Morgunblaðið - 08.07.1964, Síða 6

6
MORCUNBLADID
Miðvikudagur 8. júlí 1964
JULES OG JIM
(Jules et Jim), frönsk frá 1961
Bæjarbíó.
Leikstjóri: Francois Truffaut.
FRANCOIS Truffaut, einn hæfi-
leikamesti og geðugasti leikstjór-
ir.n’ af þeim sem hrintu af stað
„nýju öldunni“ í franskri kvik-
myndagerð, hefur með Jules og
Jim skapað dásamlegt og inni-
legt kvikmyndaverk, sem mann
langar til að umfaðma O'g ausa
hrifningarorðum af kröftugustu
,gerð. Jules og Jim og er full af
gleði og dapurleika, samofnum á
svo hrífandi hátt að mannlífið
fær á sig nýja mynd eftir að mað
ur hefir lifað sig inn í þetta unaðs
lega verk Truffauts, sem sýnir að
hann er í hópi beztu kvikmynda-
höfunda heimsins.
Jules og Jim vantar ef til vill
einfaldleika Ungs flóttamanns,
en er margbrotnara og víðfeðm-
ara verk, fullt af hraða og hreyf-
inu og þeim létta yndisleik sem
einkennir svo margar kvikmynd-
ir hinna yngri Frakka. Truffaut
minnir oft á meistara Jean Ren-
oir, bæði hvað viðvíkur lífskoðun
og tæknilegri útsetningu og
eins og í myndum Renoirs,
Sjónhverfingin mikla (sýnd í
Nýja Bíói fyrir ári) og Le Cap-
oral Epinglé (Filmía í vetur), er
annað aðaltemað í Jules og Jim
vináttan og óforgengileikur sann-
iar vináttu. Fyrirmynd Truffauts
og áhrifamaður er einnig Jean
Vigo (Núll í hegðun, Filmía í
vetur), hinn frábæri avant-
gardisti og ljóðræni kvikmynda-
höfundur, eins og berlega kem-
ur fram i Ungum flóttamanni.
En Jules og Jim er frekar í ætt
við Renoir.
Jules, Jim og Catherine mynda
þríhyrning ástar og vináttu og
þessi þríhyrningur rofnar aldrei.
Jules og Jim eru óaðskiljanlegir.
Jules (Oscar Werner) er þýzkur,
Jim (Henri Serre) er franskur
og báðir eru listamenn. Ekki
einu sinni stríð á milli föður-
landa þeirra fær slitig vináttu
þeirra. Þetta er frekar undir-
strikað þegar þeir hittast' á ný í
kvikmyndahúsi og ganga saman
út ásamt Catherine (Jeanne
Moreau), eftir að hafa horft á
þær dýrslegu aðfarir sem áttu
sér stað þegar Þjóðverjar fóru
að brenna bækur opinberlega.
Jim er reyndari en Jules á leik-
sviði lífsins, mikið eftirlæti
kvenna og hann reynir að hjálpa
Jules til að öðlast reynslu hjá
þeim,.en Jules tekst illa að halda
á ungu stúlkunum sem Jim kem-
ur honum í kynni við. Eitt sinn
sjá þeir hjá vini sínum gríska
myndastyttu af konu og bros
hennar heillar þá svo mjög að
ef þeir mættu slíkri konu mundu
þeir fórna öllu hennar vegna.
Og einn dag finna þeir stúl'kuna
sem ber hið sama töfrabros.
Það er Catherine, áhyggjulaus
op ómórölsk, lifir aðeins fyrir
líðandi stund og vill reyna allt,
sem lífið og ástin hafa uppá að
bjóða, kynnast sjálf hverri lífs-
reynslu. Hún lifir samkvæmt
þeirri kenningu að allt sé leyfi-
legt, ef það skaði engan annan.
En duttlungar hennar og ábyrgð-
arleysi koma samt niður á þeim
scm elska hana, Jules og Jim.
Þau þrjú eru eins og samvaxnir
þríburar, leika sér og elska
hvert annað í áhyggjuleysi. Og
raunar ræður tilviljun því að
að Catherine giftist Jules en
ekki Jim. Styrjöldin aðskilur
þau í nokkur ár. Þeir berjast sitt
kvoru megin víglínunnar og
óttast mest að verða hvor öðr-
um bana. En að stríði loknu
heimsækir Jim þau á ný. Þau
eiga eitt barn, en Catherine er
Jules ótrú. En til að glata henni
ekki, lokar Jules augunum fyrir
því. Þegar hún virðist fella
hug til Jim, ýtir Jules næstum
vini sínum í fang hennar, svo
hann geti þá átt eitthvað í henni
gegnum hann. Afbrýðissemi eiga
þeir ekki til gagnvart hvor öðr-
um. Og Carherine verður ást-
kona Jims. Hún vill eigast barn
með honum, en það tekst ekki.
Jim hefur orðið fyrir vonbrigð-
um og fer frá henni. Nokkru
seinna hittast þau þrjú á ný.
Catherine býður Jim í ökuferð,
sezt sjálf undir stýri oig segir
við Jules: „Taktu vel eftir okk-
ur“. Og fyrir augum hans tekur
hún örlög þeirra í sínar hendur.
Lausn hennar er vitfirringsleg
og óútreiknanleg eins og flest
sem hún gerir, en er að sumu
leyti léttir fyrir Jules, þrátt fyrir
sorg hans. Lok myndarinnar eru
ógleymanlegur aamrunni gam-
ans og sorgar.
Þessu unaðslega kvikmynda-
verki er ekki auðvelt að lýsa.
Cleðin og systir hennar sorgin
leika þar saman og lífsgleðin
sem það geislar frá sér er sam-
ofin þeim söknuði og dapurleika
sem liggur undir yfirborðinu.
Söknuði og þrá eftir sakleysi og
banrslegu áhyggjuleysi. Því
Jules, Jim og Catherine eru
raunar börn, eða reyna að lifa
lífinu sem börn, þótt ábyrgð
fullorðinsáranna grúfi yfir þau
Jeanne Moreau í „Jules og Jim“,heillandi franskri mynd um ást-
ina og vináttuna.
meg ofurþunga byrði sína.
Myndin ber vitni tæknilegu ör-
yggi og mannþekkingu Truffauts.
Hann er mannþekkjari en dæm-
ir ekki. (Ef til vill er það þess
vegna sem myndin er bönnuð
hér; furðuleg ráðstöfun). En
við létum svo heillast af töfrum
þessara barna, að okkur dettur
ekki í hug að dæma þau heldur.
Siíkur er töframáttur Truffauts,
að hann fær áhorfandann til að
gleyma öllum sínum siðferðis-
mælistikum, sem hann er svo
fijótur að bregða á nánugann.
Trauffaut er einnig mikill meist-
ari formsins. Hann beitir kvik-
myndavélinni af fjöri og létt-
leika, hún er á sífelldri hreyf-
ingu, fer í kringum sjálfa sig í
eitingaleik sínum við persón-
urnar, sveiflast yfir sviðið eða
þýtur uppávið, svo við sjáum
manneskjurnar frá sjónarhóli
himnaranns. En ekkert af þessu
er tæknibrellur þeirra eigin
vegna, heldur til að varpa nýju
Ijósi á líf persónanna og skapa
heildaráhrif hraða og lífsþróttar.
Ekkert misjafnt verður sagt
um leikendur myndarinnar, þau
eru í einu orði sagt: afbragð.
Jeanne Moreau er ógleymanleg
sem hin lífsþyrsta og fjöllynda
stúlka, sem hikar ekki við að
kssta sér í Signu í mótmæla-
skyni, halda framhjá eiginmann-
inum á brúðkaupsdaginn yegna
ónærgætni hans, eða dylja kyn-
ferði sitt með karlmannlegum
kiæðaburði. En hún skyggir samt
ekki á þá Oscar Werner og Henri
Serre, en af þeim tveimur er
binn barnslegi og gáfaði Jules
eftirminnilegri.
Bæjarbíó á skilið lárviðarsveig
fyrir þær afbragðs kvikmyndir,
sem það hefur sýnt hverja á fæt-
ur annarri undanfarið: Ævin-
týri Antonionis, Engill dauðans
eftir Bunuel, núna Jules o,g Jim
og væntanlega er Æska ívans,
hið fallega kvikmyndaljóð
Tarkovskís, Evtusjenkós kvik-
myndalistarinnar nýju í Rúss-
landi.
Það væri næsfcum syndsam-
legt að missa af Jules og Jim og
mikil ástæða til að hvetja fól'lc
tii að sjá þessa heillandi kvik-
mynd, ef það er ekki orðið of
seint.
Pétur Ólafsson-
Albert Rósin
karsson
Fæddur 30. nóvember 1906.
Dá.inn 3. desember 1963
ÞANN 3. des. s.l. lézt í sjúkra-
húsi í Reykjavík, Albert Rósin-
karsson Skólagötu 8, ísafirði.
Hann var fæddur í Súðavík
30. nóvember 1906. Foreldrar
hans voru Lydia Kristóberts-
dóttir og Rósinkar Albertsson.
Hann ólst upp með foreldum
sínum í Súðavík og var mjög
kært með þeim og honum alla
tíð, meðan þau lifðu. Albert var
fulltíða maður er hann fluttist
til ísafjarðar. Hann stundaði
sjósókn um árabil, en varð heilsu
tæpur nokkur ár og er hann gat
starfað á ný, gegndi hann ýms-
um störfum, en aðalstarf hana
var umsjón Gagfræðaskólans á
ísafirði og Húsmæðraskólans þar.
Hann rækti störf sín af vand-
virkni og trúmennsku.
Albert kvæntist ekki og áttl
ekki börn, en ungur frændi hans
ber nafn hans og áttu þeir
nvargar gleðistundir saman. Hann
átti vistlegt og snoturt heimili,
sem ánægjulegt var að koma á,
hann var trygglyndur maður,
vinur vina sinna. Hýr og glaður
var hann og flutti með sér birtu
og ií, þar sem hann kom. Það
vai þétt handtakið hans, þegar
hann kom til að kveðja áður en
hann færi til lækninga í Reykja-
vík, en engan grunaði að það
yrði það síðasta. Auðheyrt var
þó á honum að hann vildi vera
við öllu búinn, enda var hann
trúaður maður og vonandi hefur
hann fengið góða heimkomu.
Við söknum vinar í stað.
Far þú í friði, friður Guðs þig
blessi. Hafðu þökk fyrir allt og
allt.
S. K. E.
• INN ANLAND SFLU GIÐ
Flugfélag ísT.ands hefur nú
endanlega ákveðið að kaupa
nýja o,g fullkomna flugvél til
innanlandsflugsins. • Þessari
ákvörðun fagna allirj þvi
innanlandasa5.ugið er orðið þýð
ingarmesti þátturinn í sam-
göngum hér á landi. En drátt-
urinn, sem orðið hefur á að
ráðast í fyrirtækið, hefur vald
ið mörgum áíhyggjum, því
stöðug aukning ' smáflugvéla í
innanlandsflugi — á kostnað
flugvéla Flugfélagsins, er sjálf
sagt ekki heppilegasta þróunin
í þessum málum.
• SAMI HRAÐI
Eg hef gert þessa samkeppni
í innanlandsfiuginu að umtals
efni áður Og sagði þá; að Flug
félagið væri að missa af stræt-
isvagninum. En vonandi verð-
ur koma nýju vélarinnar til
þess að félagið geti treyst bet-
ur starfsemi sína og veitt
landsmönnum aukna þjónustu
og betri. — Ástæðan til þess,
að he-ldur hefur stigið á ógæfu
hliðina í innanlandsflugi félags
ins — þ.e. að smærri vélar
taka nú meiri flutning ti/1 sín,
er einfaldlaga sú, að litlu vél-
arnar fljúga með svipuðum
hraða og Douglas-vélar Flug-
félagsins — og í hinni óstöðugu
veðráttu íslands þurfa þeir á
litlu vélunum skemmri fyrir-
vara og geta frekar gripið
tækifærið, þegar veður breyt-
ist skyndi/.ega til batnaðar.
• TÍMAMÓT
Með þessu er ég á enigan
hátt að reyna að draga litlu
flugfélögin niður, þvi þau hafa
líka sínu hlutverki að gegna á
íslandi. Hins vegar held ég, að
það hljóti að vera óheppilegt
og óhagstætt fyrir þjóðfélags-
heildina, ef landsbyggðin hætt
ir að njóta uppbyggingar og
þeirrar reynslu, sem áunnizt
hefur með starfi flugfélagsins.
Auðvitað verður heilbrigð sam
keppni að ráða — og óg held
að samkeppni í einhverri
mynd sé Flugfélaginu nauðsyn
leg. Ég er þeirrar skoðunar, að
hefði Fokkerinn komið fyrir
tveimur árum, væri ekki jafn
mikið af smávélum í landinu
— og hefðu allar smávélarnar
ekki bætzt við flotann síðustu
mánuðina, þá er ég ekki viss
um að búið væri að afráða
Fokker-kaupin. —
Ég er líka viss um að koma
þessarar nýju vélar næista vor
á eftir að valda jafnmik/ um
tímamótum í innanlandsflug-
inu og koma Visoount-vélanna
í millilandafluiginu forðum —•
og þar sýndi Flugfélagið fram
tak, sem það hefur búið að æ
siðan.
• FÆREYJAR
í fréttum af Fokker-kaupun
um sagði, aðv félagið hefði
tryggt sér forkaupsrétt að ann
arri sl’kri — og e.t.v. mundi
sú þriðja bætast í hópinn, ef
Færeyjarfluginu yrði haldið á-
fram. —
Ég þykist vita fyrir víst, að
Færeyjarflugið hafi tekizt á:l-
vel — og sennilega er ekki
loku fyrir það skotið, að þetta
flug gæti í framtíðinni orðið
hagstætt fyrir Flugfélagið,
Hættan er auðvitað sú, að aðr-
ir og stærri aðilar komi til
skjalanna, þegar Flugfélagið
verður hálfnað að ryðja braut-
ina — og vonandi verður það
þá ekki Douglasinn, sem verð-
ur Flugfélaginu að fótakefli.
Ég á við, að aðrir komi með
nýrri og fullkomnari flugvél-
ar á meðan Flugfélagið heldur
ELDAVÉLAR ELDAVÉLASETT

GRILL
Sjálfvirkt hita- og
tímaval.
CjL-/ A E G - umboðið
' V-v J - ‘' \ Söluumboð:
HÚSPRÝÐI HF. Simi 20440 og 20441.