Morgunblaðið - 05.06.1965, Side 3

Laugardagur 5. jtiní 1965
MORGUNBLAÐID
Fulltrúar Norðurlatida komu fyrir nokkru saman á fund til þess að f jalla um undirbúnmg neimssyn-
Ingarinnar í Montreal (EXPO). Sitjandi frá vinstri eru sænski fulltrúinn, Folke Claeson, fínnski
ræðismaðurinn í Ottawa, Lasse Oka, Olle Herold, forstjóri írá Svíþjóð og J. D. Scheel frá Dan-
mörkuu. Standandi er Gunnar J. Friðriksson.
Heimssýningin í Mon-
treal i Kanada 1967
Nordurlönd sýna sameiginlega
EINS og áður hefur verið
ukýrt frá í Morgunblaðinu,
verður haldin heimssýning í
Montreal í Kanada árið 1967.
Afráðið er, að ísland, Noreg-
nr, Danmörk, Svíþjóð og Finn
land sýni sameiginlega í sér-
stökum sýningarskála. Hið
ulþjóðlega nafn sýningarinn-
ur er EXPO.
Norðurlöndin hafa hvert nm
uig skipað mann til að undirbúa
þátttöku í sýningunni, og hefur
Gunnar J. Friðriksson, forstjóri,
verið skipaður í nefndina af fs-
lands hálfu. Hélt hann fund með
fréttamönnum um heimssýning-
una á fimmtudagsmorgun ásamt
Bjarna Guðmundssyni, deildar-
Btjóra í ntanrikisráðuneytinu, og
Skarphéðni Jóhannssyni, arki-
tekt, sem er einn þeirra norrænu
árkitekta, er teiknuðu sýningar-
akálann.
Sýningin er haldin í tilefni
þess, að 100 ór eru liðin frá því
«ð Kanada varð sérstakt ríki.
þetta er heimssýning í 1. flokki,
eem kallað er. Eingöngu ríkis-
stjómir mega eiga aðild að sýn-
ingunni, og verður því ekki um
neins konar vörusýningu að
ræða, nema að því léyti, sem af-
rek hverrar þjóðar á einhverju
■viði eru sýnd og kynnt. Allt
prang er bannað á sýpingunni.
Sýning þessi er sams konar ,og
bú, sem haldin var í New York
árið 1939 og í Brússel fyrir nokkr
lun árinn, en á ekkert skylt við
•ýningar eins og þá, sem nú er í
New York. Aðaláherzla verður
lögð á að kynna menningu hverr-
ur þjóðar. Höfuðviðfangsefnið er#
fólgið í mottói sýningarinnar
wmaðurinn og heimur hans“, sem
skiptist svo í sérstök viðfangs-
efni, eins og „Man the Explorer",
„Man the Producer", „Man the
Creator", „Man and his Health“
o. s. frv.
Aðalástæðan fyrir því, að fs-
land tekur þátt í þessari heims-
sýningu, er sú, að þegar hin
Norðurlöndin fjögur höfðu á-
kveðið sameiginlega þátttöku og
æsktu þess, að ísland yrði með,
svo að öll hin norrænu lönd
sýndu saman, varð ljóst, að ís-
lendingar gátu ekki skorazt und-
an, án þess að það yrði okkur
álitshnekkir og mönnum af ís-
lenzku bergi brotnum í Vestur-
heimi mikil vonbrigði. Þess má
geta hér, að Vestur-íslendingar
hafa sýnt þessu máli mikinn á-
huga og boðið aðstoð sína. Væri
tilvalið, að fólk, sem færi héaðn
á heimssýninguna 1967, mælti
sér mót við ættingja sína vestra
á sýningunni. íslendingum gefst
þarna tækifæri til þess að kynna
á veglegan hátt land og þjóð, en
vegna kostnaðar hefði verið úti-
lokað að við tækjum þátt í sýn-
ingunni einir sér.
Kostnaðarhliðin
Sýningin stendur í sex mán-
uði, frá 28. apríl til 28. október.
Sameiginlegur kostnaður Norður
landa hefur verið áætlaður fimm
milljónir dollara, eða um 200
milljónir íslenzkra króna. Sýn-
ingarskáli Norðurlanda mun
kosta um sex millj. sænskar krón
ur, eða um 48 miilj. ísl. kr. Samið
hefur verið um það milli Norður-
landanna, að íslendingar greiði
einn tuttugasta og fyrsta hluta af
útgjöldum, en hinar • Norður-
landaþjóðirnar fimm tuttugustu
hluta hver um sig.
Hver þjóð velur sér ákveðið
viðfangsefnL Til dæmis munu
Svíar fjalla um ýmis samfélags-
vandamál f sambandi við aukinn
frítíma fólks, vandamál eftir-
launafólks, sem fjölgar ört hlut-
fallslega í velferðarþjóðfélögum,
o. s. frv. Sýningarnefnd hefur
ekki enn verið skipuð hér á ís-
landi og viðfangsefni ekki valið.
Ekki væri ólíklegt, að við veld-
um okkur t.d. „tema“ um það,
hvernig maðurinn hefur aðlagað
sig náttúru landsins.
— ★ —
Þegar hin Norðurlöndin hafa
tekið þátt í slíkum sýningum hef-
ur hvert þeirra verið sjálfstæður
aðili. En núna hefur í fyrsta sinn
verið ákveðið að þau tækju þátt
sameiginlega. — Undirbúningur
málsins er kominn vel á veg og
gerð skálans ákveðin. Byggingar-
framkvæmdir f Kanada munu
hefjast eftir nokkrar vikur.
Sýningarsvæðið
Sýningarsvæðið er í útjaðri
Montreal, meðal annars á tveim-
ur eyjum í St. Lawrence-fljótinu,
og er talið mjög skemmtilegt.
Samgöngur til og frá sýningar-
svæðinu verða mjög fullkomnar,
og verða í því skyni byggðar
hraðskreiðar svifbrautir eða
„Monorail'*.
Svæði það, sem skandinavfska
skálanum er ætlað, er að stærð
um 6300 fermetrar og liggur á
eyjunni St. Helena í St. Lawrence
fljótinu. Er staðurinn við eina af
aðalumferðaræðum svæðisins. —
Næstu skálar við skála Norður-
landa eru sýningarskálar Kanada
manna sjálfra og skáli Mexíkó.
Sýningarskálinn
Efniviður skálans er sem hér
segir:
Burðarbitar og súlur eru úr
stáli, svokallaðir „H-bjelker“,
gólfin eru gerð úr innspenntum
steinplötum og þau e»u klædd
með sísalmottum. Veggir að ut-
an ebu úr grófu timbri, en að
Sr. Eirikur J. Eiriksson:
Ebiis og
aðdSyniandn
sterkviðris
HVÍTA SUNNA.
Gúðspjallið Jóh. 14, 23—31.
Sterkviðri fer í hönd. Hanri er
farinn að vinda og fannkoman
eykst. Ganga, 60 kílómetrar, er
framundan. En það verður að ná
í lækni, kona er í barnsnauð og
vinur minn leggur af stað; fyrst
er að komast yfir heiðina og svo
dalinn, veglaus, fönnin alls stað-
ar djúp.
Með Guðs hjálp lánast allt.
Læknirinn er mikill ferðagarp-
ur. Sterkviðrið er í fang þeim,
lækni og fylgdarmanni, en knýr
þá ekki veður, er fyllir hjörtu
þeirra, eins og þegar vindur fyll
ir segl, og flýtir för þess? Birtast
þeim ekki tungur eins og af eldi
væri? Vörðurnar á heiðinni eru
fenntar í kaf, við vindáttina er
illt að styðjast, stormsveipir úx
fjallaskörðum trufla. Kennileiti
eru engin, allt í hríðarkófi. En
yfir hvít öræfin, sér ekki til sól
ar, hvitasunnunnar?
Læknaskipun landsins hefur
verið nokkuð á dagskrá að und-
anförnu. Vandinn er brýnn víða
um dreifðar byggðir landsins.
Að lækni er mikið öryggi í
strangri lífsbaráttu afskekktra
staða.
Kemur í hugann ræða, er flutt
var á löggjafarsamkomu þjóðar
okkar fyrir nokkrum áratugum.
Var verið að tala um læknisþjón
ustu í byggðarlagi einu. Lands-
kunnur læknir og gáfumaður
taldi lækni þar óþarfan. „Ég
hefi athugað leiðina á korti og sé,
að um stutt strik er að ræða“,
mælti hann.
Rétt var það, að strikið er
stutt á landabréfi, en þarna hef
ur margur maðurinn týnt lifi
sínu, og er þetta ein hættuleg-
asta og torsóttasta leið landsins.
Linurit og landabréf, sýna ekki
einatt vandann né leysa hann,
staðhætti og atvik er oft erfitt
að láta lúta kerfum.
Sums staðar í Noregi verður
enn í dag ekki komizt að híbýl-
um fólks, nema eins og þeir Grett
ir og félagar hans fóru að í Drang
ey forðum. Norskur drengur
benti á einstigi eitt og sagði:
„Þarna studdi pabbi mig oft,
þegar ég var lítill og á leið í
skólann“.
Guðspjall hvítasunnunnar er
tekið úr hinum undurfögru skiln
aðarræðum Jesú. Það kynni að
Þykja andstæðukennt að víkja
að hættum, vegum, og veðrum
um vor á hvítasunnu. Þess ber
þó að gæta, að ekki er sól og sum
ar einungis í guðspjalli dagsins.
innanverðu klæddir plötum. All-
ur verður skálinn málaður eða
litaður hvítixr.
Er það von þeirra sem teiknað
hafa skálann, að hann nái þeim
tilgangi að vera hentugur en lát-
laus rammi um það sem löndin
ætla að sýna, en beri jafnframt
vitni um þróun byggingarlistar
hjp þessum þjóðum.'
Framhaild á bls.‘31
Líkan «f sýningarskála Skandinavíu og Islendinga.
Miklar andstæður getur að
lita: Brottför — koma, þjáning
— dýrð. Þnngamiðja guðspjalls-
ins tengir þessar andstæður sam
an: Nýtt boðorð gef ég yður:
Þér skuluð elska hver annan, á
sama hátt og ég hefi elskað yð-
ur, — að þér einnig elskið hver
annan. Af því skulu allir þekkja,
að þér eruð mínir lærisveinar,
ef „þér berið elsku hver til ann
ars“. (Jóh. 13, 34—35).
Við skyldum, gefa gaum að nú-
tið, boðskapar Jóhannesar, fram
tíðarhjálpræðis gætir meira I
hinum guðspjöllunum. Líkleg\
er guðspjallið skrifað eitthvað
seinna en hin, víst er, að við-
taka fagnaðarerindisins má þar
ekki bíða. Endurkoma Krists, er
dagsins málefni og líðandi stund
ar og birtist í varðveizlu kenn-
ingar Jesú Krists og framkvæmd:
„Hver sem elskar mig, mun varð
veita mitt orð-----. Sá sem ekki
elskar mig, hann varðveitir ekki
min orð“, segir í guðspjaliinu.
Hallgrímur Pétursson birtir
kjarna þessa máls i 44. Passiu-
sálmi. Við eigum ekki að bíða
til ævilokanna eftir handleiðslu
Guðs með réttindum hennar og
skyldum:
„Viljir þú eftir endað láf
eigi þín sál þar heima
nndir hönd Drottins hér þá blíf,
hans boðorð skaltu geyma“.
„Þar“, það er sjálft himnaríki,
„hér“, það er jarðlífið. And-
stæður eru þetta, en hönd Drott
ins tengir þær saman, sú hönd
birtist okkur, þar senj hvítasunn
an er, heilagur Guðs andi, er
kemur til okkar í ákalli okkar og
þörf og opinberar verk sín í góðri
viðleitni okkar mannanna, I
stormviðrum daglega lifsins og
baráttu frá vöggu að gröf, fræð-
ir, helgar og endurfæðir, veitir
bjartsýni og gleði í lífinu og
styrk í dauðanum.
Við, drögum strik eins og mað
urinn ágæti, er minnst var á, I
fræðum okkar. Oft virðast vis-
indi, ein og önnur, geta leyst,
vandann. Miklir eru sigrar þeirra
og dásamlegir, en stundum auk-
ast vandamálin að sama skapL
Jesús segir í dag: „Frið læt ég
eftir hjá yður, minn frið gef ég
yður-------Við byggjum frið
arhallir og stöndum að um-
fangsmiklum stofnunum, sem
eiga að tryggja friðinn. Því er
stundum líkast, að við ætlum að
skapa frið á jörðu með nógu
mörgum pennastrikum.
Okkur má ekki sjást yfir sjálf
ar staðreyndirnar, hlíðin*er brött,
heiðin há, sterkviðri geisar. Eitt
fær bjargað, að Guðs kærleiks
andi gagntaki okkur og knýi okk
ur til baráttu og sigurs yfir
dauðans valdi fallveltis og synd
ar. „Það er verið að sækja lækn
inn“. Blessuð sé koma hans á-
vallt og för þess, er leitar hans.
Ef veður leyfir fara margir um
hvítasunnuna til afskekktra
staða, þar sem friður ríkir og ró.
Vissulega flytur Guð okkur frið
arboðskap helgunar, fræðslu og
endurnýjunar af ræðustóli nátt-
úrunnar. Líkamleg hvíld og
hressing efli sálarheill okkar.
Guðs máttug hönd og hand-
leiðsla opinberist okkur á þessari
hátið. Hlýir stormar kærleikans
gagntaki hjörtu okkar og geri
vegferð okkar sigursæla för fyrir
heilagan eld og anda hins aðdynj
anda sterkviðris hvítasunnunnar.
„Andi trúar, andi vonar,
andi Jesú Krists, Guðs sonar,
andi dýrrar elsku hans,
lát þú sannleiks' ljósið bjarta
lýsa skært í minu hjarta,
fyll það krafti kærleikans“.
.*