Morgunblaðið - 25.03.1964, Page 10

10
MORCUNBLAÐIÐ
' Miðvikudagur 25. marz 1964
Júlíana Jónsdóttir
F. 31. júií 1882. D. 18. marz 1964.
Fyrir röskum hálfum mánuði
b r mig að garði á Mófellsstöð-
um í Skorradal Öldruð kona
var ein þeirra, sem bauð mig
valkomínn, enn einu sinni, og
ltlddi mig í bæinn. Bkki hvarfl-
aoi það að mér þá, að þetta væri
hiazta sinni, sem ég sæi gömlu
konuna en sú varð þó raunin.
Kún er nú horfin sjónum okkar,
en sjálfur vil ég með þessum
lí um leitast við að sýna hinni
„Fermingar-
«jöfin4i5 ný bók
komin út
E ÓKAÚTGÁFAN Fróði hefur
sent frá sér bók, sem nefnist
„Fermingargjöfin“. Bókin hefst
á stuttum ritgerðum um trú og
siðgæði, og eru flestar eftir ís-
lenzka höfunda. Meðal þeirra má
nefna: Fermingardagurinn þinn,
eftir Ásmund Guðmundsson,
fyrrv. biskup, Kirkjan og_ ferm-
ingarbarnið, eftir sr. Árelíus
Idíelsson, Kristin æs'ka, eftir
Hannes J. Magnússon, skóla-
stjóra, Kristilegt' æskulýðsstarf,
eftir sr. Ólaf Skúlason svo og
greinar eftir sr. Pétur Sigurgeirs
son á Akureyri og sr. Jón Auð-
uns, dómprófast.
Þá eru þar og sögur og ævin-
týri eftir heimsfræga höfunda
eins og t. d. Leo Tolstoj, H. C.
Andersen oig Selmu Lagerlöf.
Einnig er birt í bókinni hug-
vekja Magnúsar Helgasonar,
fyrrv. skólastjóra, „Signýjar-
hárið“.
Aftast í bókinni eru nokkur
auð bdöð. f>ar er ætlast til að
tbarnið lími ljósmyndir teknar á
fermingardaginn o. fl.
látnu þakklæti mifct og virðingu.
Júlíana Jónsdóttir er fædd að
Mófellsstöðum í Skorradal, 31.
júlí 1882. Foreldrar hennar voru
þau hjónin, Jón Þórðarson, bóndi
á Mófellsstöðum og kona hans,
Margrét Einarsdóttir. Allan sinn
aldur ól Júlíana á fæðingar-
heimili sínu, fyrst hjá foreldr-
um sínum, en síðan hjá bróður
sínum, Vilmundi heitnum Jóns-
syni og konu hans Guðfinnu Sig
urðardóttur.
Við lát þess, sem manni er
kær, hlýtur hugurinn að hvarfla
til liðinna samverustunda og
safna saman þeim atburðum og
minningum, sem tengdar eru hin
um látna. Er ég rifja upp Við-
kynni okkar Júllu, en svo var
hún ávallt kölluð, fer ekki hjá
því, að þeir eiginleikar hennar,
sem skírast koma í ljós eru inni-
leg góðvild til alls og allra, en
hlédrægni og hógværð varðandi
allt, sem að henni sjálfri sneri.
Það var áberandi í fari hennar,
hve hún talaði lítið um sig sjálfa
Frá Jeik sveita Einars Þorfinnssonar og Mikaels Jónssonar
á íslandsmótinu í bridge.
Bridge
ÍSLANDSMÓTIÐ í bridge hófst
um síðustu helgi og hafa verið
spilaðar 3 umferðir í meistara-
flokki og úrslit orðið þessi:
1. umferð:
Sv. Einars Þorfinnssonar vann
sv. Mikaels Jónssonar 4-2
— Benedikts Jóhanness. vann
sv. Þóris Sigurðssonar 6-0
.—. Agnars Jörgenssonar vann
sv. Ólafs Þorsteinssonar 6-0
2. umferð:
— Þórir vann sveit Ólafs 6-0
— Benedikts v. sv. Mikaels 6-0
i— Einars vann sv. Gísla 6-0
3. umferð:
— Benedikts vann sv. Gísla 6-0
— Ólaís vann sv. Mikaels 4-2
— Þóris vann sv. Agnars 4-2
Að 3 umfer*”-'* loknum er
staðan þessi:
1. sv. Benedikts 18 st.
2. — Einars 10 —
3. — Þóris 10 —
4. — Agnars 8 —
5. — Mikaels 4 —
6. Ólafs 4 —
7. — Gísla 0 —
Þess ber að gæta að sveitir
Gísla, Agnars og Einars hafa set-
ið yfir.
í 1. flokki er lokið 4 umferð-
um og þar er sveit Jóns Magnús-
sonar í efsta sæti með 24 stig, en
sveit Elínar Jónsdóttur í öðru
sæti með 19 stig.
Keppnin hélt áfram í gærkvöldi
og voru þá spiluð 32 spil (af 48)
í 4. umferð, en þeirri umferð lýk-
ur í dag og hefst sú keppni kl. 2
og verður í Klúbbnum. í kvöld
lýkur 5. umferð keppninnar og
verður sýningartaflan þá í notk-
un og mun Árni M. Jónsson skýra
spilin, sem sýnd verða. Fer sú
umferð einnig fram í Klúbbnum.
Keppnin heldur áfram á morg-
un og verður spilað frá kl. 2 og
einnig um kvöldið. Sveitakeppn-
inni lýkur á laugard.ag og verð-
ur einnig þá spilað kl. 2 og kl. 8.
Sýningartaflan verður í notkun
í öllum þessum umferðum.
og sína hagi. Framkoma hennar
einkenndist af hlýju og ástúð, og
skipti engu hver í hlut átti, rík
ur eða fátækur, ungur eða gam-
all, maður eða málleysingi.
Aldrei varð ég var við að Júlla
legði illt orð til nokkurs manns.
Hatur og heift voru henni óþekkt
hugtök. Fólk, sem býr yfir slíku
hugarfari, ásamt innilegri Guðs
trú, hlýtur að vera hamingju-
samt og hafa góð áhrif á sam-
ferðamenn sína.
Eg veit að ég mæli fyrir munn
allra þeirra, er Júllu þekktu,
óegar ég segi að hún hafi verið
góð kona í einlægustu merk-
ingu þess orðs. Eg votta frænd-
fólki hinnar látnu dýpstu sam-
úð mína.
Minning hinna réttlátu verður
ávallt blessuð.
Kristinn Einarsson.
Það muna víst allir eftir
Leslie Caron, a.m.k. þeir, sem
sáu hana í kvikmyndunum
„Ameríkumaður í París“ og
„Lili“. Síðustu átta árin hef-
ur hún ekkert dansað fyrr en
nú nýlega, að hún kom fram
Leslie Caron og Peter Ge nnaro í sjónvarpsþættiinum
Leslie Caron
dansar aftur
Leslie Caron. — Um dans
sinn í sjónvarpinu segir hún:
„Eg skemmti mér ljómandi
vel við þetta, en ekki vildi ég
þó þurfa að vinna fyrir mér
með þessum hætti.
í sjónvarpsþætti í Bretlandi
og dansaði ásamt Peter Genn
aro. Þátturinn vakti mikla at-
hygli og var það mál manna,
að Leslie Caron hefði síður
en svo tapað hinum Jétta og
skemmtilega dansstíl sinum
á þessum tíma.
Húu er nú orðin 32 ára og
í HAUST fóru fram nokkrar um-
ræður um gagnrýni-og hlutverk
gagnrýnenda á vegum Leikfélags
Reykjavíkur. Kom þar fram sú
skoðun að gagnrýnandmn ætti að
gegna uppeldisihlutverki, honum
bæri fremur að líta á sig sem
leiðbeinanda en strangan dóm-
ara. Það er afchyglisvert, að sá
maður, sem opinberlega and-
mælti slíkri skoðun, hefur nú
verið ráðinn ritstjóri útbreidd-
asta tímarits landsins, Félags-
bréfs Almenna bókafélagsins. Ég
á hér við Ólaf Jónsson blaða-
mann. Ýmsir töldu þetta ekki
góðs vita. Munu þeir hafa ótt-
azt að ef skoðanir Ó. J. yrðu ofan
á, þá mundi það hafa í för með
sér meira persónutníð og æru-’
meiðingar. En af slíku er vissu-
lega þegar nóg í íslenziku menn-
ingar- og stjómmálalífi. Nú hefur
koimið á daginn að sá uggur var
ekki ástæðulaus. Fyrir noklkru
birti einn hinna ungu rit-
höfunda, Thor Vilhjálmsson,
grein eftir sig í tímaritinu Birt-
ingi. Var í þessari grein farið
einhverjum sóðalegustu orðum
tungunnar um Kristmann Guð-
mundsson rithöfund. Skáldinu
þótti sjálfsagt ekki nóg að gert
og reit tvær greinar í viðbót, sem
áttu að rökstyðja enn frekar hin
fyrri níðskrif um Kristmann. —
Taldi dagblaðið Þjóðviljinn sér
sérstakan sóma að birtingu þess
ara sorpskrifa. Svo einkennilega
vildi til að sá maður, sem Thor
vitnaði mest í skoðunum sínum
til stuðnings var einmitt Ólafur
Jónsson. Virðist sem hann eigi
að vera stökkbretti fyrir komm-
únista og annan aðskotalýð í ár-
ásum á lýðræðissinnaða rifchöf-
unda. Verður það að teljast furðu
legt ráðslag að leiða slíkan
Trjójuhest til öndvegis í höfuð-
vígi þeirra, sem berjast gegn skoð
anakúgun og einræði — mann,
sem ekki hefur unnið sér annað
til frægðar en gera lítið úr verk-
um Guðmundar Hagalín og
Kristmanns Guðmundssonar, en
hefja Thor Vilhjálmsson til skýj-
anna. Höfuðinntakið í fræðum
hefur á síðustu árum getið sér
vaxandi orð fyrir dramatísk-
an leik. Fékk m.a. Oscarsverð
launin fyrir leik sinn í kvik
myndinni „The L-shaped
Roóm“. Leslie Caron er gift
Peter Hall, framkvæmda-
stjóra The Royal Shakespeare
Company.
Ólafs eru að öðru leyti á þá
leið að það gangi glæpi næst að
hafa hugsjónir og boða þær. Ég
geri ráð fyrir að sundrrrlaust rugl
í líkingu við verk franskra
existensialista sé það sem koma
skal að hans dómi.
Sú krafa að rithöfundar og
skáld eigi engan boðskap að
flytja, er ekki ný, og margir góð
ir menn hafa svarað henni á rétt-
an máta. í þessu sambandi rifjuð-
ust upp fyrir mér setningar úr
Tónío Kröger. Þar talar ein per-
sóna í miíkilli hrifningu um „hin
bætandi og göfgandi áhrif bók-
menntanna .... bókmen.ntir sem
leiði til skilnings, fyrirgefningar
og kærleiks . . . . “ Að þau orð
túlki sjónarmið Thomasar Mann
hygg ég fáa draga í efa. Vafa-
— Fáein orð
Framhald af bls. 6
hvers leikrits og segir fyrir um
í samráði við leikstjóra, hiversu
hlutverkum skuli skipt milli
leikara". Vilja leikarar Þjóðleik-
hússins halda því fram að þetta
sé heppilegt fyrirkomulag?
Telja þeir að þjóðleiklhússtjóri
eigi fremur að skipa í hlutverk
en leikstjóri? Slíkt ofurvald
getur aldrei verið heppilegt til
listrænna afreka í stóru leikhúsi.
Slíkt vald var á sínum tíma
lagt í hendur manns með verzl-
unarmenntun. Er það forsvaran-
legt? Ég veit ekki betur en
fjórtán fastráðnir leikarar við
Þjóðleikhúsið hafi mótmælt
þeirri ráðningu á sínum tíma
enda verður að draga í efa að
maður með verzlunarmenn,tun
hafi skilyrði til að leysa slíkt
ofurmannlegt verkefni með
hag listamanna sinna fyrir aug-
um jafnvel þótt hann hafi verið
þjóðleikhússtjóri í fimmtán ár
og hrósi sér mjög af því starfi
í blöðum.
Ég mundi vilja leyfa mér að
leggja til að þessu fyrirkomu-
lagi yrði breytt. Þjóðleikhús-
lítið- er líka hægt að afgreiða
Thomas Mann meu einu penna-
striki. En mér er nær að halda
að til þess þurfi meiri mann en
Ólaf þennan.
A öllum tírnum og á öllum
öldum hafa menn hrópað á Barra
bas og byrgt alla glugga fyrir
fegurð og kærleik. En það hefur
alltaf verið á niðurlægingartkn-
um og sagan hefur aldrei geymt
til langframa nöfn slikra póten-
táta.
stjóri yrði ráðinn til 2-3 ára 1
senn og gerðar til hans skýrt
markaðar menntunarkröfur. Síð-
an tæki þjóðleikhúsráð ákvörð-
un um leikritaval og leikstjóra,
sem fengi síðan að ráða í hlut-
verk. Með því móti álít ég að
hagur leikaranna og listrænn
orðstír yrði bezt tryggður.
Það er þetta sem fyrir mér
hefur vakað með skrifum mínum
um Þjóðleikhúsið. Þjóðleikhúsið
hefur frá upphafi búið yfir fjöl-
'breytilegum kröftum ágætra
listamanna. Að vísu hafa margir
góðar leikarar horfið þaðan af
ýmsum orsökum og misheppnður
leikskóli komið í veg fyrir eðli-
lega endurnýjun svo að nú
verður stundum að gripa til lítt
reyndra unglinga í veigamikil
hlutverk. En kjarni málsins er
og verður sá að leikararnir og
leikstjórarnir taka ekki eðlilegan
þátt í mótun listgreinar sinnar
vegna óheppilegra og úreltra
stjórnarhátta. Mótun íslenzkrar
leiklistar á að vera í höndum
leikara, leikstjóra og leikrita-
höfunda en ekki einhverra
manna sem þjóna hagsmunum
stjórnmálaf lokka.
Hilmnr Jónsson:
Gagnrýni og níðskrif