Morgunblaðið - 23.08.1964, Blaðsíða 8

Morgunblaðið - 23.08.1964, Blaðsíða 8
8 MORGUNBLAÐIÐ Sunnudagur 23. ágúst 1964 15 Sálumessa Á ÞEIM ellefu árum, sem lið- in eru síðan hann lét fyrst ljós sitt skína á prenti, hafði James Bond — fyrir tilverkn að skapara síns, Ian Flem- ings, sem lézt nú fyrir skömmu, aðeins 57 ára gam- all — náð slíkum tökum á hug lesenda sinna, að eng- in söguhetja í sambærilegum bókmenntum komst í hálf- kvisti við hann. Honum var það til dæmis sérlega lagið að ganga svo langt í ævintýr- sm sínum og ástum að jaðraði við skopstælingu á sjálfum honum, án þess að missa fyrir það minnsta snefil af aðdrátt- arafli sínu. Það var sama hvað skepnan gerði, það var ekki hægt að leggja frá sér bók um Bond án þess að lesa hana á enda. Og það er feikn- arlega mikla skemmtun að hafa úr bókunum 12 (að við- bættri þeirri einu sem von er á bráðlega frá hendi hins nýlátna höfundar) þar sem segir frá James Bond og af- rekum hans. öllum sanni, og finnist hann helzt vera eins konar fyrir- burður haldinn undarlegum kvalalosta gagnvart sjálfum sér og öðrum, þá heillar hann þá eins og hina. Því er þannig farið um flestar njósnasögur — með ör fáum undantekningum, sem eru eins og teknar úr daglega lífinu, eins og t. d. bók Maug- hams’s „Ashenden“, sumar bækur Amblers og hin van- metna „The Three Couriers" eftir Compton MacKenzie — að þær hafa tilhneigingu til þess að ramba á bökkum þess fyrir Jumes Bond Það er einhvern veginn eins og Bond hafi verið skapaður með sérlega lævíslegri tækni og snillibrag, þannig að hann sameinaði í persónu sinni alla þá kosti sem prýða mega dag- draumasöguhetju úr leynilög- reglunni eins og menn vilja hafa þær í dag, kvensaman ráðagóðan og með á nótunum. En um leið átti hann djúp ítök í hugarheimi höfundar síns. Fleming, hinn viðmóts- ljúfi heimsmaður, gat horfið í einu vetfangi frá lýsingum á lífi hinna veraldarvönu gesta eftirsóttra einkaklúbba og yfir í hemjulausa, skóla- strákalega einfalda grimmd án þess að missa þráðinn. Kannske var honum meiri alvara í hug en hann lét uppL Það kann að vera þessvegna, sem Bond er alltaf sjálfum sér samkvæmur, hversu mikl ar öfgar sem virðast vera í fari hans. Aðdáendur hans halda því fram, að tilhalds- semi hans og grimmd hafi ver ið orðum aukin og halda á loft hinum mikla sjálfsaga hans, seiglu og trúmennsku. En það skiptir engu máli. Þó svo mönnum þyki Bond fjarri Ian Flemming. óraunverulega. Og því meiri sem tilþrifin verða í sögunni, þeim mun fjær eru þau raun- veruleikanum. Söguhetjur Buchans eru eins og svefn- genglar, þegar komið er fram yfir vissan stað í sögum hans. Ævintýri Bonds eiga sér að sönnu hina goðsagnakenndu svefngengilseiginleika, sem heyra til ævintýrum þessarar tegundar, en þau eiga fátt eitt anna eftir heimsstyrjöldina slíkum. Bond hefur verið kall aður Bulldog Drummond ár- anna eftri heimsstyrjöldina síðari, en sá samanburður gerir honum hvergi nærri nógU hátt undir höfðL Eftirtektarverðast er þó það, hve langt er saman að jafna skrifum Flemings og skrifum annarra höfunda sambærilegra bókmennta. Nær allar bækurnar um Bond byrja vel og sennilega. Um- hverfi öllu er lýst svo að ekki verður á betra kosið og landslagslýsingar eru fyrir- taks góðar. Umhverfið og and rúmsloftið í leyniþjónustunni, M. og gæzlumaðurinn, einka- ritrarnir dyggu, Loelia Ponsonby og Miss Money- penny, þetta er dálítið hjákát legt allt saman en heillandi í aðra röndina. Ástalífslýsing- ar, þegar lokið er undirbún- ingsdaðri, eru yfirþyrmandi og mætti helzt jafna til stór- kostlegrar auglýsingamyndar um ástir. Úrslitaátökin eru oft langsóttari og furðulegri en fáránlegustu hugmyndir ómerkilegustu reyfarahöf- unda. En það skiptir engu máli. Þegar að þeim er komið, er lesandinn svo fastur í net- inu að hann tekur ekkert eft.ir þvL Það er erfitt að segja til um það, hverjar af bókunum um Bond séu beztar. Eftir er þokumóða minninganna og í henni grillir í einstaka atvik, sum ótrúlega skýr enn þá og ljós: næturlíf New York, í bókinni „Live and let die“, Saratoga og hin hræði- lega grimmdarlega leirbaðs- píning í „Diamonds are For- ever“, Jamaica-landslagið í Dr. No .... Auðveldastar endurlesning- ar frá upphafi og til enda eru sennilega fyrsta bókin um Bond, „Casino Royale“ og sú þriðja í röðinnf „Moonraker" Hápunkturinn í Casino Royale — chemin-de fer fjár- hættuspilseinvígis mikla við Le Chiffre, Smersh-njósnar- ans sem fallinn er í ónáð og er nær orðinn gjald- þrota vegna fjárfestingar í fjölda vændiskvennahúsa skömmu áður en þeim var lokað — er eftir- minnilegasta atvikið sem stendur eitt sér. Yfir þessari bók er óskert nýjabrumið og ferskleikinn sem jafnan fylgir fyrstu bókum rithöf- unda. M. kemur þarna við sögu en er ekki ein áþreif- anlegur og hann átti eftir að verða síðar, en annars er þarna flest það sem síðar varð „fastir liðir“ í bókum þessum, þá á meðal hinn útmældi, flókni dry martini Bonds: „í djúpt kampavíns- glas, skal setja einn skammt af Gordons, einn af vodka, hálfan af Kina Lillet. Vesper Lynd, njósnarinn sem lék tveim skjöldum og var því fyrirfram dæmd er eins raunveruleg og allar síð- ari stúlkurnar í sögunum um Bond, hvort heldur þær voru heimsborgarar á borð við Tiffany Case tæplega með fullu viti eins og Honeychile Rider. „Moonraker'* hittir í mark með snilldarlegri hagnýtingu M. á kvöldverðinum í spila- klúbbnum „Blades“ og hinni stórkostlegu bridge- gildru, sem Bond leggur fyrir hinn illræmda leyni- nazista, Sir Hugo Drax. Drax- skarar fram úr öllum öðrum illmennum í bókunum um Bond, svo skýr er persónu- sköpun hans. Hinir óþokkarn ir, Mr. Big, Dr. No., Blofeld sá sem alls staðar skýtur upp kollinum, hin ferlega Rosa Blebs (sem Lotte Lenya gerði gjörsamlega óþekkjanlega í kvikmyndinni „From Russia with Love, eru eins og leik- brúður í samanburði við hann. Kvenhetjurnar mást út 1 þoku minninganna, en það væri guðlast að nefna hér ekki til mesta sigur Bonds á því sviði, Miss Pussy Galore, lesbíska glæpakvendið sem hann sigraðist á um síðar í lok bókarinnar „Goldfinger" þótt við ramman reip sálfræði legra og kynferðislegra sjón- armiða væri að draga. Það bókarinnar „Goldfinger". Það má vel vera, að Bond hafi í raun og veru, eins og reyndar Fleming alltaf hélt fram, verið maður „mjög róman- tískur að eðlisfari, sem alltaf var einstaklega blíður og nær gætinn við stúikurnar sínar“. Fjöldi atvika rennir stoðum undir þessa kenningu, mér kemur í hug þegar hann saug sækvikindisnálarnar úr fæti Domino Vitale í „Thunder- ball“. Manni hrýs beinlínis hug- ur við að horfa fram á veg- inn og sjá þar hvergi framar hilla undir James Bond. Menn munu sakna hans allt frá Pentagon til Kremls. Hann lætur eftir sig milljón- ir dagdreymenda, sem nú verða að láta sér nægja of gnótt eftirlíkjenda, sem eru aðdáendum Bonds jafn óþol- andi ónógar og nautnamann- inum gamall hampur á eftir góðu persnesku hashish. (Observer — 3 | i =3 3 ÍuWIIIIMMMIHIHIMMIHMIHMHIMIMIIIIHMIIItHIIIMHIIIMMIMIIMUIMMIMIIHIIIMMMIHIIMIIHIIMHIIIIMMIMIHHIIMIIMIIMHIIIIIIHIIIIIMHHMIIMIIIr llllllllllimt“HIIIIHIHWH»HillH»»lHHlHllllllllllHllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIIUHIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHr. F. 3 — Heklumynd Framhald af bls. 3. •Ut saman fyrir augum mér. Ég vildi ekki skoða Eldgjá. Kannske fer ég réttu megin að henni seinna, upp Skaftár- tunguna, bara til að skoða hana eina. Við borðuðum smjörköku, harðfisk og eppelsínu. Það var dýrðieg veizla hjá lista- manninum. Ég hélt að hann ætlaði að fara að verða senti- mentaL en þar skjátlaðist mér. Eilífðarmálin voru rædd af raunsæi, þessari mannlegu logik, sem einkennir Kjar- val. — Er þessi mynd gerð fyrir austan? segjum við og bend- um á listaverk af konum, íjalli og sjó. — Af hverju heldurðu það Kannske er eitthvað í henni að austan. Hún er af konum sem ekki vilja skyggja á sig neinstaðar. Þess vegna setti ég hendina á þessari upp. Ég veit ekki hvað hún á að heita. Hönd listamannsins skalf örlítið þegar hann kveikti í vindlinum fyrir mig og við kvöddumst með djúpri virð- ingu hvor fyrir öðrum. — vig. ★ tilkynni Nú á næstunni verða Iaus til blaðadreifingar fyrir Morgun- blaðið allmörg hverfi víðsvegar um borgina og í úthverfum hennar. Þeim er hug hafa á starfinu verða gefnar nánari upplýs- ingar í afgreiðslu Morgunblaðsins. — Símið eða komið. sími 22480. — Austurlandaferð Framh. af bls. 2 „hvítu borga>r“, Memfis, óg „borg ar eilílfðarinnar", Sakkara, og til pýramídanna frægu og sfinx- ins í Gíza, þar sem ferðafólk- inu gefst kostur á úlfalidiareið. Að kvöldi annars dags í Kaíró verður síðan flogið til „Efra-Egyptalands“, þar sem heimsóttar verða hinar fom- frægu og ginnhélgu borgir Lúx- or og Kamak, sem geyma ýms- ar merkustu fornmenjar verald- ar, m.a. Sfinx-göngin, Amm- ons-hofið mikla og Konungadal- inn með gröfum allra helztu faraóa Egyptalands. í Lúxor verður gist í hinu nýja og glæsilega hóteli „New Wint- er Palace“. Eftir tvo heila daga í Lúxor og Karnak verður flogið aftur til Kaíró, dvalizt þar eina nótt og síðan flogið með þotu til Aþenu næsta morgun. í Aþenu inu gefst kostur á úlfaldarreið. dómar grísku borgaríkjanna. dvelst hópurinn fjóra daga, skoð ar hinar merku minjar á Akró- pólis, Parþenon-hofið og aðra heigidóma sem enn standa, heim sækir þjóðminjasafnið, skoðar nýju borgina og fer í dagsferð til Delfí, helgasta staðar Grikk- lands til forna, sem ligjgur um 160 kílómetra fyrir norðan Aþenu. Þar verða m.a. skoðuð hið forna hringleikahús, sem er að mestu óskemmt, ílþrótta- leikvangurinn og ýmsir helgi- dómar grísku borgríkjanna. Frá Aþenu verður flogið til Lundúna 28. október og dvalizt þar tvo heila daga, en flogið heim til Reykjavíkur að kvöldi 30. október. Fararstjóri í þessari ferð verð- ur Sigurður A. Magnússon rit- 'höfundur, en hann var farar- stjóri í báðum fyrri Austur- landaferðum Útsýnar og er ná- kunnugur öllum þeim stöðum sem heimsóttir verða. Útsýn hefur tryggt sér gist- ingu á fyrsta flokks hótelum í öllum þeim borgum, sem gist- ar verða, enda hefur aðbúð mjög verið rómuð í fyrri ferð- um. Þar sem nauðsynlegt er að fá áritun á vegabrétf þátttak- enda fyrir öll Arabalöndin, verða pantanir í ferðina að berast í síðasta lagi fyrir 15, september, svo hægt verði að koma vegabréfunum til Lund- úna og heim aftur, áður en lagi verður aí stað.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.