavík 10. desember 1906,
sonur hjónanna Guðríðar Gils-
dóttur og Sigurðar Péturssonar
fangavarðar; börn þeirra voru
7 og var Jón 5. í röðinni. Hann
ólst upp í föðurhúsum þar til
hann fór til viáms í Þýzkalandi
1928. •
Hann varð shident frá Mennta
skólanum í Reykjavík 1928, fyrri
hluta verkfræðinám stundaði
hann í Þýzkalandi og síðari hlut-
ann í Kaupmann,ahöfn og lauk
prófi í byggingarverkfræði við
tækniháskólann þar árið 1937.
Hann hóf vevkfræðistörf hjá
bæjarverkfræðingi 1937 og var
þar til 1942 og rann að mestu
við gatnagerð. Hann var deildar-
verkfræðingur h>á Vatns- og
hitaveitu Reykjavikur 1942—
1945 og sá að mestu um tenging-
ar húsa við aðalkerfið. Slökkvi-
liðsstjóri var hann frá 1945.
Með slökkviliðsstjórastarfinu
var hann vatnsveitustjóri árin
1954 til 1958. í stjórn i'élags nor-
rænna slökkviliðsstjóra frá 1949.
f loftvarna- og bygginganefnd frá
1945. Einnig starfaði hann mikið
í félögum og félagasamtökum.
Kona hans var Karen Guð-
mundsdóttir. Eignuðust þau tvær
dætur, Elísabetu, sem gift er
Einari Þorlákssyni og Sigríði,
sem er í foreldrahúsum.
Jón fylgdist vel með allri
tækniþróun. Hann var ákveðinn
hvatamaður að notkun háþrýsti-
tækja við slökkvistarf. Undir
forystu hans var slökkviliðið í
Reykjavík langfyrst allra
slökkviliða í Evrópu til að taka
í notkun háþrýstidælur árið
1946. Hann hafði kynnt sér þessi
tæki og var aldrei í neinum vafa
um, að þau mundu valda bylt-
ingu í slökkvitækni. Það mun
láta nærri, að um 90% af öllum
eldum, sem slökkviliðið í Reykja
vík fæst við, séu slökktir með
vatni frá háþrýstidælum.
Á móti nórrænna slökkviliðs-
stjóra í Osló 1952 flutti Jón ítar-
legt erindi um notkun háþrýsti-
dælunnar og vakti það mikla at-
hygli og deilur. Nokkru áður
hafði slökkviliðið í Osló fengið
sína fyrstu háþrýstidælu. En svo
hart var það mál sótt fyrir þá-
verandi varaslökkviliðsstjóra í
Osló, R. Hamborgström, að hann
fékk leyfi til að kaupa bifreið
með háþrýstidælu frá Ameríku,
með því skilyrði, að þeir mættu
skila henni aftur eftir 6 mánuði,
ef hún reyndist illa. Svo fór þó,
að Oslóborg greiddi bifreiðina að
fullu eftir 3 mánuði; svo miklu
hafði _ hún bjargað á þessum
tíma. Hamborgström var sá eini,
sem fylgdi Jóni í þessu máli. Nú-
á síðustu árum hafa flestar stór-
borgir á Norðurlöndum og víðar,
byggt upp sin slökkvilið með há-
þrýstidælum.
Jón var áræðinn við að not-
færa -sér nýjungar, sem fram
komu. Hann var einn með þeim
fyrstu hér á landi, sem reiknaði
út og teiknaði grannar lagnir í
Síminn stendur sig
Hér koma tvö bréf, það fyrra
frá Stefáni tollverði, sem segir
frá hinni góðu þjónustu símans
við hann:
„Ég hei haft síma í 29 ár.
Vegna starfs míns er hringt til
mín á, hvaða tíma sólarhrings
sem er og ef ekki næst til mín
missi ég af vinnu. Síðast er
símaskráin kom út hafði nafn
mitt og númer faliið niður af
vangá. Ég talað í síma við rit-
stjóra skrárinnar, Hafstein
Þorsteinsson. Var hann mjög
kurteis og afsakaði mistökin.
Lofaði hann að athuga hvað
unnt værí að gera. Fór ég fram
á að afnotagjaldið félli niður
unz ný skrá kæmi út. Síðar
hafði ég tai af honum. Kvað
hann símann enga ábyrgð bera
á Þessu, en lofaði enn að at-
huga málð. Eftir áramótin fékk
ég innh^jmtuseðilinn án þess
að npkkur leiðrétting hefð ver-
ið gerð. Þar sem ráðam.enn sím
ans höfðu ekki sýnt mér þá
kurteisi að láta mig vita frekar,
fékk ég lögfræðmg til að skrifa
þeim. Fór hann fram á að af-
notagjaldið félli niður am.k.
þar til viðbætir kæmi. Var því
algerlega neitað. Bréf símans
barst mér að kvöldi 28. 1., en
að morgni þess 29. 1- var búið
að loka símanum.
.Stefán Ó. Björnsson."
Hver ber ábyrgð
Þetta er ekki fyrsta kvörtun-
arbréfið yfir símanum, sem
hingað berst. Eftir lestur bréfs
ins hefur maður á tilfinning-
unni, að síminn beri ekki á-
byrgð á iokuninni að
morgni þess 29. frekar en hann
ber ábyrgð á símaskránni. Per-
hitakerfi íbúðarhúsa, og nú síð-
astliðin tvö ár vann hann mikið
að því að vekja athygli á geisla-
hitunarkerfi í verksmiðjur og
verkstæði, sem ég álít að eigi
eftir að sýna, hversu mikið ör-
yggi það er, vegna eldvarna, fram
yfir lofthitunarkerfin sem nú eru
mikið í notkun.
Hann vandaði mjög allan frá-
gang á sínum teikningum, og
þótti því mjög gott að vinna eft-
ir þeim.
Eitt af hans stærstu áhuga-
málum var bygging nýrrar
slökkvistöðvar og til margra ára
lét hann ekkert tækifæri ónotað
til að afla sér upplýsinga um það
bezta frá nýjum erlendum
slökkvistöðvum. Þetta var hans
■hjartans mál, sem hann sá fram
á að var að raétast. Hann lagði
mikla vinnu í allan undirbún-
ing, og lagði áherzlu á, að qIIu
væri haganlega fyrir komið.
Bygging slökkvistöðvarinnar
hófst 4. janúar sl. Jón lá þá mik-
ið veikur á spítala, og fékk aldrei
að sjá upphaf þess verks, sem
hann Jiafði undirbúið svo vel.
sónuleg reynsla mín af sam-
skiptum við símann er sú, að
hann beri ekki heldur ábyrgð
á því þótt síminn sé óvirkúr
og símanotendum gagnslaus
langtímum saman. En hann
stendur sig vel í innheimtunni
— og þannig vilJ oft fara hjá
fyrirtækjum, sem njóta einok-
unaraðstöðu. Ég er ekki viss
um að símamenn geri sér yfir-
leitt grein fyrir því að síminn
er þjónustufyrirtæki eins og
flestar aðrar stofnanir þjóðfé-
lagsins. En meðal annarra orða:
Hver ber ábyrgð á símaskránni?
Nesstofa
Og hér kemur eitt svarbréf-
ið, sem við komumst víst ekki
hjá að birta enda þótt það sé
allt of langt:
í Morguniblaðinu 15. janúar
1964 birtist grein eftir höfund
sem nefnist Ein úr Þinghc^ltun-
um. Þar er vikið að eigendum
Nesstofu með óvenjulegri
rætni. Vísvitandi ósannindum
og getsökum, sém eru alger-
lega úr lausu lofti grijjnar. Ég
vona því að nafnið sem grein-
ar höfundur hefur valið sér sé
rétt nefni- Og hún verði ein í
Þingholtunum, um slikan nag-
dýrshátt í garð saklausra
manna. Við skulum nú líta á
Nesstofu og þær miklu skemmd
ir sem greiparhöfundur telur
að Þar hafi verið unnar. í Nesi
hefur verið tvíbýli svo langt
sem elztu menr. muna og hefur
húsinu því verið skipt, og fylgir
sinn helmingur þess hvorum
jarðarparti. Húsinu er skipt að
endilöngu þannig að .Vestur-
hliðin er eign H.f Ness og nefn-
ist Nes I. En austurhliðin er
eign Ólafar Gunnsteinsdóttur
og' nefnist Nes II. Og það er
í dag kveðjum við starfsmenn
slökkviliðsins í Reykjavík okkar
góða húsbónda, sem einnig var
okkar góði ráðgjafi og vinur, þeg-
ar við leituðum til hans með
vandamál okkar.
Ég sendi konu hans, dætrum
sá partur er ég mun gera hér
að umtalsefni, því mér er það
mál vel kunnugt. Ólöf hefur
alla ævi átt heima í Nesi og
þar bjuggu foreldrar hennar
Gunnsteinn Einarsson og Sól-
veig Jónsdóttir. Sólveig bjó
lengi eftir mann sinn, og
lét hún haida húsinu við
eftir því sem efni stóðu til
á hverjum tíma Á árunum upp
úr 1950 lét hún gera við húsið
fyrir margatugi þúsunda og var
þess jafnan gætt að breyta út-
liti Þess svo lítið, sem kostur
var. En hitt hlýtur hver heil-
vita maður að sjá að til þess
að 200 ára hús sé íbúðarhæft,
,þá verður ekki komizt hjá því
að breyta eldhúsi og hitunar
kerfi og fleiru. Ein í Þingholt-
unum væri kannske ánægð með
að búa við sömu skilyrði og
formóðir hennar bjó við fyrir
200 árum. Elda matinn á hlóð-
um við fjörumó þurrkaðan
þara, sprek úr fjörunum, kynda
opin eldstæði til upphitunar
sækja vatn í fötum og búa við
önnur skilyrði eftir þes§u. Ég
held hún ætti að gera sér ferð
fram að Nesi og fá að sjá það
ágæta heimili sem Ólöf og Jó-
hann maður hennar hafa búið
sér í sínu 200 ára gamla húsi,
áður en hún hleypur í annað
sinn í blöðin með dylgjur, um
að verið sé að breyta Ness^ofu
í bílaverkstæði eða annað
verra. Þær breytingar sem Þaa
gerðu á húsinu á þessu ári og
kostað hafa stór fé miðast allar
við að bæta húsið' án þess að
rýra gildi þess sem Ne^tofu
og færi betur að állt í Wckar
þjóðfélagi væri eins ^el á vegi
statt og héimili og íbúð þeirra
Ólafar og Jóhanns í Nesstofu.
Ein í Þingholtum vitnar mjög
í Vilmund hinn fróða og þykist
og tengdasyni mínar innilegustu
samúðarkveðjur.
Sig. Gunnar Sigurðsson. ,
K V E Ð J A
JÓN Sigurðsson, slökkviliðsstjóri,
er borinn til grafar í dag. Hann
veiktist snögglega fimmtudaginn
þann 21. nóvember sl., var fyrst
fluttur í sjúkrahús hér, en þegar
sýnt þótti hve sjúkleiki hans var
hættulegur,'var hann fluttur flug
leiðis til Kaupmananhafnar að-
faranótt sunnudagsins 24. nóvem-
ber. Skurðaðgerð, sem hann und-
irgekkst í ríkisspítalanum þar,
reyndist þó ekki bera tilætlaðan
árangur og þann 11. janúar sL
var hann fluttur hingað heim
aftur, án þess að hafa hlotið
nokkra bót, og andaðist hann í
Borgarspítalanum þann 25. sama
mánaðar, að morgni.
Jón Sigurðsson hafði þá verið
slökkviliðsstjóri frá 1. maí 1945
og því húsbóndi brunavarðanna í
nær tvo áratugi. Og nú, þegar
mér verður í huganum litið yfir
liðin starfsár með Jóni Sigurðs-
syni, minnist ég hans fyrst og
fremst sem hins sanngjarna og
góða húsbónda, er stöðugt var
reiðubúinn að -hjálpa drengjun-
um sínum — því að það taldi
hann okkur altlaf vera, bæði i
starfi og leik, og var okkur alltaf
hinn góði ög ráðholli félagi, ekki
Framh. á bls. 17
þar báðum fótum í jötu standa.
Ég held hún ætti að spyrja Vil-
mund, ef hún hitti hann hvers-
vegna hann hefði ekki viljað
búa í Nesstofu og breyta henni
í Landlæknisbústað, þegar hann
átti kost á þvi sem landlæknir
að taka við siaðnum. Svo gæti
hún spurt forráðamenn Sel-
tjafnarneshrepps frá sama tíma
hversvegna þeir keyptu ekki
Nes I bæði jörð og hús þegar
þeim var boðin þessi eign fyrir
svipað verð og sæmileg íbúð
kostaði á þeim tíma í Reykja—
vík. Ein í Þingholtunum virðist
hafa litla trú á einstaklingnum
hinum venjulega starfandi
manni eiginleikum hans fram-
taki og ábyrgðartilfinningum
enda gengur hún svo langt að
hún vill láta ríkið skipa mönn-
um fyrir hvort þeir hafi mið-
stöðvarofn eða rafmagnseldavél
á sínum eigin heimilum. Ég
held hún fari að nálgast járn-
tjaldið svo vafi leiki á hvoru
megin hún ættj að vera. Ríkið
skal eignast hús og jarðir með
róttækum aðgerðum og laga-
boðum hitt skiptir minna
hvernig ríkið fer með þær jarð-
ir og Þau hús sem það á fyrif-
Ein í Þingholtunum ætti að
kynna sér#ástand höfuðþóianna
út um landið, sem ríkis og
kirkjuvald rændu bændur fyrr
á öldum og. oft með róttækum
aðferðum eins óg hún hvetur
til í grein sinni. Þessi höfuðból
eru mörg prestsetur undir vernd
biskups, sum eru komin í eyðL
Flest eru á sama stigi um fram-
kvæmdir og meðal jarðir voru
fyrir 30 árum. Ef ungir menn
vilja kaupa þessar jarðir fá þeir
blákalt nei. Þær eiga að_ geym-
ast handa prestinum. Ég hef
fyrir mörgum árum fengið eitt
slíkt nei af biskupi og kirkju-
valdi og þekki fleiri, sem hafa
fengið nei síðan- Það er ekki
allt fengið þótt ríkið eigi hlut-
ina og það þarf meira til ef
vel á að fara en reka útigángs-
trippi úr kirkjunni í Viðey.
Sigurður Jónsson.
ÞURRHLÖDUR
EHE ENDINGARBEZXAR
BRÆÐURNIR ORMSSON hf.
Vesturgötu 3.
Simi 11467.